Ο τέλειος τόπος να ξοδέψεις μαύρα χρήματα τα κατεχόμενα, χωρίς καμιά ερώτηση, αναφέρει δημοσίευμα που αναρτήθηκε σήμερα από την Guardian μέσα στο πλαίσιο των αποκαλύψεων του Cyprus Confidential.
Το δημοσίευμα ξεκινά αναφέροντας ότι οι Ρωσόφωνοι λατρεύουν να ζουν εδώ, τους αρέσει να βρίσκονται σε μια κοινότητα και η δική μας αυξάνεται συνεχώς», λέει ο Ruslan Ibrayev, ο πωλητής που καλωσορίζει τους πελάτες στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας επενδύσεων ακινήτων Hub στο Τρίκωμο της Τουρκοκρατούμενης βόρειας Κύπρου.
Η περιοχή, λέει, έχει γίνει πόλος έλξης για αγοραστές από την πρώην Σοβιετική Ένωση, τόσο πολύ που έχουν μετακινηθεί μαζικά. «Οι επιχειρήσεις είναι καλές», λέει ο νεαρός Καζακστανός, μιλώντας για τα ρετιρέ, τα διαμερίσματα και τα στούντιο που πουλούσε το κτηματομεσιτικό γραφείο με ταχύτητα ρεκόρ. "Πολύ καλά."
Οι εργολάβοι θα συμφωνούσαν. Η κατασκευαστική δραστηριότητα στην αυτοαποκαλούμενη ΤΔΒΚ νησιού ανθεί. Τα μπλοκ πύργων πολλαπλασιάζονται σε μια βιομηχανία που ανθεί χάρη σε μια εισροή ρουβλίων και ιρανικών ριαλίων που έχουν οδηγήσει σε αύξηση των ταμειακών ροών και στα αποθέματα ξένου συναλλάγματος στα ύψη περίπου στο 80% της αξίας των τραπεζικών διαθεσίμων.
Είναι σαφές ότι επτά μήνες αφότου επιβλήθηκαν αγγλοαμερικανικές κυρώσεις σε άτομα και οντότητες επειδή «παρείχαν τη δυνατότητα» σε ολιγάρχες – συμπεριλαμβανομένου του Ρόμαν Αμπράμοβιτς – να διαχειριστούν περιουσιακά στοιχεία στη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία, οι Ρώσοι που επιδιώκουν να μεταφέρουν τα χρήματά τους στην Ευρώπη πλέον ψάχνονται αλλού.
Και, όλο και περισσότερο, φαίνεται ότι δεν έχουν κοιτάξει πέρα από την ουδέτερη ζώνη του ΟΗΕ που διχοτομεί το διαιρεμένο από τον πόλεμο νησί, στην αυτοαποκαλούμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.
Guardian: Οι Τουρκοκύπριοι αποκαλούν το Τρίκωμο τη νέα Λεμεσό
Λίγα μέρη το γνωρίζουν αυτό περισσότερο από Τρίκωμο, μια κάποτε μικρή κωμόπολη της οποίας οι πεδινές εκτάσεις έχουν μεταμορφωθεί κάτω από το βάρος του σιδηρομπετόν. Οι Τουρκοκύπριοι έφτασαν να αποκαλούν την παραθαλάσσια πόλη μια νέα Λεμεσό, την παράκτια πόλη στα νότια του νησιού που έπαιξε καθόλου μικρό ρόλο στο να αποκτήσει η Κύπρος το παρατσούκλι της Μόσχας στη Μεσόγειο.
Όπως και στη Λεμεσό, όπου οι πρώτοι ολιγάρχες έφτασαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, οι λεωφόροι του Τρικώμου είναι επενδεδυμένες με κυριλλικές πινακίδες καταστημάτων, διαφημιστικές πινακίδες που υπόσχονται «την ονειρεμένη ζωή», αντιπροσωπείες πολυτελών αυτοκινήτων και καταστήματα κρυπτονομισμάτων.
Οι ιστορίες των ντόπιων δικηγόρων που πλουτίζουν από τη μια μέρα στην άλλη είναι πολλές. Το ίδιο και οι αναφορές για πάρτι σαμπάνιας που ζωντανεύουν τα μπαρ και τα εστιατόρια των ρωσικών θέρετρων.
«Ο Βορράς είναι ένα de facto κράτος. Δεν δεσμεύεται από διεθνείς συμφωνίες, έχει αδύναμους θεσμούς και αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία», λέει ο Sertaç Sonan, ένας εξέχων πολιτικός επιστήμονας, ο οποίος περιγράφει την έκρηξη των κατασκευών ως «μια επιχείρηση εκτύπωσης χρήματος» για το αποσχισμένο κράτος. «Είναι μια γκρίζα περιοχή, ιδανική για όποιον θέλει να κάνει σκιερές επιχειρήσεις».
Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής, Irfan Siddiq, προχώρησε παραπέρα τον Αύγουστο, περιγράφοντας τη μικροσκοπική περιοχή ως «μαύρη τρύπα», όταν απευθύνθηκε σε ακροατήριο Ελληνοκυπρίων της διασποράς στη Λευκωσία, τη διαιρεμένη πρωτεύουσα.
Ενώ ισχυρίστηκε ότι η παράνομη κίνηση ρωσικού κεφαλαίου είχε «ξεκαθαριστεί σε μεγάλο βαθμό» στο νότο – που υποκινήθηκε από το κλείσιμο χιλιάδων λογαριασμών που κατείχαν οι Ρώσοι και τον φόβο που έχουν δημιουργήσει οι κυρώσεις στους Ελληνοκύπριους δικηγόρους και λογιστές – ο βορράς είχε δημιουργήσει μια αυξανόμενη ανησυχία.
«Το πρόβλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες είναι τώρα παρόν και στο βορρά, και αυτό είναι μια πρόκληση για εμάς», είπε στη συγκέντρωση, προσθέτοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιβάλει κυρώσεις σε περισσότερα από 1.600 άτομα και οντότητες από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία στην Ουκρανία. Φεβρουάριος 2022.
«Τα κτήρια όσων παρανομούσαν στην Κυπριακή Δημοκρατία στέκουν κλειστά»
Οι δυτικές κυβερνήσεις είναι πρόθυμες να επαινέσουν τον πρόεδρο, Νίκο Χριστοδουλίδη, για τον τρόπο που προσπάθησε να καθαρίσει τον χρηματοπιστωτικό κλάδο της χώρας –κλείνοντας περισσότερους από 120.000 ύποπτους τραπεζικούς λογαριασμούς και περισσότερες από 40.000 εταιρείες κέλυφος– μέσα στους εννέα μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του.
Σήμερα, τα κεντρικά γραφεία των εγκεκριμένων «οικονομικών fixers» της Κύπρου – το κτίριο γραφείων της MeritServus στη Λεμεσό και το μεγαλειώδες κτίριο από ψαμμίτη που κάποτε στέγαζε το δικηγορικό γραφείο της Λευκωσίας του Χριστόδουλου Βασιλειάδη – στέκονται κλειστά και άδεια: σύμβολα των κινδύνων που ενυπάρχουν στη διευκόλυνση της σύνδεσης με το Κρεμλίνο και τους ολιγάρχες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των επαγγελματικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών μειώθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την Κυπριακή Στατιστική Υπηρεσία.
Ωστόσο, ακόμη και όταν οι Ρώσοι κατευθύνονται προς τα βόρεια – και τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι περισσότεροι από 39.000 εγκαταστάθηκαν εδώ μόνο φέτος – οι αναλυτές διστάζουν να δώσουν στο δίκτυο δικηγόρων και λογιστών που λειτουργούσε επί μακρόν στο νότο μια καθαρή κατάσταση υγείας. Πληθαίνουν οι φήμες για Ελληνοκύπριους δικηγόρους που βοηθούν Τουρκοκύπριους συναδέλφους να αναλάβουν τα χαρτοφυλάκια Ρώσων πελατών.
«Πρέπει να υπάρξει μεγάλη αλλαγή», λέει ο Δρ Αλέξανδρος Αποστολίδης, οικονομικός ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου που έχει συμβουλεύσει την κυπριακή κυβέρνηση. «Χωρίς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη δημιουργία γραφείου κυρώσεων και σοβαρή εξέταση των προτάσεων για τη δημιουργία μιας ενιαίας ρυθμιστικής αρχής για το ξέπλυμα χρήματος, είναι δύσκολο να μην δούμε άλλο σκάνδαλο να ξεσπά στη γραμμή».
Η Κυπριακή κυβέρνηση έχει υποσχεθεί μια «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» για τις παραβιάσεις των κυρώσεων και λαμβάνει τεχνική υποστήριξη από τη βρετανική κυβέρνηση για τη δημιουργία μονάδας εφαρμογής κυρώσεων το επόμενο έτος. Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, δήλωσε στον Guardian: «Η στρατηγική της κυβέρνησής μας, που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάρτιο του 2023, είναι η μηδενική ανοχή σε θέματα που αφορούν την αποφυγή κυρώσεων και την παραβίαση του νόμου και κατ' επέκταση να διαφυλάξει το όνομα της χώρας ως αξιόπιστο οικονομικό κέντρο. Θα ήθελα να τονίσω ότι η κυβέρνησή μας είναι κατηγορηματικά δεσμευμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης χρηματοδότησης και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».
Ρώσοι με βαλίτσες γεμάτες μετρητά
Αναμφίβολα, είναι η γενική απουσία τραπεζικών κανονισμών, νόμων της ΕΕ και άλλων διεθνών κανόνων που έπαιξε μεγάλο ρόλο στη μεταφορά κεφαλαίων από τους Ρώσους (που ακολουθούνται στενά από τους Ιρανούς) πιο πρόσφατα στον Βορρά.
Οι αφίξεις στο αεροδρόμιο Ercan στα κατεχόμενα έχουν αυξηθεί από τότε που ο Πούτιν ξεκίνησε την «ειδική επιχείρηση» του στην Ουκρανία. Οι διελεύσεις της Πράσινης Γραμμής από το νότο έχουν επίσης αυξηθεί, με 58.788 Ρώσους υπηκόους να έχουν εγγραφεί ως εισερχόμενοι στον θύλακα μέσω σημείων ελέγχου μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το τουρκοκυπριακό «υπουργείο Τουρισμού». Ο συνολικός αριθμός των διελεύσεων είναι πιθανό να είναι σχεδόν επτά φορές υψηλότερος το 2023 από ό,τι πριν από τρία χρόνια.
«Ακούτε για Ρώσους να οδηγούν από το νότο με βαλίτσες γεμάτες μετρητά», λέει ο Şener Elcil, επί χρόνια επικεφαλής του KTOS, του Σωματείου των Τουρκοκυπρίων δασκάλων. «Αυτή η νέα τάση όλων αυτών των ανθρώπων που εγκαθίστανται εδώ προκαλεί πολλά προβλήματα. Στο Τρίκωμο, τη νέα Λεμεσό, το 69% των μαθητών είναι είτε από τη Ρωσία είτε από το Ιράν. Οι γλωσσικές δυσκολίες έχουν γίνει ένα σημαντικό παράπονο των δασκάλων».
Η άρνηση της Τουρκίας ευνοεί τις ρωσικές ροές κεφαλαίων
Η σταθερή άρνηση της Τουρκίας να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, θεωρείται επίσης καθοριστική για τις ρωσικές ταμειακές ροές που πλημμυρίζουν το κράτος.
«Η ΤΔΒΚ ακολούθησε το παράδειγμα της Τουρκίας στο να μην εγκρίνει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας», λέει ο καθηγητής Μουσταφά Μπεσίμ, κοσμήτορας της σχολής επιχειρήσεων και οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Μεσογείου. «Μπορούν εύκολα να κάνουν μια κατάθεση απευθείας σε έναν λογαριασμό οποιασδήποτε από τις 22 τράπεζες εδώ».
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι Ρώσοι όχι μόνο είχαν συσσωρευτεί στην πληθώρα των καζίνο της πολιτείας, αλλά συνέβαλαν στο ολοένα και πιο μποτιλιαρισμένο οδικό δίκτυο σε νεοαποκτηθέντα, υψηλής ποιότητας αυτοκίνητα.
«Είναι λίγο σαν τον άνεμο», σκέφτηκε ο ακαδημαϊκός όταν ρωτήθηκε αν η Βόρεια Κύπρος βρισκόταν τώρα στο αιχμηρό άκρο του ρωσικού ξεπλύματος χρήματος. «Δεν το βλέπεις αλλά το νιώθεις».
Σε αντίθεση με τον περίτεχνο τομέα των υπηρεσιών που υπήρχε για δεκαετίες στην Κυπριακή Δημοκρατία – βοηθώντας τους ολιγάρχες να αποκτήσουν κυπριακή υπηκοότητα στην εποχή της ακμής του απαξιωμένου προγράμματος μετρητά για διαβατήρια του νησιού – οι επενδυτές στα κατεχόμενα έχουν διευκολυνθεί σχεδόν αποκλειστικά από νομικές εταιρείες που ενεργούν ως πληρεξούσιοι.
«Το δίκτυο παρόχων επιχειρήσεων που εξυπηρετούσε Ρώσους στον [ελληνοκυπριακό] νότο έχει μεταμορφωθεί σε ένα νέο δίκτυο Τουρκοκυπρίων δικηγόρων που δημιουργούν καταπιστεύματα», λέει ο Μέρτκαν Χαμίτ, τοπικός οικονομολόγος.
«Τα καταπιστεύματα είναι εντελώς ανώνυμα, είναι ένας τέλειος τρόπος για να κρύψεις περιουσιακά στοιχεία, χωρίς ερωτήσεις, και αυτή είναι η ομορφιά του για ξέπλυμα χρήματος. Απώτερος στόχος δεν είναι να μείνουμε στην Κύπρο. Ο στόχος είναι να πουλήσουμε τα περιουσιακά στοιχεία, να «καθαρίσουμε» τα χρήματα και να προχωρήσουμε στο Λονδίνο, το Ντουμπάι, το Μανχάταν».
Σύμφωνα με το σύστημα καταπιστεύματος, οι επενδυτές μπορούσαν να αγοράσουν όση ακίνητη περιουσία ήθελαν, παρακάμπτοντας τους νόμους που άλλως όριζαν ότι οι ξένοι δεν κατείχαν περισσότερα από τρία ακίνητα. «Η «κυβέρνηση» έχει αποδεχθεί ότι πολλά από αυτά που βλέπουμε είναι ανεπίσημα. Οι ξένοι επενδυτές, με επικεφαλής τους Ρώσους, αγοράζουν κυριολεκτικά δεκάδες ακίνητα κάθε φορά», λέει ο Hamit.
Οι τουρκοκυπριακές αρχές έχουν υποσχεθεί να πατάξουν, και τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση έχουν δεσμευτεί να συνεργαστούν για τη νέα νομοθεσία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Όμως, όπως και στο νότο όπου το σύστημα «χρυσών διαβατηρίων» συγκέντρωσε περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια ευρώ (7,9 δισεκατομμύρια λίρες) για τη χώρα, οι γνώστες λένε ότι έχουν κλείσει το μάτι επειδή υπάρχουν τόσα πολλά χρήματα που πρέπει να γίνουν για οικοδομικές άδειες, μεταφορά φόρους και μίζες.
Με τα ακίνητα να πωλούνται σαν κέικ, το θέαμα και ο ήχος των γερανών που κρέμονται πάνω από τον ορίζοντα του Τρικώμου είναι απίθανο να εξαφανιστούν σύντομα –ακόμα και αν η διαμάχη για τις πωλήσεις αναμένεται να αυξηθεί, καθώς τα περισσότερα τετράγωνα πιστεύεται ότι κατασκευάστηκαν παράνομα σε γη που κάποτε ανήκε στην πλειοψηφία του πληθυσμού του νησιού, στους Ελληνoκύπριους, οι οποίοι εκτοπίστηκαν από τα βόρεια εδάφη το 1974 και την τουρκική εισβολή.
«Ο τέλειος τόπος να ξοδέψεις μαύρα χρήματα»
«Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού καθόμαστε όλοι στην παραλία και μιλάμε για το πώς φτάσαμε εδώ», λέει ο Ivan, ο οποίος έφτασε στο βορρά πριν από τρία χρόνια, όπου έκτοτε έχει άρπαξει τρία διαμερίσματα, δύο στο φανταχτερό θέρετρο Caesar.
Βλέποντας την κόρη του να σκαρφαλώνει στην παιδική χαρά του συγκροτήματος στο ξεθωριασμένο φως της ημέρας, ο εύσωμος Ουκρανός παραδέχεται ότι προς το παρόν δεν υπάρχει μέρος που θα προτιμούσε να είναι.
«Υπάρχουν πολλοί Ρώσοι εδώ και ναι, είμαι Ουκρανός, αλλά όλοι μας αγαπάμε αυτό το μέρος. Θέλετε να ξοδέψετε μαύρα χρήματα, δεν υπάρχουν ερωτήσεις. Θέλετε να αγοράσετε ένα σπίτι, δεν υπάρχουν ερωτήσεις. Δεν είναι σαν το Λονδίνο όπου οι τράπεζες πάντα ρωτούν «από πού το πήρες αυτό, από πού το πήρες;» Αλλά σε λίγα χρόνια, ίσως, όταν ξεπουλήσουμε, νομίζω ότι η Αγγλία θα είναι το μέρος που θέλουμε να πάμε. .»