Του Μιχάλη Καμμά*
Ένα σύνθετο πλέγμα ισχυρών προκλήσεων, το οποίο ακολουθεί την υγειονομική κρίση, η οποία σε μεγάλο βαθμό καθόρισε την παγκόσμια οικονομία για τουλάχιστον μια διετία χαρακτηρίζει το σημερινό οικονομικό περιβάλλον και δημιουργεί τις συνθήκες για το προσεχές διάστημα που κάθε άλλο παρά εύκολες προβάλλουν. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά και εν πολλοίς αναπάντητα αυτή την περίοδο και αφορούν όλες τις παραμέτρους και τις συνθήκες που διαμορφώνουν την τρέχουσα συγκυρία. Ορισμένα από αυτά θέτουν τα ερωτηματικά σε σχέση με τον χρόνο και την τελική έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, την όδευση που θα λάβει η τρέχουσα πληθωριστική πορεία και η κατάσταση στην οποία θα βρεθούν τους επόμενους μήνες σημαντικές οικονομίες, κλάδοι και τελικώς οι εταιρείες και τα νοικοκυριά έχοντας να αντιμετωπίσουν πολυδιάστατες προκλήσεις.
ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ
Η περίοδος την οποία διανύουμε καθορίζεται από δύο βασικά χαρακτηριστικά τα οποία δεν εκτιμάται να διαφοροποιηθούν δραστικά κατά το 2023. Αυτά τα χαρακτηριστικά αφορούν τον πληθωρισμό και κατ’ επέκταση αυξημένο κόστος σε πολλά επίπεδα, κατάσταση που δημιουργεί αυξημένες οικονομικές ανάγκες για κράτη, επιχειρήσεις, νοικοκυριά και πολίτες. Ταυτόχρονα, μια σημαντική δυσκολία πρόσβασης, εξασφάλισης ή μεταφοράς βασικών αγαθών, πρώτων υλών και υπηρεσιών.
Το υψηλό κόστος αποτυπώνεται στις τιμές ενέργειας, στο κόστος κατασκευαστικών υλικών, στις υψηλές τιμές πρώτων υλών όπως σιτηρά και λιπάσματα, δομικά υλικά, ορυκτά αλλά και σε υπηρεσίες όπως οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές.
ΠΡΑΣΙΝΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Την ίδια ώρα, οι δύο μεγάλοι στόχοι που αφορούν στην Ψηφιακή και την Πράσινη Μετάβαση αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας των τραπεζών τόσο εσωτερικά όσο και έναντι των πελατών σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές, μεγάλες επενδύσεις και πολυεπίπεδους και υψηλούς στόχους για επίτευξη της διπλής μετάβασης. Οι τράπεζες αποτελούν ένα από τους σημαντικούς και καθοριστικούς παράγοντες μετάβασης στη νέα εποχή. Αυτό γιατί έχουν να κάνουν, άμεσα ή έμμεσα, σχεδόν με κάθε έκφανση οικονομικής, επιχειρηματικής ή και κοινωνικής δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, είναι μεγάλοι Οργανισμοί που συνθέτουν ένα σημαντικό Τομέα της Οικονομίας και συνεπώς αυτά τα οποία επενδύουν είναι ευρείας κλίμακας που επηρεάζουν, θετικά, το οικοσύστημα στο οποίο λειτουργούν.
Ταυτόχρονα, η εποχή την οποία βιώνουμε ως κοινωνίες και οικονομίες σε παγκόσμιο επίπεδο χαρακτηρίζεται και καθορίζεται από το στοιχείο της αβεβαιότητας, των μεγάλων γεωπολιτικών αναταράξεων και ενός αναθεωρητισμού ιδεών, προσεγγίσεων, συμμαχιών και συσχετισμών. Αυτά σε μια μικρή ανοικτή οικονομία όπως την κυπριακή, της οποίας η οικονομική πορεία καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις διεθνείς εξελίξεις και εξωγενείς παράγοντες, είναι κάτι που αφενός προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό και αφετέρου καθιστά ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη για θωράκιση -με κάθε δυνατό μέσο- της χώρας και της τοπικής οικονομίας έναντι δυνητικών, αρνητικών εξελίξεων στο άμεσο μέλλον. Για παράδειγμα οι επενδύσεις, τα κίνητρα και ο σχεδιασμός για την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, όχι απλώς δεν πρέπει να επιβραδυνθούν κατά την τρέχουσα οικονομική συγκυρία, αλλά αντίθετα οι προσπάθειές μας πρέπει να ενταθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Σε αυτό το κάδρο εξελίξεων και τάσεων λειτουργούν και οι κυπριακές τράπεζες οι οποίες πολύ συστηματικά τα τελευταία χρόνια και ιδίως από την πυροδότηση της πανδημίας το 2020 μέχρι σήμερα, προσαρμόζονται σε διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, ανταποκρίνονται στις ανάγκες νοικοκυριών και επιχειρήσεων, συνεργάζονται τακτικά αλλά και μεθοδικά με την πολιτεία και ευθυγραμμίζονται με τις τακτικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις στο πεδίο των εποπτικών και ρυθμιστικών απαιτήσεων.
ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Θα πρέπει ταυτόχρονα να σημειωθεί ότι παρά τις προκλήσεις και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας και τις εναλλασσόμενες πολιτικές κρατών και αρμόδιων αρχών, οι τράπεζες δείχνουν να έχουν ισχυρά αντανακλαστικά και να προσαρμόζονται σε μεγάλο βαθμό και ιδιαίτερα συχνά.
Οι τράπεζες συμβάλλουν θετικά στον μετασχηματισμό της οικονομίας όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και την Ψηφιοποίηση. Βέβαια, ο διπλός αυτός μετασχηματισμός της οικονομίας και της κοινωνίας χρειάζεται νέες επενδύσεις και ανάληψη σημαντικών ρίσκων. Μέσα στο πλαίσιο του ESG οι τράπεζες από τη μια ευθυγραμμίζονται και οι ίδιες ως επιχειρήσεις και παράλληλα αποτελούν παράγοντα υλοποίησης των μεγάλων στόχων της Πράσινης Μετάβασης, μέσω της ποιότητας του δανεισμού που παρέχουν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και της διαρκούς προσαρμογής στα νέα, πράσινα δεδομένα.
ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί το μήνυμα από όλους τους οικονομικούς φορείς, όπως γίνεται και από τις τράπεζες, ότι η σημερινή κατάσταση πρέπει να αποτελέσει το εφαλτήριο επενδύσεων των οποίων τα οφέλη θα είναι απτά κατά τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Η Πράσινη και η Ψηφιακή Μετάβαση θα πρέπει επίσης να περνούν από αυτό τον φακό αξιολόγησης και διαχείρισης.
Έχουμε περάσει από πολλές φουρτούνες τα τελευταία χρόνια και ειδικά στην Κύπρο κατά την τελευταία δεκαετία, οι οικονομικές εξελίξεις απασχόλησαν περισσότερο από κάθε άλλο σοβαρό ζήτημα την κυπριακή οικονομία. Από αυτά τα χρόνια οφείλουμε να πάρουμε τα μαθήματα της σύνεσης, της καλής προετοιμασίας, της σκληρής δουλειάς και της συνεργασίας από όλους τους αρμόδιους φορείς, ούτως ώστε να μπορέσουμε συλλογικά να πετύχουμε τους στόχους προς όφελος της κοινωνίας και του τόπου μας.
Είναι κάτι περισσότερο από ξεκάθαρο σήμερα ότι δεν υπάρχει χρόνος για χρονοβόρες αναλύσεις και ατέρμονες συζητήσεις για το ποιος και πόσο μπορεί να συνδράμει περισσότερο προς ανακούφιση της κοινωνίας και ανάπτυξη της οικονομίας. Αυτό στο οποίο οφείλουμε να επικεντρωθούμε είναι το πώς προωθούμε γρήγορα τις αναγκαίες ενέργειες για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν για την Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση, τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την κοινωνική ευημερία. Οι συγκεκριμένοι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν με λαϊκίστικες προσεγγίσεις, ανώφελες διαμάχες και λογικές αποδόμησης του ρόλου σημαντικών για την οικονομία κλάδων. Με συνεργασία, κατανόηση και παραγωγική διάθεση θα πρέπει συλλογικά να εργαστούμε θέτοντας υψηλούς στόχους, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας και κυρίως των επόμενων γενεών.
Διαβάστε επίσης: Οι μεγάλες προκλήσεις, οι ευοίωνες προοπτικές και οι προϋποθέσεις
*Γενικού Διευθυντή Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου