Τη δική τους ερμηνεία για το τι σηματοδοτεί η «ιστορική» μείωση των επιτοκίων από πλευράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, παρουσίασαν ο γνωστός Οικονομολόγος, Γιάννης Τελώνης και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ), Κώστας Μελάς. Μιλώντας στο ΣΙΓΜΑ και την εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι οι κύριοι Τελώνης και Μελάς εξέφρασαν τις εκτιμήσεις τους για την αντίδραση των κυπριακών τραπεζών, ανοίγοντας έκαστος τα κεφάλαια τραπεζική «ηθική» και «αυταπάτες», με τους δύο να θέτουν επί τάπητος την ανάγκη νέου δανεισμού.
Αν και μικρή, καλοδεχούμενη η μείωση λέει ο ΣΥΠΡΟΔΑΤ
Ως καλοδεχούμενη, «έστω και αν είναι μικρή», χαρακτήρισε τη μείωση των επιτοκίων ο Πρόεδρος του ΣΥΠΡΟΔΑΤ, Κώστας Μελάς, λέγοντας πως θα ωφελήσει τους δανειολήπτες, οι οποίοι, όπως είπε, θα αρχίσουν σιγά σιγά να «αναπνέουν» και εν μέσω της ακρίβειας, να μπορούν να πληρώνουν και τα δάνεια τους.
Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πάτησε την Πέμπτη, 6 Ιουνίου, τη «σκανδάλη», μειώνοντας κατά 25 μονάδες βάσης το επιτόκιο αναφοράς της στο 3,75% από το υψηλό ρεκόρ του 4%, έπειτα από μία μακρά περίοδο αναμονής, κατά την οποία μέσα σε 14 μήνες τα επιτόκια είχαν αυξηθεί 10 φορές, φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ, ενώ για επιπλέον 9 μήνες, είχαν παραμείνει αμετάβλητα.
Ειδικότερα, κατά τη συνεδρίαση του 26μελούς συμβουλίου καθορισμού των επιτοκίων της τράπεζας στη Φρανκφούρτη, αποφασίστηκε μείωση κατά 0,25% και των τριών βασικών επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης. Κατ’ επέκταση, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 12 Ιουνίου 2024.
«Πιο ηθικές» οι τράπεζες - Αδήριτη ανάγκη ο δανεισμός επιχειρήσεων
Επιπρόσθετα, ο κ. Μελάς τόνισε πως ο Σύνδεσμος υιοθετεί πλήρως τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος χθες κάλεσε τις τράπεζες να «να ξαναπάρουν τον ρόλο χρηματοδότησης των κυπριακών επιχειρήσεων», με τον ίδιο να συμφωνεί πως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να δανείζουν τις επιχειρήσεις προκειμένου η οικονομία να κινηθεί ανοδικά.
Αναφερόμενος μάλιστα στον παράγοντα «ηθική», ο κ. Μελάς είπε πως «η ηθική των τραπεζών έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με πριν από ένα ή δύο χρόνια», ενώ εξέφρασε την πεποίθηση πως θα ακούσουν τις προτροπές του Υπουργού Οικονομικών να αρχίσουν να χρηματοδοτούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις γενικά «για να προχωρούμε μπροστά».
Τελώνης: «Ο πληθωρισμός είναι σαν την οδοντόκρεμα»
Χρησιμοποιώντας αρχικά μία δήλωση ενός πρώην Κεντρικού Τραπεζίτη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας, ο Οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης είπε πως «ο πληθωρισμός είναι σαν την οδοντόκρεμα σε ένα σωληνάριο, όταν βγει έξω δύσκολα ξαναμπαίνει μέσα στο σωληνάριο», εκφράζοντας την άποψη πως χρειαζόταν το καθεστώς των υψηλών επιτοκίων προκειμένου να περιοριστεί η ζήτηση για να αρχίσει ο πληθωρισμός να αποκλιμακώνεται.
Όπως περιέγραψε, ο πληθωρισμός αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, έχει κατέβει από τα υψηλά επίπεδα του 8% - 9%, στο 3% προς το 2%. Ωστόσο, σημείωσε, το πρόβλημα δημιουργήθηκε καθώς ο πληθωρισμός έδειξε σημεία ελαφράς ανόδου κάτι που όπως είπε, «χαλά το σενάριο» της ΕΚΤ. Υπενθυμίζεται πως χθες, η Κριστίν Λαγκάρντ έσπευσε να διευκρινίσει πως ο δρόμος της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού παραμένει «δύσβατος».
Ειδικότερα, ο κ. Τελώνης σημείωσε πως ήταν μεν αναμενόμενη κάποια αύξηση λόγω τεχνικών παραμέτρων, εντούτοις αυτό που θορύβησε ήταν ο σχετικά υψηλός πληθωρισμός στον τομέα των υπηρεσιών. «Δεν πέφτει όσο έπρεπε. Έμεινε εκεί σταθερός αυτός ο πληθωρισμός, οπότε αυτό σημαίνει ότι ανατρέπει το σενάριο τριών ή τεσσάρων διαδοχικών μειώσεων», συμπλήρωσε, προσθέτοντας πως φαίνεται ότι η αγορά προβλέπει αυτή τη στιγμή δύο μειώσεις.
Να μην έχουμε αυταπάτες
Αναλύοντας το τι σημαίνει αυτό, ο κ. Τελώνης επεσήμανε πως παραδόξως, ενώ κανονικά έπρεπε με τη μείωση των επιτοκίων να πέσει και η ισοτιμία του ευρώ, καθώς πλέον τα αμερικάνικα επιτόκια είναι πολύ πιο ψηλά από τα ευρωπαϊκά, εντούτοις, επειδή η αγορά είχε προεξοφλήσει τρεις μειώσεις, ενώ φαίνεται πως θα υπάρξουν δύο, θεώρησε ότι το ευρώ είναι υποτιμημένο και το ανατίμησε. «Οπότε έχουμε ακόμα ένα ευχάριστο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι δεν κινδυνεύει άμεσα το ευρώ από αυτή την κίνηση», δήλωσε.
Ο κ. Τελώνης τόνισε ακόμη, πως δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι θα γίνει κάτι δραστικό στο άμεσο μέλλον, σχολιάζοντας το πότε οι καταναλωτές θα δουν τις δόσεις των δανείων τους να μειώνονται. «Δεν θα γίνει αυτό το πράγμα, να μην το περιμένουμε», υπογράμμισε, επισημαίνοντας όμως πως είναι «ιστορικό» το γεγονός ότι μπαίνουμε από καθεστώς αύξησης επιτοκίων σε διάθεση μείωσης. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το κομμάτι, διευκρίνισε, διότι φανερώνει πλέον την πορεία και την οδό που θα ακολουθήσουμε.
Το σενάριο των διαδοχικών μειώσεων
Όπως επεσήμανε, «εάν πάμε καλά στον πληθωρισμό θα έχουμε διαδοχικές μειώσεις, οι οποίες θα αρχίσουν να φέρνουν αποτέλεσμα». Παράλληλα, πρόσθεσε πως δεν είναι καθόλου απαισιόδοξος, ενώ, αφού παραδέχθηκε πως έχουμε να περάσουμε ακόμη ένα δύσκολο κομμάτι, εμφανίστηκε πεπεισμένος πως το καθεστώς των επιτοκίων θα αρχίσει σιγά σιγά να αποκλιμακώνεται.
Ταυτόχρονα, ο κ. Τελώνης εξήγησε πως διαχρονικά το επίπεδο του 4% δεν είναι και τόσο ψηλό όσο μας φαντάζει. Αυτό συνέβη επειδή είχαμε συνηθίσει επί σειρά ετών να ζούμε υπό καθεστώς μηδενικών επιτοκίων, ωστόσο, το 4% είναι περίπου το μέσο επιτόκιο της τελευταίας τριακονταετίας. Κάλεσε δε, τα νοικοκυριά να λαμβάνουν υπόψη τους πως όταν συνάπτουν ένα 20ετές δάνειο να υπολογίζουν πως θα υπάρξουν σκαμπανεβάσματα.
Σε σχόλιο για το ότι ενδεχομένως οι τράπεζες να μην ενημέρωναν σωστά τους εν δυνάμει δανειολήπτες με σκοπό να προβαίνουν σε δανεισμό, ο κ. Τελώνης ανέφερε πως μετά την κρίση του 2013 έχουν μπει ασφαλιστικές δικλείδες, με τον δανεισμό έκτοτε να μην είναι εύκολος. Εξ ου και όπως επεσήμανε υπάρχει το παράπονο πως δεν δανείζουν οι τράπεζες. «Είναι υποχρεωμένες από την ΕΚΤ να κάνουν το λεγόμενο stress test», εξήγησε, περιγράφοντας πως γι’ αυτό και πλέον ο δανεισμός έχει γίνει «φειδωλός» και «πιο υπεύθυνος».
Οι δανειολήπτες έχουν ασφαλιστικές δικλείδες
Από την πλευρά του ο κ. Μελάς υπογράμμισε πως η γενική νομική αρχή που επικρατεί είναι ότι η τράπεζα για να αυξήσει το επιτόκιο σε μία δανειακή σύμβαση πρέπει να έχει αυτό το δικαίωμα από την ίδια τη δανειακή σύμβαση. Όπως είπε, οι όροι που έδιναν το δικαίωμα στην τράπεζα να αυξάνει μονομερώς το επιτόκιο θεωρούνται πλέον καταχρηστικοί και ακυρώνονται, τονίζοντας πως οι δανειολήπτες έχουν ασφαλιστική δικλείδα.
Ο κ. Μελάς εξέφρασε δε την άποψη πως οι τράπεζες δεν δικαιούνταν να αυξήσουν τα επιτόκια της δόσης των δανειοληπτών, δεδομένων των αυξήσεων της ΕΚΤ, με βάση τις υφιστάμενες δανειακές συμβάσεις. «Άρα καλούμε τους δανειολήπτες να προσέξουν και να υπερασπίζουν τα δικαιώματά τους», τόνισε, επαναλαμβάνοντας πως η ηθική των τραπεζών έχει αλλάξει προς το καλύτερο τα τελευταία χρόνια. «Υπάρχει συνεργασία πλέον δανειοληπτών και τραπεζών και προσπαθούν να βρουν λύσεις και τις περισσότερες φορές βρίσκουν».
Δεν θα είχαμε δανεισμό αν οι τράπεζες δεν είχαν ευχέρεια
Απαντώντας ο κ. Τελώνης, διαφώνησε με τον Πρόεδρο του ΣΥΠΡΟΔΑΤ, τονίζοντας πως δεν θα υπάρχει τραπεζική βιομηχανία ή δανεισμός αν δεν υπάρχει η ευχέρεια σωστής τιμολόγησης.
«Εάν από την αρχή λες το παίζω στην τύχη το επιτόκιο τώρα και αν αυτό με κάνει σαν δανειστή εγκλωβισμένο, δεν θα πάρω ευχαριστώ», δήλωσε χαρακτηριστικά επισημαίνοντας πως απλούστατα δεν θα έχουμε δανεισμό. Το σύστημα λέει ότι υπάρχουν οι καταθέτες, εξήγησε, οι οποίοι φέρνουν στην ουσία μέσα τα λεφτά για να πάρουν κάποια αμοιβή. Οι τράπεζες παίρνουν το κέρδος για το κεφαλαιο και το ρίσκο, λέγοντας πως είναι διαφορετική συζήτηση το κατά πόσο αυτό γίνεται στην Κύπρο.
Δεν αμείβονται οι καταθέτες όσο θα έπρεπε
Ο κ. Τελώνης διαμήνυσε ακόμη, πως οι καταθέτες δεν αμείβονται όσο θα έπρεπε. Υπάρχει σοβαρό θέμα, υπογράμμισε, περιγράφοντας πως το όλο ζήτημα επαφίεται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς και πολιτικής απόφασης από πλευράς Κυβέρνησης να δημιουργήσει και άλλα εργαλεία στην αγορά να απορροφήσουν τις καταθέσεις. «Υπάρχει όμως και το θεσμικό πλαίσιο που δεν θέλεις να πειράξεις επενδυτές, όταν έρχονται μέσα. Υπάρχουν μηχανισμοί που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον κατάλληλο χρόνο και με τον κατάλληλο τρόπο για να λύσεις το πρόβλημα», σημείωσε καταλήγοντας.
Διαβάστε επίσης: Θα «χαμογελάσει» η κυπριακή οικονομία μετά τη μείωση των επιτοκίων;