του Χρίστου Πέτρου
Η επίσημη έγκριση στις 8 Ιουλίου του Κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν ένα πρώτο, περισσότερο «συμβολικό» βήμα για την υλοποίηση του όλου πλάνου «Κύπρος_το αύριο».
Στην πραγματικότητα η υλοποίηση του κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης, και η εκταμίευση του κάθε ευρώ, από τα 1,2 δισεκατομμύρια που μπορεί να λάβει η Κυπριακή Δημοκρατία από το Ταμείο Ανάκαμψης, προϋποθέτει μεταξύ άλλων την πραγματοποίηση μιας σειράς 58 μεταρρυθμίσεων. Οι πλείστες απ’ αυτές σχετίζονται με 51 νομοσχέδια τα οποία θα κληθεί η Βουλή των Αντιπροσώπων να εγκρίνει.
Αρκετές και μάλιστα «βαρυσήμαντες» μεταρρυθμίσεις όπως αυτή της «Δημόσιας Διοίκησης» ή αυτή της «Δικαιοσύνης», εκκρεμούν εδώ και χρόνια και σκοντάφτουν άλλοτε στις διαφωνίες των κομμάτων και άλλοτε σε «εξωγενείς» παράγοντες όπως η πανδημία που προκάλεσε το πάγωμα των κοινοβουλευτικών εργασιών.
Πάντως τα χρονοδιαγράμματα για τη ψήφιση νομοσχεδίων που είναι συνυφασμένα με τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, κάθε άλλο παρά ελαστικά είναι. Ενδεικτικές είναι οι αναφορές που γίνονται σε σημείωμα που έστειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στους Αρχηγούς των Κοινοβουλευτικών Κομμάτων αλλά και πιο πρόσφατα ο Υπουργός Οικονομικών προς την Βουλή, όπου επισημαίνεται και στις δύο περιπτώσεις ότι από τα 23 μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια που βρίσκονται ήδη στη Βουλή και η έγκρισή τους εκκρεμεί εδώ και μήνες, τα «20 πρέπει να ψηφιστούν το αργότερο μέχρι το Δεκέμβριο του 2021».
Μαζί με αυτά τα 23 νομοσχέδια τα οποία βρίσκονται ήδη στη Βουλή, πρόκειται να κατατεθούν στο άμεσο μέλλον άλλα 28 νέα νομοσχέδια που σχετίζονται με προαπαιτούμενα και συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα θεσπιστούν στο διάστημα από τον Δεκέμβρη του 2021 μέχρι τον Δεκέμβρη του 2025.
«Σπριντ» μέχρι τον Δεκέμβρη η Βουλή – Οι μεταρρυθμίσεις και τα νομοσχέδια που πρέπει να εγκριθούν μέχρι το τέλος του 2021
- Μεταρρύθμιση Δημόσιας Διοίκησης
Υπό την πίεση του χρόνου και συγκεκριμένα μέχρι τον Δεκέμβρη του τρέχοντος έτους, η Βουλή πρέπει να ανάψει πράσινο φως για τα νομοσχέδια που αφορούν στη μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης.
Η Βουλή θα πρέπει να εγκρίνει συγκεκριμένα τον ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικό) Νόμο, τον περί Αξιολόγησης Υποψηφίων για Προαγωγή, Διατμηματική Προαγωγή και Πρώτο Διορισμό και Προαγωγή στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμο, και τους περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Αξιολόγηση Υπαλλήλων) Κανονισμούς.
Σημειώνεται ότι οι διαδικασίες για τη Μεταρρύθμιση της ΔΥ ξεκίνησαν ως μέρος των δεσμεύσεων στο πλαίσιο Μνημονίου Συναντίληψης με την Τρόικα από το 2013. Οι προσπάθειες τις κυβέρνησης όμως ναυάγησαν σε πρώτη φάση το 2016 αφού η Βουλή απέρριψε τότε, τα σχετικά νομοσχέδια. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, ευελπιστούν ότι ο νέος κύκλος προσπαθειών για τη μεταρρύθμιση της ΔΥ με νέα νομοσχέδια που «ετοιμάστηκαν κατόπιν συζητήσεων με όλα τα κόμματα» όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη, θα έχει επιτυχή κατάληξη. Σημειώνεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τα εν λόγω νομοσχέδια από τον Οκτώβριο του 2019. Κατόπιν κατατέθηκαν στη Βουλή και η Επιτροπή Οικονομικών από τον Φεβρουάριο του 2020 ξεκίνησε εργασίες επ’ αυτών, οι οποίες ωστόσο «πάγωσαν» λόγο πανδημίας.
- Μεταρρύθμιση Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και χωροταξικού σχεδιασμού, με τον περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2020, τον περί Δήμων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2020 περιλαμβάνονται βάσει του Κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης στα προαπαιτούμενα μέχρι το τέλος του 2021.
Οι διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των κομμάτων για πτυχές των νομοσχεδίων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τον Δεκέμβριο του 2021 θα διεξαχθούν οι Αυτοδιοικητικές Εκλογές, καθιστούν την εν λόγω μεταρρύθμιση «δισεπίλυτη υπόθεση». Ωστόσο όπως επεσήμανε και ο αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής σε πρόσφατες, σχετικές δηλώσεις του, η μη υλοποίηση της μεταρρύθμισης ενέχει τον κίνδυνο να χαθούν σημαντικά κονδύλια από την ΕΕ. Γεγονός που στην κυβέρνηση πιστεύουν ότι θα λειτουργήσει σαν μοχλός πίεσης προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή και να πάρει σάρκα και οστά η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
- Μεταρρυθμίσεις που αφορούν την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο «περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021», έχει σταλεί στην Βουλή από τον Δεκέμβρη του 2020 οπόταν και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η έγκριση του εν λόγω νόμου θα σηματοδοτήσει σε νομικό επίπεδο το «άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού», γεγονός το οποίο χαρακτήρισε ως «ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός» η αρμόδια Υπουργός Ενέργειας Εμπορίου, Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου.
Ο νόμος αυτός ο οποίος πρέπει να εγκριθεί πριν τον Δεκέμβρη του 2021, αφορά στον τομέα της κλιματικής ουδετερότητας, της ενεργειακής απόδοσης και της διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – ΑΠΕ.
- Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης
Σειρά νομοσχεδίων τα οποία εκκρεμούν εδώ και μερικά χρόνια στη Βουλή, αφορούν την περιβόητη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης. Στα προαπαιτούμενα σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου, είναι μέχρι το τέλος του 2021 να υλοποιηθεί και αυτή η μεταρρύθμιση.
Η Βουλή λοιπόν, θα κληθεί να εγκρίνει μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου του 2021, σειρά νομοσχεδίων που αφορούν την «Δικαιοσύνη». Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον περί της Δέκατης Έκτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμο του 2021», τον περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021», και τον περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021.
Σε αυτό τον τομέα περιλαμβάνονται επίσης τα νομοσχέδια για την ίδρυση και λειτουργία Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου στην Κύπρο, ήτοι τον περί Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου Νόμο του 2019, τον περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2019», καθώς και τον περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικό) (Αρ. 6) Νόμο του 2019 - για την επέκταση των κλιμάκων δικαιοδοσίας του Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή και του Επαρχιακού Δικαστή» και τον περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2019 - για τη δημιουργία, στα πλαίσια του Επαρχιακού Δικαστηρίου, νέας ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών, που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα.
Για τον τομέα της Δικαιοσύνης αναφέρεται ότι τα πιο πάνω νομοσχέδια συμπεριλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης, που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Δεκέμβριο του 2021, με στόχο να επιτευχθεί η δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για μείωση των καθυστερημένων υποθέσεων κατά 20% μέχρι τον Ιούνιο 2024 και κατά 40% μέχρι τον Ιούνιο 2026.
Σύμφωνα με το σημείωμα που έστειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στους Αρχηγούς των κομμάτων προκειμένου να τους επισημάνει τα προαπαιτούμενα μέχρι το τέλος του έτους για την εκταμίευση κονδυλίων από το Ταμείο ανάκαμψης, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «Στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, στις δεσμεύσεις του 2021 περιλαμβάνονται ο περί της Διαφάνειας στις Διαδικασίες Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2019» (lobbying και θεμάτων ασυμβίβαστου) και ο περί Αναφοράς Πράξεων Διαφθοράς Νόμος του 2017» (για την προστασία όσων αποκαλύπτουν στοιχεία που σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς)».
- Χρηματοοικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα
Πέντε νομοσχέδια, τα οποία εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής θα πρέπει να εγκριθούν μέχρι το τέλος του 2021 για τον τομέα της διασφάλιση της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας.
Πρόκειται για τον περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021», τον περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021», τον περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικό) Νόμο του 2021», τον περί Φορολογίας του Εισοδήματος (τροποποιητικό) (Αρ.1) Νόμο του 2021» και τον περί Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα της Δημοκρατίας (τροποποιητικό) (Αρ.2) Νόμο του 2021».
Εξάλλου, από τα νομοσχέδια που αναμένεται να κατατεθούν σε επόμενο στάδιο στο πλαίσιο των προϋποθέσεων για την άντληση των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, για το 2021 περιλήφθηκαν τα νομοσχέδια με τίτλο Κανόνες Μεταφοράς και Διανομής (ΚΔΜ) και Κανόνες Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΚΑΗ), που σχετίζονται με την κλιματική ουδετερότητα, ενεργειακή απόδοση και διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – ΑΠΕ, καθώς και τη δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για αποθήκευση ενέργειας με στόχο την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ.
Στη Βουλή έχει ήδη «πέσει σήμα» και με οδηγίες της Προέδρου Αννίτας Δημητρίου, τα νομοσχέδια που σχετίζονται με τις προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης, θα έχουν προτεραιότητα.
Άλλα 27 νομοθετήματα πρέπει να ψηφιστούν μέχρι τον Δεκέμβρη του 2025
Πιο «χαλαρά» πάντως θα είναι τα πράματα για τους Βουλευτές το 2022, αφού τα νομοσχέδια που θα κατατεθούν και θα πρέπει να εγκριθούν εντός του επόμενου έτους είναι «μόνο» δέκα. Μεταξύ αυτών:
- Ο επενδυτικός νόμος που αφορά την επίσπευση έγκρισης αδειών ανάπτυξης μεγάλων έργων
- Το νομοσχέδιο για τη σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς
- Το νομοσχέδιο για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Κύπρο.
- Το νομοσχέδιο διεύρυνσης του πλαισίου επένδυσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις,
- Το νομοσχέδιο για τον αστικό αναδασμό,
- Το νομοθετικό πλαίσιο για αντιμετώπιση ανεπαρκειών του συστήματος τίτλων ιδιοκτησίας
- Τα νομοσχέδια για επέκταση της δωρεάν υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων ετών
Δέκα νομοσχέδια που συνδέονται με προαπαιτούμενες μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης επίσης θα πρέπει να εγκριθούν εντός του 2023.
- Τα νομοσχέδια για τη σταδιακή κατάργηση των ρυπογόνων οχημάτων
- Το νομοσχέδιο για την εισαγωγή περιβαλλοντικού τέλους ύδατος και του τέλους οικιακών αποβλήτων
- Το νομοσχέδιο που αφορά το πλαίσιο για την τηλεργασία
- Το νομοσχέδιο για το νέο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών
- Το νομοσχέδιο για αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού
- Το νομοσχέδιο για την επιβολή πράσινης φορολογίας και φόρου άνθρακα στα καύσιμα
Μέχρι το 2024 επίσης θα πρέπει η Βουλή να περάσει τρία νομοσχέδια που αφορούν το πλαίσιο για την ανάπτυξη αποτελεσματικής υποδομής επαναφόρτισης οχημάτων και να συσταθεί ο Εθνικός Αναπτυξιακός Οργανισμός.
Τέλος, μέχρι τον Δεκέμβρη του 2025 θα πρέπει να ψηφιστούν άλλα τέσσερα νομοσχέδια που αφορούν
- Τη δημιουργία διαδικτυακού One-Stop-Shop για αδειοδότηση των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
- Την ανάπτυξη έξυπνου συστήματος μεταφορών
- Την ίδρυση συντονιστικού φορέα μεταξύ της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης
- Τον εκσυγχρονισμό του νόμου περί εταιρειών.
*με πληροφορίες από το ΚΥΠΕ