Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
«Οι αλλαγές που έχουν γίνει στα επίπεδα Τεχνολογίας αλλά και ρύθμισης της αγοράς είναι τέτοιες που μας επιτρέπουν να ολοκληρώνουμε τις πληρωμές μας εύκολα, με μεγαλύτερη ασφάλεια και πολύ πιο οικονομικά» τονίζει στη συνέντευξή του, στο Economy Today, ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών, Γιάννης Γεωργούλας. Όπως σημειώνει ο κ. Γεωργούλας, τα τελευταία χρόνια υπήρξαν πολλές και σημαντικές τεχνολογικές αλλαγές στο τοπίο των ηλεκτρονικών πληρωμών, οι οποίες βοήθησαν στην «άνθησή» τους. Κάνει ιδιαίτερη μνεία στον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης και στην εφαρμογή της στα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων, τα οποία μπορούν να αναλύσουν και να εντοπίσουν τους κινδύνους πιο αποτελεσματικά από ό,τι οι άνθρωποι και μπορούν επίσης να αποτρέψουν απόπειρες εξαπάτησης. Σε σχέση με τον κίνδυνο του οικονομικού αποκλεισμού, σημειώνει ότι η μόνη ουσιαστική απάντηση είναι η επένδυση στην Παιδεία και ο Ψηφιακός και Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός.
Οι ρυθμοί της τεχνολογικής εξέλιξης και η ενσωμάτωση της Τεχνολογίας στην Οικονομία έχουν αλλάξει άρδην το σκηνικό, ιδίως αν σκεφτούμε ότι 10 χρόνια πριν η πλειοψηφία των συναλλαγών γινόταν με μετρητά. Πώς σχολιάζετε αυτήν την αλλαγή, δεδομένου πως πλέον το ηλεκτρονικό χρήμα και οι ηλεκτρονικές πληρωμές ορίζουν πλέον τον τρόπο που γίνεται το συναλλάσεσθαι;
Αν αναλογιστούμε τον τρόπο με τον οποίο συναλλασσόμασταν πριν 10 χρόνια και τον συγκρίνουμε με τον τρόπο που συναλλασσόμαστε τώρα θα δούμε πόσο έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Οι αλλαγές που έχουν γίνει στα επίπεδα Τεχνολογίας αλλά και ρύθμισης της αγοράς είναι τέτοιες που μας επιτρέπουν να ολοκληρώνουμε τις πληρωμές μας εύκολα, με μεγαλύτερη ασφάλεια και πολύ πιο οικονομικά. Οι τραπεζικές λύσεις πλέον είναι περισσότερες και υπάρχει αρκετή εξειδίκευση. Ακόμα και κοινά τα οποία ήταν κάπως παραμελημένα, αφού δεν είχαν εύκολη πρόσβαση σε Τραπεζικές Υπηρεσίες τώρα μπορούν να τις έχουν με το πάτημα ενός κουμπιού από το κινητό τους τηλέφωνο. Την ίδια ώρα οι περιπτώσεις ξεπλύματος βρώμικου χρήματος έχουν μειωθεί δραματικά, γιατί υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος και ειδικά εργαλεία που αποτρέπουν αυτές τις ενέργειες. Επίσης, δεν χρειάζεται κάποιος να κυκλοφορεί με ολόκληρα πακέτα μετρητών πάνω του σήμερα, μειώνοντας έτσι και την πιθανότητα ληστείας, αφού ακόμα και στο περίπτερο μπορείς να πληρώσεις ηλεκτρονικά. Γενικά όσο περνούν τα χρόνια οι συναλλαγές θα εξελίσσονται προς όφελος του καταναλωτή και των επιχειρήσεων.
Ποιες τεχνολογικές εξελίξεις θεωρείτε ότι έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στις Ψηφιακές Πληρωμές τα τελευταία χρόνια; Πώς αλλάζει το σκηνικό η Τεχνητή Νοημοσύνη, το Blockchain ή το 5G;
Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν πολλές και σημαντικές τεχνολογικές αλλαγές στο τοπίο των ηλεκτρονικών πληρωμών, οι οποίες βοήθησαν στην «άνθησή» τους. Θα επικεντρωθώ όμως σε τρεις τις οποίες προσωπικά θεωρώ και τις πιο σημαντικές. Η πρώτη αφορά στην Τεχνολογία NFC (Near Field Communication) όπου επιτρέπει τις ανέπαφες συναλλαγές με τη χρήση κινητού τηλεφώνου ή καρτών. Αυτό καθιστά τις συναλλαγές πιο εύκολες και γρήγορες για τους καταναλωτές. Η δεύτερη αφορά την έλευση των ψηφιακών πορτοφολιών όπως είναι της Apple ή της Google, όπου αποθηκεύοντας τα στοιχεία πληρωμών, καρτών, λογαριασμών κ.τλ., οι πληρωμές γίνονται πολύ πιο εύκολα. Τέλος θα έλεγα ότι η έλευση του Open Banking, δηλαδή της διασύνδεσης των τραπεζών με άλλες Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που προσφέρονται από τρίτους παρόχους έχει βοηθήσει στην καλυτέρευση της εμπειρίας των πελατών, τη διευκόλυνσή τους αλλά επίσης έχει αναδείξει τη διαφάνεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Όσον αφορά στην Τεχνητή Νοημοσύνη, ένα μεγάλο πλεονέκτημα στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες είναι ότι μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποκτηθεί γνώση για τη συμπεριφορά και τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Οι αλγόριθμοι μπορούν να αναλύσουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών μέσων, του ιστορικού συναλλαγών και άλλων προτύπων, για να μπορέσει να δημιουργήσει μια πιο ολοκληρωμένη και ακριβή εικόνα του καταναλωτή. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την εξατομίκευση των υπηρεσιών, τη δημιουργία πιο στοχευμένων διαφημιστικών εκστρατειών και τη βελτίωση της εμπειρίας του καταναλωτή. Επιπλέον, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση των κινδύνων. Τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους, όπως είναι ο πιστωτικός κίνδυνος, ο κίνδυνος αγοράς, ο επιχειρησιακός κίνδυνος και ο κίνδυνος φήμης. Τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούν να αναλύσουν και να εντοπίσουν τους κινδύνους πιο αποτελεσματικά από ό,τι οι άνθρωποι και μπορούν επίσης να αποτρέψουν απόπειρες εξαπάτησης.
Ο κίνδυνος του οικονομικού αποκλεισμού τόσο λόγω του Ψηφιακού Αναλφαβητισμού όσο και λόγω του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού φαίνονται να αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου. Ποια βήματα πρέπει να γίνουν για την αποτροπή του φαινομένου αυτού σε αρκετές ομάδες του πληθυσμού και πώς μπορούν οι εταιρείες ηλεκτρονικού χρήματος να συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια;
Ο τρόπος που πρέπει να απαντήσουμε στον Ψηφιακό και τον Χρηματοοικονομικό Αναλφαβητισμό είναι η επένδυση στην Παιδεία. Θα παραθέσω ένα κομμάτι από ένα άρθρο που έγραψα πρόσφατα και νομίζω ταιριάζει απόλυτα στη συγκεκριμένη ερώτηση.
Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι οικονομικές αποφάσεις επηρεάζουν τη ζωή μας ποικιλοτρόπως. Η Χρηματοοικονομική Παιδεία λοιπόν μας βοηθά στο να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις στο πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα χρήματά μας. Μας βοηθά να διαχειριζόμαστε τον προϋπολογισμό του σπιτιού μας, δηλαδή της οικογένειάς μας, αλλά επίσης μας κάνει να νιώθουμε πιο άνετα σχετικά με κάποιες επενδύσεις που μπορεί να κάνουμε και να προφυλαχθούμε από πιθανές απάτες. Μέσω της Χρηματοοικονομικής Παιδείας μπορούμε να καταλάβουμε πιο εύκολα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που βλέπουμε γύρω μας. Οι επιλογές που έχουμε πλέον από χρηματοοικονομικά προϊόντα είναι αμέτρητες και πολύ πιο εύκολα προσβάσιμες λόγω της Τεχνολογίας. Έτσι το να κατέχουμε βασικές Χρηματοοικονομικές Αρχές είναι απαραίτητο για να μπορούμε να διαλέγουμε ανάλογα με τις ανάγκες μας. Εκτός από προσωπικές επιπτώσεις η Χρηματοοικονομική Παιδεία έχει και κοινωνικές επιπτώσεις. Μια χώρα με μορφωμένους κατοίκους και βασικές γνώσεις Χρηματοοικονομικών είναι πιο πιθανό να ευημερεί περισσότερο από μια άλλη που δεν έχει. Ένα καλό παράδειγμα κακής Χρηματοοικονομικής Παιδείας ήταν ότι έγινε στην Κύπρο το 1999 στο Χρηματιστήριο, όπως επίσης και οι επενδύσεις σε Αξιόγραφα ακόμα και από ανθρώπους μεγάλης ηλικίας χωρίς καμία γνώση βασικών Χρηματοοικονομικών, πριν ξεσπάσει η τραπεζική κρίση το 2013. Τέλος, η Χρηματοοικονομική Παιδεία παίζει μεγάλο ρόλο στην αντιμετώπιση προκλήσεων, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι καταναλωτές και οι επενδυτές που μπορούν να καταλάβουν τις επιπτώσεις των οικονομικών τους επιλογών μπορούν να προωθήσουν πιο υπεύθυνες και βιώσιμες πρακτικές οι οποίες θα φέρουν πραγματικές αλλαγές στις χώρες τους.
Εμείς ως Σύνδεσμος κάναμε την αρχή εκδίδοντας ένα γλωσσάρι το οποίο περιέχει έννοιες που χρησιμοποιούν οι εταιρείες και οι καταναλωτές ή άλλες χρήσιμες έννοιες που σχετίζονται με τον τομέα. Θα συνεχίσουμε με workshops και άλλες ενέργειες για να βοηθήσουμε όσους περισσότερους μπορούμε.
Ποιες είναι οι κύριες κανονιστικές προκλήσεις και ποια είναι η στάση του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών σχετικά με τη ρυθμιστική κατεύθυνση και τις νέες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Ψηφιακές Πληρωμές;
Υπάρχουν αρκετές κανονιστικές προκλήσεις οι οποίες έχουν να κάνουν με τον τομέα των Πληρωμών και αφορούν τόσο τα Ιδρύματα Πληρωμών όσο και τις τράπεζες. Η νομοθεσία κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, όπου περιλαμβάνονται και η παρακολούθηση συναλλαγών με ύποπτη δραστηριότητα όπως και η πιστοποίηση και συλλογή πληροφοριών των πελατών είναι πολύ βασική. Ο κανονισμός GDPR όπου σκοπό έχει την προστασία της ιδιωτικότητας των καταναλωτών, η εξασφάλιση της διαφάνειας στους όρους χρήσης των υπηρεσιών αλλά και της τιμολόγησης και η προστασία των συστημάτων από Κυβερνοεπιθέσεις είναι ίσως οι κύριες προκλήσεις που έχουν οι εταιρείες στον τομέα μας. Εμείς ως Σύνδεσμος παρακολουθούμε όλες τις εξελίξεις και έχουμε δημιουργήσει επιτροπές που γίνεται συζήτηση των θεμάτων. Την ίδια ώρα συμμετέχουμε σε διαβουλεύσεις και βρισκόμαστε με τις Ρυθμιστικές Αρχές για να συζητάμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.
Ποιος είναι ο συσχετισμός των εταιρειών Ηλεκτρονικού Χρήματος και Πληρωμών με τις «παραδοσιακές» τράπεζες;
Υπάρχει συσχετισμός σε κάποιες από τις προσφερόμενες υπηρεσίες όπως επίσης και σε νομοθεσίες που ακολουθούνται από τις εταιρείες Ηλεκτρονικού Χρήματος και από τις τράπεζες. Οι Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Πληρωμών ίσως είναι το πιο βασικό κοινό στοιχείο όπου και οι δυο προσφέρουν. Οι τράπεζες και τα Ιδρύματα Πληρωμών χρησιμοποιούν την Τεχνολογία για να προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες και οι δύο υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς κανονισμούς και ελέγχους από τις Ρυθμιστικές Αρχές. Εννοείται ότι στα παραπάνω υπάρχουν σοβαρές διαφορές όσον αφορά το εύρος των υπηρεσιών που προσφέρονται, τις χρεώσεις αλλά και στις δομές των εταιρειών.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες Ηλεκτρονικού Χρήματος και Πληρωμών στην Κύπρο και ποιες λύσεις προτείνει ο Σύνδεσμος για την αντιμετώπισή τους;
Οι προκλήσεις του τομέα μας είναι πολλές και δύσκολες, με τις εταιρείες να αντιμετωπίζουν κάθε μέρα τεχνολογικές και ρυθμιστικές αλλαγές. Τα δεδομένα που συνεχώς αλλάζουν τα συζητάμε στις επιτροπές αλλά και στο συμβούλιο του Συνδέσμου. Ως Σύνδεσμος βέβαια έχουμε ως στόχο την προώθηση και ανάπτυξη του τομέα του Ηλεκτρονικού Χρήματος στην Κύπρο, όπως επίσης η προστασία και εκπροσώπηση των επαγγελματικών συμφερόντων και δικαιωμάτων των μελών μας. Βοηθάμε στη διασύνδεση και ανάπτυξη του δικτύου μελών μας, διεξάγουμε μελέτες που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό χρήμα, διοργανώνουμε εκδηλώσεις για την επιμόρφωση των μελών μας, συλλέγουμε και αξιολογούμε πληροφορίες και συνεργαζόμαστε με τις Εποπτικές Αρχές και συγκεκριμένα την Κεντρική Τράπεζα για προκαταρκτική διαβούλευση θεμάτων που αφορούν τον τομέα μας.
Διαβάστε επίσης: Κυβερνοασφάλεια: Κλειδί για το μέλλον των Ψηφιακών Συναλλαγών