Οι αρνητικές συνέπειες της μεγάλης αύξησης των επιτοκίων οδήγησαν πολλούς συμπολίτες μας σε επαναδιαπραγμάτευση των όρων αποπληρωμής των δανείων τους, εκτιμά ο τέως Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου.
Σε τοποθέτησή του στην εκπομπή του ΣΙΓΜΑ, «Μεσημέρι και Κάτι», ο κ. Ιωάννου, μιλώντας για τον κίνδυνο δημιουργίας νέου κύματος κόκκινων δανείων, ανέφερε πως «είναι σαφέστατο ότι το πάρα πολύ μεγάλο μέγεθος των επαναδιαπραγματεύσεων δηλώνει ότι πολλοί συμπολίτες μας έχουν ήδη αισθανθεί τις αρνητικές συνέπειες της μεγάλης αύξησης των επιτοκίων και έσπευσαν στις τράπεζες για να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους αποπληρωμής των δανείων τους ούτως ώστε να μην καταστούν μη εξυπηρετούμενα».
Όπως σημείωσε, είναι δεδομένο ότι οι τράπεζες έχουν ανταποκριθεί, αφού το γεγονός αυτό καταμετράται και στατιστικά, συμφωνώντας με τον Εκπρόσωπο του Συνδέσμου Τραπεζών, Ανδρέα Κωστουρή, ότι οι αναδιαρθρώσεις δανείων από πλευράς τραπεζών είναι συνεχείς.
Κλειδί η επικοινωνία - Απαραίτητη η εκπαίδευση των τραπεζικών
Σε ότι αφορά τις καταγγελίες από πλευράς δανειοληπτών για μη συνεργασία των τραπεζών, αλλά και για φαινόμενα κακής συμπεριφοράς, ο κ. Ιωάννου απέδωσε σε μεγάλο βαθμο την κατάσταση στον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό και την έλλειψη επικοινωνιακών δεξιοτήτων από πλευράς τραπεζικών.
«Ένα από τα προβλήματα που εξακολουθεί να υπάρχει στο τραπεζικό σύστημα, αλλά όχι στην ένταση και την έκταση που υπήρχε στο παρελθόν, για παράδειγμα πριν από πέντε ή εφτά χρόνια, είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο δανειολήπτης», εξήγησε.
Περιγράφοντας πως στις διαπροσωπικές συναλλαγές, παίζει ρόλο η στάση του ενός απέναντι στον άλλο, ο κ. Ιωάννου εστίασε στο ότι πολλές φορές ο δανειολήπτης εμφανίζεται «φοβισμένος», λόγω της άγνοιας που μπορεί να έχει σε χρηματοοικονομικούς όρους.
«Στο μεγάλο τους ποσοστό οι δανειολήπτες υποφέρουν από χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό, κάτι που πολύ σωστά έχει εντοπίσει και η Κεντρική Τράπεζα», προσθέτοντας πως «σε ορισμένες παρατηρήσεις που μπορεί να τους γίνονται να μην προσλαμβάνονται ως καλή συμπερίφορα».
Ωστόσο, υπογραμμίζει πως αυτό δεν απαλλάσει τις τράπεζες από τις ευθύνες τους να υιοθετούν μια πιο «ευπροσήγορη» και «ανθρωποκεντρική» προσέγγιση, τονίζοντας πως θα πρέπει οι τράπεζες να επενδύσουν στο προσωπικό τους, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει περιοριστεί στο πλαίσιο του εξορθολογισμού, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό και πιο ευπροσήγορο στις επαφές του με τον κόσμο.
Αναγκαία η θεσμοποίηση του τι εστί «κακοκπληρωτής»
Στο ερώτημα για το κατά πόσον μπορούν οι αρμόδιοι να εντοπίσουν επιτέλους τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, ο τέως Χρηματοοικονομικός Επίτροπος ανέφερε πως αυτοί δεν ανήκουν σε συγκεκριμένη κατηγορία εισοδηματικής τάξεως, αλλά συναντώνται σε ολόκληρο το εύρος της κοινωνίας.
«Βεβαίως, καθώς ανεβαίνουμε την κλίμακα του πλούτου το ποσοστό αυξάνεται», διαπιστώνει, αλλά ουδέποτε έχει «επιμετρηθεί ποσοτικά στη βάση ποιοτικών χαρακτηριστικών και συγκεκριμένων ορισμών για να ξέρουμε ακριβώς σε κάθε κατηγορία ποιο είναι το ποσοστό», το οποίο κατά τη γνώμη του δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15%-20%.
Παράλληλα, εξέφρασε τη βεβαιότητα πως τόσο το κράτος, όσο και οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να τους εντοπίσουν, αρκεί να υπάρξουν «θεσμοποιημένοι, τεχνικά λειτουργικοί, ορισμοί του τι εστί κακοπληρωτής και να εφαρμοστούν οι ορισμοί ούτως ώστε να ποσοτικοποιηθεί αυτό το συγκεκριμένο μέγεθος». Για να γίνει αυτό θα πρέπει, σημειώνει, να καθοριστεί επακριβώς σε κάποιο νομικό πλαίσιο, η έννοια του κακοπληρωτή.
Να μελετηθεί το "χαράτσι" στις τράπεζες
Σχολιάζοντας προηγουμένως, το ενδεχόμενο επιβολής φορολογίας στα υπερκέρδη των τραπεζών και τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών ότι το θέμα μελετάται, ο ο τέως Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, συμφώνησε πως αυτό θα πρέπει να μελετηθεί σε συνάρτηση, όμως, με τις εξελίξεις και με τον τρόπο που θα αντιδράσουν οι τράπεζες σε ορισμένα θέματα.
Έσπευσε, ωστόσο, να ξεκαθαρίσει πως ο Υπουργός Οικονομικών δεν άφησε σε καμία περίπτωση να νοηθεί πως θα προχωρήσει σε αυτό το βήμα. «Ο λόγος που αρθρώνει ο Υπουργός είναι αρκετά σεσοφησμένος και προσεκτικός. Είμαι βέβαιος πως δεν άφησε καμία εντύπωση ότι προτίθεται να κάνει τέτοιο πράγμα», είπε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ως «πολύ εποικοδομητική», χαρακτήρισε τη χθεσινή συνεδρία της Επιτροπής Εμπορίου, κατά την οποία συζητήθηκαν οι αυξήσεις των δανειστικών επιτοκίων, επισημαίνοντας πως «έλειπαν οι λαϊκίστικες εκφάνσεις και από πλευράς βουλευτών, αλλά και από πλευράς των ελίτ του δημοσίου».
Όπως σημείωσε, έγιναν πολύ σοβαρές αναλύσεις από τον Υπουργό Οικονομικών και τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ο οποίος παρέθεσε πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία «τα οποία», πρόσθεσε, «αν αναλυθούν προσεκτικά περιγράφουν με αρκετή επάρκεια την πραγματικότητα που επικρατεί σήμερα».
«Θα ζούμε μαζί με τον πληθωρισμό για αρκετό καιρό»
Αναφερόμενος στη συνέχεια για τις αυξήσεις των επιτοκίων, ο κ. Ιωάννου είπε πως στο βαθμό που μία αυξητική πληθωριστική κίνηση είναι νομισματικό φαινόμενο, η πρώτη θεραπεία που μπορεί να δοθεί είναι η αύξηση των επιτοκίων. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που το πρόβλημα σχετίζεται και με περιορισμούς στην προσφορά η αποδοτικότητα του μέτρου περιορίζεται.
«Ο τρέχων πληθωρισμός ξεκίνησε αμέσως μετά που άρχισε να εξασθενεί η πανδημία του Covid-19. Είχαν συγκεντρωθεί τεράστια αποθέματα ρευστότητας», ανέφερε, «και αμέσως μετά άρχισε εμφανέστατα μία σοβαρότατη πληθωριστική πίεση».
«Οι Κεντρικές Τράπεζες δεν έσπευσαν να αυξήσουν τα επιτόκια θεωρώντας ότι αυτό είναι ένα προσωρινό φαινόμενο. Αν όμως λαμβάνονταν προληπτικά κάποια μέτρα, όταν εμφανίστηκε η γεωπολιτική κρίση που ενδυνάμωσε την πληθωριστική πίεση λόγω του προβλήματος που δημιούργησε στην προσφορά, πιθανότατα να μην φτάναμε στα σημερινά επίπεδα», επισήμανε.
Ο κ. Ιωάννου εξήγησε πως όσο υπάρχει η μεγάλη γεωπολιτική κρίση που είναι εν εξελίξει και η οποία συνεχώς κλιμακώνεται, παράγεται τεράστια αβεβαιότητα στο σύστημα. «Αυτή η αβεβαιότητα στρεβλώνει την οικονομική συμπεριφορά ποικιλοτρόπως, θα ζούμε μαζί με τον πληθωρισμό μέχρι τη διευθέτηση αυτού του ζητήματος», τόνισε, διευκρινίζοντας πως κατά καιρούς ο πληθωρισμός θα μειώνεται.
Επιπρόσθετα, σημείωσε πως στην Κύπρο ο πληθωρισμός έχει μειωθεί αρκετά, εντούτοις, δεν γίνεται αισθητός στον κόσμο λόγω διαφόρων μεταβολών στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα, έφερε ως παράδειγμα την πρόσφατη κλιματική κρίση που οδήγησε σε αύξηση των τιμών, χωρίς να συνδέεται με τα επιτόκια.
Δεν υπάρχει απο μηχανής θεός
Σε ό,τι αφορά τον ρόλο τον κομμάτων στην εξομάλυνση της κατάστασης, ο κ. Ιωάννου δήλωσε πως «δεν υπάρχει μαγική λύση στα προβλήματα αυτά ούτε και να υπάρξει απο μηχανής θεός».
Όπως εξήγησε σε ότι αφορά τα θέματα των επιτοκίων η Κύπρος ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, δεν εκδίδει χρήμα. Επομένως, το ευρώ είναι μεν κυρίαρχο νόμισμα αλλά «συμμετέχουμε σε αυτή την κυριαρχία μερικώς, αφού όλα ρυθμίζονται από την κεντρική εξουσία, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», σημείωσε.
Εντούτοις, εστίασε σε λύσεις που μπορούν να εξευρεθούν στοχευμένα σε άλλα θέματα, όπως η ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων, τονίζοντας πως «οριζόντιες λύσεις αντιστρατεύονται τη νομισματική πολιτική και ουσιαστικά δημιουργούν περισσότερα προβλήματα».
Νέο κύμα αυξήσεων
Τέλος, ο τέως Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, προειδοποίησε πως πρέπει να περιμένουμε νέα άνοδο του πληθωρισμού διεθνώς και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενδεχομένως νέες αυξήσεις των επιτοκίων, λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης.
Διαβάστε επίσης: Ελληνική Τράπεζα: Κέρδη €160,2 εκατ. το πρώτο εξάμηνο του 2023