Του Γιάννη Κοτζιά*
Το τελευταίο διάστηµα παρατηρούµε µία σειρά από δηµόσιες παρεµβάσεις οι οποίες στοχοποιούν τις βραχυχρόνιες µισθώσεις σε σχέση µε το πρόβληµα της ανόδου των οικιστικών ενοικίων στην κυπριακή αγορά. ∆εν θέλουµε να γίνουµε εριστικοί, αλλά ζώντας σε µία σύγχρονη οικονοµία στην οποία η αγορά πρέπει να αυτορυθµίζεται (στη βάση βέβαια συγκεκριµένων κανόνων και ίσης αντιµετώπισης) και η προσφορά να καθορίζεται από τη ζήτηση, είναι τουλάχιστον πισωγύρισµα να επιδιώκεται ο τερµατισµός µίας πρακτικής την οποία επιζητούν εκατοντάδες εκατοµµύρια τουρίστες σε όλο τον κόσµο και η οποία σε τοπικό επίπεδο δηµιουργεί νέα έσοδα εκατοντάδων εκατοµµυρίων και χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Οι µεγάλες αλλαγές πάντα έχουν και µεγάλο αντίκτυπο, αλλά η κατάργησή τους δεν αποτελεί λύση, περισσότερο αποτελεί ένδειξη µίας οικονοµίας που δεν µπορεί ή αρνείται να ανταποκριθεί στα «θέλω» της σύγχρονης αγοράς µε κίνδυνο να µείνει εγκλωβισµένη σε µία άλλη εποχή.
Μόνο έτσι µπορεί να δικαιολογηθεί η θέση που ακούστηκε τις τελευταίες βδοµάδες για τερµατισµό ή έστω για τεχνικό απαγχονισµό των βραχυχρόνιων µισθώσεων στην Κύπρο. Σε µία οικονοµία που παλεύει να διαφοροποιήσει το µοντέλο ανάπτυξής της και να µετεξελίξει τους παραδοσιακούς πυλώνες της, θα αποτελούσε αυτοκτονία αν µία τέτοια εισήγηση εφαρµοζόταν.
Καλύπτει ένα κενό στην αγορά
Όπως προαναφέραµε, η βραχυχρόνια µίσθωση αναπτύχθηκε επειδή καλύπτει τα «θέλω» του σύγχρονου τουρίστα ο οποίος αναζητεί όλο και περισσότερο αυτού του είδους τα καταλύµατα για τις διακοπές του. Επιπρόσθετα, τα συγκεκριµένα καταλύµατα δεν είναι ανταγωνιστικά των ξενοδοχείων και δεν πρέπει να αντικρίζονται ως τέτοια. Γι’ αυτό και δεν διαφωνούµε µε την εισήγηση το λειτουργικό πεδίο να είναι κοινό στο επίπεδο που είναι απαραίτητο.
Η βραχυχρόνια µίσθωση δηµιουργεί νέες θέσεις εργασίας, νέες πηγές άµεσων και έµµεσων εσόδων για το κράτος, προσελκύει νέους διεθνείς επενδυτές και συνάµα δίδει την ευχέρεια σε µικρούς εγχώριους επενδυτές να επενδύσουν σε έναν τοµέα που προσφέρει καλές αποδόσεις, υψηλά επίπεδα ασφάλειας και είναι σχετικό απλώς στη διαχείριση ειδικά για όσους ιδιοκτήτες αποφασίσουν να συνεργαστούν µε εξειδικευµένες εταιρείες παροχής τέτοιου είδους υπηρεσιών. Ας µην ξεχνάµε πως χαρακτηρίζουµε τον ελλιπή χρηµατοοικονοµικό αλφαβητισµό ως ένα από τα κυριότερα προβλήµατα για τους Κύπριους αλλά τώρα που η βραχυχρόνια µίσθωση προκύπτει ως µία καλή εναλλακτική επενδυτική επιλογή, προτείνεται ο τερµατισµός της.
Είναι η πηγή όλων των κακών;
Επί της ουσίας όµως, είναι η βραχυχρόνια µίσθωση η πηγή όλων των κακών που οδήγησε στην άνοδο των ενοικίων; Σίγουρα όχι. Κατ’ αρχάς οι ίδιες οι συνθήκες της αγοράς µε το περιορισµένο απόθεµα, την εκτόξευση των τιµών αγοράς σε συγκεκριµένες περιοχές και η άνοδος του κόστους του χρήµατος έστρεψαν πολύ κόσµο στο ενοίκιο. Ίσως και το γεγονός πως δεκάδες χιλιάδες ακίνητα παρέµειναν για πολλά χρόνια εγκλωβισµένα πίσω από µη εξυπηρετούµενα δάνεια, όσο η Βουλή πάλευε να αποφασίσει για τη νοµοθετική ρύθµιση των εκποιήσεων διαιωνίζοντας το πρόβληµα.
Αξίζει να σηµειωθεί επίσης πως στα αστικά κέντρα όπου εντοπίζεται και το κυριότερο πρόβληµα µε την εξεύρεση οικιστικών ακινήτων προς ενοικίαση, η βραχυχρόνια µίσθωση δεν είναι τόσο έντονη, ούτε µε τόσο υψηλή ετήσια απόδοση όπως στις τουριστικές περιοχές. Από την εµπειρία µας όµως, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων επιλέγουν τη βραχυχρόνια µίσθωση επειδή νιώθουν ότι θα τους δηµιουργήσει λιγότερα προβλήµατα από ό,τι ένας µακροχρόνιος κακός ενοικιαστής. Για το συγκεκριµένο ζήτηµα, δεν ευθύνεται η βραχυχρόνια µίσθωση αλλά η διαχρονική αδυναµία της πολιτείας να κατακυρώσει τα δικαιώµατα των ιδιοκτητών έναντι των ενοικιαστών. Αυτή η αδυναµία αλλά και οι δυνάµεις της αγοράς, έχουν ωθήσει πολλούς απλούς συµπολίτες µας να επιλέξουν την επενδυτική επιλογή της βραχυχρόνιας µίσθωσης η οποία και αποδοτική είναι και ασφαλέστερη σε σύγκριση µε άλλες σύγχρονες επενδυτικές επιλογές ή πολύπλοκα επενδυτικά προϊόντα.
Άλλες παράµετροι που πρέπει να λαµβάνονται υπόψη στην περίπτωση της Κύπρου, είναι η εποχικότητα του κυπριακού τουρισµού και η µεγάλη συγκέντρωση τουριστών σε συγκεκριµένες περιοχές. Αν για παράδειγµα απαγορευτεί η βραχυχρόνια µίσθωση στην ελεύθερη επαρχία Αµµοχώστου ή στην Πάφο, τα υπόλοιπα διαθέσιµα καταλύµατα θα µπορούν να καλύψουν την ποσοτική ζήτηση από τουρίστες; Τα εναποµείναντα προσφερόµενα καταλύµατα θα καλύψουν τις ποιοτικές ανάγκες των τουριστών ή θα στραφούν σε άλλους προορισµούς ή ακόµα και προς τα κατεχόµενα σε ακόµα µεγαλύτερους αριθµούς;
Το µήνυµα προς τους επενδυτές
Κάπου εδώ προκύπτει και το ζήτηµα του σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος το οποίο δεν αφορά µόνο µεγαλο-επενδυτές αλλά και µικρότερους. Τι µήνυµα θα στείλει η πολιτεία σε όσους, ντόπιους και ξένους, επένδυσαν έστω µερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ για να δηµιουργήσουν ένα ακίνητο το οποίο να µπορεί να είναι ανταγωνιστικό και ελκυστικό στην ιδιαίτερα απαιτητική τουριστική αγορά; Θα είναι σαν να λέµε πως επειδή δεν υπάρχουν πλέον πολλά αυτοκίνητα µε συµβατικούς κινητήρες, να σταµατήσει η παραγωγή υβριδικών και ηλεκτρικών, να αυξηθεί η παραγωγή οχηµάτων µε συµβατικούς κινητήρες για να πέσουν οι τιµές. Έτσι δεν έρχεται πρόοδος, ούτε επιλύονται προβλήµατα.
Και θέτουµε το ερώτηµα: Πόσοι σίγουροι είναι όσοι προτείνουν την κατάργηση της βραχυχρόνιας µίσθωσης ότι ο ιδιοκτήτης ενός τέτοιου ακινήτου, ο οποίος ήδη έκανε σηµαντική επένδυση σ’ αυτό θα το δώσει για µακροχρόνια ενοικίαση σε χαµηλότερη τιµή; Γιατί να θυσιάσει την επένδυσή του και να κινδυνεύει µε περαιτέρω ζηµιά από έναν κακό µακροχρόνιο ενοικιαστή; Επιπρόσθετα, ακόµα κι αν περιοριστεί η περίοδος βραχυχρόνιας µίσθωσης σε ένα µήνα τον χρόνο, ποιος µακροχρόνιος ενοικιαστής είναι διατεθειµένος να ξεσπιτωθεί για ένα µήνα ή ακόµα χειρότερα για τρεις µήνες; Πού θα πάει; ∆ιακοπές στο εξωτερικό για ένα µήνα σε ακίνητο βραχυχρόνιας µίσθωσης; Υπενθυµίζεται και πάλι πως η συντριπτική πλειοψηφία των ακινήτων βραχυχρόνιας µίσθωσης βρίσκεται σε τουριστικές περιοχές και όχι στα αστικά κέντρα όπου εντοπίζεται το µεγαλύτερο ζήτηµα µε τις τιµές των ενοικίων.
Η σωστή ρύθµιση και το ενιαίο λειτουργικό περιβάλλον είναι η λύση και όχι οι ακραίες, ατεκµηρίωτες και ανυπόστατες απόψεις. Σίγουρα λύσεις που πάνε ενάντια στις δυνάµεις της αγοράς είναι καταδικασµένες να αποτύχουν.
*Γενικού διευθυντή της Phaedrus Living
Διαβάστε επίσης: SOS από ηλικιωμένους: Ζητούν «γενναίες εκπτώσεις» στο ρεύμα ενόψει χειμώνα