Της Άννας-Μαρίας Ευτυχίου
Τέσσερις µήνες πριν από την πολυαναµενόµενη εφαρµογή της πρώτης φάσης του Γενικού Σχεδίου Υγείας (ΓΕΣΥ), την 1/6/2019, και δύο µήνες πριν από τις αποκοπές των εισφορών από τους δικαιούχους, οι αντιπαραθέσεις µεταξύ των παρόχων υγείας παραµένουν.
Ωστόσο, η ηγεσία του Οργανισµού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) παραµένει σταθερή στην πορεία υλοποίησης και εφαρµογής της µεγαλύτερης µεταρρύθµισης στον τοµέα της υγείας, αυτήν του ΓΕΣΥ.
Στη µια πλευρά βρίσκονται κυβέρνηση-ΟΑΥ και Οργανισµός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥΠΥ) και στην αντίπερα όχθη βρίσκονται ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ), ο Παγκύπριος Σύνδεσµος Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (ΠΑΣΙΝ) και οι Επιστηµονικές Εταιρείες, που µέχρι στιγµής έχουν ξεπεράσει τις 38 αρνητικές τοποθετήσεις για σύµβληση µε τον Οργανισµό και κατ’ επέκταση για εγγραφή στο ΓΕΣΥ.
Το αγκάθι για την υλοποίηση ενός νόµου που ψηφίστηκε ως βασικός νόµος το 2001, φαίνεται να είναι ο προϋπολογισµός του ΓΕΣΥ, αφού, σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του ΟΑΥ και τις µελέτες που διενήργησε, ο σφαιρικός προϋπολογισµός είναι ύψους περίπου 1 δισεκατοµµυρίου ευρώ, ενώ στην αντίπερα όχθη οι υπολογισµοί του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου και οι δικές τους µελέτες τον ανεβάζουν στο 1,6 δισ. ευρώ. Σύµφωνα µε τη µελέτη της Deloitte που έγινε για λογαριασµό του ΠΙΣ βάσει βέλτιστων πρακτικών, διαφαίνεται ότι για να εφαρµοστεί ένα λειτουργικό, αποτελεσµατικό και ποιοτικό Σύστηµα Υγείας, η επένδυση στον τοµέα της Υγείας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 9-10% του ΑΕΠ, όπως είναι και ο µέσος όρος άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
OAY ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΣΥ: ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Ο Οργανισµός Ασφάλισης Υγείας, απαντώντας στις θέσεις του ΠΙΣ ότι η συνολική ανταπόκριση του ΟΑΥ και της κυβέρνησης στα αιτήµατα που έθεσε ήταν αρνητική, ξεκαθαρίζει ότι «οι προτάσεις που έχουν υποβληθεί από τον ΟΑΥ ικανοποιούν, σε πολύ µεγάλο βαθµό, όλα τα αιτήµατα που έθεσε ο ΠΙΣ, µε εξαίρεση το αίτηµα για την “ιδιωτική ιατρική”, το οποίο, όπως έχει τεθεί από τον ΠΙΣ, αντίκειται στη βασική φιλοσοφία και τις πρόνοιες του νόµου του ΓEΣΥ». Σύµφωνα µάλιστα µε τα όσα δηλώνει ο ΟΑΥ, κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων µε τον ΠΙΣ έχουν υιοθετηθεί σωρεία αιτηµάτων, τα οποία έχουν ενσωµατωθεί στους σχεδιασµούς. Συγκεκριµένα, «ο ΟΑΥ έχει ανταποκριθεί, µεταξύ άλλων, σε ουσιώδη θέµατα, όπως µεταξύ άλλων την αύξηση προϋπολογισµών, τον καθορισµό εγγυηµένης τιµής µονάδας και την αντιµετώπιση της υπερεπισκεψιµότητας. Στα πλαίσια αυτά η µέση αµοιβή για κάθε Παιδίατρο και για κάθε Προσωπικό Ιατρό για ενήλικες θα ανέρχεται σε €135.000, ενώ για τους Ειδικούς Ιατρούς σε €160.000 ετησίως. Αυτές οι αµοιβές συγκρίνονται ιδιαιτέρως ευνοϊκά µε αυτές άλλων προηγµένων συστηµάτων υγείας».
Η ηγεσία του ΟΑΥ δηλώνει επίσης πως οι τοποθετήσεις του ΠΙΣ ότι δεν εισακούστηκαν οι θέσεις του, δεν ανταποκρίνονται στην πραγµατικότητα.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΑΥ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥΣ ΙΑΤΡΟΥΣ
Οι τελευταίες προτάσεις που έχει υποβάλει ο ΟΑΥ σε σχέση µε τα αιτήµατα του ΠΙΣ, έχουν ως εξής:
1. Για τους Παιδιάτρους οι αµοιβές σύµφωνα µε τον ΟΑΥ έχουν ως εξής:
i. Κατά κεφαλήν αµοιβή: Ο Παιδίατρος θα αµείβεται µε συγκεκριµένο ποσό για κάθε παιδί που διατηρεί στον κατάλογό του (κατά κεφαλήν αµοιβή), ανάλογα µε την ηλικία του παιδιού ως εξής: (α) από 0-3 ετών: €210, (β) από 4-7 ετών: €155 και (γ) από 8-18 ετών: €91.
ii. Αµοιβή για συγκεκριµένες ιατρικές πράξεις: Ο Παιδίατρος θα αµείβεται µε το ποσό των €150 για κάθε τοκετό και τη φροντίδα του νεογνού µέχρι το εξιτήριο µε µέγιστη περίοδο παραµονής στο νοσηλευτήριο σαράντα οκτώ (48) ώρες.
iii. Αµοιβή για παροχή υπηρεσιών κατά τις βραδινές ώρες, Σαββατοκύριακα και αργίες: Ο Παιδίατρος θα έχει το δικαίωµα να λαµβάνει από τον δικαιούχο συµπληρωµή µέχρι €25 (ως επιπλέον αµοιβή) για κάθε επίσκεψη, όταν η επίσκεψη γίνεται τις καθηµερινές µεταξύ 08:00 µ.µ. και 08:00 π.µ. και οποιαδήποτε ώρα τα Σαββατοκύριακα και τις δηµόσιες αργίες.
2.Σχέδιο ενθάρρυνσης συστέγασης: Σε κάθε ιδιώτη Παιδίατρο που θα συµβληθεί µε το ΓΕΣΥ και ο οποίος συστεγάζεται ή θα επιλέξει να συστεγαστεί µε άλλο Παιδίατρο θα δοθεί εφάπαξ ποσό €15.000. Η συµµετοχή στο σχέδιο θα είναι µε σειρά προτεραιότητας υποβολής αίτησης µέχρι να εξαντληθεί κονδύλι ύψους €3.000.000 (το ποσό αφορά όλους τους Προσωπικούς Ιατρούς).
3. Υπερεπισκεψιµότητα: Πριν από την εφαρµογή του ΓΕΣΥ θα καθοριστεί µεταξύ του ΟΑΥ και του ΠΙΣ ο ορισµός της λογικής/κανονικής επισκεψιµότητας (αριθµός επισκέψεων ανά ηλικιακή οµάδα, εξαιρέσεις για χρόνιους ασθενείς κτλ.) στη βάση ευρωπαϊκών δεικτών και θα συµφωνηθούν σχετικά µέτρα.
ΑΜΟΙΒΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Οι Προσωπικοί Ιατροί για ενήλικες θα λαµβάνουν ετήσια κατά κεφαλήν αµοιβή ως ακολούθως:
Για την ηλικιακή οµάδα των 16-50 ετών η ετήσια κατά κεφαλήν αµοιβή θα είναι €83, για την ηλιακή οµάδα 51-70 ετών η ετήσια κατά κεφαλήν αµοιβή θα είναι €117 και για τις ηλικίες 70 και άνω η αµοιβή θα είναι €145. Κάθε Προσωπικός Ιατρός για ενήλικες θα αµείβεται µε το ποσό των €5 για κάθε δικαιούχο που εγγράφεται στον κατάλογό του και για τον οποίο ενηµερώνει τον ηλεκτρονικό φάκελο του δικαιούχου µε τα βασικά του στοιχεία.
Οι Προσωπικοί Ιατροί (ΠΙ) που θα προσφέρουν υπηρεσίες τις βραδινές ώρες, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες θα µπορούν να χρησιµοποιούν το σύστηµα πληροφορικής του ΟΑΥ για να εκδίδουν συνταγές για φάρµακα και παραπεµπτικά για εργαστηριακές εξετάσεις ή για πρόσβαση σε άλλους παροχείς έτσι ώστε να καλύπτονται από το ΓΕΣΥ. Όσον αφορά τις υπηρεσίες σε δικαιούχους που δεν είναι εγγεγραµµένοι στον κατάλογο του Προσωπικού Ιατρού, αυτός (ΠΙ) θα µπορεί να χρεώνει κατά την κρίση του. Στις κατ’ οίκον επισκέψεις ο ΠΙ θα µπορεί να χρεώνει επίσης κατά την κρίση του. Στον δεύτερο χρόνο εφαρµογής του ΓΕΣΥ, το σύστηµα θα αποζηµιώνει τις κατ’ οίκον επισκέψεις σε µόνιµα κατακεκλιµένους δικαιούχους.
ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ∆ΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε.
Ο ΠΙ θα αµείβεται µε €35 από τον ΟΑΥ για κάθε επίσκεψη από άτοµα που είναι δικαιούχοι σε συστήµατα υγείας άλλου κράτους-µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για υπηρεσίες σε άτοµα που δεν είναι δικαιούχοι του ΓΕΣΥ, ο ΠΙ θα µπορεί να χρεώνει κατά την κρίση του.
ΕΝ∆ΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙ∆Α
Όσον αφορά τους ΠΙ µε ειδικότητα την Παιδιατρική ή Παθολογία θα µπορούν να νοσηλεύουν δικαιούχους που είναι εγγεγραµµένοι στον κατάλογό τους και να αµείβονται ανάλογα από την αµοιβή του ενδονοσοκοµειακού περιστατικού. Το ποσοστό αµοιβής των ιατρών ανά ενδονοσοκοµειακό περιστατικό και η απευθείας καταβολή του από τον Οργανισµό θα εφαρµοστεί κατόπιν συνεννόησης και µε τον Παγκύπριο Σύνδεσµο Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων.
ΣΧΕ∆ΙΟ ΣΥΣΤΕΓΑΣΗΣ
Σε κάθε ιδιώτη ΠΙ που θα συµβληθεί µε το ΓΕΣΥ και που συστεγάζεται ή θα επιλέξει να συστεγαστεί µε άλλο ΠΙ, θα δοθεί οικονοµική ενίσχυση ύψους €15.000. Σηµειώνεται ότι οι ΠΙ που συστεγάζονται ή θα συστεγαστούν θα πρέπει να είναι τουλάχιστον δύο Παιδίατροι ή τουλάχιστον δύο ΠΙ για ενήλικες, ώστε να έχουν δικαίωµα να λάβουν την οικονοµική ενίσχυση. Η συµµετοχή στο σχέδιο θα είναι µε σειρά προτεραιότητας υποβολής αίτησης µέχρι να εξαντληθεί το κονδύλι ύψους €3.000.000.
∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ∆ΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΠΡΟΣ ΠΙ ΚΑΙ ΠΙ ΠΡΟΣ ∆ΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ
Οι γονείς θα µπορούν να αλλάζουν τον Παιδίατρο του παιδιού τους ανά πάσα στιγµή µέχρι τους πρώτους 3 µήνες από τη γέννησή του. Μετά τους πρώτους 3 µήνες και µέχρι τα 2 έτη, οι γονείς θα µπορούν να αλλάζουν τον Παιδίατρό τους ανά 3 µήνες, και µετά τα 2 έτη η αλλαγή Παιδιάτρου θα µπορεί να γίνει ανά 6 µήνες. Όσον αφορά τους ενήλικες, µπορούν να αλλάζουν τον ΠΙ τους ανά 6 µήνες.
Ο νόµος δίνει επίσης δικαίωµα και στον γιατρό να διαγράψει δικαιούχο από τον κατάλογό του, νοουµένου ότι η διαγραφή γίνεται χωρίς δυσµενείς διακρίσεις.
ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΣΥ
Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του ΟΑΥ και τις µελέτες που διενήργησε, ο σφαιρικός προϋπολογισµός είναι ύψους 995 εκατοµµυρίων ευρώ, ενώ δεν αποκλείεται να φθάσει το 1 δισ.
Οι εισφορές θα καταβάλλονται από µισθωτούς, εργοδότες, αυτοεργοδοτούµενους, συνταξιούχους, εισοδηµατίες, αξιωµατούχους και το κράτος.
Οι ανησυχίες των γιατρών για τη βιωσιµότητα του ΓΕΣΥ και οι τοποθετήσεις περί µειωµένου προϋπολογισµού βασίζονται στη µελέτη του διεθνούς οίκου Deloitte, την οποία διεξήγαγε για λογαριασµό του ΠΙΣ και σύµφωνα µε αυτήν δεν αρκεί το €1,2 δισ. που περιλαµβάνει και τις Εθνικές ∆απάνες Υγείας (σχεδόν το 1 δισ. θα αφορά το ΓΕΣΥ και τα υπόλοιπα υπηρεσίες που δεν θα ενταχθούν στο ΓΕΣΥ).
ΠΟΙΑ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ, Η ΟΠΟΙΑ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ DELOITTE
Σύµφωνα µε τη µελέτη: «Οι µελέτες που έχουν πραγµατοποιηθεί µέχρι στιγµής από διεθνείς οίκους, παρά το εύρος της παρεχόµενης πληροφόρησης, εγείρουν προβληµατισµούς στους συµµετέχοντες, καθώς είναι βασισµένες κυρίως σε υποθετικά σενάρια, δεν αναπροσαρµόστηκαν σε επίκαιρα και ολοκληρωµένα τοπικά δεδοµένα, γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες τους, και χρειάζεται να τύχουν επικαιροποίησης, καθώς διαφαίνεται ότι ίσως δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα σηµερινά δεδοµένα». Τη µελέτη αποκάλυψε το ΣΙΓΜΑ και πλείστα στοιχεία αποκάλυψε στη συνέχεια η εφηµερίδα «Σηµερινή της Κυριακής». Κύριες πηγές πληροφόρησης της µελέτης ήταν συστήµατα υγείας των ευρωπαϊκών χωρών, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO), η Eurostat και η έρευνα της Mercer.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ
Ανάµεσα στα ερωτήµατα της έκθεσης γίνεται αναφορά στο ότι σήµερα στην Κύπρο δαπανάται για την υγεία περίπου το 7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), ποσοστό που είναι χαµηλότερο του µέσου όρου των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίες έχουν οργανωµένα συστήµατα υγείας. Επιπρόσθετα, εγείρονται προβληµατισµοί σχετικά µε τις αναλογιστικές µελέτες που πραγµατοποιήθηκαν από διάφορους διεθνείς οίκους για τη χρηµατοδότηση του συστήµατος υγείας, για τους ακόλουθους λόγους:
• Στη µελέτη της Mercer, που πραγµατοποίησε η κυβέρνηση, αναφέρει η Deloitte, λήφθηκαν υπόψη οικονοµικά στοιχεία και δεδοµένα που έτυχαν επικαιροποίησης στις αρχές του 2013 και, ως εκ τούτου, η αξιολόγηση των επιπτώσεων της οικονοµικής κρίσης είναι πολύ περιορισµένη και τα υποθετικά δεδοµένα ίσως να µην είναι ρεαλιστικά.
• Για υπολογισµό του ύψους του προϋπολογισµού, δεν έγινε ανεξάρτητη επιβεβαίωση των στοιχείων και δεδοµένων, για παράδειγµα σε σχέση µε τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, τα οποία αποτελούν µεγάλη µερίδα των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας.
• Τα πρωτόκολλα, καθώς και η ποσοτικοποίηση των ιατρικών πράξεων, δεν έχουν ακόµη οριστικοποιηθεί και, ως εκ τούτου, ο προτεινόµενος υπολογισµός πιθανώς να µην είναι αντιπροσωπευτικός των πραγµατικών δεδοµένων.
• ∆εν αξιοποιήθηκαν πραγµατικά ιστορικά δεδοµένα (historical data) των διαφόρων ιατρικών πράξεων, µε αποτέλεσµα οι διάφοροι υπολογισµοί να µην αντικατοπτρίζουν πλήρως τα δεδοµένα της Κύπρου.
• Λαµβάνοντας υπόψη, µεταξύ άλλων, ότι οι εργασίες των ασφαλιστικών εταιρειών και ορισµένων ιδιωτικών ασφαλιστικών σχεδίων στον τοµέα της υγείας, που καλύπτουν περίπου το 15-20% του πληθυσµού, ανέρχονται γύρω στα 130-140 εκατ. ευρώ, µε έναν απλό αναλογικό υπολογισµό για κάλυψη όλου του πληθυσµού, δηµιουργούνται εύλογα ερωτήµατα κατά πόσον ο προτεινόµενος προϋπολογισµός του €1,2 δισ. είναι επαρκής, λαµβάνοντας υπόψη και επιπρόσθετα κόστη τα οποία θα πρέπει να υπολογιστούν (π.χ. κόστος λειτουργίας των δηµόσιων νοσηλευτηρίων υπό το νέο Σύστηµα Υγείας, κόστος υποστήριξης του Συστήµατος Υγείας, κόστος διαχείρισης των χρόνιων παθήσεων, το οποίο υπολογίζεται, µε βάση την αρµόδια αρχή, γύρω στα 330-350 εκατ. ευρώ ετησίως, ιατρικές πράξεις που δεν καλύπτονται από ασφαλιστικές καλύψεις, πρωτοβάθµιες δαπάνες που δεν αιτούνται καλύψεων κ.ά.).
Στη συνέχεια, προτείνεται η διεξαγωγή νέας χρηµατοοικονοµικής και αναλογιστικής µελέτης για ακριβή υπολογισµό του σφαιρικού προϋπολογισµού, η οποία σύµφωνα µε τη µελέτη θα πρέπει να βασίζεται σε πραγµατικούς αριθµούς και οικονοµικά στοιχεία και δεδοµένα, τόσο από τον δηµόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τοµέα. «Σηµειώνεται ότι, βάσει βέλτιστων πρακτικών, διαφαίνεται ότι, για να εφαρµοστεί ένα λειτουργικό, αποτελεσµατικό και ποιοτικό Σύστηµα Υγείας, η επένδυση στον τοµέα της υγείας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 9-10% του ΑΕΠ, όπως είναι και ο µέσος όρος άλλων ευρωπαϊκών χωρών, και επιπρόσθετος προϋπολογισµός για τις αναβαθµίσεις ή/και ρυθµίσεις που πρέπει να πραγµατοποιηθούν».
Επιπρόσθετα, για ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας του Συστήµατος, θα πρέπει να προϋπολογιστεί το σχετικό κόστος για ενίσχυση σηµαντικών δεικτών για τον τοµέα της υγείας, όπως: αναλογία ιατρών - ασθενών, αριθµός κλινών σε σχέση µε τον µέσο όρο ασθενών, ενίσχυση υπηρεσιών, όπως πρόληψης και αποκατάστασης.
ΕΙΣΦΟΡΕΣ: ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ;
Βάσει των απορρεόντων της µελέτης, διαφαίνεται ότι όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς συµφωνούν µε την εφαρµογή ενός κοινωνικού και καθολικού Συστήµατος Υγείας, µε υποχρεωτική συνεισφορά τόσο από το κράτος, όσο και από τους εργοδότες και τους εργαζοµένους, στη βάση εισοδηµατικών κριτηρίων.
Μεταξύ άλλων, αναφέρει πως, βάσει των τάσεων και πρακτικών που εφαρµόζονται σε άλλα Συστήµατα Υγείας, προτείνεται ο καθορισµός κατώτατου και ανώτατου ορίου εισοδηµάτων (ceilings) για υπολογισµό των σχετικών εισφορών. Η είσπραξη των εισφορών δύναται να διενεργείται από Οργανισµό ∆ηµοσίου ∆ικαίου, νοουµένου ότι θα υπάρχουν οι απαραίτητες διασφαλίσεις και εξασφαλίσεις ότι ο εν λόγω προϋπολογισµός θα αξιοποιείται αποκλειστικά για σκοπούς του τοµέα της υγείας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η δηµιουργία ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής για παρακολούθηση του εν λόγω προϋπολογισµού απαιτεί ουσιαστική προϋπόθεση.
Αφού καθοριστεί το ύψος του προϋπολογισµού, θα πρέπει να γίνει µια ορθολογιστική αναλογιστική µελέτη σχετικά µε τον καταµερισµό της χρηµατοδότησης και την οριστικοποίηση των ποσοστών εισφορών, µετά και από διαβούλευση µε τους κοινωνικούς εταίρους, για διασφάλιση της βιωσιµότητας του Συστήµατος και αποφυγή του ενδεχοµένου αύξησης των εισφορών ή αυξοµείωσης των συµπληρωµών εκ µέρους των ασθενών κάθε µερικά χρόνια.
Σηµειώνεται ότι οι συνεισφορές του πληθυσµού θα πρέπει να είναι ανάλογες και αντίστοιχες µε τις προσφερόµενες καλύψεις, ούτως ώστε οι ασθενείς να πληρώνουν για αυτό που θα λαµβάνουν. Για οριστικοποίηση των ποσοστών εισφορών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το αυξηµένο κόστος το οποίο θα κληθούν να επωµιστούν οι επιχειρήσεις για θέµατα υγείας, σε σύγκριση µε τα υφιστάµενα δεδοµένα. Με βάση τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήµερα, προτείνεται όπως σε αρχικό στάδιο της εφαρµογής του συστήµατος δοθούν πιθανά φορολογικά ή άλλα κίνητρα στις επιχειρήσεις, µε ιδιαίτερη έµφαση στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, τα οποία θα αντικατοπτρίζουν το κόστος που θα κληθούν να επωµισθούν για θέµατα υγείας.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΗ «ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑ∆ΕΣ»
Η µελέτη του διεθνούς οίκου που διενεργήθηκε για λογαριασµό της ιατρικής κοινότητας προτείνει όπως συγκεκριµένες οµάδες πληθυσµού εξαιρούνται από την καταβολή της συµπληρωµής, όπως για παράδειγµα άτοµα µε ειδικές ανάγκες, άτοµα µε συγκεκριµένες χρόνιες / σπάνιες παθήσεις, εγκυµονούσες, ηλικιωµένοι, άτοµα µε χαµηλά εισοδήµατα.
Οι εµπλεκόµενοι φορείς αναφέρθηκαν επίσης σε πιθανά προβλήµατα που δύναται να προκύψουν µε την εφαρµογή του θεσµού του Προσωπικού Ιατρού, όπως προσδιορίζεται από το κράτος, και τα οποία δύναται να επηρεάσουν την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας, όπως για παράδειγµα:
• Μη έγκαιρη και αποτελεσµατική διάγνωση ασθενειών.
• Παρέµβαση των Προσωπικών Ιατρών σε συγκεκριµένους τοµείς της υγείας που προϋποθέτουν εξειδίκευση.
• ∆ιπλή κοστολόγηση, καθώς ο ασθενής µπορεί να επισκέπτεται τον Προσωπικό Ιατρό µόνο για να λάβει παραποµπή σε Ειδικό Ιατρό.
• Καθυστέρηση στη διάγνωση και περίθαλψη περιστατικών, καθώς ο ασθενής πρώτα θα επισκέπτεται τον Προσωπικό του Ιατρό και µετά από σχετική παραποµπή θα επισκέπτεται τον Ειδικό Ιατρό.
ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΓΙΑΤΡΩΝ ΣΤΟ ΓΕΣΥ
Σύµφωνα µε το ψήφισµα που ενέκριναν οι γιατροί που συµµετείχαν στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση του ΠΙΣ, στις 27 Οκτωβρίου 2018, τέθηκαν 5 προϋποθέσεις για να συµβληθούν µε το ΓΕΣΥ:
1. Αύξηση του προϋπολογισµού στα επίπεδα του µέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να διασφαλιστεί η ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας, η ασφάλεια των ασθενών και η βιωσιµότητα του Εθνικού Συστήµατος Υγείας.
2. Εφαρµογή του νόµου στον οποίο αναφέρεται ότι «η διοικητική και οικονοµική αυτονόµηση των δηµόσιων νοσηλευτηρίων αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρµογή του Γενικού Συστήµατος Υγείας».
3. Να συµφωνηθούν ξεκάθαρα χρονοδιαγράµµατα, καθώς επίσης και µέτρα στήριξης τόσο των δηµόσιων όσο και των ιδιωτών ιατρών, όπως επίσης και των νοσηλευτηρίων, τόσο στον δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα, ούτως ώστε να διασφαλίζονται η ασφάλεια, η ποιότητα και η βιωσιµότητα του συστήµατος.
4. Όσον αφορά τον καθορισµό των αµοιβών των γιατρών στο ΓΕΣΥ, ζητείται καθορισµός των αµοιβών των προσωπικών γιατρών του ΓΕΣΥ, σύµφωνα µε τις προτάσεις που έχει καταθέσει ο ΠΙΣ στον ΟΑΥ.
5. Εγγυηµένη τιµή µονάδας για τους ειδικούς γιατρούς, στην εξωνοσοκοµειακή περίθαλψη, ενώ ζητείται ακόµα ο καθορισµός του ύψους της αµοιβής των ιατρών ανά ιατρική πράξη για την ενδονοσοκοµειακή περίθαλψη και ο σαφής και νοµικά κατοχυρωµένος διαχωρισµός της αµοιβής του γιατρού από αυτήν του νοσηλευτηρίου.
Σύµφωνα πάντα µε το ψήφισµα, ζητούνται επίσης σαφείς επεξηγήσεις και γραπτές εγγυήσεις µε νοµική ισχύ των όρων που περιλαµβάνονται στο πλαίσιο συµµετοχής των συµβαλλοµένων γιατρών, τόσο του δηµόσιου όσο και του ιδιωτικού τοµέα, στο ΓΕΣΥ, ενώ απαιτείται ελεύθερη άσκηση της ιδιωτικής ιατρικής στο πλαίσιο του ΓΕΣΥ.
ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΙΑΤΡΩΝ…
Σύµφωνα µε τον ΠΙΣ, βάσει των ερευνών καθώς και των λεχθέντων των αρµόδιων αρχών, διαφαίνεται ότι ο υφιστάµενος αριθµός των Γενικών Ιατρών στην Κύπρο αποδεικνύεται ανεπαρκής για να καλύψει πλήρως την πρωτοβάθµια περίθαλψη. Ως εκ τούτου, όπως αναφέρουν, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια εφαρµογής του θεσµού του Προσωπικού Ιατρού ως «θυροφύλακα». Ζητούν:
• Με κύριο στόχο την ενίσχυση του θεσµού και την αύξηση του αριθµού των ιατρών µε ειδικότητα Γενικής Ιατρικής, προτείνουν όπως δοθούν οικονοµικά κίνητρα στους νέους ιατρούς και στους υφιστάµενους ιατρούς για παρακολούθηση της σωστής σχετικής επαγγελµατικής κατάρτισης για απόκτηση της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής.
• Σηµειώνεται ότι για διασφάλιση της υψηλής ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών, θα πρέπει να εξεταστεί από τις αρµόδιες αρχές ο βαθµός αποτελεσµατικότητας των υφιστάµενων προγραµµάτων που διενεργούνται.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο ΠΙΣ ζητεί να δοθεί αυτούσια προς δηµοσίευση και η µελέτη της Mercer, που να επιβεβαιώνει τους ισχυρισµούς του Υπουργείου και του ΟΑΥ. Όσον αφορά τη διοίκηση των κρατικών νοσηλευτηρίων, αυτήν ανέλαβε από την 1/1/2019 ο Οργανισµός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας. Αξίζει να αναφερθεί πως ο ΟΑΥ εξετάζει, σύµφωνα µε πληροφορίες, την κάλυψη αναγκών ιατρών από το εξωτερικό και δη από την Ελλάδα, ενώ έχει ήδη προχωρήσει και στην ανακοίνωση ταχύρρυθµων µαθηµάτων για ανειδίκευτους γιατρούς, που θα καλύψουν την πρωτοβάθµια φροντίδα, µε στόχο να συµπληρωθεί ο απαιτούµενος αριθµός που περιλαµβάνει 350 προσωπικούς γιατρούς για ενήλικες και 150 παιδιάτρους.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗ
Το θέµα της αυτονόµησης των κρατικών νοσηλευτηρίων έχει αναλάβει επίσηµα ο Οργανισµός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥΠΥ) από την 1/1/2019. Συγκεκριµένα, η νέα διευθυντική οµάδα που διορίστηκε από τον Εκτελεστικό ∆ιευθυντή του ΟΚΥΠΥ, Νίκο Πολύζο, ανέλαβε τη διοίκηση των δηµοσίων νοσηλευτηρίων και θα έχει την πλήρη διαχείρισή τους. Πλέον οι διευθυντικές οµάδες αποτελούνται από Γενικό, Οικονοµικό και Επιστηµονικό ∆ιευθυντή.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΤΟΥ ΓΕΣΥ
• Πολίτες της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας που έχουν τη συνήθη διαµονή τους στην Κύπρο.
• Πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τη συνήθη διαµονή τους στην Κύπρο και εργάζονται ή έχουν αποκτήσει δικαίωµα µόνιµης διαµονής.
• Πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τη συνήθη διαµονή τους στην Κύπρο και πληρούν τις πρόνοιες της εθνικής νοµοθεσίας.
• Άλλες κατηγορίες.
ΚΟΜΒΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΓΕΣΥ
ΜΑΡΤΙΟΣ 2019
Συλλογή εισφορών για την εφαρµογή της πρώτης φάσης του ΓΕΣΥ που περιλαµβάνει την εξωνοσοκοµειακή φροντίδα υγείας.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2019
Έναρξη της πρώτης φάσης του ΓΕΣΥ. (Προσωπικοί Ιατροί, Ειδικοί Ιατροί, Φαρµακεία και Εργαστήρια).
ΜΑΡΤΙΟΣ 2020
Συλλογή εισφορών για τη δεύτερη φάση εφαρµογής του ΓΕΣΥ που θα περιλαµβάνει την ενδονοσοκοµειακή φροντίδα.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2020
Έναρξη δεύτερης φάσης. Πλήρης εφαρµογή του ΓΕΣΥ.
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΣΥ
Η ίση και καθολική πρόσβαση όλων των ασθενών στο ΓΕΣΥ αφορά προτεραιότητα και στόχο του Υπουργείου Υγείας και του αρµόδιου υπουργού, Κωνσταντίνου Ιωάννου. «Η εφαρµογή του ΓΕΣΥ θα φέρει ολική αναδιοργάνωση του τοµέα της υγείας. Για µένα είναι αδιανόητο ένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν έτει 2019, να µη διαθέτει ένα σύστηµα υγείας που να είναι λειτουργικό και να αντιµετωπίζει όλους τους Κύπριους ασθενείς αποτελεσµατικά και ισότιµα, ανεξάρτητα από τα οικονοµικά τους δεδοµένα και τη σοβαρότητα της πάθησής τους», δηλώνει ο υπουργός. Σύµφωνα µε τα όσα ανέφερε, «δεν είναι µυστικό ότι εκείνοι που αντιµετωπίζουν περισσότερα προβλήµατα ως προς τις υπηρεσίες υγείας που λαµβάνουν είναι κυρίως οι ευάλωτες οικονοµικά οµάδες του πληθυσµού και οι χρόνιοι πάσχοντες, οι οποίοι χρειάζεται πολλές φορές να ξοδεύουν µεγάλα ποσά για την ιατροφαρµακευτική περίθαλψή τους, λόγω των γνωστών αδυναµιών του υφιστάµενου συστήµατος. Ο ασθενοκεντρικός σχεδιασµός του ΓΕΣΥ αντιµετωπίζει όλα αυτά τα κενά και τις δυσλειτουργίες του υφιστάµενου απηρχαιωµένου συστήµατος και διευκολύνει την ίση και καθολική πρόσβαση των Κυπρίων ασθενών στις υπηρεσίες υγείας».