Στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι σήμερα στραμμένα τα βλέμματα ενόψει της πολυαναμενόμενης μείωσης επιτοκίων, για πρώτη φορά μετά από 14 μήνες -σχεδόν- συνεχόμενων αυξήσεων. Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να μειώσει, κατά τη σημερινή της συνεδρία, το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 3,75% από 4% και το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 4,25% από 4,5%, σηματοδοτώντας την έναρξη του καθοδικού κύκλου τους.
Σε παρέμβασή του στο κρατικό ραδιόφωνο, ο Καθηγητής Οικονομικών και μέλος του Δ.Σ. του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μάριος Ζαχαριάδης αναφέρθηκε στα στεγαστικά δάνεια, περιγράφοντας το τι να αναμένουν οι Κύπριοι δανειολήπτες.
Δανειολήπτες vs Καταθέτες: Ταχύτητα φωτός οι μεν, ρυθμούς χελώνας οι δε
Παραπέμποντας αρχικά, στα ευρήματα μελέτης που διενεργήθηκε πρόσφατα, ο κ. Ζαχαριάδης επεσήμανε πως ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, όταν ανέβαιναν τα επιτόκια η μετακύλιση στους υφιστάμενους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων ήταν η μεγαλύτερη της Ευρωζώνης, περίπου διπλάσια από τον μέσο όρο και πολύ πιο γρήγορη από την υπόλοιπη Ευρωζώνη, ενώ την ίδια στιγμή η μετακύλιση των αυξήσεων στους καταθέτες ήταν η πιο αργή και πιο χαμηλή μέχρι πρόσφατα.
Όπως εξήγησε, οι διάφορες τράπεζες μπορούν να προβαίνουν σε διάφορες πολιτικές, ωστόσο, σε ό,τι αφορά το κυπριακό τραπεζικό σύστημα υπήρξε κατά μέσο όρο μία τεράστια αργοπορία, οδηγώντας αφενός σε χαμηλή αύξηση των καταθετικών επιτοκίων, όταν αυτά πήγαιναν προς τα πάνω και αφετέρου στην πολύ γρήγορη -τη γρηγορότερη και μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη- από την αντίθετη πλευρά, με την αύξηση των επιτοκίων στα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια.
Τι θα γίνει τελικά με τα στεγαστικά;
Το σημαντικό, τόνισε ο κ. Ζαχαριάδης είναι να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει και εάν ο λόγος που συνέβη βοηθά στο να απαντηθεί το ερώτημα για το κατά πόσο θα μειωθούν τα επιτόκια για τα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια. Όπως σημείωσε, ένας πολύ σημαντικός λόγος είναι ο χαμηλός ανταγωνισμός που υπάρχει στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα που δεν έχει να κάνει τόσο με τον αριθμό των τραπεζών αλλά με το πώς συμπεριφέρονται ειδικά, οι μεγάλες τράπεζες.
Επιπρόσθετα, αναλύοντας πως επηρεάζουν τα ευρωπαϊκά επιτόκια, ο Καθηγητής εξήγησε πως υπάρχουν ακόμα κάποια χαρακτηριστικά που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, εστιάζοντας στην πορεία των τραπεζών και τις διαφορές μεταξύ Κύπρου και άλλων χωρών.
«Στην Κύπρο έγινε πολύ γρήγορα αυτή η μετακύλιση», ανέφερε, «και ως αποτέλεσμα, οι κυπριακές τράπεζες επειδή ακριβώς υπάρχει η σύνδεση με το Euribor, είχαν κερδοφορία το 2023, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης ήταν άσχημη χρονιά για τις τράπεζες».
Όπως περιέγραψε, στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πληθωρισμός ωφέλησε τους δανειολήπτες των στεγαστικών καθώς είχαν σταθερό επιτόκιο και «το χρήμα έχανε την αξία του». Στην Κύπρο όμως, συμπλήρωσε, σχεδόν το 100% των στεγαστικών δανείων επειδή συνδέεται με την μετακίνηση του ευρωπαϊκού επιτοκίου προς τα πάνω μετακυλίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου, κατά τα ¾, πάνω στους δανειολήπτες.
Γιατί δεν προσφέρονται σταθερά επιτόκια
Επιχειρώντας να απαντήσει γιατί στην Κύπρο προσφέρονται κυρίως κυμαινόμενα επιτόκια, ο κ. Ζαχαριάδης υπέδειξε τον χαμηλό ανταγωνισμό, λέγοντας πως στη χώρα μας δεν προσφέρεται το σταθερό στεγαστικό που είναι το τυπικό προϊόν που προσφέρεται στις υπόλοιπες χώρες με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτή η τεράστια μετακύλιση πάνω στους δανειολήπτες, την ίδια στιγμή που δεν επωφελήθηκαν τόσο οι καταθέτες.
Ερωτηθείς για το εάν θα επωφεληθούν σε αυτή τη συγκυρία οι δανειολήπτες, τόνισε πως ο δανειολήπτης θα μπορούσε να επωφεληθεί εάν το χρηματοδοτικό προϊόν υπήρχε ήδη από πριν μερικά χρόνια. Ο πληθωρισμός θα μείωνε σε αυτή την περίπτωση το βάρος όπως το μείωσε για τους δανειολήπτες ανά το παγκόσμιο με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλή κερδοφορία οι τράπεζες και να ελαφρυνθούν οι δανειολήπτες στις άλλες χώρες.
Μακρύς ακόμα ο δρόμος για τους Κύπριους δανειολήπτες
Ωστόσο, στην Κύπρο οι νέοι δανειολήπτες θα πρέπει να περιμένουν για να πέσουν αρκετά τα επιτόκια, με τον κ. Ζαχαριάδη να υπογραμμίζει πως δεν διαφαίνεται ότι θα πέσουν κάτω από το 3% μέχρι το τέλος της χρονιάς.
«Άρα με το τέλος της χρονιάς θα είμαστε πιθανότατα πάνω από το 3% όσον αφορά το καταθετικό επιτόκιο που προσφέρει η ΕΚΤ στις εμπορικές, άρα πολύ περισσότερο αυτό που θα προσφέρει στους δανειολήπτες μία τράπεζα στην Κύπρο, το οποίο θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο».
Διαμήνυσε δε, πως τα κέρδη που κατέγραψαν οι κυπριακές τράπεζες πέρσι, κατατάσσουν την Κύπρο στις εξαιρέσεις τόσο σε επίπεδο ευρωζώνης αλλά και ανά το παγκόσμιο. «Η κερδοφορία τους πρέπει να προκύπτει από σωστές πρακτικές και όχι από συμπεριφορές που φαίνεται να έχουν να κάνουν με την έλλειψη ανταγωνισμού», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Αναφέρθηκε ακόμη στην υψηλή ρευστότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων, υποδεικνύοντας πως όταν δίνεται 4% ή 3.75% επιτόκιο για κατάθεση του πλεονάσματος τους, δεν υπάρχει λόγος να μην προσφέρουν ένα ψηλότερο καταθετικό και να κερδίζουν 1%-1.5% χωρίς ρίσκο σαν εμπορική τράπεζα καταθέτοντας το σίγουρα στην ΕΚΤ.
«Άρα όταν δεν το κάνεις αυτό τίθεται το ερώτημα αν υπάρχει μία συγχρονισμένη προσπάθεια, χωρίς να σημαίνει ότι γίνεται κάτι παράνομο των τραπεζών να αποφεύγουν να ανταγωνίζονται, τουλάχιστον οι μεγάλες η μία την άλλη», πρόσθεσε.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, όσον αφορά τα δανειστικά επιτόκια, το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας μειώθηκε στο 4,70% τον Απρίλιο, σε σύγκριση με 4,75% τον προηγούμενο μήνα.
Την ίδια ώρα, τα καταθετικά επιτόκια κατέγραψαν μείωση, με το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά να μειώνεται στο 2,16%, σε σύγκριση με 2,24% τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας παρουσίασαν επίσης, αύξηση στα €123,8 εκ. (εκ των οποίων €90,1 εκ. καθαρά νέα δάνεια), σε σύγκριση με €119,6 εκ. τον προηγούμενο μήνα (εκ των οποίων €86,9 εκ. καθαρά νέα δάνεια).
Διαβάστε επίσης: Πάνω από €300 εκατ. νέα δάνεια έδωσαν οι κυπριακές τράπεζες τον Απρίλιο