Του καθηγητή Λεωνίδα Φυλακτού*
Εδώ και τρία χρόνια η ανθρωπότητα ζει μια νέα πραγματικότητα, με πολλές αστάθειες και πολλές προκλήσεις, έχοντας πολλά ερωτηματικά για την εξέλιξη και την κατάληξη αυτών. Εδώ και τρία χρόνια με την εμφάνιση της πανδημίας, ως πολιτεία και κοινωνία, καλεστήκαμε να αντιμετωπίζουμε και να ανταποκρινόμαστε καθημερινά σε συνθήκες πρωτόγνωρες, συνεχώς μεταβαλλόμενες, με μέλημά μας τη διατήρηση της ακεραιότητά μας.
Το 2022, ως χώρα, εκτός από την υγειονομική κρίση, είχαμε να αντιμετωπίσουμε και την εξελισσόμενη οικονομική κρίση που προέκυψε από πολλούς παράγοντες, κυρίως την πανδημία και τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, τα οποία επηρέασαν όλους τους τομείς, πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή και κατ’ επέκταση τη βιωσιμότητα της χώρας μας. Προσπαθώντας να ισορροπήσουμε ανάμεσα σε αυτές τις προκλήσεις, ως Ινστιτούτο συνεχίσαμε τις δραστηριότητές μας διατηρώντας την αριστεία και την ποιότητά μας, δυο στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία μας. Άλλωστε, αν κάτι μας έμαθε η πανδημία, είναι να μην εφησυχάζουμε, να είμαστε ευέλικτοι και έτοιμοι να προσαρμοζόμαστε σε νέες συνθήκες, έχοντας όμως στον ορίζοντα το πλάνο πορείας για την επίτευξη των στόχων μας. Ως τριτοβάθμιο ιατρικό ακαδημαϊκό κέντρο, στοχοπροσηλωμένο στην αποστολή μας, μέσα από το πολυδιάστατο πλαίσιο των δραστηριοτήτων μας, προσπαθούμε να αναπροσαρμοζόμαστε στις ανάγκες του σήμερα, οραματιζόμενοι το αύριο, έχοντας επίκεντρο τους ασθενείς μας, τους φοιτητές μας, τους συμπολίτες μας, κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη.
Οι υπηρεσίες μας, προσφερόμενες ως επί το πλείστον, μέσα από το Γενικό Σύστημα Υγείας της χώρας μας, αποτελούν μια συνεχή προσπάθεια αλλά και δέσμευση όλων στο Ινστιτούτο για τη διατήρηση και παροχή ψηλής ποιότητας υπηρεσιών. Επτά χιλιάδες περίπου ασθενείς τυγχάνουν κατά μέσο όρο τον χρόνο ιατρικής περίθαλψης και φροντίδας από το Ινστιτούτο, ενώ πάνω από 90.0000 υπηρεσίες προσφέρονται ετησίως, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα ιατρικών και εργαστηριακών υπηρεσιών. Η αναγνώριση και η συμμετοχή μας σε ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς επιβεβαιώνουν το επίπεδο γνώσης, τεχνογνωσίας και εμπειρίας που κατέχουν οι επιστήμονες και γιατροί μας, ενώ παράλληλα γίνεται προσπάθεια αναγνώρισής μας και σε εθνικό επίπεδο σε τομείς της εξειδίκευσής μας, προσπάθεια η οποία βρίσκεται σε τελικό στάδιο. Να σημειώσω εδώ ότι η δημιουργία κλινικών κέντρων αριστείας και αναφοράς στη χώρα μας ήταν μια ανάγκη πολλών χρόνων, η οποία κατέστη δυνατή έπειτα από πολλές προσπάθειες όλων των εμπλεκόμενων φορέων και θα πρέπει να πιστώσουμε θετικά το κράτος για την επίτευξη αυτή. Μέσω αυτών, οι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση σε συγκεκριμένα κέντρα που χειρίζονται συγκεκριμένες ασθένειες. Το επόμενο βήμα θα είναι η δημιουργία αντίστοιχων κέντρων αριστείας και αναφοράς για εργαστήρια. Με τη δημιουργία και αυτών, θα μιλάμε πλέον για ένα ολοκληρωμένο σύστημα παροχής υπηρεσιών από εξειδικευμένα κέντρα τα οποία διαθέτουν την απαιτούμενη εμπειρογνωμοσύνη.
Το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου παραμένει ένα μεταφραστικό κέντρο έρευνας, το οποίο με τα χρόνια ενδυναμώνεται ακόμη περισσότερο προς αυτήν την κατεύθυνση. Το ενδιαφέρον της έρευνάς μας ενισχύεται χρόνο με τον χρόνο, τόσο από τους ερευνητές μας αλλά και με τους διδακτορικούς μας φοιτητές. Οι θεματικές παραμένουν από τη μια οι ίδιες με στόχο την εμβάθυνση και διερεύνηση σε νέα δεδομένα, ενώ παράλληλα, εξετάζονται και διερευνώνται και άλλες θεματικές, σε ευρύτερα πεδία της υγείας, τα οποία όμως συσχετίζονται με τις παθήσεις με τις οποίες ασχολούνται τα Τμήματα του ΙΝΓΚ. Θεματικές όπως αυτή του Κορωνοϊού, σαφώς απασχόλησαν το Ινστιτούτο το 2022 και όπως φαίνεται θα είναι μια θεματική που θα πρέπει πλέον να ενταχθεί στις θεματικές ρουτίνας, όπως επίσης οι νευρολογικές, νευρομυϊκές και γενικά γενετικές παθήσεις, παθήσεις για τις οποίες υπάρχει εξειδίκευση και στον ερευνητικό τομέα από τον κόσμο του ΙΝΓΚ, με στόχο τα αποτελέσματα των ερευνών να είναι εφαρμόσιμα στους ασθενείς μας. Τα τελευταία χρόνια, με την καθιέρωση και του τομέα της βιοπληροφορικής και βιοστατιστικής στο Ινστιτούτο μας, έρευνες μέσω των τομέων αυτών άρχισαν να πραγματοποιούνται.
Η εκπαίδευση, ο τρίτος και εξίσου σημαντικός πυλώνας, είναι αυτή που καθορίζει την εξέλιξη του γένους. Έντεκα χρόνια πετυχημένης πορείας με την παροχή των μεταπτυχιακών και διδακτορικών μας προγραμμάτων, με υπερηφάνεια βλέπουμε τους απόφοιτούς μας να διαπρέπουν σε ιδρύματα και πανεπιστήμια τόσο στο εξωτερικό όσο και εντός της Κύπρου, ακόμη και στον δικό μας χώρο. Ωριμάζοντας ως τριτοβάθμιο εκπαιδευτικό κέντρο, η εισαγωγή νέων προγραμμάτων σε ευρύτερους τομείς της υγείας, απόλυτα συνυφασμένες με τις δραστηριότητες του ΙΝΓΚ, προσαρμοσμένα και εφαρμόσιμα στις τρέχουσες ανάγκες της χώρας μας αλλά και τις ανάγκες τους μέλλοντος, μας απασχόλησε ιδιαίτερα. Αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών είναι η δημιουργία ενός νέου μεταπτυχιακού προγράμματος (ΜSc) στον τομέα της βιοτεχνολογίας, το οποίο θα προφέρεται από το νέο ακαδημαϊκό έτος, τον Σεπτέμβριο του 2023, φέρνοντας κοντά τον τομέα της υγείας και της βιομηχανίας. Το νέο αυτό πρόγραμμα θα παρέχεται σε συνεργασία με ιδρύματα και εταιρείες από τον τομέα της βιομηχανίας, τομείς μείζονος και ιδιάζουσας σημασίας για τη χώρα μας. Η εκπαίδευση παραμένει ένας τομέας, τον οποίο θα πρέπει να διαφυλάσσουμε, είτε σε καιρό πανδημίας, είτε σε καιρό πολέμου, είτε σε καιρό οικονομικής κρίσης. Η εκπαίδευση θα πρέπει να παραμένει ο πυρήνας, ο όρος αναφοράς για το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας και κατ’ επέκτασης πολλών άλλων παραμέτρων που απορρέουν από αυτό.
ΚΡΙΣΙΜΗ Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Παρόλες τις εξελίξεις, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες, το όραμά μας, το οποίο προσπαθούμε καθημερινά να κτίζουμε, να δυναμώνουμε και να υλοποιούμε μέσα από κάθε μας δράση παραμένει το ίδιο πάντα. Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των συμπολιτών μας, απευθείας με την προσφορά υπηρεσιών και έμμεσα μέσα από τις ερευνητικό-ακαδημαϊκές μας δραστηριότητες. Ένα όραμα το οποίο αναμένουμε να εκπληρωθεί στο μέγιστο και με τη δημιουργία του νέου μας κτηρίου, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε ακόμη περισσότερο και να προσφέρουμε ακόμη περισσότερα. Δίπλα μας όπως πάντα το κράτος, το οποίο μας στηρίζει στις προσπάθειές μας, παρέχοντάς μας τα κατάλληλα εργαλεία που θα βοηθήσουν να αναπτυχθούμε, αφού αναγνωρίζει και συμμερίζεται τον σκοπό και την αποστολή μας, η επίτευξη της οποίας γίνεται πιο απαιτητική με τις δυσκολίες που περνά η ανθρωπότητα. Από την άλλη, η Κυπριακή Δημοκρατία, έχει να αντιμετωπίσει κάθε τι που προκύπτει και στην προκειμένη δεν είναι λίγα αυτά, η συνέχιση της πανδημίας, η υγειονομικο-οικονομική κρίση και άλλες επιπτώσεις από τον πόλεμο και τα επακόλουθα αυτού, η ενεργειακή κρίση, η κλιματική αλλαγή, αλλά και το μεταναστευτικό καθώς και η ανάγκη μετατροπής σε ένα πιο ψηφιακό περιβάλλον, ανάγκη η οποία αναδείχθηκε μέσα από την πανδημία, χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Είναι γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί μια μακροσκελή και κρίσιμη ατζέντα με φλέγοντα θέματα τόσο στον τομέα της υγείας, της παιδείας όσο και σε πιο κοινωνικοπολιτικούς τομείς. Όπως πάντα το Ινστιτούτο είναι στη διάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να προσφέρει, να στηρίξει και να συνεισφέρει με όποιον τρόπο δύναται στους τομείς που δραστηριοποιείται.
Διαβάστε επίσης: Τα πανεπιστήμια ως πολύτιμος μοχλός κοινωνικής και οικονομικής ανάτασης
*Γενικού Εκτελεστικού Διευθυντή & Ιατρικού Διευθυντή Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου