της Έλενας Καλυφόμματου
Άλλη μία μεταρρύθμιση, για τις συντάξεις, έρχεται να προστεθεί στην ατζέντα της Κυβέρνησης. Η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται ότι θα επηρεάσουν τα δημόσια οικονομικά και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αρμόδιοι φορείς επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ενίσχυσης του δεύτερου και τρίτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού, αναφορικά με τις επαγγελματικές και ιδιωτικές συντάξεις. Οι δύο πυλώνες θεωρούνται ενισχυτικοί για τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα, διότι οι πολίτες θα μπορούν να καλύπτουν επαρκώς τις ανάγκες τους στην τρίτη ηλικία.
Την ψηφίδα, που θα εκκινήσει μια μακρά πορεία μεταρρυθμίσεων για μισθούς και συντάξεις, θέτει η προσπάθεια εκταμίευσης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ήδη, η πρώτη συνάντηση της Υπουργού Εργασίας, με τους κοινωνικούς εταίρους, πραγματοποιήθηκε, οι οποίοι καθόρισαν την ατζέντα των ζητημάτων, που θα αγγίξουν πάνω από 400 χιλιάδες εργαζόμενους και 140 χιλιάδες συνταξιούχους. Ο διάλογος αναμένεται να αρχίσει στην καρδιά του καλοκαιριού, με στόχο την έναρξη ενός ουσιαστικού φθινοπώρου.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ 12%
Πάγο αίτημα των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι η κατάργηση του πέναλτι 12% από τις συντάξεις –είτε άμεσα, είτε σταδιακά- σε περίπτωση πρόωρης σύνταξης. Γι’ αυτό το λόγο, οι τεχνοκράτες του Υπουργείου Εργασίας διενέργησαν αναλογιστική μελέτη, ούτως ώστε να διαφανεί εάν μπορεί και µε ποιους τρόπους δύναται να καταργηθεί σε βάθος χρόνου το πέναλτι του 12%, χωρίς να επιβαρύνεται το Ταμείο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζει το αρμόδιο Υπουργείο, η πιθανή κατάργηση της αναλογιστικής μείωσης του 12% που αναπροσαρμόζεται στη σύνταξη όσων αφυπηρετούν πρόωρα στο 63ο αντί στο 65ο έτος της ηλικίας τους, θα επιφέρει στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ένα επιπρόσθετο ετήσιο κόστος, το οποίο θα υπερβαίνει τα €100 εκ. καθιστώντας το ταμείο μη βιώσιμο, με τη Ζέτα Αιμιλιανίδου να προειδοποιεί για τις συνέπειες εάν εγκριθεί η συγκεκριμένη πρόταση.
Η ΣΕΚ, όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας, Ανδρέας Μάτσας, «έχει επεξεργαστεί διάφορες εναλλακτικές μορφές ως προς τη αναλογιστική μείωση του 12%, χωρίς να τίθεται σε αμφισβήτηση η βιωσιμότητα του ΤΚΑ. Υπάρχει η πεποίθηση ότι μπορεί να εξευρεθεί μία ρύθμιση η οποία σταδιακά να μειώνει την αναλογιστική μείωση, χωρίς να υφίσταται οποιαδήποτε επίπτωση το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων».
Η ΠΕΟ από την πλευρά της, υποστηρίζει πως «οι συνθήκες που προκαλεί η πανδημική κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η αδυναμία επανένταξης στην εργασία πολλών εργαζομένων, οι συνεχείς διακοπές στον εργασιακό βίο, το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί για πολλούς αυτοεργοδοτούμενους επαγγελματίες, είναι παράγοντες που επαναφέρουν την απαίτηση της κοινωνίας για κατάργηση του 12%».
ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΜΕΤΡΟ
Υπενθυμίζεται ότι, η επιβολή της αναλογιστικής μείωσης του 12% είχε συμφωνηθεί το 2012 κατόπιν απόφασης της τρόικας, η οποία έγινε αποδεκτή από τους κοινωνικούς εταίρους στη βάση αναλογιστικής μελέτης. Η βασική παράμετρος καθορίζει ως έτος συνταξιοδότησης το 65ο. Αν όμως κάποιος θέλει να αφυπηρετήσει πρόωρα, δηλαδή στο 63ο, του δίδεται μεν το δικαίωμα, πλην όμως, του επιβάλλεται αποκοπή της τάξης του 12%. Το 2023 θα γίνει επαναξιολόγηση των δεδομένων του ΤΚΑ στη βάση της επέκτασης του προσδόκιμου ζωής, ώστε, εάν τα δεδομένα το επιβάλλουν να επεκταθεί το όριο συντάξιμης ηλικίας στο 67ο.
ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΑΜΕΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
Στόχος της Κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων είναι η ενίσχυση και η εδραίωση του θεσμού των Ταμείων προνοίας, η οποία επιβάλλει την τροποποίηση και τον εκσυγχρονισμό του Νόμου περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που δεν έχουν πρόσβαση σε ταμείο προνοίας και συνταξιοδοτικών παροχών. Βασική προϋπόθεση αποτελεί η διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ούτως ώστε να υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, περιορίζοντας έτσι τις συνταξιοδοτικές ανομοιομορφίες και ανισότητες.
Προς αυτή την κατεύθυνση, εξίσου σημαντική είναι η εξεύρεση φόρμουλας έτσι ώστε να υπάρξει καταβολή ελάχιστου ποσού κοινωνικών ασφαλίσεων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αφορά κυρίως στους αυτοεργοδοτούμενους που δε δηλώνουν το πραγματικό τους εισόδημα. Αυτό θα βοηθήσει στην καταβολή του πραγματικό ποσού, ενώ την ίδια ώρα θα διασφαλίζεται ότι τα ωφελήματα στην τρίτη ηλικία θα βρίσκονται πάνω από το όριο της φτώχειας.
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ
Μετά από διαβουλεύσεις δέκα ολόκληρων χρόνων για την εισαγωγή Επαγγελματικού Σχεδίου Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων στον Δημόσιο τομέα, στις 20 Μαΐου υπογράφτηκε η συμφωνία μεταξύ Κυβέρνησης και συνδικαλιστικών οργανώσεων του δημόσιου τομέα. Η συμφωνία επηρεάζει τους νεοεισερχόμενους μόνιμους υπαλλήλους στην Κρατική Υπηρεσία καθώς και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που έχουν προσληφθεί κατά ή μετά την 1.10.2011 και συνεπώς δεν καλύπτονται από οποιοδήποτε Σχέδιο Παροχής Ωφελημάτων Αφυπηρέτησης.
Διευκρινίζεται ότι οι επηρεαζόμενοι που θα προσληφθούν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου σχεδίου και μετά, θα ενταχθούν στο νέο σχέδιο ανεξάρτητα αν στους Οργανισμούς που υπηρετούν έχουν ήδη υιοθετηθεί ρυθμίσεις για παροχή συνταξιοδοτικής κάλυψης μέσω της δημιουργίας Ταμείου Προνοίας. Η συμφωνία αφορά επίσης τους εργοδοτούμενους με σύμβαση στην Κρατική Υπηρεσία και στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα.
Ο εργοδότης και οι εργοδοτούμενοι θα καταβάλλουν ποσοστό ύψους 5% εκατέρωθεν επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών, το οποίο θα εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος, για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. Tο ποσοστό χρηματοδότησης δύναται να αναπροσαρμόζεται μελλοντικά, όταν και εφόσον χρειάζεται, στη βάση αποτελεσμάτων αναλογιστικών μελετών που θα διεξάγονται για το σκοπό αυτό και όπως ήθελε συμφωνηθεί μεταξύ των δύο πλευρών.
Τυχόν προϋπηρεσία των μελών του νέου σχεδίου δύναται να αναγνωρισθεί ως συντάξιμη υπηρεσία. Πρόκειται να υιοθετηθούν ρυθμίσεις ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής των αναδρομικών οφειλών. Κατά τον καθορισμό του ύψους των αναδρομικών αποκοπών θα ληφθεί υπ’ όψιν το ποσοστό επί των ετήσιων ακαθάριστων συντάξιμων απολαβών του επηρεαζόμενου προσωπικού που ενδείκνυται να καταβληθεί για σκοπούς χρηματοδότησης του Ειδικού Ταμείου που θα δημιουργηθεί ως προς την καταβολή των παρεχόμενων συνταξιοδοτικών ωφελημάτων. Όπως επίσης, το ποσοστό ύψους 3%, στην περίπτωση των συμβασιούχων υπαλλήλων, που κατέβαλλαν, από την 1.1.2014 και εφεξής επί των μηνιαίων απολαβών τους έναντι του δικαιώματός τους σε καταβολή φιλοδωρήματος.
Η ΜΠΑΛΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Στόχος της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων, είναι τα προτεινόμενα νομοσχέδια να μετατραπούν σε νόμους πριν το τέλος του χρόνου, τα οποία θα μεταβιβαστούν στην Βουλή. Εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, καλούνται να βρουν τη χρυσή τομή έτσι ώστε να συζητήσουν με σύνεση τις μεταρρυθμίσεις που θα προκύψουν εν καιρώ, καθώς χρειάζεται η έγκρισή της δεύτερης, για να μπορεί η Κύπρος να αντλήσει τα κονδύλια πέραν του €1 δις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ποσό βέβαια που το όφελος της χώρας μας, θα είναι πέραν των €4 δισεκατομμυρίων.