Της Ευδοκίας Παπαδοπούλου
Όταν μαίνεται μία πολεμική σύρραξη, η σκοτεινότερη πτυχή της είναι, δίχως καμία αμφιβολία, η απώλεια των ανθρώπινων ζωών. Από την 7η Οκτωβρίου και μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις, πάνω από 15.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στον πόλεμο που εκτυλίσσεται στην περιοχή μας, με κύριους πρωταγωνιστές τους Ισραήλ - Χαμάς. Την ίδια ώρα, τις εξελίξεις παρακολουθούν, σε απόσταση «αναπνοής», 300 περίπου χιλιόμετρα μακριά από την εστία της σύγκρουσης, σχεδόν… όλοι. Στην Κύπρο, οι προεκτάσεις άλλωστε του πολέμου, άρχισαν να γίνονται αισθητές, από τις πρώτες κιόλας μέρες, σε ένα άλλο πεδίο. Το οικονομικό.
Το Economy Today επιχειρεί, σε αυτό το πλαίσιο, να αποτυπώσει, μέσα από τη ματιά παραγόντων της αγοράς, την εικόνα που επικρατεί σε τομείς, οι ποίοι χαρακτηρίζονταν από ισχυρή ισραηλινή παρουσία, 60 ημέρες μετά την έναρξη της σύρραξης. Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ, Φιλόκπρος Ρουσουνίδης και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου, Πόλυς Κουρουσίδης, μιλούν στο Economy Today και σε μία πρώτη αποτίμηση περιγράφουν τις επιδράσεις στους τομείς του Τουρισμού, των Ακινήτων και του Εμπορίου. Παράλληλα, παραθέτουν τις δικές τους εκτιμήσεις στα αχαρτογράφητα, ακόμη, νερά του αύριο και αναλύουν πως η Πολιτεία θα μπορούσε να συμβάλει στον μετριασμό των όποιων επιπτώσεων.
Τουρισμός: Μια ανοιχτή πληγή με.. παυσίπονα
«Αναμφισβήτητα ο τομέας του Τουρισμού είναι αυτός που έχει επηρεαστεί άμεσα», λέει ο Μάριος Τσιακκής. «Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι τουριστικές αφίξεις και οι επενδύσεις από το Ισραήλ προς την Κύπρο, παρουσίασαν μια ελπιδοφόρα πορεία πριν τα γεγονότα στη χώρα. Ας μην ξεχνούμε ότι το Ισραήλ αποτελεί τη δεύτερη σε μέγεθος τουριστική αγορά της Κύπρου», συμπληρώνει. Όπως επισημαίνει, τα πρώτα σημάδια έκαναν ήδη την εμφάνισή τους από τα αρχικά κιόλας στάδια της σύρραξης με την ακύρωση κρατήσεων σε ξενοδοχεία, ενώ προσθέτει πως το μεγαλύτερο πλήγμα φαίνεται να το δέχθηκε η μεγάλη επένδυση του πολυθεματικού καζίνου θερέτρου στη Λεμεσό, όπου μεγάλο ποσοστό των επισκεπτών του προέρχονταν από το Ισραήλ.
Την άποψη αυτή επιβεβαιώνουν, εξάλλου, οι ίδιες οι κινήσεις της ιδιοκτήτριας εταιρείας του City of Dreams Mediterranean, η οποία στις 20 Νοεμβρίου ανακοίνωσε τον τερματισμό της απασχόλησης των 181 εργαζομένων της, λόγω των προκλήσεων που δημιούργησε η πολεμική σύγκρουση στο Ισραήλ. Ειδικότερα η Κοινοπραξία των Melco Resorts & Entertainment και Cyprus Phassouri (Zakaki) Limited (μέλος του Ομίλου CNS) αποκάλυψε πως η πληρότητα του ξενοδοχείου, όπως και η επισκεψιμότητα του καζίνο από πολίτες του εξωτερικού μειώθηκαν δραστικά, γεγονός που την οδήγησε στη λήψη δύσκολων αποφάσεων για αναδιάρθρωση του κόστους λειτουργίας, προκειμένου να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της.
Το timing που «έσωσε» την παρτίδα
Από την πλευρά του, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ, Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης εστιάζει στη χρονική αφετηρία της σύγκρουσης. «Λαμβάνοντας υπόψη πως τα γεγονότα προέκυψαν χρονικά προς το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου, δεν επηρέασαν ουσιαστικά την ξενοδοχειακή βιομηχανία», αναφέρει, προσθέτοντας πως υπήρξαν κάποιες ακυρώσεις, ωστόσο, ορισμένοι Ισραηλινοί επέκτειναν τη διαμονή τους.
Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε σε πολίτες που κατά την αποχώρησή τους από το Ισραήλ, έχοντας ως τελικό προορισμό άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, ταξίδεψαν μέσω Κύπρου, όπου και πραγματοποίησαν ολιγοήμερες διανυκτερεύσεις. Εντούτοις, παραδέχεται πως η κατάσταση δημιούργησε μία ανασφάλεια στη γύρω περιοχή, με τον αντίκτυπο να αντανακλάται σε πρώτη φάση στη χειμερινή περίοδο.
«Σίγουρα δεν πρόκειται για μία ευνοϊκή συνθήκη. Αναπόφευκτα όσο υπάρχει πόλεμος σε μία περιοχή τόσο κοντά μας, θα επηρεάσει τον κλάδο». Στο ίδιο μήκος κύματος και η απάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΚΕΒΕ, ο οποίος συμφωνεί πως το γεγονός ότι ο πόλεμος ξέσπασε στο τέλος της περιόδου μειώνει και την έκταση του ενδεχόμενου προβλήματος για το 2023. Ο ίδιος διαπιστώνει παράλληλα, πως την ίδια στιγμή καταγράφονται σημαντικοί αριθμοί αφίξεων από οικογένειες Ισραηλινών και Λιβάνιων που έρχονται προσωρινά στην Κύπρο προκειμένου να απομακρυνθούν από την εμπόλεμη ζώνη, γεγονός που δημιουργεί κάποια κινητικότητα στην οικονομία.
Το στοίχημα της επόμενης καλοκαιρινής σεζόν
Στο ερώτημα για το εάν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις σε σχέση με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις ενόψει και της επόμενης καλοκαιρινής περιόδου, ο κ. Τσιακκής τονίζει πως «αυτό που μας απασχολεί είναι ότι τυχόν παράταση των εχθροπραξιών θα έχει αισθητές επιπτώσεις για τη νέα τουριστική περίοδο, αφού η ύπαρξη ενός πολέμου στη γειτονιά μας σίγουρα δεν δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες». «Ευχή όλων είναι φυσικά ο άμεσος τερματισμός των εχθροπραξιών και η επιστροφή σε συνθήκες ομαλότητας για όλο τον πληθυσμό», σημειώνει.
Συγκρατημένη αισιοδοξία εκφράζει ο κ. Ρουσουνίδης, ερμηνεύοντας τα μηνύματα που έλαβε η κυπριακή αποστολή κατά τη συμμετοχή της στη μεγάλη ετήσια τουριστική έκθεση World Travel Market (WTM), που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο. Όπως εξηγεί, αναζητώντας τον παλμό, κατά τις επαφές τους, μεγάλων εταίρων του διεθνούς τουριστικού κλάδου, οι εξελίξεις δεν φάνηκαν να τους επηρεάζουν. Ομολογεί πως τα μηνύματα ήταν αντιθέτως, θετικά. «Σίγουρα θα επηρεαστεί η αγορά του Ισραήλ», λέει με βεβαιότητα.
Τονίζει, ωστόσο, πως για να καλυφθεί το «ενδεχόμενο χαμένο έδαφος», γίνονται ήδη σκέψεις προκειμένου να δρομολογηθούν δράσεις προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού. Θα προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τις ροές από άλλες αγορές, καθότι θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Ακόμη και αύριο να τελειώσει ο πόλεμος το πιο πιθανό είναι πως θα υπάρξουν απώλειες. Όπως διευκρινίζει, αφενός ο αριθμός των αφίξεων από το Ισραήλ, όντας η δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά για την Κύπρο, κινήθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα το 2023, που εκ των πραγμάτων δύσκολα θα επαναληφθούν την ερχόμενη καλοκαιρινή σεζόν. Αφετέρου, η Κύπρος γειτνιάζει με μία περιοχή στην οποία επικρατεί πολλή ανασφάλεια, γεγονός που αναπόφευκτα θα έχει επιπτώσεις.
Οι «στόχοι»
Ο κ. Ρουσουνίδης επισημαίνει πως οι προσπάθειες επικεντρώνονται στο να αυξηθούν οι αριθμοί επισκεπτών από μεγάλες αγορές. Χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, αλλά και τα σκανδιναβικά κράτη διαθέτουν μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Ευελπιστούμε πως οι προσπάθειες θα αποδώσουν καρπούς και θα έχουμε σύντομα απτά αποτελέσματα, δηλώνει.
Ακίνητα: Μουδιάζουν οι πωλήσεις, αυξάνεται το ενδιαφέρον
Τι γίνεται όμως με τον τομέα που αν μη τι άλλο σημαδεύτηκε με την ισραηλινή σφραγίδα; Δημοσιεύματα που ήθελαν τους Ισραηλινούς να κατακλύζουν την κυπριακή αγορά ακινήτων, αγοράζοντας λίγο πολύ...τα πάντα υποστηρίζονταν από τη μία και απαράμιλλη αλήθεια. Αυτή των αριθμών.
Για σκοπούς ανάλυσης, το Economy Today εστιάζει στις πωλήσεις και τις ενοικιάσεις οικιστικών μονάδων, ενώ επιχειρεί να καταγράψει τις τάσεις που επικρατούν σε επίπεδο μεγάλων επενδύσεων. Πρόκειται για έναν τομέα που φαίνεται ότι θα επηρεαστεί, τουλάχιστον προσωρινά, εκτιμά ο κ. Τσιακκής. Όπως σημειώνει, υπάρχει γενικά αρκετό ενδιαφέρον από Ισραηλινούς για επενδύσεις σε ακίνητα. «Όπως είναι αναμενόμενο το ενδιαφέρον αυτό θα παρουσιάσει προσωρινά μια κάλυψη μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο Ισραήλ και εκτιμούμε ότι θα ανακάμψει και πάλι μόλις τελειώσει ο πόλεμος».
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου, Πόλυς Κουρουσίδης, περιγράφει πως υπήρξε μεγάλη ροή από Ισραηλινούς τόσο σε μεγάλες επενδύσεις, όσο και για αγορές κατοικιών και διαμερισμάτων. «Πρόκειται για φαινόμενο που επικρατεί τον τελευταίο ενάμιση με δύο χρόνια», σημειώνει, εξηγώντας πως η ζήτηση μετατοπίστηκε από τη ρωσική στην ισραηλινή αγορά. Δεδομένης της γεωπολιτικής ρευστότητας που χαρακτηρίζει την περιοχή, η Κύπρος αποτέλεσε ένα καλό «Plan B» για τους Ισραηλινούς, αφενός λόγω των φιλικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και αφετέρου λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας.
Οι τρεις κατηγορίες και πώς αντιδρούν
Επιχειρώντας αρχικά να θέσει στο κάδρο την «ταυτότητα» της ισραηλινής παρουσίας στον τομέα των Ακινήτων, ο κ. Κουρουσίδης κάνει λόγο για τρεις κατηγορίες.
• Κατηγορία A: Η περίοδος μετά το 2020 - Αφορά Ισραηλινούς (developers) οι οποίοι προέβλεψαν ότι θα έρθει ροή από συμπατριώτες τους. Αγόρασαν τεμάχια γης, τα οποία ανέπτυξαν οι ίδιοι, λόγω της πανδημίας υπήρξε κάποια καθυστέρηση, ωστόσο, στη συνέχεια η δραστηριότητά τους εκτοξεύθηκε.
• Κατηγορία Β: Κατά τα έτη 2021 - 2022 έγιναν πολύ μεγάλες διαφημιστικές εκστρατείες και προωθητικές καμπάνιες (με μεγάλη συμβολή της πρώτης κατηγορίας). Τότε ξεκίνησαν αγορές από ιδιώτες που είτε επένδυαν σε οικιστικές μονάδες είτε για να μένουν, είτε για να τις ενοικιάζουν. Ενίοτε, λειτουργούσαν και συνδυαστικά (υβριδική χρήση ακινήτων), ενοικιάζοντας τα ακίνητα βραχυπρόθεσμα, όταν βρίσκονταν εκτός Κύπρου. Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν πάρα πολλοί Ισραηλινοί που αγόρασαν ακίνητα στις επαρχίες Λάρνακας και Πάφου, πιθανόν λόγω των αεροδρομίων.
• Κατηγορία Γ: Σ’ αυτήν εμπίπτουν θεσμικοί επενδυτές, οι οποίοι ήρθαν στην Κύπρο για να προβούν σε μεγάλες επενδύσεις όπως στο εμπορικό κέντρο της Λεμεσού, τη μαρίνα της Λάρνακας ή στην ενοικίαση γραφειακών χώρων. Σχολιάζοντας την εικόνα της κτηματαγοράς, μετά την έναρξη της πολεμικής σύγκρουσης, ο κ. Κουρουσίδης διαπιστώνει ότι το ενδιαφέρον -όχι οι πωλήσεις- αυξήθηκε
«Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για οικιστικές μονάδες», αναφέρει, επισημαίνοντας πως αρκετοί Ισραηλινοί που ήδη βολιδοσκοπούσαν την Κύπρο, είδαν την απόκτηση ακινήτου στη χώρα μας σαν επιτακτική ανάγκη, μετά το ξέσπασμα της σύρραξης. Όπως εξηγεί, «ήταν μία εξέλιξη που στην ουσία επιτάχυνε την έτσι και αλλιώς απόφασή τους να έρθουν στην Κύπρο».
Σε μία περίοδο πολέμου είναι φυσικό να υπάρχει «παγωμάρα», λέει χαρακτηριστικά. Αυτό επηρεάζει τις δύο πρώτες κατηγορίες, δηλαδή τους επαγγελματίες ανάπτυξης γης και τους ιδιώτες, οι οποίοι εξακολουθούν μεν, να αναζητούν ευκαιρίες, ωστόσο, παραμένουν σε θέση επιφυλακής, χωρίς να προβαίνουν σε επενδυτικές κινήσεις.
Κεφάλαιο «μεγάλες επενδύσεις»
Η τρίτη κατηγορία που αφορά μεγάλα projects, δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα, λέει ο κ. Κουρουσίδης, αφού όσα δρομολογήθηκαν προχωρούν κανονικά. Από την άλλη, κάποιοι που έψαχναν να επενδύσουν σε τομείς όπως της τεχνολογίας και της ιατρικής παρακολουθούν την αγορά, χωρίς όμως να δίνουν προτεραιότητα σε αυτές τις κινήσεις. Σε σχέση με το αν υπήρξαν επιπτώσεις σε επενδύσεις, ισραηλινών κεφαλαίων, στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, ο κ. Ρουσουνίδης αναφέρει πως τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν έχουν επηρεαστεί.
Ενδεικτικό, το παράδειγμα του ισραηλινού Ομίλου Fattal Hotel Group, ο οποίος διατηρεί εννέα ξενοδοχειακές μονάδες σε Πάφο, Λάρνακα, Πρωταρά και Λεμεσό, ενώ επέκτεινε περαιτέρω την παρουσία του στην Κύπρο, με την απόκτηση του πεντάστερου ξενοδοχείου στη Λεμεσό, Grand Resort. Παράλληλα, επισήμανε πως υπάρχουν κι άλλες επενδύσεις στα σκαριά, οι οποίες εξέφρασε την ελπίδα πως με το τέλος του πολέμου θα δρομολογηθούν. Τόνισε δε, πως θα πρέπει να μπει ένα τέλος στη σύγκρουση «πρώτα και πάνω από όλα για το ανθρωπιστικό κομμάτι και βεβαίως να σταματήσουν οι απώλειες ανθρώπινων ζωών».
Μεγάλη η ζήτηση για ενοικιάσεις
Τις πρώτες μέρες μετά την 7η Οκτωβρίου, η ζήτηση για ενοικιάσεις από πλευράς ξένων, τόσο Ισραηλινών όσο και άλλων εθνικοτήτων, υπήρξε ραγδαία. Όπως επισημαίνει ο κ. Κουρουσίδης, ειδικότερα, τα καταλύματα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης είναι ακόμη κατειλημμένα. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε ιδιαίτερα σε Λάρνακα και Πάφο, ενώ αξιοσημείωτη άνοδο κατέγραψε και η Λεμεσός κυρίως λόγω των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας που απασχολούν εκεί προσωπικό.
«Σε μία περίοδο που θεωρείται πως διαχρονικά δεν υπάρχει τουρισμός τα καταλύματα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης είναι σχεδόν όλα γεμάτα», διαπιστώνει.
Η παράμετρος Headquartering
Μία άλλη πτυχή που βρίσκεται στο μικροσκόπιο παραγόντων της αγοράς είναι οι ισραηλινές εταιρείες που διαθέτουν ήδη γραφεία στην Κύπρο, αλλά και εκείνων που μέχρι στιγμής δεν έχουν φυσική παρουσία και ενδεχομένως να θέλουν να αποκτήσουν. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το ΚΕΒΕ, αλλά και από τον Επιχειρηματικό Σύνδεσμο Κύπρου – Ισραήλ που δραστηριοποιείται υπό την αιγίδα του ΚΕΒΕ, ο αριθμός εταιρειών ισραηλινών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται με έδρα την Κύπρο δεν είναι τόσο μεγάλος που να δημιουργεί ανησυχία.
«Έχουμε, ωστόσο, πολλές ισραηλινές εταιρείες που εδώ και αρκετό καιρό έχουν μεταφέρει στελέχη τους και εργάζονται από την Κύπρο μέσω τηλεργασίας, λόγω χαμηλότερου κόστους σε σχέση με το Ισραήλ, οι οποίοι συνεχίζουν να εργάζονται χωρίς κανένα πρόβλημα», σημειώνει ο κ. Τσιακκής. Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ αναφέρει πως «αυτό που ενδεχομένως θα δούμε όταν τελειώσει ο πόλεμος είναι το ενδιαφέρον ισραηλινών εταιρειών να δημιουργήσουν μια πρόσθετη επιλογή δραστηριοποίησης μέσω Κύπρου, πέραν από την έδρα τους στο Ισραήλ, ώστε να μπορούν να διασφαλίζουν τη συνέχιση των εργασιών τους, δεδομένου ότι η Κύπρος είναι μια ασφαλής και φιλική χώρα γι’ αυτούς, μέλος της Ε.Ε.».
Προς αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Κουρουσίδης επισημαίνει πως πριν ξεκινήσει ο πόλεμος εταιρείες-κολοσσοί, αλλά και αρκετές μικρότερες, ισραηλινών συμφερόντων, είχαν ήδη μεταφέρει προσωπικό στην Κύπρο. Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος «βλέπει» πως με την πάροδο του χρόνου οι ανάγκες θα πολλαπλασιαστούν, εντοπίζει τρία σημαντικά κενά. Την έλλειψη διαθέσιμων υποδομών / γραφειακών εγκαταστάσεων, αγγλόφωνων σχολείων και ιδιωτικών νοσοκομείων.
Ο ρόλος της Πολιτείας
Στο κατά πόσο το κράτος θα μπορούσε να παρέχει κάποιες διευκολύνσεις σε Ισραηλινούς που επιθυμούν να μετακομίσουν ή να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο σε αυτή τη συγκυρία, η απάντηση είναι ομόφωνα καταφατική.
«Η έλλειψη σχολείων που θα επιτρέψει τη μετακόμιση οικογενειών, στερεί σημαντικά από τη χώρα μας», αναφέρει ο κ. Κουρουσίδης, υπογραμμίζοντας πως η λειτουργία σχολείων αποτελεί κλειδί. Ειδικότερα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την εγκατάσταση πολλών οικογενειών στην Κύπρο, δεν υπάρχουν πλέον διαθέσιμες θέσεις, επισημαίνει, τονίζοντας πως αγκάθι για την επίλυση του ζητήματος είναι η γραφειοκρατία. Υπάρχουν Κύπριοι, αλλά και ξένοι οι οποίοι επιθυμούν να επενδύσουν στη δημιουργία σχολείων ή σε επεκτάσεις υφιστάμενων, αποκαλύπτει. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου εστιάζει στο ότι «το κράτος θα πρέπει να δρομολογήσει διαδικασίες, ώστε να δοθούν οι απαραίτητες άδειες. Το ίδιο ισχύει και στο κομμάτι της υγείας, αφού πέραν του ΓεΣΥ, οι ξένοι που προτίθενται να εγκατασταθούν στην Κύπρο θα πρέπει να έχουν την επιλογή πρόσβασης σε ιδιωτικές Υπηρεσίες Υγείας».
Από πλευράς του, ο κ. Τσιακκής εκφράζει την άποψη ότι θα πρέπει ως κράτος να παράσχουμε διευκολύνσεις σε Ισραηλινούς που επιθυμούν να μετακομίσουν ή να δραστηριοποιηθούν στη χώρα μας, αξιοποιώντας προς τούτο το υφιστάμενο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και τα διάφορα φορολογικά κίνητρα για επιχειρήσεις και επενδύσεις. Επιπρόσθετα, συμπληρώνει, θα αποτελούσε μέτρο προσέλκυσης η παροχή ευκολιών στις διαδικασίες εγγραφής επιχειρήσεων από τις Κρατικές Υπηρεσίες Ασύλου και Μετανάστευσης, στο άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, η εφαρμογή συγκεκριμένου μηχανισμού ταχείας λήψης διάφορων πιστοποιητικών, βιομετρικών δεδομένων και άλλων σχετικών διαδικασιών.
Τέλος, σημειώνει πως είναι σημαντικό να εκμεταλλευτούμε και την υπάρχουσα εμπειρία με το Ουκρανικό. «Συγκεκριμένα, η εφαρμογή του μηχανισμού των λεγόμενων ΄΄μέτρων διευκόλυνσης΄΄ για τους πληγέντες και τα μέλη των οικογενειών τους, απέδωσε στην προσέλκυση μετεγκατάστασης και εισροής ξένων εργαζομένων σε θέσεις εργασίας σχετικές με την υψηλή τεχνολογία, με αποτέλεσμα η συνολική αξία των συναλλαγών ακινήτων της Κύπρου να φθάσει τα 5,2 δισ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσοστό αύξησης 27%», εξηγεί. Σε ό,τι αφορά την ξενοδοχειακή βιομηχανία, ο γενικός διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ, υπογραμμίζει πως πάγιο αίτημα του συνδέσμου είναι η παροχή κινήτρων που θα ενισχύσουν τη χειμερινή περίοδο. Παράλληλα, κάνει λόγο για ευελιξία στα σχέδια που παρέχει το κράτος για την προσέλκυση επισκεπτών από χώρες του εξωτερικού.
Κανονικά οι εμπορικές συναλλαγές, μειωμένος όμως ο όγκος
Αναφερόμενος στις εμπορικές συναλλαγές Κύπρου - Ισραήλ, ο γενικός γραμματέας του ΚΕΒΕ σημειώνει πως, σύμφωνα με τις δικές τους πληροφορίες, συνεχίζονται κανονικά οι μεταφορές εμπορευμάτων από και προς Ισραήλ, ακόμα και μετά την έναρξη του πολέμου. «Παρατηρείται ωστόσο μείωση στον όγκο που διακινείται κυρίως για δυο λόγους», λέει ο κ. Τσακκής. Όπως εξηγεί, αρκετές επιχειρήσεις στο Ισραήλ έχουν αναστείλει ή περιορίσει σημαντικά τη δραστηριότητά τους λόγω επιστράτευσης μεγάλου αριθμού εργαζομένων τους, με αποτέλεσμα να αγοράζουν μειωμένες ποσότητες προϊόντων και πρώτων υλών, σε σύγκριση με προηγουμένως. Ο δεύτερος λόγος οφείλεται και στη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης, ως αποτέλεσμα του πολέμου.
«Είναι κάπως γρήγορα να δούμε πόσο έχουν επηρεαστεί οι συναλλαγές μας, αφού δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμα τα στοιχεία Οκτωβρίου, μήνας κατά τον οποίο άρχισε ο πόλεμος. Είναι δεδομένο ότι τα πάντα εξαρτώνται από τη διάρκεια του πολέμου. Όσο συντηρείται ο πόλεμος τόσο αυξάνονται και οι αρνητικές επιπτώσεις, πέραν του ανθρωπιστικού δράματος που ζουν και οι δυο πλευρές», υπογραμμίζει. Σημειώνεται πως τον Ιούνιο του 2023, πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές από το Ισραήλ, ύψους €287.733.000, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 4,48% επί του συνόλου, ενώ οι εξαγωγές προς το Ισραήλ έφτασαν τα €38.469.000 ή ποσοστό 1,95%. Παράλληλα, για το 2022 οι εισαγωγές από Ισραήλ άγγιξαν τα €835.902.000, έναντι €402.825.000 το 2021, την ώρα που οι εξαγωγές ανήλθαν σε €102.827.000 από €89.471.000 το 2021.
Διαβάστε επίσης: Οι τιμές σπρώχνουν τους ξένους στα κατεχόμενα και όχι ο πόλεμος στο Ισραήλ