Γράφτηκε αρκετές φορές, συζητήθηκε αρκετά και φαίνεται ότι παίρνει σάρκα και οστά η φορολογική μεταρρύθμιση σχεδόν μια εικοσαετία μετά την τελευταία. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία ολιστική αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος έγινε επί προεδρίας Γιώργου Βασιλείου, σε μια προσπάθεια εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο και ενίσχυσης της Κύπρου ως χρηματοπιστωτικού κέντρου.
Εγχείρημα που εκ του αποτελέσματος πέτυχε, αλλάζοντας τη μορφή της οικονομίας που μέχρι τότε βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία και κτηνοτροφία, τομείς που ακολούθησαν φθίνουσα πορεία και ενδεχομένως πολλοί επαναφέρουμε στη μνήμη μας το τότε ξερίζωμα των αμπελώνων και την καταστροφή των σταφυλιών.
Υπήρξαν κατά καιρούς αλλαγές στο φορολογικό σύστημα της χώρας λόγω της αναγκαιότητας να παραμείνει η Κύπρος ένα ανταγωνιστικό χρηματοοικονομικό κέντρο ή επειδή επιβαλλόταν από τις ευρωπαϊκές οδηγίες ή στην προσπάθεια περιορισμού της φοροδιαφυγής.
Πριν από την υιοθέτηση των νέων μέτρων που ανακοινώθηκαν από τον Υπουργό Οικονομικών θα πρέπει να υπάρξει «μάζεμα» των νόμων ή ίσως και συγγραφή τους από την αρχή, όπως αναμένεται να γίνει με τον Περί Εταιρειών Νόμο. Αυτό, για να μπορέσει το Τμήμα Φορολογίας να λειτουργήσει πιο αποδοτικά (όταν βρεθεί έφορος) και ο ίδιος ο νόμος να είναι φιλικός, με την έννοια της πρακτικής εφαρμογής, προς τον φορολογούμενο.
Για παράδειγμα υπάρχουν διάσπαρτα μέσα στις νομοθεσίες πρόστιμα για παραλείψεις όσον αφορά την κατάθεση εντύπων ή την πληρωμή φορολογιών ή για άλλα θέματα, τα οποία θα μπορούσαν να συγχωνευθούν για την καλύτερη εφαρμογή τους και ενδεχομένως ευκολότερη διαχείριση από το Τμήμα Φορολογίας.
Το φορολογικό σύστημα μιας χώρας πρέπει να είναι απλό στην εφαρμογή, δίκαιο και να προωθεί τη φορολογική συμμόρφωση. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί και η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τόσο σε θέματα συμμόρφωσης, όσο και σε θέματα ελέγχου. Υπενθυμίζεται ότι το Τμήμα Φορολογίας βρίσκεται στη διαδικασία εγκατάστασης νέου λογισμικού, που θα βοηθήσει στη διευκόλυνση των φορολογουμένων τόσο όσον αφορά τη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών τους προς το κράτος όσο και την ενημέρωσή τους για πιθανά υπόλοιπα που υπάρχουν.
Ξεκινά με το νέο έτος
Από το βήμα του Κοινοβουλίου ο Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ότι το 2022 η Κυβέρνηση προχωρεί σε φορολογική μεταρρύθμιση. Η διαμόρφωση πολιτικών που αφορούν τις άμεσες και έμμεσες φορολογίες και άλλα τέλη, πρέπει να λαμβάνει υπόψη την κοινωνική συνοχή, τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης (χωρίς να δημιουργείται δυσβάσταχτο βάρος), την εισπραξιμότητα και γενικότερα τα δημόσια οικονομικά και τέλος τους στόχους που θέτει η Πολιτεία (όπως πολιτικές διαφύλαξης του περιβάλλοντος και τεχνολογικής αναβάθμισης).
Σημειώνεται ότι δεν πρέπει δηλαδή το φορολογικό βάρος να είναι τέτοιο, σε πολίτες και επιχειρήσεις, που για τους μεν ιδιώτες να περιορίζει σημαντικά τις καταναλωτικές τους συνήθειες, για τις δε επιχειρήσεις να περιορίζει τις επενδύσεις και περαιτέρω ανάπτυξή τους. Κάτι τέτοιο θα έπληττε την πορεία της οικονομίας.
Στη μεταρρύθμιση συμπεριλαμβάνεται και η αύξηση του εταιρικού φόρου, η δεύτερη μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια, εφόσον η προηγούμενη επιβλήθηκε με την εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων. Αυτό είναι συνυφασμένο με τη συμφωνία των δυνατότερων οικονομικά χωρών για την επιβολή ενός γενικού συντελεστή 15% (η συμφωνία αφορούσε πολυεθνικές εταιρείες κυρίως τεχνολογίας, όμως στην Κύπρο αναφερόμαστε για γενική αύξηση).
Την ίδια στιγμή προτείνεται η μείωση του ποσοστού της έκτακτης εισφοράς σε πραγματική ή λογιζόμενη διανομή μερισμάτων (με βάση την τωρινή νομοθεσία 70% των λογιστικών κερδών νοούνται ως διανεμητέα εντός δύο ετών), που τώρα βρίσκεται στο 17% αντισταθμίζοντας την αύξηση του εταιρικού φόρου. Αυτό αφορά τις περιπτώσεις που οι μέτοχοι των εταιρειών είναι Κύπριοι φορολογούμενοι. Για τους άλλους τα μερίσματα συνεχίζουν να είναι αφορολόγητα, οπόταν η αύξηση του εταιρικού φόρου κατά 2,5% θα είναι κόστος.
Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η φορολογική βάση είναι κάτι διαφορετικό από τον φορολογικό συντελεστή. Το πρώτο αφορά τη φορολογητέα ύλη, δηλαδή ποια εισοδήματα φορολογούνται και ποια απαλλάσσονται και τι έξοδα εμπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα. Στην Κύπρο, για παράδειγμα, εισοδήματα από μερίσματα και κέρδη από πώληση μετοχών εκπίπτουν του φορολογητέου εισοδήματος. Το δεύτερο αφορά το ποσοστό φόρου επί του φορολογητέου εισοδήματος, οπότε οτιδήποτε δεν αποτελεί μέρος της φορολογικής βάσης δεν φορολογείται.
Επιπλέον υπήρξε ανακοίνωση για μείωση της εισφοράς όσον αφορά τους τόκους εισπρακτέους. Αυτό βραχυπρόθεσμα δεν αναμένεται να δημιουργήσει κάποιον αντίκτυπο στους καταθέτες εφόσον ζούμε σε εποχές μηδενικών ή και αρνητικών τραπεζικών επιτοκίων, όμως με τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης από τις κεντρικές τράπεζες και τη σταδιακή αύξηση των επιτοκίων το μέτρο αποτελεί κίνητρο για αποταμίευση.
Η μείωση της εισφοράς στου τόκους ενδεχομένως να διευκολύνει και τους ενδο-ομιλικούς δανεισμούς. Συνήθως όμιλοι εταιρειών χρησιμοποιούν μια εταιρεία για να παρέχει κεντρικά χρηματοδότηση στις άλλες και ως εκ τούτου λαμβάνει τόκους εισπρακτέους.
Προωθείται η μείωση ή η κατάργηση του ετήσιου τέλους για τις εταιρείες, 350 ευρώ, το οποίοι υιοθετήθηκε μέσα από το μνημόνιο. Κύριος λόγος ήταν για να καλύπτεται το διοικητικό κόστος του Εφόρου Εταιρειών για τη διατήρηση των αρχείων των εταιρειών. Όμως με την αλλαγή των τελών στον Περί Εταιρειών Νόμο (και τη γενική επαναδιατύπωση του νομού) ενδεχομένως να δικαιολογείται και η πλήρης κατάργηση του εν λόγω τέλους.
Ο λεγόμενος φόρος του άνθρακα (carbon tax) είναι έμμεσος φόρος όπως στον ΦΠΑ και σκοπό έχει τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο επίπεδο και στην ταχύτητα που απαιτείται. Επιπλέον αποθαρρύνεται η χρήση ορυκτών καυσίμων, αφού είναι ένα τέλος που μπορεί να επιβληθεί σε οποιαδήποτε εταιρεία που καίει ορυκτά καύσιμα.
Ο συγκεκριμένος φόρος δεν βάζει όριο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αλλά τις τιμολογεί. Οπότε κάθε προϊόν και υπηρεσία αξιολογείται με το πόσο επιβαρύνει το περιβάλλον όσον αφορά εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και επιβάλλεται η ανάλογη φορολογία. Φυσικά όντας έμμεσος φόρος πλήττει όλα τα κοινωνικά στρώματα το ίδιο εφόσον αυξάνεται το κόστος σε αγαθά και υπηρεσίες.
Συμφωνία του Συμβουλίου της ΕΕ για τον ΦΠΑ
Τέλος ο ΥΠΟΙΚ ανακοίνωσε την υιοθέτηση, όταν αυτά μετενσωματωθούν σε ευρωπαϊκές οδηγίες, της συμφωνίας του Συμβουλίου της ΕΕ για τον ΦΠΑ, τα κύρια σημεία της οποίας αφορούν:
Το πρώτο αφορά την αναθεώρηση της λίστας των αγαθών και υπηρεσιών (σύμφωνα με το Παράρτημα III της Κοινοτικής Οδηγίας 2006/112), επί της αξίας των οποίων τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ ως αποτέλεσμα της ψηφιακής αναδιάρθρωσης της οικονομίας και της προώθησης φιλικών προς το περιβάλλον πολιτικών.
Αυτό αφορά την εισαγωγή στο Παράρτημα ΙΙΙ αγαθών και υπηρεσιών φιλικών προς το περιβάλλον, π.χ. ηλιακοί συλλέκτες, ηλεκτρικά ποδήλατα και υπηρεσίες ανακύκλωσης απορριμμάτων.
Το δεύτερο αφορά υφιστάμενες αποκλίσεις, με βάση της οποίες ορισμένα κράτη μέλη είχαν ήδη το δικαίωμα επιβολής προνομιακών συντελεστών ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα, που θα παραχωρηθούν και στα υπόλοιπα κράτη μέλη, υπό προϋποθέσεις (π.χ. η Ελλάδα στη συνθήκη προσχώρησης είχε συμφωνήσει τη δυνατότητα επιβολής μηδενικού συντελεστή στις πωλήσεις ακινήτων, όπως κάνει τώρα, ενώ η Κύπρος όχι).
Τρίτο, εισάγονται άρθρα στην Κοινοτική Οδηγία, τα οποία θα αναφέρονται σε πιθανές μελλοντικές κρίσεις και για την αντιμετώπιση των οποίων τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης όσον αφορά τον ΦΠΑ.
*του Τάσου Γιασεμίδη
ΠΗΓΗ: Σημερινή