Της Μυρτώς Ζαμπάρτα*
Οι γυναίκες και οι άνδρες αξίζουν ίσες αµοιβές, µεταχείριση και ευκαιρίες. Αυτό για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αρχή απόλυτη. Το µέλλον όµως δεν θα έρθει από µόνο του αν δεν πάρουµε µέτρα και εµείς. Και τα µέτρα πρέπει να απαντάνε στα προβλήµατα: γυάλινη οροφή - υποεκπροσώπηση γυναικών σε διευθυντικές θέσεις, χάσµα αµοιβών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Προέδρου φον ντερ Λάιεν έθεσε ως µια από τις βασικές της προτεραιότητες τη διεύρυνση και εµπέδωση της ισότητας και κατέθεσε ολοκληρωµένες προτάσεις ήδη από τον Μάρτιο του 2020. Ενώ η ίση αµοιβή µεταξύ ανδρών και γυναικών έχει κατοχυρωθεί στις συνθήκες της ΕΕ εδώ και περισσότερα από 60 χρόνια, δεν εφαρµόζεται πλήρως.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Η Κύπρος, για παράδειγµα, βρίσκεται στην 7η θέση της σχετικής κατάταξης, µε ένα χάσµα αµοιβών που αγγίζει το 10%. Γενικότερα, η Κύπρος βρίσκεται στην 21η θέση από τις 27 στα θέµατα ισότητας των φύλων. Και αυτό πρέπει να αλλάξει άµεσα. Ως Επιτροπή επισηµαίνουµε σε κάθε ευκαιρία ότι η πρόοδος στη µείωση του µισθολογικού χάσµατος µεταξύ των δύο φύλων ήταν, και συνεχίζει να είναι, αργή. Οι παράγοντες πίσω από το µισθολογικό χάσµα µεταξύ των φύλων είναι πολλαπλοί: Η ευθύνη περίθαλψης βαρύνει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες, που κατά συνέπεια εργάζονται συχνότερα µε µερική απασχόληση. Οι γυναίκες συχνά εργάζονται σε χαµηλότερα αµειβόµενους τοµείς και σε χαµηλότερα αµειβόµενες θέσεις εργασίας εντός τοµέων. Αντιµετωπίζουν το πρόβληµα της εταιρικής γυάλινης οροφής και αµείβονται λιγότερο από τους άνδρες για την εκτέλεση της ίδιας εργασίας ή εργασίας ίσης αξίας. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στις συντάξεις τους, οι οποίες είναι επίσης χαµηλότερες.
Μέσω της πρότασης για µια οδηγία για τη διαφάνεια των αµοιβών, η Επιτροπή έχει στόχο να δώσει στους εργαζόµενους συγκεκριµένα εργαλεία για να διεκδικήσουν τα δικαιώµατά τους και κυρίως να ενισχύσει την εφαρµογή της ίσης αµοιβής στις εταιρείες. Οι Ευρωπαίοι εργαζόµενοι συµφωνούν µε τη διαφάνεια των αµοιβών: το 64% από αυτούς έχουν δηλώσει ότι είναι υπέρ της δηµοσίευσης των µέσων µισθών ανά τύπο εργασίας και φύλο στην εταιρεία τους.
ΠΥΛΩΝΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Στην Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής του Πόρτο τον Μάιο του 2021, οι ηγέτες της ΕΕ, τα θεσµικά όργανα της ΕΕ, οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών δεσµεύθηκαν να εφαρµόσουν τον Πυλώνα Κοινωνικών ∆ικαιωµάτων. Ο πυλώνας ορίζει 20 βασικές αρχές και δικαιώµατα που είναι απαραίτητα για δίκαιες και εύρυθµες αγορές εργασίας και συστήµατα πρόνοιας στον 21ο αιώνα, συµπεριλαµβανοµένης της αρχής 2 για την ισότητα των φύλων. Το σχέδιο δράσης του πυλώνα θέτει τρεις νέους πρωταρχικούς στόχους για το 2030 και καλεί τα κράτη-µέλη να µειώσουν τουλάχιστον στο µισό το χάσµα στην απασχόληση µεταξύ των φύλων. Να θυµίσουµε ακόµη ότι το 2012 η Επιτροπή πρότεινε επίσης τη βελτίωση της ισορροπίας των φύλων στα εταιρικά συµβούλια, θέτοντας ως στόχο τουλάχιστον το 40% των µη εκτελεστικών µελών του υποεκπροσωπούµενου φύλου στα διοικητικά συµβούλια των εταιρειών.
Η πρόταση της Επιτροπής για επαρκείς κατώτατους µισθούς για τους εργαζόµενους, που εγκρίθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2020, υποστηρίζει την ισότητα των φύλων, συµβάλλοντας στη γεφύρωση του χάσµατος στις αµοιβές µεταξύ των φύλων και στην έξοδο των γυναικών από τη φτώχεια, καθώς περισσότερες γυναίκες από ό,τι άντρες λαµβάνουν κατώτατους µισθούς στην Ευρώπη.
Η Επιτροπή αντιµετωπίζει την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην αγορά εργασίας βελτιώνοντας την ισορροπία επαγγελµατικής και προσωπικής ζωής των εργαζοµένων γονέων και των φροντιστών. Να θυµίσω εξίσου ότι, τον Ιούνιο του 2019, η ΕΕ ενέκρινε την Οδηγία για την ισορροπία επαγγελµατικής και προσωπικής ζωής, η οποία εισάγει ελάχιστα πρότυπα για τα δικαιώµατα πατρότητας και γονικής άδειας. Η Οδηγία περιλάµβανε επίσης δικαιώµατα για άδεια φροντίδας και ευέλικτες ρυθµίσεις εργασίας για τους εργαζόµενους. Τα κράτη-µέλη έχουν προθεσµία έως τις 2 Αυγούστου 2022 για να µεταφέρουν την Οδηγία στην εθνική τους νοµοθεσία. Τέλος, να τονίσουµε ότι η σύσταση της Επιτροπής σχετικά µε τα πρότυπα για τους φορείς ισότητας, που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2018, άνοιξε τον δρόµο για καλύτερη υποστήριξη στα θύµατα των διακρίσεων, συµπεριλαµβανοµένων των διακρίσεων στις αµοιβές. Επιπλέον και παράλληλα, η Επιτροπή θα ξεκινήσει µια εκστρατεία για την αµφισβήτηση των στερεοτύπων που παραµένουν για τις γυναίκες και τους άνδρες, τα αγόρια και τα κορίτσια, σε διάφορους τοµείς της ζωής, συµπεριλαµβανοµένης της εργασίας. ∆ιότι η αλλαγή πρέπει να έρθει και στη νοοτροπία. Πρέπει να σταµατήσουµε να µιλάµε για µέτρα που θα διευκολύνουν τις γυναίκες να συνδυάζουν οικογένεια και καριέρα –κάτι που δεν ρωτάµε για τους άντρες– και να θεωρούµε πως η ευθύνη για τη φροντίδα της οικογένειας αφορά αποκλειστικά τις γυναίκες.
*Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο