Της Πέτρας Αργυρού
Από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, ο Υπουργός Οικονομικών αποτείνεται στις τράπεζες ζητώντας από αυτές, μεταξύ άλλων, να αυξήσουν τα καταθετικά τους επιτόκια. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ουσιαστική ανταπόκριση στο κάλεσμα του Υπουργού, με τα καταθετικά επιτόκια των τραπεζών να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και σε συνδυασμό με την αύξηση των δανειστικών επιτοκίων να επιτυγχάνουν πρωτοφανές καθαρό επιτοκιακό περιθώριο και σημαντική αύξηση κερδών.
Ο λόγος που οι κυπριακές τράπεζες έχουν την ευχέρεια να κρατήσουν τα καταθετικά τους επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα είναι η υπερβάλλουσα ρευστότητα που απολαμβάνουν στο παρόν στάδιο. Όσο υφίσταται ρευστότητα, δεν έχουν κίνητρο για αύξηση επιτοκίων, όσο και αν τους παρακαλεί ο Υπουργός. Προτεραιότητα τους είναι η κάλυψη κεφαλαιακών αναγκών και να φτάσουν σε σημείο να διανέμουν μέρισμα στους μετόχους τους και είναι αναμενόμενο να μην αφήνουν την “κότα με τα χρυσά αυγά” που έχουν βρει.
Ο Υπουργός θα μπορούσε, αντί να παρακαλεί τις τράπεζες, να ενεργήσει ανταγωνιστικά. Ένα από τα όπλα που έχει στη φαρέτρα του είναι τα Ομόλογα 6-ετούς διάρκειας για φυσικά πρόσωπα που εκδίδονται ανά τριμηνία. Μια ουσιώδης αύξηση στα επιτόκια των συγκεκριμένων Ομολόγων θα μπορούσε δυνητικά να ενεργήσει ανταγωνιστικά στις τραπεζικές καταθέσεις και μια ενδεχόμενη μετακίνηση ρευστότητας από τις τράπεζες προς τα ταμεία του κράτους να ενεργούσε καταλυτικά για να αυξηθούν τα επιτόκια στις τραπεζικές καταθέσεις. Αντί αυτού, το Γραφείο Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους του Υπουργείου αύξησε τα επιτόκια στα 6-ετή Ομόλογα κατά 0,25% με μέση απόδοση 1,29%, αύξηση που θα θεωρούσε προσβολή ένας ενημερωμένος καταθέτης.
Μια αύξηση των επιτοκίων στο 2,25%-2-75% στα 6-ετή Ομόλογα θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα και ταυτόχρονα η άντληση κεφαλαίων θα μπορούσε να αποπληρώσει πιο ακριβό δανεισμό. Και εάν επιτευχθεί ο ανταγωνισμός με τις τράπεζες και στο τέλος της ημέρας αυξήσουν τα καταθετικά τους επιτόκια, τα έσοδα του κράτους από την 30% έκτακτη εισφορά για την άμυνα στους τόκους τραπεζικών καταθέσεων θα αυξηθούν.
Οι τράπεζες δεν εποπτεύονται από τον Υπουργό Οικονομικών και δεν θα ανταποκριθούν στο παρακάλιο του αλλά θα ανταποκριθούν στον ανταγωνισμό. Εκεί θα έπρεπε να επικεντρώνεται το Υπουργείο ώστε να βοηθήσει μέσω των δικών του εργαλείων στην εφαρμογή πολιτικών που αντιμετωπίζουν το μέγα πρόβλημα του πληθωρισμού. Η αύξηση επιτοκίων στις εκδόσεις Ομολόγων όμως τα 6-ετή βοηθά στις ώθηση προς αποταμιεύσεις και περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης, ώστε να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός.