Αφότου έπεσαν τον Ιούνιο οι υπογραφές στην Ουάσιγκτον μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Ηνωμένων Πολιτειών για συνεργασία σχετικά με τη χρήση ταξιδιωτικών πληροφοριών, αρχίζουν να τίθενται πλέον και οι βάσεις που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση των όσων έχουν συμφωνηθεί.
Ειδικότερα, το πρώτο βήμα έγινε με την Κυβέρνηση και συγκεκριμένα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, να καταθέτει την Πέμπτη νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων με τίτλο «Ο περί της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για συνεργασία σχετικά με τη χρήση ταξιδιωτικών πληροφοριών (Κυρωτικός) Νόμος του 2024», με σκοπό την κύρωση της Συμφωνίας από τα μέλη του Κοινοβουλίου.
Η εν λόγω Συμφωνία, η οποία υπεγράφη στις 17.6.2024 και προωθείται στο πλαίσιο υλοποίησης των προϋποθέσεων για ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεωρήσεων (Visa Waiver Programme) των Ηνωμένων Πολιτειών, θεσπίζει το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών, για την αξιολόγηση, επανεξέταση και ανταλλαγή Ταξιδιωτικών Πληροφοριών, καθώς και την ανάπτυξη Αξιολογήσεων Κινδύνων για την ταυτοποίηση συγκεκριμένων προσώπων που ταξιδεύουν διεθνώς και τα οποία ενδεχομένως να αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια μίας εκ των δύο χωρών.
Υπενθυμίζεται πως η Υφυπουργός Παρά τω Προέδρω Ειρήνη Πική ορίστηκε συντονίστρια του έργου και επιβλέπει την υλοποίηση των απαραίτητων ενεργειών που θα επιτρέψουν την ένταξη της Κύπρου στο Πρόγραμμα Απαλλαγής από την Υποχρέωση Θεώρησης των ΗΠΑ το συντομότερο.
Η πρακτική δυσκολία του 3%
Στόχος της Κυβέρνησης είναι μέχρι το τέλος του 2024 ή αρχές του 2025, να καταργηθεί η θεώρηση εισόδου στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, από πλευράς ΗΠΑ, προϋπόθεση για μία χώρα να ενταχθεί στο πρόγραμμα είναι το ποσοστό απόρριψης ετησίως να είναι μικρότερου του 3% επομένως, η Κύπρος θα χρειαστεί να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς πέρσι το ποσοστό απόρριψης αιτήσεων για θεώρηση διαβατηρίων από την Κύπρο προς τις ΗΠΑ ήταν στο 4,48%.
"Δηλαδή, στις 100 αιτήσεις που κάνουν Κύπριοι κάτοχοι διαβατηρίων, να απορρίπτονται λιγότερες από τρεις. Πέρυσι ήμασταν πολύ κοντά στον στόχο, ευελπιστούμε ότι φέτος θα μπορέσουμε να αγγίξουμε τον στόχο", είχε αναφέρει πρόσφατα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης..
"Από τη στιγμή που θα κατατεθούν αυτά τα στοιχεία θα χρειαστεί μια περίοδος περίπου τριών μηνών για αξιολόγηση αποδοχής ή απόρριψης του ποσοστού από πλευράς ΗΠΑ. 'Αρα, ο στόχος για το τέλος του 2024 με αρχές του 2025 είναι απόλυτα εφικτός και είναι στόχος που τέθηκε από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων αυτής της διακυβέρνησης", ανέφερε.
Το Visa Waiver και οι "εκλεκτοί"
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος (ESTA), το Πρόγραμμα Απαλλαγής από Βίζα, γνωστό ως Visa Waiver Programme, είναι ανοικτό σε πολίτες 41 χωρών σε όλο τον κόσμο. Το Ισραήλ ήταν το 41ο μέλος που προστέθηκε στο VWP στα τέλη του 2023.
Οι πολίτες του προγράμματος VWP μπορούν να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ για επαγγελματικούς ή τουριστικούς λόγους για περίοδο 90 ημερών χωρίς θεώρηση. Ομοίως, η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης ισχύει και για τους πολίτες των ΗΠΑ, οι οποίοι μπορούν να ταξιδέψουν σε καθεμία από αυτές τις 41 χώρες για τουλάχιστον 90 ημέρες χωρίς θεώρηση. Το Πρόγραμμα Απαλλαγής από Βίζα, γνωστό και ως VWP, διαχειρίζεται από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Υπουργείο Εξωτερικών.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε προς το τέλος της δεκαετίας του 1980 και έχει γίνει ένας σημαντικός θεσμός στη χώρα. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ χρησιμοποιεί το ESTA (Ηλεκτρονικό Σύστημα Ταξιδιωτικής Άδειας) για να ελέγξει αν τα άτομα που ταξιδεύουν στις ΗΠΑ είναι τρομοκράτες ή αν είναι πιθανό να αποτελέσουν κίνδυνο για το κοινό των ΗΠΑ.
Ο κατάλογος των χωρών που είναι επιλέξιμες:
Τα σώματα ασφαλείας της χώρας διενεργούν τους τακτικούς ελέγχους σε άτομα που εισέρχονται στη χώρα και εξετάζουν επίσης πιο ενδελεχώς τα άτομα που χρησιμοποιούν το πρόγραμμα VWP για να εισέλθουν στις ΗΠΑ. Οι άνθρωποι ελέγχονται πριν φύγουν από τις χώρες τους, μόλις φτάσουν στις ΗΠΑ, ακόμη και όταν ταξιδεύουν από τη μία τοποθεσία των ΗΠΑ στην άλλη.
Προϋποθέσεις για να ενταχθεί μία χώρα στο πρόγραμμα
Όπως σημειώνεται, ένας λόγος για τον οποίο θεσπίστηκε το Πρόγραμμα Απαλλαγής από Βίζα ήταν η τόνωση της οικονομίας των ΗΠΑ. Το πρόγραμμα αυτό συνέβαλε στην αύξηση του τουρισμού, γεγονός που οδήγησε σε άνοδο της οικονομικής παραγωγής της χώρας. Με μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων να εισέρχονται στη χώρα, οι ΗΠΑ ήταν σε θέση να πωλούν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες ως έθνος.
Ακολουθούν ορισμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί μια χώρα για να ενταχθεί στο πρόγραμμα:
- Το συνολικό ποσοστό απόρριψης τουριστικών ή επαγγελματικών θεωρήσεων από τη χώρα του VWP πρέπει να είναι κάτω από 3%. Εναλλακτικά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να ελέγξει το ποσοστό άρνησης κατά τα δύο τελευταία οικονομικά έτη και να διαπιστώσει αν είναι χαμηλότερο από το μέσο όρο.
- Τα μέλη του VWP πρέπει να δέχονται τους πολίτες τους που απελαύνονται από τις ΗΠΑ. Θα μπορούσαν επίσης να είναι πρώην πολίτες. Η ενέργεια αυτή πρέπει να αναληφθεί εντός τριών εβδομάδων από την τελευταία εντολή απέλασης.
- Τα μέλη του VWP πρέπει να συνεργάζονται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την παρακολούθηση των πληροφοριών διαβατηρίου και να τις αναφέρουν στην INTERPOL ή στην κυβέρνηση των ΗΠΑ.
- Τα μέλη του VWP πρέπει να αποστέλλουν πληροφορίες σχετικά με τις απειλές ασφαλείας στις ΗΠΑ.
- Πρέπει να προσφέρει στους πολίτες της διαβατήρια που μπορούν να διαβαστούν από μηχάνημα και πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν βιομετρικά στοιχεία για την ταυτοποίηση των πολιτών.
- Τα μέλη του προγράμματος VWP υποβάλλονται σε αξιολόγηση από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας. Κατά τη διαδικασία αυτή, η υπηρεσία θα προσδιορίσει τον αντίκτυπο της ασφάλειας των ΗΠΑ. Άλλα πράγματα που θα εξεταστούν περιλαμβάνουν τον αντίκτυπο στην επιβολή της μετανάστευσης στη χώρα και τη διατήρηση του νόμου και της τάξης.
- Τα μέλη του VWP πρέπει να περάσουν από αξιολόγηση πληροφοριών που θα διαχειρίζεται το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας.
Αξιολόγηση των κινδύνων για τις ΗΠΑ
Μόλις μια χώρα ενταχθεί στο πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα απαιτεί από αυτήν να διατηρεί υψηλά επίπεδα ασφάλειας στη χώρα της. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας διενεργεί τακτικές αξιολογήσεις των προτύπων ασφαλείας των χωρών για όσο διάστημα αυτές συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Το DHS συνεργάζεται με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για να συγκεντρώσει τα σχετικά στοιχεία για τα μέλη του VWP.
Γενικά, αναλύουν τον αντίκτυπο του VWP των χωρών στη μεταναστευτική κατάσταση των ΗΠΑ, την επιβολή του νόμου και της τάξης, την ασφάλεια των διαβατηρίων, τη διαχείριση των συνόρων και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Οι υπηρεσίες ελέγχουν επίσης πόσο σχολαστικά οι χώρες του VWP επιθεωρούν τα αερολιμάνια και τα λιμάνια τους, τα σύνορα και την παραγωγή των δελτίων ταυτότητας. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να συλλεχθούν από διάφορους φορείς των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Κοινότητας Πληροφοριών και των υπουργείων Εξωτερικών και Δικαιοσύνης.
Οι μεγάλες επιθεωρήσεις πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια, αλλά σε συνεχή βάση, οι υπηρεσίες ασφαλείας πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι χώρες του προγράμματος VWP δεν επηρεάζουν ποτέ αρνητικά την ασφάλεια των ΗΠΑ. Σε περίπτωση που υπάρχουν απειλές για την ασφάλεια, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα είναι πάντα έτοιμη να κρατήσει τους πολίτες και τους κατοίκους της ασφαλείς.
Σε περίπτωση που υπάρχουν σοβαρές απειλές από μια συγκεκριμένη χώρα, ο υπουργός Εσωτερικών Υποθέσεων, μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών, μπορούν να βγάλουν μια χώρα από το πρόγραμμα VWP. Δεν υποχρεούνται να ειδοποιήσουν πριν προβούν σε αυτή την ενέργεια. Με αυτόν τον τρόπο, οι ΗΠΑ είναι σε θέση να διατηρούν όλους τους πολίτες στο έδαφός τους ασφαλείς.
Διεξοδικές αναθεωρήσεις πραγματοποιούνται μία φορά κάθε δύο χρόνια. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η αξιολόγηση, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρέπει να παρουσιάσουν τα πορίσματά τους στο Κογκρέσο.
Εξονυχιστικός έλεγχος των επισκεπτών
Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας δεν διενεργεί μόνο αξιολογήσεις των απειλών ασφαλείας που απειλούν το έθνος, όπως επεξηγείται, αλλά παρακολουθεί και μεμονωμένους ταξιδιώτες από χώρες του προγράμματος VWP. Η επιθεώρηση αυτή γίνεται σε διάφορα σημεία των ταξιδιών τους. Παρόλο που οι ταξιδιώτες δεν χρειάζεται να υποβάλουν αίτηση για βίζα πριν από την είσοδό τους στις ΗΠΑ, πρέπει να λάβουν έγκριση από την Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων, καθώς και από το Ηλεκτρονικό Σύστημα Ταξιδιωτικής Άδειας (ESTA).
Ένας άλλος φορέας που ασχολείται με τον ατομικό έλεγχο των ταξιδιωτών είναι το Εθνικό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο (NCTC). Ο οργανισμός αυτός διενεργεί ελέγχους για να διασφαλίσει ότι οι εγκρίσεις ESTA δεν δίνονται σε άτομα αμφιβόλου χαρακτήρα.
Μέχρι το τέλος του 2014, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας είχε ήδη αρχίσει να ζητά περισσότερες πληροφορίες για τους αιτούντες ESTA, και αυτό σημαίνει ότι είναι σε θέση να εντοπίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα άτομα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο παρακολούθησης τρομοκρατών των ΗΠΑ. Οι παρεχόμενες πληροφορίες συγκρίνονται αυτόματα με εκείνες που υπάρχουν σε πολλές βάσεις δεδομένων στις ΗΠΑ, καθώς και με εκείνες της INTERPOL. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προστατεύει την ιδιωτική ζωή των ταξιδιωτών. Η σάρωση των πληροφοριών γίνεται καθημερινά, καθώς ενδέχεται να αναρτηθούν νέες ενημερώσεις στις βάσεις δεδομένων.
Σε περίπτωση που το σύστημα εντοπίσει κάποιο πρόβλημα με τους ταξιδιώτες, το Τελωνείο και η Υπηρεσία Προστασίας Συνόρων θα ελέγξει τα δεδομένα για να διαπιστώσει πόσο ακριβή είναι. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων έχει χρησιμοποιήσει την εξουσία της για να απορρίψει χιλιάδες αιτήσεις ESTA από τότε που δημιουργήθηκε πριν από μια δεκαετία. Πρόσφατα, οι βελτιώσεις στην τεχνολογία και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται έχουν καταστήσει τη διαδικασία πιο αξιόπιστη.
Για μεγαλύτερη ασφάλεια, η κυβέρνηση έχει ζητήσει από όλες τις αεροπορικές και θαλάσσιες εταιρείες που ταξιδεύουν στις ΗΠΑ να προσφέρουν προκαταρκτικές πληροφορίες επιβατών και αρχεία ονομάτων επιβατών. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να παραδίδονται στο Τελωνείο και την Προστασία των Συνόρων. Με πληροφορίες σχετικά με τις κρατήσεις και τα βιογραφικά στοιχεία των ταξιδιωτών, ο οργανισμός προστασίας θα είναι σε θέση να εντοπίζει άτομα που είναι πιθανό να διαπράξουν εγκλήματα στις ΗΠΑ. Οι πληροφορίες τους συγκρίνονται γρήγορα με εκείνες των αρχών επιβολής του νόμου για να ελεγχθούν τυχόν ταυτίσεις. Αυτό πρέπει να γίνει για όλους τους ανθρώπους που ταξιδεύουν με το πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.
Συνεργασία με τις χώρες VWP για τη βελτίωση της ασφάλειας
Πριν εγκριθεί μια χώρα για το Πρόγραμμα Απαλλαγής από Βίζα, πρέπει να είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες θα πρέπει να μοιράζονται δεδομένα για υπόπτους και εγκληματίες από το δικό τους έθνος. Η ρύθμιση αυτή ήταν ιδιαίτερα επωφελής, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ ήταν σε θέση να συλλέγουν δεδομένα για χιλιάδες γνωστούς και ύποπτους εγκληματίες, ορισμένοι από τους οποίους θα μπορούσαν να έχουν την ευκαιρία να διαπράξουν εγκλήματα στο έδαφος των ΗΠΑ.
Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα αυτού του συστήματος είναι, προστίθεται, το γεγονός ότι το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας μπόρεσε να προσθέσει πολλές πληροφορίες στη βάση δεδομένων για τα κλεμμένα και χαμένα ταξιδιωτικά έγγραφα. Αυτή η βάση δεδομένων ανήκει στην INTERPOL και είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τον έλεγχο των αιτούντων ESTA. Με τις πληροφορίες που παρέχουν οι χώρες του προγράμματος VWP, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας έχει καταφέρει να εντοπίσει τρομοκράτες και να τους σταματήσει πριν εγκατασταθούν στις ΗΠΑ. Αυτό εξασφαλίζει γενικά την ασφάλεια στις ΗΠΑ.
Διαβάστε επίσης: Στη δημοσιότητα πλέον τα φορολογικά πολυεθνικών στην Κύπρο