*Του Ανδρέα Α. Αποστόλου
Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε συνεδρία του τον Απρίλιο ψήφισε την υποχρεωτική θεσμοθέτηση της άδειας πατρότητας, της γονικής άδειας, της άδειας φροντίδας, της ευέλικτης εργασίας και άλλων ρυθμίσεων που στηρίζουν την οικογένεια.
Ως γνωστό τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν περιθώριο μέχρι και τρία χρόνια να εναρμονιστούν με αυτή την νομοθεσία. Δεδομένου των σημερινών συνθηκών που επικρατούν στην Κύπρο, το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται τρίτη από το τέλος στο θέμα της υπογεννητικότητας και της ανάγκης για βελτίωση της κοινωνικής μας πολιτικής στα πλαίσια της στήριξης των νέων γονέων θεωρούμε πως πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία να εναρμονιστεί το συντομότερο με τις νέες νομοθεσίες αλλά και να βελτιώσει τις υπάρχουσες που δεν εμπίπτουν στα όσα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε.
Πρόταση :
- Την θεσμοθέτηση της γονικής άδειας 60 ημερών για κάθε γονέα η οποία είναι μη μεταβιβάσιμη και την οποία μπορεί ο κάθε γονιός να την λαμβάνει επιπρόσθετα από οποιαδήποτε άδεια μέχρι το παιδί του να συμπληρώσει τα οκτώ χρόνια ζωής.
- Την συζήτηση για αύξηση του ποσού που λαμβάνεται από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις από το 72% του μισθού που είναι σήμερα στο 100% όπως στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά κατά την γέννηση του παιδιού τα έξοδα της οικογένειας είναι αυξημένα. Η άδεια πατρότητας και μητρότητας η οποία λαμβάνεται την περίοδο του τοκετού θα πρέπει το κράτος να αποζημιώνει πλήρως τον αιτητή. Περισσότερες από τις μισές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιστρέφουν το 100% των εισοδημάτων του αιτητή κατά την διάρκεια της άδειας του ενώ η Κύπρος με το 72% βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα μαζί με την Τσεχία και την Σλοβακία.
- Την θεσμοθέτηση άδειας φροντίδας τουλάχιστον πέντε ημερών τον χρόνο σε όσους έχουν στο σπίτι κάποιο άτομο το οποίο έχει διαγνωστεί με χρόνια πάθηση και χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα από άλλα μέλη της οικογένειας.
- Την εξέταση της αύξησης της διάρκειας του επιδόματος μητρότητας από τις 18 εβδομάδες που είναι σήμερα. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στις 20 εβδομάδες.
- Την έναρξη της συζήτησης με τους εργοδοτικούς φορείς για εφαρμογή και στην Κύπρο της ευέλικτης εργασίας εκεί και όπου μπορεί να εφαρμοστεί για νεαρούς γονείς. Αυτό αποτελεί και μέρος της πρόσφατης απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αυτή την στιγμή η Κύπρος αντιμετωπίζει από τα μεγαλύτερα προβλήματα υπογεννητικότητας σε όλη την Ευρώπη. Η χώρα μας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μετά την Μάλτα και στην Ισπανία με μέσο όρο γεννήσεων ανά οικογένεια 1.32 παιδιά. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 1.59 και η Γαλλία είναι η χώρα με το μικρότερο πρόβλημα με 1.9 παιδιά ανά οικογένεια.
Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως μόνο με στοχευμένα μέτρα στήριξης των νεαρών ζευγαριών θα καταφέρουμε να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας. Σίγουρα η βελτίωση του πλαισίου των κοινωνικών αδειών που δίνονται είναι ένα μέτρο σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό τον οποίο θα πρέπει αυτή η Πολιτεία να εφαρμόσει.
Σίγουρα όλα τα πιο πάνω έχουν κόστος. Θα πρέπει να είμαστε σοβαροί, χωρίς λαϊκισμό αλλά με στοχευμένα κοστολογημένα προγράμματα να βελτιώσουμε ,στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας, την σημερινή πραγματικότητα.
Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως η επένδυση στην στήριξη της οικογένειας είναι μια επένδυση για τον τόπο και τις επόμενες γενιές και θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για το κράτος.
Από τους σημαντικότερους λόγους που συντείνουν στην υπογεννητικότητα όπως αυτοί καταγράφονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι:
- Το πλαίσιο αδειών και κοινωνικών παροχών που εφαρμόζεται σε κάθε κράτος.
- Η μισθοδοσία. Στην Κύπρο έχουμε από τα πιο μεγάλα χάσματα μεταξύ των μισθών δημόσιων και ιδιωτικών υπαλλήλων και είμαστε μια από τις ελάχιστες χώρες που δεν έχουν θεσμοθετήσει ακόμη Εθνικό Κατώτατο Μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Μόνο η Κύπρος, η Δανία, η Ιταλία, η Φιλανδία και η Σουηδία δεν έχουν θεσμοθετήσει Εθνικό κατώτατο μισθό. Αν όμως εξαιρέσουμε την Ιταλία που τα εισοδήματα στον ιδιωτικό τομέα είναι τα ίδια με την Κύπρο στις υπόλοιπες χώρες δεν υπάρχει πραγματικό πρόβλημα. Αντιλαμβανόμενοι την δύσκολη θέση που βρέθηκε η πλειοψηφία των κυπριακών επιχειρήσεων κατά την διάρκεια της κρίσης θα πρέπει το θέμα να το εξετάσουμε λαμβάνοντας υπόψη και την βιωσιμότητα τους. Χωρίς λαϊκίστικες προσεγγίσεις θα πρέπει να δώσουμε πραγματικά κίνητρα και αντισταθμιστικά οφέλη ,τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια. Στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση των εισοδημάτων των ιδιωτικών υπαλλήλων διασφαλίζοντας όμως παράλληλα και την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων μας.
- Οι παροχές στην Υγεία. Στην Κύπρο σύμφωνα με την Eurostat (2017) οι πολίτες έχουν την μεγαλύτερη δυσκολία από όλους τους Ευρωπαίους πολίτες στην πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και τη δεύτερη μεγαλύτερη δυσκολία μετά την Πολωνία στην πρόσβαση σε φάρμακα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι είμαστε η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκή Ένωσης στην οποία, μέχρι πρόσφατα, δεν εφαρμοζόταν Γενικό Σύστημα Υγείας. Θεωρούμε πως με την εφαρμογή του ΓεΣΥ σταδιακά θα βελτιώσουμε τα σημερινά δεδομένα για αυτό και η από την αρχή θεωρούσαμε την εφαρμογή του αναγκαία.
- Η Παιδεία. Η διαμόρφωση ενός σωστού σχεδιασμού που να προσφέρει σε όλες τις οικογένειες πρόσβαση σε πραγματικά δωρεάν παιδεία από την ώρα που η μητέρα επιστρέφει στην εργασία της μετά την άδεια μητρότητας μέχρι και το Λύκειο. Την δημιουργία δημόσιων βρεφοκομικών σταθμών και νηπιαγωγείων για όλες τις ηλικίες, την εφαρμογή του ολοήμερου σχολείου και την επιλογή για δημόσια και δωρεάν πρόσβαση σε απογευματινές δραστηριότητες για τα παιδιά.
- Η πρόσβαση σε προσιτή Στέγη αποτελεί ακόμη ένα πυλώνα που διασυνδέεται άμεσα με την επιλογή ή όχι των νεαρών ζευγαριών για την δημιουργία οικογένειας.
Η αδυναμία των τραπεζών να δανειοδοτήσουν τα νεαρά ζευγάρια σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς που δεν επέτρεπαν την εξασφάλιση δανείου δημιούργησε μεγάλη ζήτηση στην επιλογή του ενοικίου και σε σχέση με την χαμηλή προσφορά λόγο της κρίσης στην οικοδομικής βιομηχανίας οι τιμές των ενοικίων έχουν πάει στα ύψη.
Η παρουσίαση, από το Υπουργείο Εσωτερικών, της νέας Στεγαστικής Πολιτικής κινείται προς την ορθή κατεύθυνση.
Θα πρέπει να ξεφύγουμε από την σημερινή φιλοσοφία της επιδοματικής πολιτικής και να αναπτύξουμε ένα σχεδιασμό βασισμένο σε κίνητρα που να απευθύνονται τόσο στους αγοραστές όσων και στους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης.
Για εμάς αποτελεί βασικό άξονα της πολιτικής μας φιλοσοφίας η στήριξη του θεσμού της οικογένειας και η αντιμετώπιση του φαινομένου της υπογεννητικότητας. Σε αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να σχεδιαστεί μια Εθνική Στρατηγική η οποία να αγγίζει όλες τις παραμέτρους που καταγράφονται πιο πάνω. Μπορούμε συλλογικά να εργαστούμε. Το οφείλουμε στον τόπο μας, στην νεολαία μας και στις επόμενες γενεές.