«Σε ηγετικούς ρόλους χρειάζονται τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες, αφού φέρνουν διαφορετική οπτική στη λήψη των αποφάσεων, οι οποίες ενδεχομένως θα έχουν ισότιμο θετικό αντίκτυπο στην ευρύτερη κοινωνία» τονίζει η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, κ. Τζόζη Χριστοδούλου. Σε συνέντευξή της στην ετήσια έκδοση για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 2025 του περιοδικού Economy Today, η κ. Χριστοδούλου μιλά για τις κοινωνικές αντιλήψεις και τα στερεότυπα που υπαγορεύουν συγκεκριμένους ρόλους για γυναίκες και άντρες, περιορίζοντας την ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Παράλληλα, αναφέρεται σε πολιτικές και δράσεις που προωθούν την έμφυλη ισότητα, και εξηγεί πώς αυτή είναι συνυφασμένη με πολλές πτυχές του ESG. Τονίζει την ανάγκη συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα για την προώθηση της ισότητας των φύλων, και αναφέρεται στη συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας για την εξάλειψη του έμφυλου χάσματος στις αμοιβές.
Η ρίζα του κακού
Με δεδομένη την 21η θέση της Κύπρου από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ στην κατάταξη της Κομισιόν και τις συνεχιζόμενες έμφυλες ανισότητες στην αγορά εργασίας, ποιους τομείς εντοπίζετε ως τους πιο «προβληματικούς» και ποιοι παράγοντες, κατά την άποψή σας, συμβάλλουν σε αυτές τις ανισότητες;
Το πιο σημαντικό μήνυμα που θέλω να στείλω είναι πως όταν συζητάμε για θέματα ισότητας των φύλων, σε οποιονδήποτε τομέα δραστηριότητας, δεν πρόκειται για διαγωνισμό μεταξύ γυναικών και ανδρών, αλλά για την αξιοποίηση των διαφορετικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους. Ο πληθυσμός μας αποτελείται από γυναίκες και άνδρες, και όλοι οι τομείς δραστηριότητας είναι σημαντικοί για την ανάπτυξη της κοινωνίας μας και την ενδυνάμωση της οικονομίας. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαία η ισόρροπη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών και η διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. Για να πλαισιώσω το θέμα που αφορά την (αν)ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, είναι σημαντικό να αναφέρω ότι έχει τη ρίζα της στις ιστορικά άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των δύο φύλων, οι οποίες έχουν εδραιώσει κοινωνικές αντιλήψεις και στερεότυπα. Αυτές οι αντιλήψεις, οι οποίες δεν είναι άκαμπτες, υπαγορεύουν συγκεκριμένους ρόλους για γυναίκες και άντρες, περιορίζοντας, κατ’ επέκταση, την ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων σε όλους τους τομείς δραστηριότητας.
Ο κύριος λόγος που η χώρα μας κατατάσσεται 21η ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ αφορά κυρίως τον τομέα «εξουσία» (power) και τον τομέα του «χρόνου», τα οποία φυσικά συνδέονται μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα, από τις γυναίκες αναμένεται η ανάληψη της φροντίδας της οικογένειας και του νοικοκυριού, η αόρατη, απλήρωτη εργασία, γνωστή ως η «δεύτερη βάρδια», ενώ από τους άντρες αναμένεται κυρίως η ενεργή εμπλοκή τους στα κοινά και στην εργασία, για να προσφέρουν οικονομικά στην οικογένεια. Συνεπώς, στην προσπάθεια των γυναικών να συνδυάσουν όλους τους ρόλους που τους αποδίδει η κοινωνία, δεν τους απομένει προσωπικός χρόνος, με αποτέλεσμα συχνά η επαγγελματική τους ανέλιξη και η ανάληψη ηγετικών ρόλων να περιορίζονται. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, που στη βάση αυτών των στερεοτύπων και στην προσπάθεια σύζευξης οικογενειακής/προσωπικής ζωής των γυναικών, καταγράφεται ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στη μερική απασχόληση, σε σύγκριση με τους άντρες. Την ίδια στιγμή, σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τη φροντίδα -τα οποία σύμφωνα και με διεθνείς μελέτες συνήθως αμείβονται χαμηλότερα- δραστηριοποιούνται περισσότερο γυναίκες. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι συντηρείται ο διαχωρισμός επαγγελμάτων σε ανδροκρατούμενα και γυναικοκρατούμενα.
Πολιτικές και δράσεις
Ως λύση στο πιο πάνω, έχουν ληφθεί αποφάσεις από πλευράς Kυβέρνησης οι οποίες, μέσω της οριζόντιας και ολιστικής μας προσέγγισης στα θέματα ισότητας των φύλων, προχωρούν στην υλοποίηση, συνδυαστικά, τεσσάρων πολιτικών και δράσεων, με στόχο οι οικογενειακές ευθύνες των γυναικών να πάψουν να αποτελούν τροχοπέδη στην προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, έχει επεκταθεί η άδεια μητρότητας κατά 4 βδομάδες και για το πρώτο παιδί, επίκειται η επέκταση της γονικής άδειας μέχρι το 15ο έτος της ηλικίας του παιδιού αντί του 8ου που είναι σήμερα (δράση του Υπουργείου Εργασίας), δημιουργούνται νέες και αναβαθμίζονται υφιστάμενες δομές φροντίδας για παιδιά και ηλικιωμένους (δράση του Υφυπουργείου Πρόνοιας μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και έχει εισαχθεί η υποχρεωτική προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 ετών (δράση του Υπουργείου Παιδείας). Την ίδια στιγμή, γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια για την ανατροπή των στερεοτύπων, ώστε γυναίκες και άνδρες να μπορούν να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους μακριά από αναχρονιστικές αντιλήψεις. Για να αλλάξουμε και λίγο το αφήγημα, θέλω να τονίσω πως αυτά τα στερεότυπα επηρεάζουν αρνητικά και τους άντρες, καθώς τους στερούν χρόνο από την οικογένειά τους, τους επιβάλλουν το ρόλο του οικονομικού κουβαλητή και τους δημιουργούν ένα συνεχές άγχος με ενδεχόμενες πρόσθετες επιπτώσεις και στην υγεία τους.
Όσον αφορά στην ενίσχυση της εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις ηγεσίας, διαμόρφωσης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, αυτή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας. Οι γυναίκες αποτελούν το 51,2% του πληθυσμού (2022) και αντιπροσωπεύουν το 60,9% του εργατικού δυναμικού του (μερικής και πλήρους απασχόλησης), ωστόσο εξακολουθούν να αμείβονται χαμηλότερα από τους άνδρες. Σύμφωνα με στοιχεία για το 2022, οι ακαθάριστες ωριαίες αποδοχές των γυναικών είναι κατά μέσο όρο 10,2% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών, οι οποίες μεταφράζονται και σε χάσμα στις συντάξεις. Επιπλέον, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, για το έτος 2023, αν και το 54,8% των γυναικών ηλικίας 25-64 ετών είναι απόφοιτες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το 42,7% των εργαζομένων γυναικών απασχολούνται σε επαγγέλματα υψηλής ειδίκευσης, μόνο το 2,2% εξ αυτών κατέχουν διευθυντικές θέσεις. Υπάρχει, συνεπώς, δυσανάλογη εκπροσώπηση των δύο φύλων σε ηγετικές θέσεις, η οποία, και αυτή, απορρέει από έναν συνδυασμό έλλειψης χρόνου για την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών και στερεότυπων αντιλήψεων σε σχέση με τη συμμετοχή τους σε κέντρα λήψης αποφάσεων.
Προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της συμμετοχής αυτής, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ο Προέδρος της Δημοκρατίας, κ. Χριστοδουλίδης, έχει διορίσει στο Υπουργικό Συμβούλιο (σύνολο Υπουργών και Υφυπουργών) γυναίκες σε ποσοστό 37,7%, που είναι το υψηλότερο στην ιστορία της χώρας μας. Την ίδια στιγμή, ενισχύουμε τη συμμετοχή γυναικών σε τομείς δραστηριότητας που θεωρούνται «ανδροκρατούμενοι». Ενδεικτικά, να σας αναφέρω μερικές από τις δράσεις μας στο πλαίσιο αυτό: ετήσια εκστρατεία υπό τον τίτλο «Ιστορίες Γυναικών» με προβολή γυναικών προτύπων στους τομείς STEΑM (2023) και της Ναυτιλίας (2024), παραχώρηση 10 κρατικών υποτροφιών ετησίως σε γυναίκες 25+ για προπτυχιακές σπουδές σε κλάδους σχετικούς με τη ναυτιλία, την καινοτομία και την τεχνολογία, συνεργασία με το ΚΕΒΕ και την ΟΕΒ για προώθηση της ισότητας των φύλων σε εταιρικές πρακτικές, εκπαιδεύσεις, σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας, σε γυναίκες της υπαίθρου και αγρότισσες για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, προγράμματα εκπαίδευσης σε άτομα από τον χώρο του αθλητισμού, με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων.
Όλες οι πιο πάνω δράσεις υλοποιούνται στη βάση στρατηγικής ολιστικής προσέγγισης και αλληλοσυμπληρώνονται.
Ποια η εικόνα στον δημόσιο τομέα αναφορικά με την ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις; Επίσης, πώς αξιολογείτε την εκπροσώπηση των γυναικών σε διοικητικά συμβούλια ημικρατικών οργανισμών και άλλων φορέων δημοσίου δικαίου;
Πέραν των διορισμών του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Υπουργικό Συμβούλιο, που ανέφερα πιο πάνω, στον δημόσιο τομέα, σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας για το 2023, οι γυναίκες κατέχουν το 55,4% των διευθυντικών θέσεων και το 53,9% των μεσοδιευθυντικών θέσεων. Την ίδια στιγμή, όμως, βλέπουμε τις πιο χαμηλές κλίμακες (Α1-Α7) να κατέχουν γυναίκες σε ποσοστό 63,56%, ενώ στις θέσεις γενικών διευθυντών βρίσκονται άντρες σε ποσοστό 72,2%.
Αναφορικά με τους ημικρατικούς οργανισμούς, σήμερα το 30% των θέσεων προέδρων και αντιπροέδρων διοικητικών συμβουλίων κατέχουν γυναίκες. Το ποσοστό αυτό αντανακλά την προτεραιότητα που προσδίδει η Κυβέρνηση στην ισότητα των φύλων, και ενισχύει την προσπάθεια που καταβάλλεται για προώθηση περισσότερων γυναικών σε ηγετικούς ρόλους. Σε ηγετικούς ρόλους χρειάζονται τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες, αφού φέρνουν διαφορετική οπτική στη λήψη των αποφάσεων, οι οποίες ενδεχομένως θα έχουν ισότιμο θετικό αντίκτυπο στην ευρύτερη κοινωνία.
Συνυφασμένη με πτυχές του ESG η ισότητα των φύλων
Οι εταιρείες πλέον καλούνται να υιοθετήσουν τα κριτήρια ESG, ενσωματώνοντας σχετικές πρακτικές και δημοσιεύοντας τις επιδόσεις τους σε εκθέσεις βιωσιμότητας. Η κοινωνική διάσταση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι σε αυτό το πλαίσιο. Θεωρείτε πως αυτές οι απαιτήσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως «σύμμαχος» του κράτους στις προσπάθειες για γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στην αγορά εργασίας και στην προώθηση της συμμετοχής των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων;
Κάτι που δεν κουράζομαι να τονίζω και να επαναλαμβάνω είναι ότι η ισότητα των φύλων αφορά όλες και όλους, σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Η συμβολή όλων -δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, του επιχειρηματικού και ακαδημαϊκού κόσμου, γυναικείων οργανώσεων, συντεχνιών και εργοδοτικών οργανώσεων, αθλητικών ομοσπονδιών, της κοινωνίας των πολιτών- είναι απαραίτητη. Για να πετύχουμε την ουσιαστική ισότητα των φύλων σε όλο το φάσμα δραστηριότητας, χρειάζεται, συνεπώς, συνεργασία και συντονισμός.
Στον επιχειρηματικό τομέα, η υιοθέτηση από εταιρείες πρακτικών στο πλαίσιο Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Ευθύνης και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG) μπορεί να συμβάλει στη γενική προσπάθεια για επίτευξη έμφυλης ισότητας, χωρίς όμως να πέσουμε στην παγίδα της επιφανειακής προσέγγισης του “ticking boxes”, αλλά να επικεντρωθούμε στην ουσία και στη βιωσιμότητα των πολιτικών και δράσεων. Είναι γεγονός πως η ισότητα των φύλων είναι συνυφασμένη με πολλές πτυχές του πλαισίου ESG. Η δίκαιη μεταχείριση, οι εργασιακές σχέσεις, η ανέλιξη σε ηγετικές θέσεις, οι ίσες αμοιβές είναι δομικά στοιχεία των υπεύθυνων επιχειρηματικών πρακτικών, αποτελούν ταυτόχρονα τομείς - κλειδί στη διασφάλιση της ισοτιμίας και ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν διαπιστώνω τη συνειδητή, στοχευμένη προσπάθεια επιχειρηματικών οργανισμών να εφαρμόσουν ουσιαστικές πρακτικές, έτσι ώστε να προωθήσουν την ισότητα στο εσωτερικό τους, και το Γραφείο μας είναι πάντα έτοιμο να στηρίξει πρωτοβουλίες σε αυτό το πλαίσιο. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφερθώ και στο διεθνές πρότυπο για την ισότητα των φύλων, που πρόσφατα παρουσιάστηκε και στην Κύπρο από τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης, καθώς, μέσω του προτύπου, επιχειρήσεις μπορούν να τυποποιήσουν όλες τις εσωτερικές τους διαδικασίες (εσωτερική διακυβέρνηση, επικοινωνία, διαδικασίες πρόσληψης, ανέλιξης και επαγγελματικής εκπαίδευσης), συνεκτιμώντας την οπτική του φύλου. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να επισημάνω ότι η προώθηση γυναικών σε ηγετικές θέσεις συμβάλλει και στις οικονομικές επιδόσεις των εταιρειών. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε από την McKinsey & Company (2023), οι οργανισμοί με υψηλότερο βαθμό ισότιμης συμμετοχής ανδρών και γυναικών σε εκτελεστικές θέσεις έχουν 39% περισσότερες πιθανότητες να ξεπεράσουν σε κερδοφορία εκείνες με ηγεσία στην οποία τα δύο φύλα εκπροσωπούνται λιγότερο ισότιμα.
Από τις εκθέσεις στις ουσιαστικές αλλαγές
Σε ποια ζητήματα διαπιστώνετε πως έχει σημειωθεί η μεγαλύτερη πρόοδος προς την κατεύθυνση της ισότητας; Εντοπίζονται τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας που είναι περισσότερο «διατεθειμένοι» να αλλάξουν;
Από την ένταξή μας στην ΕΕ μέχρι σήμερα, έχουν γίνει πολλά βήματα προς την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Το γεγονός ότι η χώρα μας, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη και την ισότητα των φύλων, κατέχει τη 39η θέση ανάμεσα σε 139 χώρες, με σταθερά ανοδική πορεία, την έκθεση του World Economic Forum, η οποία μάς έχει αναβαθμίσει στην 86η θέση από την 106η (2023), όπως και αυτήν της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία βρισκόμαστε στην 21η θέση, είναι όλα εργαλεία τα οποία μελετούμε, ώστε να βελτιωθούμε. Την ίδια στιγμή όμως, δυστυχώς, αυτές οι εκθέσεις δημιουργούν έναν ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών που δεν βοήθα στην επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας, ενώ ουσιαστικά καμία χώρα δεν έχει φτάσει την πλήρη και ουσιαστική ισότητα των φύλων. Να επαναλάβω και τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, πως με τους σημερινούς ρυθμούς θα χρειαστούμε 300 χρόνια μέχρι την πλήρη και ουσιαστική ισότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στην Ευρώπη, την ήπειρο που «σκοράρει» καλύτερα στην ισότητα των φύλων, θα χρειαστούμε σχεδόν ένα αιώνα.
Σύμφωνα με τις πιο πάνω εκθέσεις, στους τομείς ισότητα και υγεία, ισότητα και εκπαίδευση, ισότητα και εργασία έχουμε βελτιωθεί, ενώ υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στον διαχωρισμό των επαγγελμάτων με τις γυναίκες και τους άνδρες, λόγω των στερεοτύπων, να περιορίζονται σε επαγγέλματα φροντίδας και των θετικών επιστημών αντίστοιχα, τα οποία αμείβονται καλύτερα, αφού φαίνεται πως στους τομείς φροντίδας δεν αποδίδεται ίδια αξία. Την ίδια στιγμή όμως, για να απαντήσω και το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, σύμφωνα με τη Eurostat, το 2022 σημειώθηκε μια θετική αύξηση, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν το 44% της συνολικής απασχόλησης στις θετικές επιστήμες και τη μηχανική στην Κύπρο, με εξαίρεση στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, όπου ακόμα είναι χαμηλά τα ποσοστά.
Είναι πεποίθησή μου πως όλοι οι τομείς δραστηριότητας, αν αντιληφθούν τα πλεονεκτήματα της ισότητας και της ισοτιμίας μεταξύ γυναικών και ανδρών, χωρίς διακρίσεις στη βάση του φύλου, μπορούν να έχουν περισσότερα κέρδη και να δημιουργήσουν ένα υγιές περιβάλλον που θα συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομίας και της δημοκρατίας στην κοινωνία μας.
Απαραίτητη η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα
Το Γραφείο σας είναι αρμόδιο για την εφαρμογή σχεδίων δράσης σε συνεργασία με ιδιωτικές επιχειρήσεις με στόχο την προαγωγή της ισότητας των φύλων. Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα δράσεων που υλοποιούνται; Πόσο «δεκτικές» θα λέγατε πως είναι οι κυπριακές επιχειρήσεις σε αυτές τις πρωτοβουλίες;
Το Γραφείο μας είναι αρμόδιο για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων σε συνεργασία με όλα τα Υπουργεία και τα Υφυπουργεία. Έχω πλήρη αντίληψη πως αυτό δεν μπορεί να υλοποιηθεί στην ολότητά του, εάν ως κρατική αρχή δεν δημιουργήσουμε και ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τον ιδιωτικό τομέα. Από τις μέχρι τώρα επαφές μας με εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου, τα μηνύματα είναι ενθαρρυντικά, και βλέπουμε ήδη αρκετά δείγματα έμπρακτης δέσμευσης εταιρειών στον στόχο της έμφυλης ισότητας.
Έχουμε υπογράψει και εφαρμόζουμε με το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ) Μνημόνιο Συνεργασίας, με στόχο την προαγωγή της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στον τομέα της απασχόλησης, εγκαινιάζοντας μια παραγωγική και στρατηγική συνεργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, καταρτίσαμε από κοινού με το ΚΕΒΕ «Πλάνο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων». Μέσω συγκεκριμένων δράσεων που παρατίθενται στο Πλάνο υπό τη μορφή εισηγήσεων, στόχος είναι η προώθηση, στο μέτρο του δυνατού, της έμφυλης ισότητας στη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα, περιλαμβάνεται δήλωση εταιρικής πολιτικής για την ισότητα ανδρών και γυναικών με σειρά προτεινόμενων δράσεων που καλύπτουν, μεταξύ άλλων, την πρόληψη και καταπολέμηση σεξιστικής και παρενοχλητικής συμπεριφοράς και σεξουαλικής βίας, την ενημέρωση του προσωπικού για θέματα ισότητας και τη διεξαγωγή ερευνών για καταγραφή των διαφορετικών αναγκών ανδρών και γυναικών στον χώρο εργασίας. Το Πλάνο Δράσης καλύπτει, επίσης, θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, όπως την προώθηση της έμφυλης ισότητας στις διαδικασίες πρόσληψης και ανέλιξης, στις απολαβές και στην επαγγελματική κατάρτιση.
Ξεκινούμε σύντομα τη συνεργασία μας και με την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εκστρατείες με τη συμμετοχή γυναικών επιχειρηματιών ως προτύπων και εκστρατείες ενημέρωσης για τη σημασία της ενίσχυσης της γυναικείας εκπροσώπησης στην επιχειρηματική κοινότητα. Θα ανακοινωθούν πιο συγκεκριμένες δράσεις σύντομα.
Την ίδια στιγμή, έχω φιλοξενηθεί από εταιρείες, οι οποίες έχουν τη βούληση να εφαρμόσουν δράσεις και πολιτικές προς την προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στον εργασιακό τους χώρο, και συζητήσαμε «υποσχόμενες» πρακτικές.
Με στόχο τη μείωση του έμφυλου χάσματος αμοιβών
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, προχωράτε με τη διενέργεια μελετών, στο πλαίσιο των οποίων θα αξιολογηθούν παράγοντες, όπως το χάσμα των αμοιβών, τα επαγγέλματα και οι αρμοδιότητες, με στόχο να διαπιστωθούν τυχόν στρεβλώσεις που επικρατούν στην αγορά. Μιλήστε μας λίγο για αυτό το πρόγραμμα: τι ακριβώς αφορά, και πώς θεωρείτε ότι ο ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση αυτών των στρεβλώσεων;
Με δεδομένο το έμφυλο χάσμα αμοιβών, το οποίο στην Κύπρο κυμαίνεται γύρω στο 10%, κρίναμε απαραίτητο να αναζητήσουμε τα κριτήρια και άλλους παράγοντες που το επηρεάζουν.
Η μελέτη που θα εκπονήσει το Γραφείο μας αποσκοπεί στον εντοπισμό τυχόν στρεβλώσεων που επικρατούν στην αγορά εργασίας, μεταξύ των επαγγελμάτων και κυρίως επαγγελμάτων που θεωρούνται «ανδροκρατούμενα» και «γυναικοκρατούμενα», έτσι ώστε να συμβάλει στη μείωση του χάσματος αμοιβών.
Θα επιδιωχθεί μια αξιολόγηση των απαιτήσεων κάποιων επαγγελμάτων, όπου διαπιστώνεται να συγκεντρώνεται μεγαλύτερος αριθμός ανδρών ή γυναικών (male or female-dominated professions) και, παράλληλα, να καταγραφούν πορίσματα σε σχέση με τις αμοιβές και τον καθορισμό αυτών στα λεγόμενα «ανδροκρατούμενα» και «γυναικοκρατούμενα» επαγγέλματα. Η αξιολόγηση θα περιλαμβάνει τη μελέτη θέσεων εργασίας (πλήρους ή μερικής απασχόλησης), τρόπο καθορισμού απολαβών, λόγους για τους οποίους υπερεκπροσωπούνται οι άντρες και οι γυναίκες σε κάποια επαγγέλματα και κατά πόσο το φύλο καθορίζει τους οικονομικούς όρους και τα ωφελήματα.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι στην αγορά εργασίας, και κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, έχει διαπιστωθεί οριζόντιος (συγκέντρωση γυναικών ή ανδρών σε συγκεκριμένους τομείς) και κάθετος (συγκέντρωση γυναικών σε χαμηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας ή ύπαρξη εμποδίων ανέλιξης) επαγγελματικός διαχωρισμός, η μελέτη αποσκοπεί στη χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης, σε επιλεγμένα επαγγέλματα, και στον τρόπο καθορισμού των μισθών. Σημειώνεται ότι έρευνες και στατιστικά δεδομένα καταδεικνύουν πως οι γυναίκες αμείβονται χαμηλότερα ακόμα και για εργασία ίσης αξίας. Πέρα από την οικονομική θεώρηση ότι οι μισθοί καθορίζονται στη βάση των τιμών αγοράς και στη βάση της ζήτησης και της προσφοράς, επιδιώκεται να μελετηθεί κατά πόσο οι δεξιότητες των γυναικών υποτιμούνται, και εάν λειτουργούν ασυνείδητες αντιλήψεις στη βάση του φύλου κατά τον καθορισμό των μισθών.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εργασίας θα προχωρήσει στη διενέργεια ποιοτικής ανάλυσης του χάσματος αμοιβών, με κωδικοποίηση των παραγόντων που το επηρεάζουν. Την ίδια στιγμή, γίνεται η απαραίτητη προεργασία από το Υπουργείο Εργασίας για μεταφορά στο Εθνικό Δίκαιο της ευρωπαϊκής οδηγίας που αφορά στη διαφάνεια των μισθών. Όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα και τη διαφάνεια στους μισθούς, κάποιες εισηγήσεις για τη δική τους προεργασία ενδεχομένως να περιλαμβάνουν:
- Ανάλυση του χάσματος αμοιβών, μέσω μιας ενδελεχούς αναθεώρησης για εντοπισμό πιθανών διαφορών στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων και λήψη διορθωτικών μέτρων.
- Επανεξέταση της «αρχιτεκτονικής» του οργανισμού, των οργανικών θέσεων και της δομής των αμοιβών, μέσω της διαμόρφωσης δομημένου πλαισίου που ορίζει και οργανώνει ρόλους εντός του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένης της ιεραρχίας και των σχέσεων με άλλες θέσεις. Αυτό βοηθά στην τυποποίηση των τίτλων των θέσεων, των ευθυνών και των αμοιβών σε διαφορετικές ομάδες και τμήματα, διασφαλίζοντας σαφήνεια και συνέπεια.
- Εφαρμογή πολιτικών για προσλήψεις, διαχείριση απόδοσης, προαγωγές και αμοιβές με τρόπο που να είναι αμερόληπτες.
- Αύξηση της ευαισθητοποίησης, μέσω της εκπαίδευσης όλων των μελών του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων διευθυντών και προσωπικού ανθρώπινου δυναμικού.
Διαβάστε επίσης: Το 2025 θα αλλάξει τη γεωοικονομία της Μέσης Ανατολής και τις σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας - Κίνας