Του Χρίστου Β. Βασιλείου*
Η παρατεταμένη σύγκρουση στην Ουκρανία, της οποίας δεν μπορεί να προβλεφθεί το τέλος, ενδέχεται να οδηγήσει σε ασθενέστερο ρυθμό ανάπτυξης την Ε.Ε.. λόγω των συνεχιζόμενων κυρώσεων και αντικυρώσεων αλλά και της εξάρτησης της Ε.Ε. από τη ρωσική ενέργεια. Παρουσιάζεται μια παρατεταμένη αύξηση στις τιμές των αγαθών η οποία επηρεάζει τόσο την αγοραστική δύναμη των πολιτών όσο και την εμπορική δραστηριότητα, καθώς ενισχύεται η αβεβαιότητα. Σημειώνεται ότι η κρίση στην Ουκρανία δυσχεραίνει το ήδη ρευστό και αβέβαιο διεθνές οικονομικό περιβάλλον το οποίο δημιούργησε η κρίση του Kορωνοϊού.
Την ίδια στιγμή οι αυξήσεις των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες, σε μια προσπάθεια επιβράδυνσης των πληθωριστικών πιέσεων, περιορίζουν τη ρευστότητα στην αγορά, επιβραδύνοντας την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η αύξηση του πληθωρισμού δημιουργεί δικαιολογημένη ανησυχία και κλίμα αβεβαιότητας τόσο στην κοινωνία αλλά και στο επιχειρείν. Πέρα από τις αυξήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης και πρώτες ύλες, παρουσιάζονται αυξήσεις και στο κατασκευαστικό κόστος.
Πέραν από τον αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία, όπως σημείωσα και πιο πάνω, ο πληθωρισμός επηρεάζει και την κοινωνία στο σύνολό της, εφόσον μειώνεται η αγοραστική δύναμη των πολιτών. Η αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να προκαλέσει μείωση στην κατανάλωση αλλά και στις επενδύσεις, στοιχεία τα οποία προκαλούν ύφεση στις οικονομίες γενικότερα, ενώ αναμένεται να αυξήσει ακόμη περισσότερο το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και ειδικά αυτών που έχουν υψηλά επίπεδα δανεισμού στους ισολογισμούς τους. Αυτό το γεγονός δημιουργεί και επιπρόσθετα προβλήματα στην εξυπηρέτηση τέτοιου δανεισμού. Οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν καταφέρει να μειώσουν τo κόστoς τους μέσω υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογικής αναβάθμισης αναμένεται να αποδειχθούν πιο ανθεκτικές μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους είναι άκρως σημαντικό ούτως ώστε να διαπιστωθεί αν η εγχώρια οικονομία δημιούργησε τους κατάλληλους μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει το προβλεπόμενο κύμα ύφεσης που αναμένεται να παρουσιάσει η ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία. Οι διάφορες αναλύσεις που συγκλίνουν σε ένα δύσκολο πρώτο τρίμηνο του 2023 για την κυπριακή οικονομία, προβληματίζουν τους διάφορους επενδυτές, επιχειρηματίες και καταναλωτές.
ΥΓΙΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ
Ο σωστός σχεδιασμός, η αξιολόγηση του οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ο σωστός έλεγχος των δαπανών αλλά και οι ασφαλείς επιλογές πρέπει να είναι υψηλά στην ατζέντα τόσο του Κράτους, όσο και των επιχειρήσεων. Η χώρα μας χρειάζεται να διατηρήσει υγιή οικονομικά δεδομένα και να δημιουργήσει ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον, το οποίο θα τους δίνει χώρο να αναπτυχθούν. Η Πράσινη Οικονομία, η Βιώσιμη Ανάπτυξη και το ESG, καθώς και οι προοπτικές που δημιουργούνται μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένονται να αποτελέσουν βασικούς πυλώνες στην ανάπτυξη της οικονομίας. Είναι σημαντικό να συσταθούν ομάδες με ειδικούς, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, για την κατάρτιση σχεδίων ανάπτυξης των τομέων που θέλουμε να αναπτύξουμε και να προστατεύσουμε. Η ανάπτυξη απαιτεί συστηματική παρακολούθηση και συγκεκριμένο πλάνο δράσης.
Η σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας πρέπει να βασιστεί σε γερά θεμέλια. Χρειάζονται, κατά τη άποψή μου, και όπως ανέφερα στο παρελθόν, να γίνουν αρκετές δομές, αρχίζοντας από τον εκσυγχρονισμό και την αυτοματοποίηση της κρατικής μηχανής, την απλούστευση και επιτάχυνση των αδειοδοτικών μηχανισμών και τη μετάβαση στην Ψηφιακή Οικονομία. Με αυτό τον τρόπο θα γίνουμε ανταγωνιστικοί στην προσπάθειά μας για προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων στη χώρα μας. Ας μην ξεχνούμε ότι ανταγωνιζόμαστε με πολλές άλλες χώρες σ’ αυτόν τον τομέα.
ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Υπάρχουν και από την άλλη κάποιες θετικές ενδείξεις, εφόσον φαίνεται πως ο στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης για προσέλκυση εταιρειών από το εξωτερικό και δημιουργία βάσης και ενίσχυση των υφιστάμενων, αποφέρει καρπούς με όλες τις θετικές συνέπειες στη ευρύτερη οικονομία. Παραδοσιακά ισχυροί τομείς της κυπριακής οικονομίας, όπως ο τουρισμός, αναδείχθηκαν σταθεροί παρά την παρατεταμένη κρίση, ωστόσο, θα πρέπει να ενισχυθούν για να μπορέσει η οικονομία μας να αντέξει τις δύσκολες προκλήσεις που διαφαίνονται στον ορίζοντα.
Μέσα από τα κίνητρα και τις διευκολύνσεις που δίνονται όσον αφορά τη φορολογία, τη διαδικασία για έκδοση αδειών παραμονής σε συνδυασμό με την ποιότητα ζωής στη χώρα μας, το ισχυρό νομικό πλαίσιο και το χαμηλό διοικητικό κόστος, αρκετές επιχειρήσεις και ειδικά αυτές που ασχολούνται με την τεχνολογία, επέλεξαν την Κύπρο για τη δημιουργία επιχειρηματικής βάσης. Η Κύπρος πρέπει να αξιοποιήσει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα στο αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον για να μπορέσει να διατηρήσει υγιή και σταθερά οικονομικά δεδομένα τα οποία θα την κατευθύνουν με σταθερά βήματα στην ανάπτυξη.
ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση μέσα από ένα δύσκολο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Σημειώνεται ότι ο τομέας κλήθηκε να αναδιαρθρωθεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια και το έπραξε με επιτυχία.
Υπάρχουν ξεκάθαρες αρνητικές συνέπειες όσον αφορά φυσικά και νομικά πρόσωπα και υπηρεσίες για τα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει κυρώσεις και γίνεται αντιληπτό ότι δεν μπορούν να αποτελούν μέρος του πελατολογίου των παρόχων επαγγελματικών υπηρεσιών. Θα πρέπει να τονιστεί και κάτι το οποίο ενδεχομένως άθελά μας να μας διαφεύγει. Υπάρχουν κυπριακές εταιρείες των οποίων τα οικονομικά αποτελέσματά τους επηρεάζονται αρνητικά από την κατάσταση που επικρατεί και στις οποίες θα πρέπει να υπάρχει ανάλογη στήριξη. Ας μην ξεχνάμε ότι η αναμενόμενη μείωση στην υπόλοιπη οικονομική δραστηριότητα που προκάλεσε ο πόλεμος, όπως ο πληθωρισμός αναμένονται να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό πολλούς τομείς της οικονομίας και όχι μόνο τις επαγγελματικές υπηρεσίες. Οι συνέπειες του πολέμου, αν συνεχιστεί για μεγάλο διάστημα, αναμένονται να είναι αλυσιδωτές στην οικονομία και στις επαγγελματικές υπηρεσίες.
Από την άλλη, όπως αναφέρω και πιο πάνω, το γεγονός ότι ως χώρα καταφέραμε να προσελκύσουμε αρκετές εταιρείες που δημιουργούν βάση στη Κύπρο ενεργεί πολλαπλασιαστικά για την κυπριακή οικονομία περιλαμβανομένων και των επαγγελματικών υπηρεσιών. Οι πάροχοι επαγγελματικών υπηρεσιών απέδειξαν ότι μπορούν να ανταποκριθούν με ταχύτητα στις νέες ανάγκες της αγοράς. Αυτή η νέα δυναμική που δημιουργείται αναμένεται να βοηθήσει στην ανάπτυξη της βιομηχανίας προσφοράς επαγγελματικών υπηρεσιών.
Ο τομέας μας αποδείχθηκε αρκετά ευέλικτος και ανθεκτικός καταφέρνοντας να ανακάμψει μέσα από διάφορες δυσκολίες και προκλήσεις.
Ως ένας από τους μεγαλύτερους Οίκους προσφοράς επαγγελματικών υπηρεσιών στη Κύπρο, στεκόμαστε δίπλα στους πελάτες μας για να τους βοηθήσουμε να ξεπεράσουν οποιαδήποτε προβλήματα τυχόν να αντιμετωπίζουν και να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο.
Διαβάστε επίσης: Γιάννης Λοΐζου: Επιφύλαξη και ελπίδα για το 2023
*Διευθύνοντος Συμβούλου KPMG Κύπρου