Αδιαφανείς διαδικασίες και παράτυπες αποφάσεις εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία στη διαχείριση των κτηνοτροφικών οικοπέδων από το Τμήμα Γεωργίας.
Η Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας διενεργήθηκε κατόπιν καταγγελιών σχετικά με τις διαδικασίες διαχείρισης και παρακολούθησης κτηνοτροφικών οικοπέδων από το Τμήμα Γεωργίας.
Τα υπό εξέταση κτηνοτροφικά οικόπεδα βρίσκονται σε κτηνοτροφικές περιοχές, οι οποίες παραχωρούνται, κατόπιν Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου (ΥΣ), για στέγαση κτηνοτρόφων.
Συνολικά στις κτηνοτροφικές περιοχές έχουν διαχωριστεί 1.835 κτηνοτροφικά οικόπεδα, από τα οποία τα 1.243 τελούν υπό τη διαχείριση του Τμήματος Γεωργίας, ενώ τα υπόλοιπα υπό τη διαχείριση της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει ότι το Τμήμα Γεωργίας, στο πλαίσιο εφαρμογής των προνοιών των περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Μίσθωση μέσα σε Κτηνοτροφικές Περιοχές) Κανονισμών (ΚΔΠ 171/2006), εκμισθώνει κτηνοτροφικά οικόπεδα σε ενδιαφερόμενους κτηνοτρόφους και προβαίνει στη διαχείριση και παρακολούθηση των εκμισθώσεων.
Τα σημαντικότερα ευρήματα που προέκυψαν από τον έλεγχο αναφέρονται επιγραμματικά πιο κάτω:
- Το ΤΓ εκμίσθωνε κτηνοτροφικά οικόπεδα, των οποίων δεν είχε ολοκληρωθεί η εγγραφή στο όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Το ΤΓ αποφάσισε τη σταδιακή κατάργηση των κτηνοτροφικών περιοχών Τσερίου και Κολοσσίου, χωρίς να προβεί σε σχετική εισήγηση προς το ΥΣ προς εξασφάλιση της έγκρισής του.
- Το ΤΓ δεν παρέχει επαρκή δημόσια πληροφόρηση στους κτηνοτρόφους, σε σχέση με τα αδιάθετα κτηνοτροφικά οικόπεδα, τις τοποθεσίες τους κ.ά., για σκοπούς διαφάνειας, ίσης μεταχείρισης και δυνατότητας προγραμματισμού των μελλοντικών δραστηριοτήτων τους.
Παρά το γεγονός ότι η σύμβαση μίσθωσης των κτηνοτροφικών οικοπέδων περιλαμβάνει όρους για συμμόρφωση του μισθωτή με νομοθεσίες, η εφαρμογή και ο έλεγχος των οποίων εμπίπτει στις αρμοδιότητες άλλων Τμημάτων, δεν υπήρχε επαρκής συνεργασία/επικοινωνία μεταξύ τους, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των εν λόγω όρων.
- Η διαδικασία ακύρωσης εγγραφής σύμβασης από το Μητρώο του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), πριν τη λήξη της, είναι εξαιρετικά χρονοβόρα, με αποτέλεσμα, σε περίπτωση αλλαγής μισθωτή, το ΤΓ να καθυστερεί την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας για μίσθωση του σχετιζόμενου οικοπέδου στον νέο μισθωτή.
- Το ΤΓ προχώρησε στη μίσθωση κτηνοτροφικών οικοπέδων σε νέους μισθωτές, χωρίς την ακύρωση εγγραφής της προηγούμενης σύμβασης μίσθωσης από το ΤΚΧ, γεγονός το οποίο εμποδίζει τον νέο μισθωτή από το να εγγράψει τη μίσθωση στο ΤΚΧ.
Το εμβαδόν των κτηνοτροφικών οικοπέδων της κτηνοτροφικής περιοχής Γερίου, σύμφωνα με το Μητρώο που τηρεί το ΤΓ, δεν συνάδει με τον υπολογισμό του ΤΚΧ, με αποτέλεσμα να προκύπτει κίνδυνος σύναψης σύμβασης στην οποία να αναγράφεται λανθασμένο εμβαδό οικοπέδου, βάσει του οποίου γίνεται ο υπολογισμός του μισθώματος.
- Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει παραλείψεις και ελλείψεις στον Οδηγό εφαρμογής διαδικασιών διαχείρισης των κτηνοτροφικών περιοχών (εφ΄ εξής ο «Οδηγός»), τον οποίο τηρεί και εφαρμόζει το ΤΓ για σκοπούς διαχείρισης των κτηνοτροφικών περιοχών.
- Το ΤΓ, σε δύο περιπτώσεις, παρέκαμψε τα κριτήρια προτεραιότητας που αναφέρονται στον Οδηγό κατά την αξιολόγηση αιτήσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτει άνιση μεταχείριση των κτηνοτρόφων.
- Ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΓΑΑΠ) ενέκρινε, κατόπιν συνεννόησης με το ΤΓ, την κατ’ εξαίρεση μίσθωση κτηνοτροφικού οικοπέδου, σε νέο κτηνοτρόφο, σε περιοχή για την οποία είχε ληφθεί απόφαση για μίσθωση οικοπέδου μόνο σε υφιστάμενους κτηνοτρόφους.
Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων για εκμίσθωση συγκεκριμένου οικοπέδου, το ΤΓ δεν επαλήθευσε τους ισχυρισμούς κτηνοτρόφου με κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία. Επίσης, δεν αιτιολόγησε επαρκώς τη σύσταση/έγκριση μίσθωσης του κτηνοτροφικού οικοπέδου στον επιτυχόντα αιτητή, ούτε τη μη σύσταση/έγκρισή της στους υπόλοιπους αιτητές.
- Το Τμήμα δεν τηρεί Μητρώο αιτήσεων, ούτε συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με τις συμβάσεις που έχουν τερματιστεί, γεγονός που δυσχεραίνει την παρακολούθησή τους.
- Το ΤΓ δεν τεκμηριώνει, σε όλες τις περιπτώσεις, τα ευρήματα που προκύπτουν από επιτόπιους ελέγχους, με αποτέλεσμα η παρακολούθηση της συμμόρφωσης των κτηνοτρόφων με τους όρους της σύμβασης μίσθωσης να μην τεκμηριώνεται.
- Το ΤΓ προχώρησε στην επανεκμίσθωση κτηνοτροφικών οικοπέδων, σε κτηνοτρόφους με ιστορικό μη συμμορφώσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος εγκλωβισμού του σε μακροχρόνιες συμβάσεις οι οποίες, βάσει του ιστορικού, υπάρχει ο κίνδυνος να έχει μεγάλο διοικητικό κόστος.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντόπισε περιπτώσεις όπου παραβιάστηκαν ουσιώδεις όροι της συμφωνίας εκμίσθωσης και η διαδικασία ανάκτησης των κτηνοτροφικών οικοπέδων είτε δεν προωθήθηκε, είτε προωθήθηκε με μεγάλη καθυστέρηση. Ενδεικτικά αναφέρεται περίπτωση στην κτηνοτροφική περιοχή Τίμης Β, όπου στο κτηνοτροφικό οικόπεδο ανεγέρθηκε κατοικία από το 1996, κατά παράβαση σημαντικού όρου της σύμβασης μίσθωσης.
Επιστατήθηκε η προσοχή του ΤΓ όπως εφαρμόζει το θεσμικό πλαίσιο μίσθωσης κτηνοτροφικών οικοπέδων σε όλες τις περιπτώσεις αξιολόγησης αιτήσεων και τηρεί κατάλληλα στοιχεία τεκμηρίωσης της όλης διαχείρισης των κτηνοτροφικών οικοπέδων.
Επίσης,η Ελεγκτική Υπηρεσία τονίζει τη σημασία θεσμοθέτησης διαδικασιών συνεργασίας του ΤΓ με τα άλλα συναρμόδια Τμήματα, ώστε να λαμβάνει έγκαιρα την αναγκαία πληροφόρηση από αυτά, για σκοπούς παρακολούθησης της συμμόρφωσης του μισθωτή με τους όρους της σύμβασης μίσθωσης αλλά και τη σημασία της έγκαιρης λήψης μέτρων και προώθησης των διαδικασιών ανάκτησης των οικοπέδων, στις περιπτώσεις παραβάσεων.
Έγινε, εν τέλει, εισήγηση προς το Τμήμα Γεωργίας να παρέχει δημόσια πληροφόρηση στους πολίτες, για σκοπούς ενημέρωσης, διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης των κτηνοτρόφων.