ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η νέα τάξη πραγμάτων θέλει λιγότερες τράπεζες, λιγότερα τραπεζικά καταστήματα, περισσότερη τεχνολογία, άρα λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό. Θέλει ισχυρά κεφαλαιοποιημένα τραπεζικά ιδρύματα, απαλλαγμένα από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έτοιμα να αντέξουν στα ρίχτερ μιας νέας κρίσης.
Ταυτόχρονα, θέλει τα τραπεζικά ιδρύματα να είναι καθαρά από παράνομο χρήμα και μακριά από τα πλοκάμια της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Στο κατώφλι της Κεντρικής Τράπεζας συγκεντρώνεται ένα βουνό από προκλήσεις, τις οποίες καλείται, ει δυνατόν, να εξοντώσει προς το συμφέρον της οικονομίας του τόπου. Το έργο του δεν είναι καθόλου εύκολο και από τις πρώτες του δημόσιες αναφορές μετά τον διορισμό του έδειξε ότι γνωρίζει τι τον περιμένει. Την τελευταία διετία, άλλωστε, βρισκόταν στην εποπτική αρχή.
Η επιλογή του Κωνσταντίνου Ηροδότου δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία», καθώς το όνομά του ήταν ευθύς εξαρχής στις επιλογές του Προέδρου της Δημοκρατίας.
ΟΙ ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΔ
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ), παρά την αισθητή συρρίκνωσή τους το 2018, παραμένουν ψηλά. Το 2019 θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά περαιτέρω από τα επίπεδα στα οποία είχαν φτάσει τον περασμένο χρόνο, εξού και το τρέχον έτος θεωρείται κομβικό για την αντιμετώπιση της «μόλυνσης» στους ισολογισμούς των τραπεζών. Οπωσδήποτε, όσο υπάρχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δημιουργούνται πιέσεις, που έχουν ως αποτέλεσμα να προκύπτουν κίνδυνοι για τα τραπεζικά ιδρύματα αλλά και την οικονομία γενικότερα. Όσο καθυστερεί η αντιμετώπιση του προβλήματος, τόσο αυξάνονται οι πιέσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το σενάριο είναι καλά γνωστό στην Κύπρο. Τίθενται στόχοι για μείωση των ΜΕΔ και τυχόν αποτυχία στην εκπλήρωσή τους οδηγεί σε κεφαλαιακές ανάγκες. Ο ρόλος που έχει να διαδραματίσει ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας είναι πάρα πολύ σημαντικός. Η Κεντρική Τράπεζα –και δη ο επικεφαλής της– θα πρέπει να μπορεί να κρατήσει την Ευρώπη σε απόσταση, κερδίζοντας χρόνο για τις τράπεζες, και ταυτόχρονα να πιέζει τις διοικήσεις των τραπεζών να «πιάσουν» τους στόχους τους έγκαιρα. Στο εσωτερικό θα πρέπει να υπενθυμίζει στους επικεφαλής των τραπεζών ότι οι λύσεις εν τη απουσία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού είναι και οι καλύτερες.
ΓΕΜΑΤΟ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ
Το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι τράπεζες για να «στριμώξουν» ακόμη και στρατηγικούς κακοπληρωτές έχει ενδυναμωθεί αποτελεσματικά, σύμφωνα με κύκλους της Κεντρικής Τράπεζας. Τα νομοσχέδια και οι τροποποιήσεις πέρασαν άθικτα μέσα από τη «σκόνη» που είχε ξεσηκωθεί λόγω της πρώην Συνεργατικής. Συνεπώς, οι εύκολες δικαιολογίες δεν έχουν θέση στο νέο σκηνικό, όπως έχει διαμορφωθεί. Οι πωλήσεις δανείων δοκιμάστηκαν, άρεσαν και σίγουρα θα ξαναχρησιμοποιηθούν, άλλωστε αυτό σχεδιάζουν να πράξουν τόσο η Τράπεζα Κύπρου όσο και η Ελληνική Τράπεζα. Πηγές από την εποπτική αρχή σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι «ενδυναμώθηκε πολύ η νομοθεσία για τις εκποιήσεις. Μια τράπεζα σε μια διαπραγμάτευση με έναν στρατηγικό κακοπληρωτή έχει πραγματικό μαστίγιο στα χέρια της. Υπάρχει κι ο νόμος της τιτλοποίησης. Έχουν εργαλεία και πρέπει να τα χρησιμοποιούν καλύτερα και στις αναδιαρθρώσεις και στις ανταλλαγές χρεών έναντι ακινήτων και στην πώληση δανείων». Τονίζουν, την ίδια ώρα, ότι είναι αναγκαίες οι σωστές αναδιαρθρώσεις. «Παλαιότερα, και ειδικά τα πρώτα χρόνια των αναδιαρθρώσεων, διαφαίνεται από τα στατιστικά ότι οι τράπεζες έκαναν αναδιαρθρώσεις οι οποίες δεν ήταν βιώσιμες. Αυτό συνέβαινε γιατί πρότειναν, για παράδειγμα, στον δανειολήπτη να μην πληρώνει τόκο για τρία χρόνια, χωρίς να αλλάζουν τίποτε άλλο. Στην πράξη, δεν έκαναν αναδιάρθρωση αλλά έσπρωχναν το πρόβλημα παρακάτω. Αναδιάρθρωση σημαίνει ότι η τράπεζα πρέπει να αναλύσει τα δεδομένα του δανειολήπτη και να του προτείνει συγκεκριμένη λύση. Ο “Χ” είναι ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης. Εάν του χαριστεί 20% του δανείου του σώζεται; Εάν προκύπτει ότι μπορεί να σωθεί και να επιβιώσει, η τράπεζα οφείλει να υποστεί ένα κόστος 20% για να εξυπηρετηθεί το υπόλοιπο 80% του δανείου του “Χ”. Θα πρέπει όμως να γίνει σωστή ανάλυση», σημειώνουν, βάζοντας στην εξίσωση την τήρηση προβλέψεων από τις τράπεζες.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ
Η «τράπουλα» μοιράζεται στη Φρανκφούρτη και εκεί θα πρέπει να μπορεί ο Διοικητής να εκφράζει άποψη και να επηρεάζει αποφάσεις. Για να μπορεί να το πράξει, επιβάλλεται να έχει διασυνδέσεις. Όσοι είναι σε θέση να γνωρίζουν τα κατατόπια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθιστούν σαφές ότι ο Κωνσταντίνος Ηροδότου δεν έχει εύκολο έργο, πλην όμως σημειώνουν ότι η φωνή της Κύπρου είναι εφικτό να ακουστεί και να γίνει σεβαστή. «Δεν μπορείς να επηρεάσεις προκειμένου να ξεχαστούν, για παράδειγμα, θέματα κεφαλαίου, ούτε μπορεί η μικρή Κύπρος να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι, διότι προκύπτει αντίδραση», σημειώνουν χαρακτηριστικά στο «ΕΤ».
ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ
Κατά την ομιλία του στο πλαίσιο του διορισμού του στο Προεδρικό, ο Κωνσταντίνος Ηροδότου έδωσε ουσιαστικά μια «γεύση» της δικής του προσέγγισης, διαβεβαιώνοντας, εμμέσως πλην σαφώς, ότι η συμμετοχή του στα ευρωπαϊκά και διεθνή σώματα δεν θα βασίζεται στη θεωρία. «Αυτή θα γίνεται κατόπιν ορθής και προσεκτικής προετοιμασίας, ώστε να πετυχαίνουμε έγκυρη και αξιοπρεπή εκπροσώπηση, κερδίζοντας έτσι την εκτίμηση των διεθνών και Ευρωπαίων εταίρων και συναδέλφων, αλλά και μια αξιοπρεπή θέση για τη χώρα μας στα εν λόγω σώματα με τις ανάλογες συνεργασίες», ανέφερε ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Φέρεται λοιπόν διατεθειμένος να «πατήσει» στη Φρανκφούρτη εφοδιασμένος με αναλύσεις και επιχειρηματολογία για να μπορέσει να περάσει, κατά το δυνατόν, τις θέσεις της Κύπρου. «Αυτή την ώρα η κυπριακή πλευρά απευθύνεται θεωρητικά στη Φρανκφούρτη. Δεν έχει, για παράδειγμα, ένα μοντέλο προβλέψεων για τη “Χ” τράπεζα ώστε να μπορεί να ζητήσει την αντιπαραβολή τους με αυτά της Φρανκφούρτης. Αυτοί προβαίνουν σε εκτιμήσεις και παραδοχές και δεν μπορείς να τους πείσεις με λόγια», σημειώνουν στο «ΕΤ» έγκυρες πηγές. Βεβαίως, για να μπορέσει να περάσει από τη θεωρία στην ανάλυση και στην επιχειρηματολογία, χρειάζεται δουλειά. Θα πρέπει να επενδύσει εσωτερικά για να χτιστεί η επιχειρηματολογία και να έρθουν τα εργαλεία, ώστε να αρχίσει να δημιουργείται αξιοπιστία εντός της ΕΚΤ για να ακούγεται η φωνή της Κύπρου. «Εκεί που θα πουν, για παράδειγμα, στη “Χ” τράπεζα, θέλω €300 εκατ. σε έξι μήνες, να μπορεί να τους πείσει ότι είναι 9 ή 12 μήνες για τους “Α” και “Β” λόγους», προσθέτουν.
ΑΝΟΙΚΤΑ ΜΕΤΩΠΑ
Η περιβόητη αναδιοργάνωση της Κεντρικής Τράπεζας είναι ένα από τα ανοικτά ζητήματα τα οποία θα κληθεί να φέρει εις πέρας ο Κωνσταντίνος Ηροδότου. Η οργανική της δομή χρήζει εκσυγχρονισμού. Σημαντική είναι και η συμπλήρωση των κενών θέσεων στο Δ.Σ. της Κεντρικής Τράπεζας. Στα ανοικτά μέτωπα τοποθετείται στα ψηλά η πιθανή ανάγκη για αύξηση κεφαλαίου από τραπεζικό/ά ιδρύματα και ο επερχόμενος, πολύ σημαντικός έλεγχος από τη Moneyvαl, ο οποίος θεωρείται, σωστά, ως ένα από τα πιο κρίσιμα ραντεβού για τον τόπο. Σε δεύτερο χρόνο, εκκρεμεί στα δικαστήρια και το μέλλον της εκκαθάρισης της FBME.
ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ
Η υπόθεση FBME έχει επενεργήσει ως τονωτική ένεση στην ψυχολογία του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου απομάκρυνε από τα θεμέλια της οικονομίας μια βόμβα άνω του €1 δισ., όσο και το ύψος των αποζημιώσεων που αξίωναν οι μέτοχοι/ιδιοκτήτες της τράπεζας της Τανζανίας. Επί της ουσίας, είχαν τεθεί απευθείας υπό αμφισβήτηση οι χειρισμοί της Κεντρικής Τράπεζας στο συγκεκριμένο, φλέγον θέμα για την Κύπρο. Πέραν τούτου, έκλεισε το κεφάλαιο της πρώην Συνεργατικής, ενώ ολοκληρώθηκε επιτυχώς και η αύξηση κεφαλαίου της Ελληνικής Τράπεζας.
Για τις προκλήσεις του νέου Διοικητή, μίλησαν στο Economy Today τρεις γνωστοί οικονομολόγοι:
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΝΝΑΡΗΣ
ΠΡΩΗΝ ΜΕΛΟΣ Δ.Σ. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
«Οι κύριες προκλήσεις είναι, πρώτον, η αναδιοργάνωση της Κεντρικής Τράπεζας ενόψει της νέας νομοθετικής ρύθμισης. Να στελεχώσει την οργανωτική της δομή με το καταλληλότερο δυνατό προσωπικό, που θα τον βοηθήσει στο έργο του. Οι προκλήσεις του συστήματος είναι προφανώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και η φήμη της Κύπρου ως προς το AML (τα μέτρα που λαμβάνει η χώρα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας). Πρέπει να συνεχιστεί, δηλαδή, το roadshow που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια και να αποκτήσουμε καλύτερη και πιο αποτελεσματική συμμετοχή στα κέντρα αποφάσεων στο εξωτερικό, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είναι η ευκαιρία να βελτιώσει την εικόνα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και κατ’ επέκταση να στηρίξει καλύτερα το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Άρα, εσωτερικά είναι η αναδιοργάνωση και η στελέχωση με κατάλληλα στελέχη και εξωτερικά η πιο αποτελεσματική συμμετοχή στις δομές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού. Αν προχωρήσει στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο που αλλάζει άρδην τη δομή της Κεντρικής Τράπεζας, τότε δημιουργούνται τέσσερις διευθύνσεις και άρα θα χρειάζονται τέσσερις σημαντικοί διευθυντές. Είναι πρόκληση αλλά και ευκαιρία να φτιάξεις μια δομή που θα σου επιτρέψει μετά να είσαι πιο αποτελεσματικός στους άλλους στόχους, είτε είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είτε είναι η αποτελεσματικότερη συμμετοχή στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
«Η περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ είναι πολύ σημαντική για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Θα βοηθήσει τις τράπεζες να επιστρέψουν στην κερδοφορία, κάτι πολύ σημαντικό και για τις ίδιες και για το σύνολο του συστήματος. Πρέπει να έχουμε καλύτερη εκπροσώπηση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις αποφάσεις που λαμβάνονται γενικότερα στο εξωτερικό. Νομίζω είναι κάτι το οποίο θα επιδιώξει ο νέος Διοικητής. Μπορεί να λεχθεί ότι αρκετά προβλήματα είχαν προκύψει και από το γεγονός ότι δεν είχαμε σωστή παρουσίαση της Κύπρου όταν λαμβάνονταν αποφάσεις στο εξωτερικό. Πολύ σημαντική είναι και η αναδιοργάνωση της Κεντρικής Τράπεζας. Η οργανική της δομή πρέπει να είναι στις προτεραιότητές του, για να καταστεί η Κεντρική Τράπεζα πιο αποτελεσματική στα τραπεζικά δρώμενα. Όσον αφορά στην καταπολέμηση του ξεπλύματος παράνομου χρήματος, έγινε αρκετή δουλειά στην Κύπρο σε αυτό το κομμάτι και θεωρώ ότι θα συνεχίσει και ο νέος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας να βλέπει πολύ σοβαρά αυτό το θέμα, λόγω και των πιέσεων που έχουμε, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ. Είχαμε και τη φυγή ρωσικών κεφαλαίων, άρα θα πρέπει να διαχειριστεί αυτό το θέμα ώστε να μην πληγεί το τραπεζικό σύστημα».
ΔΡ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΙΟΛΑΡΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
«Ασφαλώς είναι ακόμη νωρίς να κρίνουμε τον διορισμό, αν δεν δούμε τον άνθρωπο να ασκεί τα καθήκοντά του. Όπως έχουν τα πράγματα, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες δεν έχουν και πολύ λόγο στα νομισματικά θέματα, διότι τα περισσότερα αποφασίζονται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κι αυτό δεν αλλάζει, όποιος κι αν ήταν ο Διοικητής. Ελπίζω ότι αυτός ο Διοικητής θα είναι πιο δυναμικός και ότι θα προσπαθεί στις συνεδριάσεις της ΕΚΤ να περνά και κάποιες θέσεις που θα ωφελούν όχι μόνο τις μεγάλες χώρες, αλλά και τις μικρές, όπως είναι η Κύπρος. Η Κεντρική Τράπεζα, ως εκ της θέσεώς της, έχει λόγο, αν θέλει, και στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται οι τράπεζες τα ΜΕΔ. Παρά τις νομοθεσίες που έχουν ψηφιστεί, η Κεντρική Τράπεζα εξακολουθεί να έχει τη δύναμη και μπορεί να ελέγξει ότι πράγματι γίνονται σωστές αναδιαρθρώσεις και ότι δίνεται η ευκαιρία στον κόσμο να προσπαθήσει να αναδιαρθρώσει τα δάνειά του προτού εφαρμοστούν οι νόμοι των εκποιήσεων και των πλειστηριασμών. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν είδαμε την προηγούμενη Διοικήτρια να το κάνει και ελπίζω ότι ο νέος Διοικητής θα είναι πιο ευαίσθητος σ’ αυτά τα θέματα».
Πηγή: Περιοδικό Economy Today