Ξεκινά μετά από μια πολύχρονη διαδικασία η υλοποίηση του EuroAsia Interconnector, του φιλόδοξου έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας.
Η σημερινή μέρα έχει κυρίως χαρακτήρα συμβολικού και ουσιαστικού ορόσημου καθώς το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο η τελετή έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών για το τμήμα Κύπρου-Κρήτης.
H τελετή θα γίνει παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, της Επιτρόπου της ΕΕ για θέματα ενέργειας, Kadri Simson, του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, της υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Νατάσας Πηλείδου, καθώς και του CEO της διαχειρίστριας εταιρείας του έργου Νάσου Κτωρίδη.
Η μεγαλύτερη και βαθύτερη ηλεκτρική διασύνδεση στον κόσμο
Ο EuroAsia Interconnector, στην πλήρη ανάπτυξή του, θα είναι η μεγαλύτερη (μήκους 1.208 χλμ) και η βαθύτερη (έως και 3.000 μέτρα) ηλεκτρική διασύνδεση στον κόσμο, ισχύος 2.000 MW, η οποία θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού για τις τρεις χώρες (Ισραήλ,Κύπρος, Ελλάδα), δημιουργώντας μια αξιόπιστη πηγή πράσινης ενέργειας για την Ευρώπη.
Ταυτόχρονα αποκτά και ευρύτερη γεωστρατηγική σημασία, ενισχύοντας τις σχέσεις των τριών χωρών.
Το project μετά από αρκετές καθυστερήσεις, από πέρυσι το Μάρτιο, εισήλθε στη φάση των διαγωνιστικών διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό, έχει επιλεγεί η Siemens AG για το συμβόλαιο των σταθμών μετατροπής (VSC Converter Stations), ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο προκηρύχτηκαν δύο διαγωνισμοί για τα βασικά καλωδιακά τμήματα Ισραήλ-Κύπρος και Κύπρος- Κρήτη, συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
Για το πρώτο και μεγαλύτερο συμβόλαιο που αφορά στη διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη, δεσμευτικές προσφορές κατέθεσαν η Nexans Norway AS και η Prysmian Powerlink s.r.l. ενώ στις 4 Ιουλίου ανακοινώθηκε ως προτιμώμενος πλειοδότης για την ανάθεση των συμβάσεων των δύο HVD Καλωδιακών Συστημάτων (Πόλος 1 και Πόλος 2), για τη Ζεύξη Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη) του Σταδίου 1, 1000MW, η Nexans Norway AS.
Το έργο χωρίζεται σε δύο ομοειδή τμήματα (ανά πόλο) με ενδεικτικό προϋπολογισμό 623 εκατ. ευρώ έκαστο για τα καλωδιακά συστήματα που θα διασυνδέουν την Κύπρο με την Ελλάδα (Κρήτη).
Οι συμβάσεις αφορούν στην προμήθεια, κατασκευή και εγκατάσταση του συστήματος καλωδίων HVDC συμπεριλαμβανομένων όλων των απαιτούμενων υπεράκτιων και χερσαίων συνοδευτικών υποδομών.
Η απόσταση που θα καλυφθεί με υποβρύχιο καλώδιο είναι 898 χιλιόμετρα με μέγιστο βάθος πόντισης στα 3.000 μέτρα, ενώ η χερσαία απόσταση μέχρι τους Σταθμούς Μετατροπής είναι 13 χλμ στην Κύπρο και 10 χλμ στην Κρήτη.
Στην προκήρυξη του διαγωνισμού προβλεπόταν ότι οι υποψήφιοι μπορούν να υποβάλουν προσφορές για το ένα ή και για τα δύο ομοειδή τμήματα. Παράλληλα, τρέχει και ο δεύτερος διαγωνισμός για το καλώδιο Ισραήλ – Κύπρος, συνολικού ενδεικτικού προϋπολογισμού 460 εκατ. ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση είναι χωρισμένος σε δύο ομοειδή τμήματα (ανά πόλο) με ενδεικτικό προϋπολογισμό 230 εκατ. ευρώ για καθένα.
Ορίζοντας ολοκλήρωσης το 2025
Το φιλόδοξο project του EuroAsia Interconnector, είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ και με βάση το αρχικό χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρωνόταν τον Δεκέμβριο του 2023. Ωστόσο, λόγω τεχνικών αλλά και θεσμικών ζητημάτων που προέκυψαν, ο ορίζοντας ολοκλήρωσης τοποθετείται πλέον για το 2025.
Για να «κλειδώσει» η υλοποίησή του καθοριστικό ρόλο έπαιξε καταρχήν, η ευρωπαϊκή επιχορήγηση. Έτσι, στα τέλη Μαΐου ανακοινώθηκε ότι η Ε.Ε. έχει εγκρίνει παροχή χορηγίας 657 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του 1ου τμήματος του έργου που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κύπρου- Κρήτης με πόρους από το Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Το ποσό αυτό είναι το μεγαλύτερο που έχει εξασφαλιστεί ιστορικά για έργο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακόμη, τo έργο περιλαμβάνεται στο εθνικό Σχέδιο «Κύπρος – το Αύριο» και θα λάβει επιπλέον επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της τάξης των 100 εκατ. ευρώ.