Του Γιώργου Πούρου*
Αναµφίβολα, το 2021 αποτέλεσε χρονιά-ορόσηµο για την κυπριακή οικονοµία, αφού όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς κλήθηκαν να διαχειριστούν την αβεβαιότητα της επόµενης ηµέρας, µεσούσης της πανδηµίας, και να θέσουν γερά θεµέλια για µια βιώσιµη οικονοµική ανάκαµψη.
Η διαχείριση των επιπτώσεων που είχε αφήσει το πρώτο κύµα της πανδηµίας και η απαγκίστρωση από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραµµα αποτέλεσαν τις µεγαλύτερες προκλήσεις. Οι προσπάθειες αυτής της διαχείρισης, παρά το πάγωµα της οικονοµίας που άφησε πίσω του το 2020, απέφεραν καρπούς. Η επιτυχής διαχείριση της πανδηµίας υποβοήθησε την επανεκκίνηση της οικονοµίας.
∆ΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ Ι∆ΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
∆ράσεις του ιδιωτικού τοµέα, σε συνδυασµό µε τον εκσυγχρονισµό της κρατικής µηχανής, οδήγησαν στην εγκατάσταση στην Κύπρο ξένων επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται κυρίως στον τοµέα της τεχνολογίας και της πληροφορικής, αποφέροντας αλυσίδα οφελών.
Μετά από µια ιστορική πτώση, ο τοµέας του τουρισµού ανακάµπτει. Τα αποτελέσµατα της τουριστικής βιοµηχανίας κατά το τρέχον έτος είναι ενθαρρυντικά και ξεπέρασαν ήδη τις αρχικές προσδοκίες. Ωστόσο, εξακολουθούν να βρίσκονται σε χαµηλότερα –συγκριτικά µε τα προ πανδηµίας– επίπεδα.
Η δηµιουργία του νέου Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτοµίας και Ψηφιακής Πολιτικής υπήρξε µια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, όπως επίσης και ο µηχανισµός Fast Track Business Activation, ο οποίος εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συµβούλιο το 2020. Σύµφωνα µε αυτή την πολιτική, οι επιλέξιµες οντότητες µπορούν να απολαύσουν µια ταχεία διαδικασία σύστασης, καθώς και εγγραφή σε αρµόδιες αρχές, όπως η εφορία.
Η Κυπριακή ∆ηµοκρατία κατάφερε επίσης να αντλήσει ευρωπαϊκά κονδύλια, κατατάσσοντας την Κύπρο πρώτη στην απορρόφηση κεφαλαίων από την ΕΕ κατά το 2021.
Είναι γεγονός ότι οι χρονιές 2020 και 2021 επηρέασαν τον κατασκευαστικό τοµέα της Κύπρου. Τα πλήγµατα ήταν συνεχή, µε τελευταίο τη ραγδαία αύξηση στις τιµές των πρώτων υλών σε διεθνές επίπεδο. Υπάρχουν, όµως, ενδείξεις ανάκαµψης, κυρίως λόγω εγχώριας κινητικότητας, αφού, σύµφωνα µε στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, κατά τους πρώτους οκτώ µήνες του 2021, η έκδοση αδειών οικοδοµής σηµείωσε αύξηση 18,7% από την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Τα πιο πάνω αντικατοπτρίζονται στους κύριους οικονοµικούς δείκτες, µε έµφαση στον ρυθµό ανάπτυξης και στη µείωση του ποσοστού ανεργίας σε σχέση µε το 2020.
Αυτή η πορεία ανάκαµψης που χαράχθηκε δύναται να αποτελέσει εφαλτήριο για την περαιτέρω ανάπτυξη, µέσω δράσεων που σκοπό έχουν να εµπλουτίσουν τις προσπάθειες ανάπτυξης του νέου, βιώσιµου επιχειρησιακού µοντέλου.
ΤΟ ΝΕΟ ΣΧΕ∆ΙΟ ∆ΡΑΣΗΣ
Το νέο Σχέδιο ∆ράσης, που αναµένεται να τεθεί σε εφαρµογή το 2022, θα καταστήσει την Κύπρο ένα πιο ελκυστικό επιχειρηµατικό κέντρο και θα δώσει τα απαραίτητα εφόδια στον ιδιωτικό τοµέα για να προχωρήσει σε δράσεις που να εστιάζονται στην προσέλκυση ξένων εταιρειών που έχουν σκοπό τη µεταστέγαση των εργασιών τους στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία. Προς τις ίδιες κατευθύνσεις στοχεύει και το Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας Κύπρου, για αξιοποίηση πόρων ύψους €1,2 δισ., που θα διατεθούν για την περίοδο 2021-2026 από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πυλώνες ανάπτυξης του εν λόγω σχεδίου είναι η εδραίωση ενός ανθεκτικού συστήµατος υγείας, η πράσινη ανάπτυξη, µια ανταγωνιστική οικονοµία, ο ψηφιακός µετασχηµατισµός και ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστηµα και κοινωνικό κράτος.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία αποτελεί τη νέα αναπτυξιακή στρατηγική για µετασχηµατισµό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε µια δίκαιη και ευηµερούσα κοινωνία, στη βάση ενός νέου οικονοµικού µοντέλου για µια βιώσιµη και ανταγωνιστική οικονοµία. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση από τη Συµφωνία. Αυτή τη στιγµή, η ΕΕ µάς επιβάλλει σηµαντικές οικονοµικές κυρώσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης της πολιτικής µας οφείλουν να παρέχουν κίνητρα που να στοχεύουν στη µετάβαση σε µια κυκλική, πράσινη και ανταγωνιστική οικονοµία.
Ο ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
Ιδιαίτερη σηµασία πρέπει να δοθεί και στη συνέχιση της επιτήρησης του τραπεζικού τοµέα και ειδικότερα του υψηλού ποσοστού των µη εξυπηρετούµενων δανείων, αφού ο κίνδυνος εξακολουθεί να ελλοχεύει. Ακόµα µια πρόκληση αποτελεί και το επίµαχο νοµοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις προς τις τράπεζες για παραχώρηση δανείων σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζοµένους. Τέτοια νοµοσχέδια θα πρέπει να τυγχάνουν συνεχούς αξιολόγησης και εποπτείας, ώστε να διατηρείται η αξιοπιστία του τραπεζικού συστήµατος του τόπου.
ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ
Είναι επίσης πασιφανές ότι εντός του 2021 ο πληθωρισµός σε προϊόντα και υπηρεσίες είχε –και εξακολουθεί να έχει– ανοδική πορεία. Η διαχείριση και αναχαίτιση τέτοιων αυξητικών τάσεων πρέπει να είναι µεθοδική, λαµβάνοντας υπόψη ότι µια απότοµη αύξηση στα βασικά επιτόκια θα µπορούσε να επηρεάσει τον ρυθµό ανάπτυξης της οικονοµίας και τη διαθέσιµη ρευστότητα στην αγορά.
ΕΤΑΙΡΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ
Το ενδεχόµενο αύξησης του εταιρικού φόρου, µετά τη συµφωνία σε διεθνές επίπεδο για την επιβολή ενός ελάχιστου παγκόσµιου εταιρικού φορολογικού συντελεστή, και η πιθανή φορολογική µεταρρύθµιση είναι άλλη µια πρόκληση για την κυπριακή οικονοµία. Σε µια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να αποτελεί µέρος µιας συνολικής, δηµοσιονοµικά ουδέτερης φορολογικής µεταρρύθµισης, η οποία θα διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονοµίας ως µιας ανοικτής οικονοµίας και θα προστατεύσει από τον κίνδυνο να πληγεί το κύρος της χώρας.
TΟΜΕΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Επίσης, παρά το γεγονός ότι ο τοµέας των επαγγελµατικών υπηρεσιών υπήρξε ο ακρογωνιαίος λίθος της κυπριακής οικονοµίας για µεγάλο χρονικό διάστηµα, αντιµετωπίζει σήµερα σηµαντικά ζητήµατα φήµης, λόγω καταγγελιών για χαλαρό καθεστώς Anti-Money Laundering (AML) και πιο πρόσφατα για διαφθορά, σύγκρουση συµφερόντων κ.λπ. Τις προκλήσεις αυτές πρέπει ν’ αναγνωρίσουν και ν’ αντιµετωπίσουν όχι µόνο οι επαγγελµατίες, αλλά και η κυβέρνηση και άλλοι πολιτικοί φορείς.
Εν κατακλείδι, το 2021 αποτέλεσε χρονιά ανάκαµψης, κατά την οποία τέθηκαν τα θεµέλια για µακροπρόθεσµη βιώσιµη ανάπτυξη. Οι προοπτικές να καταστήσουµε την Κύπρο ένα αειφόρο, αξιόπιστο και ανταγωνιστικό επιχειρηµατικό κέντρο, τουριστικό προορισµό υψηλού επιπέδου και κέντρο ναυτιλίας, µε βιώσιµες κυπριακές επιχειρήσεις, είναι υπαρκτές. Ωστόσο, ο εφησυχασµός αποτελεί πολυτέλεια και απαιτείται περαιτέρω εκσυγχρονισµός των κυβερνητικών υπηρεσιών, καθώς και συστράτευσή τους µε τις πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τοµέα.
Συνέταιρου Grant Thornton Κύπρου