Του Νέστορα Βασιλείου
Μόνο 140 Ταμεία έχουν περισσότερα από 100 μέλη
Την περασμένη Πέμπτη ο Υπουργός Οικονομικών, έχοντας στο πλευρό του τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων, ανακοίνωσε την απόφαση της Κυβέρνησης για τη δημιουργία νέας ανεξάρτητης Ενιαίας Εποπτικής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων. Μια μεταρρύθμιση που έρχεται να ταράξει τα νερά και να βάλει τάξη στα Ταμεία Προνοίας. Η πρώτη ανταπόκριση της πλειοψηφίας των κοινωνικών εταίρων ήταν θετική, χωρίς όμως να δίνουν «λευκή επιταγή» στην Κυβέρνηση. Χαράσσουν «κόκκινες γραμμές» και αναμένουν τον Χάρη Γεωργιάδη και το επιτελείο του στην τράπεζα της δημόσιας διαβούλευσης. Η «Σημερινή» σκιαγραφεί το μοντέλο διακυβέρνησης της νέας Εποπτικής Αρχής και καταγράφει τις προθέσεις των κοινωνικών εταίρων.
Η νέα Αρχή
Πρακτικά η νέα ανεξάρτητη εποπτική Αρχή θα προκύψει από την ενοποίηση των δύο υφιστάμενων εποπτικών υπηρεσιών. Στόχος είναι η ισχυροποίηση και η θωράκιση του τομέα. Πρόκειται αφενός για την Έφορο Ασφαλίσεων, που βρίσκεται σήμερα στο Υπουργείο Οικονομικών και, αφετέρου, για τον Έφορο Ταμείων Προνοίας, που είναι ο εκάστοτε Διευθυντής Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
· Η Έφορος Ασφαλίσεων έχει 17 λειτουργούς και εποπτεύει 31 ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες έχουν έδρα την Κύπρο. Άλλες εννιά ασφαλιστικές εδρεύουν εκτός Κύπρου, αλλά έχουν υποκατάστημα στο νησί.
· Ο Έφορος Ταμείων Προνοίας έχει 6 - 7 λειτουργούς, οι οποίοι παρακολουθούν 1.300 περίπου Ταμεία Προνοίας. Από τα 1.300 περίπου Ταμεία Προνοίας μόνο τα 140 έχουν περισσότερα από 100 μέλη. 1050 περίπου Ταμεία Προνοίας είχαν διαλυθεί τη διετία 2013 - 2014, λόγω και του «κουρέματος» καταθέσεων. Κάποια από αυτά έχουν επανασυσταθεί.
Το ανθρώπινο δυναμικό της νέας Αρχής, η οποία μπορεί να τεθεί σε λειτουργία το 2020, θα διπλασιαστεί για να μπορεί να ανταποκρίνεται στο έργο, που καλείται να επιτελέσει. Η φιλοσοφία της μεταρρύθμισης δεν περιλαμβάνει αλλαγές στους εποπτικούς κανόνες. «Οι νομοθεσίες, που οι περισσότερες έχουν και εναρμονιστικό κομμάτι, παραμένουν ίδιες. Ούτε πρέπει να υπάρχει έγνοια ότι, τώρα, θα φορολογηθούν οι συνεισφορές στα ταμεία. Η μεταρρύθμιση στοχεύει αντίθετα στην ενθάρρυνση των Ταμείων Προνοίας. Ταυτόχρονα ο πολύ μέτριος έλεγχος, που γίνεται σήμερα, θα γίνεται πλέον σωστά», σημειώνουν πηγές από το Υπουργείο Οικονομικών.
Πρότυπο η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς
Το μοντέλο της νέας Ενιαίας Εποπτικής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων είναι βασισμένο στα πρότυπα του μοντέλου διακυβέρνησης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το οποίο επιδιώκεται από την Κυβέρνηση να ισχύσει και στην περίπτωση της Κεντρικής Τράπεζας του τόπου. Άρα τρείς εποπτικές Αρχές, οι οποίες θα λειτουργούν με το ίδιο μοντέλο διακυβέρνησης. «Όχι μονοπρόσωπες Αρχές. Δεν μπορεί να είναι ένας Διοικητής ή ένας Έφορος, θα είναι Συμβούλιο με το εκτελεστικό του κομμάτι και το μη εκτελεστικό του κομμάτι», σημειώνουν έγκυρες πηγές. Στην πράξη η εποπτική Αρχή θα έχει πρόεδρο και δύο εκτελεστικά μέλη. Άλλα τέσσερα μη εκτελεστικά μέλη θα ελέγχουν και θα εποπτεύουν την εκτελεστική λειτουργία.
Υπερπληθυσμός
Όπως ο αριθμός των τραπεζών είναι μεγάλος για τα μεγέθη της Κύπρου και ιδιαίτερα στο περιβάλλον της τραπεζικής ένωσης, έτσι και τα Ταμεία Προνοίας, αλλά και οι ασφαλιστικές θεωρούνται πολλές για να λειτουργούν κάτω από το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Οι συγχωνεύσεις είναι μονόδρομος, εκτιμούν γνώστες του θέματος, λέγοντας στη «Σ» ότι «θα προκύψουν εκ των πραγμάτων. Ήδη ξεκίνησαν να γίνονται».
Η μεταρρύθμιση εκτιμάται ότι θα ωθήσει τα πράγματα προς την κατεύθυνση της μείωσης του αριθμού τους καθώς πλέον θα διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά εποπτικά πρότυπα. Ενδεικτική ήταν και η αναφορά του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει «αδιανόητο να έχουμε στην Κύπρο πέραν των 1.300 Ταμείων Προνοίας τη στιγμή που πολύ μεγαλύτερες οικονομίες έχουν μερικές δεκάδες ταμεία, τα οποία είναι πολύ πιο ισχυρά, καλά στελεχωμένα και επαγγελματικά στη λειτουργία και στη διαχείρισή τους».
Ειδικότερα για τα Ταμεία Προνοίας, προκύπτει ότι τα περισσότερα έχουν λιγότερα από 100 μέλη, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις τα μέλη δεν υπερβαίνουν τα 10 άτομα. Βεβαίως υπάρχουν και μεγάλα ταμεία προνοίας με 60 μέλη, για παράδειγμα. Αυτό, το οποίο ανησυχεί είναι ότι αρκετά δεν είναι κανονικά επαγγελματικά Ταμεία Προνοίας με επενδυτική πολιτική, συμβούλιο, επαγγελματία διαχειριστή επενδύσεων και άλλα. Τη θέση του Υπουργού Οικονομικών ασπάζεται και η ΟΕΒ με τον Γενικό της Διευθυντή να δηλώνει στη «Σ» ότι «έχουμε πάρα πολλά μικρά Ταμεία Προνοίας και ο αριθμός τους είναι πολύ μεγάλος για τα μεγέθη της κυπριακής πραγματικότητας».
Δεν φτάνει η σύνταξη
Το πρόβλημα της ανεπαρκούς συνταξιοδοτικής κάλυψης είναι εμφανές στην κυπριακή πραγματικότητα, καθώς πολλοί πολίτες καλύπτονται μόνο από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις. Υπό κανονικές συνθήκες, η συμμετοχή στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις σε συνδυασμό με τη συμμετοχή του εργαζόμενου σε Ταμείο Προνοίας θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι η σύνταξή του θα αντιστοιχεί στα 2/3 του μισθού, που ελάμβανε όταν εργαζόταν. Αυτό δεν μπορεί να γίνει όμως εάν με την αλλαγή εργοδότη, ο υπάλληλος εξαργυρώνει το Ταμείο Προνοίας του. «Υπάρχει και ο έμμεσος τρόπος, που κάνεις δάνειο έναντί του, όποτε είναι ωσάν να μην υπάρχει», σημειώνουν γνώστες του θέματος.
Δύσκολη η επιβολή
Η υποχρεωτική συμμετοχή των εργαζομένων στα Ταμεία Προνοίας δεν βρίσκεται, για την ώρα, στο τραπέζι. Όπως πληροφορείται η «Σ», ο Χάρης Γεωργιάδης αν και δεν τοποθετείται θετικά ή αρνητικά, ούτε προτείνει κάτι συγκεκριμένο επ’ αυτού, δεν κλείνει την πόρτα σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Πιστεύει, όμως, ότι χωρίς τη μεταρρύθμιση δεν μπορεί να γίνει πράξη η υποχρεωτική συμμετοχή. Θεωρεί, με απλά λόγια, ότι θα πρέπει να προηγηθεί η διασφάλιση της αξιοπιστίας, της ορθής λειτουργίας και της σωστής διαχείρισης των χρημάτων των εργαζομένων από τα Ταμεία Προνοίας. Ακόμη και τότε όμως τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα, καθώς ανοίγει η συζήτηση των ποσοστών και άλλων σύνθετων και πολύπλοκων θεμάτων.
Στα χαρακώματα η ΠΕΟ
Σφόδρα ενοχλημένη από τις ανακοινώσεις του Υπουργού Οικονομικών είναι η ΠΕΟ. Ο Γενικός της Γραμματέας Πάμπης Κυρίτσης δηλώνει στη «Σ» ότι «εδώ και πολύ καιρό ο Υπουργός Οικονομικών μιλά γι' αυτήν την ενιαία εποπτική Αρχή και αναφέρεται και στα Ταμεία Προνοίας χωρίς να έχει κάνει οποιαδήποτε συζήτηση, διάλογο για να ακούσει τη δική μας άποψη». Προσθέτει ότι τα Ταμεία Προνοίας είναι μέρος των συλλογικών συμβάσεων, «δεν είναι αποτέλεσμα της δραστηριότητας του κράτους ή κάποιας νομοθεσίας. (…) Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καταλάβουμε γιατί πρέπει να φύγει η εποπτεία των Ταμείων Προνοίας από το Υπουργείο Εργασίας», αναφέρει. Διερωτάται, επίσης, «γιατί θέλουν να φύγουν με το ζόρι την εποπτεία των ταμείων από το Υπουργείο Εργασίας δεν το έχουμε καταλάβει ακόμη».
Ο κ. Κυρίτσης αναφέρει ακόμη ότι η εποπτεία δεν είναι το μόνο ζήτημα. «Για εκείνους τους εργοδότες, που δεν βάζουν Ταμείο Προνοίας, για τους κλάδους που δεν έχουν Ταμείο Προνοίας, για την ανάγκη να έχουν όλοι Ταμείο Προνοίας δεν μιλούν. Δηλαδή να αγωνίζονται οι εργαζόμενοι, να αγωνίζονται οι συντεχνίες, να δίνουν μάχες για να έχουν Ταμείο Προνοίας, να τα διατηρήσουν και να τα βελτιώσουν, αλλά την εποπτεία να την έχουν άλλα Όργανα έξω από το πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων. Για να μπορούν να διοχετεύουν και τα λεφτά με τον τρόπο που νομίζουν αυτοί. Εμείς είμαστε ενοχλημένοι πρώτα απ’ όλα για τη διαδικασία και προβληματισμένοι πολύ για το περιεχόμενο», αναφέρει ο Γ.Γ. της ΠΕΟ.
Θετική η ΣΕΚ
Η ΣΕΚ, σε αντίθεση με την ΠΕΟ, βλέπει με «καλό μάτι» την προωθούμενη μεταρρύθμιση. Ο Γενικός της Γραμματέας Ανδρέας Μάτσας σχολιάζει στη «Σ» ότι ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων θα πρέπει να είναι ευδιάκριτος. «Είμαστε θετικοί στην προσπάθεια αναβάθμισης του Θεσμού. Η εποπτική Αρχή είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, υπό την προϋπόθεση ότι οι κοινωνικοί εταίροι θα είναι μέρος της διαδικασίας και θα έχουν ρόλο μέσα στον όλο σχεδιασμό».
Ο κ. Μάτσας κάνει ιδιαίτερη μνεία και στον βαρύνουσας σημασίας ρόλο, που μπορούν να διαδραματίσουν τα Ταμεία Προνοίας. «Είναι σαφές ότι μπορούν και πρέπει να είναι δεύτερος πυλώνας συνταξιοδοτικών παροχών για να καλυφθεί το κενό, που δημιουργεί το πρόβλημα με τις χαμηλές συντάξεις. Άρα, όσο πιο σωστά συσταθεί, τόσο πιο υποβοηθητικό θα είναι και στην προσπάθεια για αναβάθμιση του συνταξιοδοτικού», σημειώνει.
Τι ζητούν ΟΕΒ-ΚΕΒΕ
Η ΟΕΒ, αν και αρχικά «ήταν πολύ επιφυλακτική στη μεταβολή της όλης κατάστασης και την ένταξη των Ταμείων Προνοίας σε έναν ενιαίο εποπτικό μηχανισμό, αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές». Ο Γενικός της Διευθυντής Μιχάλης Αντωνίου αναφέρει στη «Σ» ότι οι αλλαγές πρέπει να είναι αντικείμενο διαλόγου, τονίζοντας ότι «ο όρος που βάζει η ΟΕΒ και τον οποίο μας είπε ο Υπουργός ότι θα τον ικανοποιήσει είναι να συμμετέχει στη διαχείριση και η ΟΕΒ, ως εκπρόσωπος των επιχειρήσεων σε ένα Σώμα, το οποίο έστω και συμβουλευτικά θα έχει ρόλο να παρακολουθεί, να παρεμβαίνει εάν χρειάζεται, να δίνει εισηγήσεις πολιτικής κ.λπ.
Ένα συμβουλευτικού χαρακτήρα, στο οποίο να συμμετέχει η ΟΕΒ και είναι προφανές ότι μάλλον θα συμμετέχουν και οι συντεχνίες (…). Εάν ικανοποιηθεί αυτός ο όρος για να πάμε σε κάτι, το οποίο θα ενισχύσει τη διασφάλιση των ταμείων προνοίας ως δεύτερου πυλώνα συνταξιοδοτικών παροχών, αυτό το συζητούμε, δεν έχουμε τις ενστάσεις που είχαμε στην αρχή του διαλόγου».
Ο Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων του ΚΕΒΕ Αιμίλιος Μιχαήλ αναφέρει στη «Σ» ότι θα μελετήσουν το συγκεκριμένο θέμα όταν έρθει το νομοσχέδιο. «Θα δούμε όλες τις παραμέτρους και τις δυσκολίες και πώς μπορούν να ξεπεραστούν. Πάντα στο πλαίσιο ότι τα Ταμεία Προνοίας συστήνονται με συμφωνίες και όχι με νόμο. Είναι εθελοντικά άρα οποιαδήποτε λύση βρεθεί όσον αφορά την εποπτεία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτήν την παράμετρο». Ωστόσο, σημειώνει ότι «η τελική μας θέση θα διατυπωθεί όταν έρθει ενώπιόν μας το νομοσχέδιο».
Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή