Επιμέλεια: Χρήστος Μιχάλαρος
Σειρά δομικών στρεβλώσεων και προβλημάτων εντοπίζει στο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ για την προστασία της πρώτης κατοικίας και των δανειοληπτών ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Παύλος Ιωάννου.
Μιλώντας στην εκπομπή «Μεσημέρι και κάτι» του ΣΙΓΜΑ, ο κος Ιωάννου, αφού επισήμανε ότι η ανάγκη να εφαρμοστεί το Σχέδιο είναι αδήριτη και ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται μέσω αυτού, απαρίθμησε μια σειρά σημείων στα οποία συμπυκνώνεται το όλο πρόβλημα.
«Η ουσία του σχεδίου συνίσταται σε έναν πολύ έξυπνο μηχανισμό στον οποίο, όταν το ενυπόθηκο ακίνητο έχει αξία μικρότερη της αξίας του εκκρεμούντος δανειακού υπολοίπου, αυτό απομειούται και καθίσταται ίσο προς την αξία του ενυπόθηκου ακινήτου», είπε.
Ωστόσο, τα πνεύματα οξύνθηκαν με τον κο Ιωάννου να ανεβάζει τους τόνους, όταν ακούστηκε η φράση «κούρεμα δανείου», με τον ίδιο να ενίσταται λέγοντας ότι η χρήση του όρου δεν είναι ορθή και ότι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Παρέπεμψε δε στη σχετική οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας περί αναδιαρθρώσεων, τονίζοντας ότι ο λόγος που σήμερα είναι αναγκαίο το σχέδιο ΕΣΤΙΑ είναι επειδή αυτή δεν εφαρμόστηκε σωστά, ειδικά στον Συνεργατισμό.
«Εκεί ακριβώς, οι ιθύνοντες είχαν κάθε λόγο να εφαρμόσουν πιστά την οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας, τα αποτελέσματα αυτής θα ήταν πολύ επωφελή για το δημόσιο συμφέρον και για τους δανειολήπτες», τόνισε.
Όσον αφορά στο ίδιο το Σχέδιο, σύμφωνα με τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, αυτό έχει εξορθολογιστεί σε τέτοιο βαθμό, ιδίως όσον αφορά στα εισοδηματικά κριτήρια και τα κριτήρια «πλούτου», ενώ ταυτόχρονα η εισαγωγή ορισμένων δημογραφικών παραμέτρων, καθιστά το ΕΣΤΙΑ πιο κοντά σε σχέδιο εξυπηρέτησης ευάλωτων ομάδων και κοινωνικής πρόνοιας, αντί σχεδίου που βοηθάει τις τράπεζες.
Σύμφωνα με τον ίδιο, εξαιρετικής σημασίας πλέον είναι τα εξής:
Πρώτον, να διατυπωθούν ορθολογικά οι κανονισμοί, οι οποίοι να εξηγηθούν στον κόσμο και ταυτόχρονα η εφαρμογή του Σχεδίου να γίνει με διαφάνεια.
Δεύτερον, να γίνει κατανοητό ότι η ύπαρξη του Σχεδίου δεν αποκλείει την δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτά, θα πρέπει να καθίστανται εξυπηρετούμενα στον βαθμό που οι συνθήκες το επιτρέπουν, μέσα από την εφαρμογή της οδηγίας της Κεντρικής.
Οι στρεβλώσεις
Όπως είπε, είναι αδύνατο οποιοδήποτε σχέδιο παρόμοιας δομής να μην περιέχει προβλήματα και στρεβλώσεις.
«Από τη στιγμή που το ίδιο το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ δεν αφορά αποκλειστικά μια συγκεκριμένη ομάδα ευάλωτων συμπολιτών μας, το ίδιο αποτελεί στρέβλωση. Πού ακούστηκε ο φορολογούμενος να υπηρετεί τα δάνεια άλλων συμπολιτών και μάλιστα εκείνων που έχουν όχι ευκαταφρόνητη αξία περιουσίας. Στην προκειμένη περίπτωση, τα άτομα αυτά θα έχουν συνολική καθαρή αξία €450.000 και θα χρωστούν πολύ λιγότερα. Παρόλα αυτά, θα έρχεται το κράτος, δηλαδή ο φορολογούμενος, έμμεσα ή άμεσα τους επιδοτεί», τόνισε.
Άλλα προβλήματα τα οποία εντοπίζονται έχουν να κάνουν με συνταγματικές διαδικασίες.
Τόνισε δε ότι σήμερα, φτάνουμε στο σημείο, πέντε χρόνια μετά την κρίση κι έπειτα από την θεαματική πρόοδο της οικονομίας, την ανάπτυξη, την έξοδο από τα μνημόνια, να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα εξαιτίας του γεγονότος ότι το μνημόνιο εφαρμόστηκε με δύο ταχύτητες:
(α) Η μια αφορούσε τους συνεπείς με τους σχεδιασμούς του μνημονίου και το μέρος αυτού που σχετιζόταν με την δημοσιονομική προσαρμογή και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών που δημιούργησαν τη βάση της σημερινής ανάπτυξης. Εκεί το κόστος το πλήρωσε η κοινωνία μέσα από ενέργειες της Κυβέρνησης και της Βουλής.
(β) Η άλλη αφορούσε το τραπεζικό σύστημα και την εφαρμογή του μνημονίου με ταχύτητα χελώνας.
«Αυτό είναι μια αδυσώπητη πραγματικότητα», τόνισε.
Στην παρατήρηση ότι υπήρξαν συνεπείς δανειολήπτες οι οποίοι με μεγάλη δυσκολία εξυπηρετούσαν τις υποχρεώσεις τους έναντι των τραπεζών και σήμερα, όχι μόνο δεν μπορούν να επωφεληθούν από τίποτα, αλλά «βάζουν και το χέρι στην τσέπη» για να καλύψουν το κενό, ο κος Ιωάννου απάντησε ότι αυτά είναι απολύτως λογικά και κατανοητά.
«Πρέπει να εξυπηρετήσουμε τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Κύπρο και μάλιστα τάχιστα. Έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ. Αν δεν το πράξουμε, πολύ σύντομα αυτά θα μας δείξουν τα δόντια τους», κατέληξε.
Προβλήματα εντοπίζει και ο Σύνδεσμος Προστασίας Δανειοληπτών
Νωρίτερα, μιλώντας στην εκπομπή «Όλα στο φως» του Ράδιο Πρώτο ο Γραμματέας του Συνδέσμου και Εγκεκριμένος Ελεγκτής Λογιστής Μιχάλης Ντάλης, αφού επισήμανε τη σημαντικότητα για προστασία της πρώτης κατοικίας όσων έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των «στρατηγικών κακοπληρωτών», σημείωσε ότι υπάρχουν κάποια βασικά σημεία τα οποία θα πρέπει να διορθωθούν.
Πρώτον, έθιξε το ζήτημα των υπερχρεώσεων. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι όλα τα κόκκινα δάνεια περιλαμβάνουν υπερχρεώσεις της τάξεως τουλάχιστον του 50%. Οι εν λόγω χρεώσεις υπερέβαιναν το συμβατικό επιτόκιο που είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στην τράπεζα και τον πελάτη, τους τόκους υπερημερίας, τον παράνομο υπολογισμό βάσει των 360 ημερών αντί των 365 ημερών το χρόνο κ.α.
Σύμφωνα με τον κο Ντάλη, με το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ, όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα, οι τράπεζες δεν διορθώνουν τις υπερχρεώσεις, αλλά θα μπορούν να προχωρούν σε αναπροσαρμογές οι οποίες θα φτάνουν μέχρι 30%, την ώρα που η υπερχρέωση (όπως συνέβη σε κάποιες περιπτώσεις) μπορεί να αγγίζουν ακόμα και το 50%.
Δεύτερον, υπάρχει το ζήτημα της ημερομηνίας την οποία το δάνειο θα έπρεπε να είναι μη εξυπηρετούμενο για να μπορεί ο δανειολήπτης να ενταχθεί στο Σχέδιο. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, η ημερομηνία 30 Σεπτεμβρίου 2017 η οποία έχει καθοριστεί είναι «πολύ παλιά», υποστηρίζοντας ότι αυτή θα έπρεπε να είναι αρκετά πιο πρόσφατη.
«Σε πολλά κόκκινα δάνεια έχουν γίνει αναδιαρθρώσεις από τις τράπεζες οι οποίες τελικά δεν ήταν βιώσιμες. Αλλά για να φανεί αυτό έπρεπε να περάσουν κάποια χρόνια, διότι υπήρχε η περίοδος χάριτος κατά την οποία ο δανειολήπτης μπορούσε να πληρώνει μια πιο μικρή δόση, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του», είπε προσθέτοντας ότι με αυτό τον τρόπο πολλοί δανειολήπτες θα εξαιρούνται από το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ λόγω αυτής της λεπτομέρειας.
Τόνισε ωστόσο τη σημαντικότητα του ορισμού σχετικής ημερομηνίας, καθώς σε διαφορετική περίπτωση αρκετοί θα ήταν αυτοί που θα σταματούσαν να εξυπηρετούν το δάνειό τους προκειμένου να επωφεληθούν από τις πρόνοιες του Σχεδίου.
Τρίτον, ο κος Ντάλης ανέφερε ότι οι δανειολήπτες δεν μπορούν να επωφεληθούν από ένα αρνητικό Euribor. Όπως είπε, στο Σχέδιο προβλέπεται Euriobor έξι μηνών συν 2,5% περιθώριο, αλλά όχι μικρότερο αυτού.
«Αυτή τη στιγμή, το Euribor το οποίο καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι αρνητικό, αλλά οι δανειολήπτες δεν μπορούν να επωφεληθούν καθώς αυτό δεν προνοείται από το Σχέδιο», τόνισε.