Της Χάρις Βωβού
Επιθετική αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να υιοθετηθεί σήμερα κατά τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Όπως αναφέρει στο Economy Today ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης, η αύξηση του επιτοκίου αναφοράς υπολογίζεται κατά 75 μονάδες βάσης, δηλαδή ποσοστό της τάξεως του 0,75%. «Συνήθως η αύξηση σημειώνεται κατά 25 μονάδες βάσης, όμως τώρα αναμένεται ότι θα τριπλασιαστεί».
Σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, αυτή η εξέλιξη θα επηρεάσει όλα τα δάνεια στην Κύπρο ανεξαιρέτως. Ωστόσο, διευκρινίζει, εάν οι όροι του δανείου περιλαμβάνουν σταθερή δόση, τότε δεν θα αυξηθεί το μηνιαίο ποσό των δόσεων, αλλά θα αυξηθεί ο συνολικός αριθμός των δόσεων. «Αυτή και οι επόμενες συνεδριάσεις της ΕΚΤ μέχρι τις αρχές της νέας χρονιάς, αναμένεται ότι θα επιφέρουν συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων με σταθερό ρυθμό, εκτός και αν υπάρξει μια σοβαρή εξέλιξη, όπως η επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία», προσθέτει.
Ισχυρότερο το ρίσκο προς τα πάνω
Την ανάγκη των νέων ανθρώπων να πάρουν στεγαστικό δάνειο αφουγκράζεται ο κ. Τελώνης, ο οποίος συμβουλεύει τους νέους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις τους πριν τη σύναψη συμβολαίου για λήψη δανείου και ανέγερση κατοικίας. «Ήδη έχουν αρχίσει να βγαίνουν προϊόντα είτε σταθερού επιτοκίου είτε σταθερής δόσης. Οι μελλοντικοί δανειολήπτες θα κληθούν να αποφασίσουν για το αν θα κλειδώσουν το επιτόκιο ή αν θα περιμένουν να πέσει και να ρισκάρουν. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να ξέρεις τον προϋπολογισμό σου για να προγραμματίσεις τις τραπεζικές σου κινήσεις. Αν για παράδειγμα έχεις σταθερά εισοδήματα είναι προτιμότερο να ξέρεις το ποσό της δόσης για τα επόμενα δέκα χρόνια, καθώς ο ρυθμός του πληθωρισμού είναι αβέβαιος και δεν ξέρεις αν είναι παροδική η αύξηση. Ωστόσο, το ρίσκο προς τα πάνω είναι πιο μεγάλο», συμβουλεύει.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, στην τιθάσευση του πληθωρισμού ένα κομμάτι είναι οι καταναλωτές και ένα άλλο είναι ο δημόσιος δανεισμός, όπου εκεί υπάρχουν τεράστια ποσά. Κληθείς να σχολιάσει τη χθεσινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Πετρίδη για το ότι δεν θα εξετάζονται αιτήματα για νέα επιδόματα μέχρι τις Προεδρικές εκλογές, ο κ. Τελώνης απάντησε ότι «ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και δεν θα μπορούσε να δώσει υποσχέσεις για νέα επιδόματα, σε περίπτωση που το κράτος δεν έχει τα χρήματα για τα παρέχει».
Πολύ υψηλά ποσοστά ιδιωτικού χρέους
Όπως προβλέπει ο κ. Τελώνης, η πορεία της αύξησης του επιτοκίου και του πληθωρισμού θα είναι σταθερή από εδώ και πέρα. «Οι προβλέψεις της ΕΚΤ για μείωση του πληθωρισμού είχαν πέσει έξω, καθώς ο αυξημένος πληθωρισμός έχει μείνει και έχει ξεφύγει». Όπως εξηγεί, οι οικονομικές επιπτώσεις αυτών των γεγονότων είναι αλυσιδωτές, αφού ο δανειολήπτης θα έχει λιγότερα χρήματα για να διαθέσει στην αγορά και να ξοδέψει. «Το μεγάλο στοίχημα μιας επιτυχημένης πολιτικής είναι να περιορίσει τη ζήτηση για αγορές και ταξίδια».
Ερωτηθείς κατά πόσο είναι διατεθειμένος ο καταναλωτής να περιορίσει τις βόλτες και τα ταξίδια του ή μήπως είναι πιθανό να πάρει νέο δάνειο για να καλύψει τις παραπάνω ανάγκες, αναφέρει ότι «συνήθως έτσι γίνεται, δηλαδή παίρνει άλλο δάνειο για αυτά τα έξοδα. Σκέφτεται ότι θα το έχω για ένα χρόνο και θα περάσω, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολύ υψηλά ποσοστά ιδιωτικού χρέους και καταχρεωμένα νοικοκυριά, οπότε δεν έχουμε μαξιλαράκι. Δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια».
Διανύουμε περίοδο ψηλών επιτοκίων
Την ίδια ώρα, συμπληρώνει, το μεγάλο πρόβλημα είναι η παρατεταμένη σοβαρή αύξηση των επιτοκίων και σε άλλες διεθνείς τράπεζες, η οποία επηρεάζει τον τομέα του τουρισμού στην χώρα μας ως το καλοκαίρι. «Παρά το γεγονός ότι κάθε χώρα έχει διαφορετική σύνθεση πληθωρισμού, παρατείνεται ο χρόνος της μειωμένης κατανάλωσης των νοικοκυριών, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τους Βρετανούς τουρίστες».
Όπως τονίζει, στο τέλος του πρώτου τριμήνου της νέας χρονιάς υπολογίζεται ότι η συνεχής αύξηση των επιτοκίων θα αγγίξει το 4%, εκτός αν υπάρξει αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. «Θα προσπαθήσουν να ολοκληρώσουν τις αυξήσεις για να κρατήσουν σταθερό το επιτόκιο σε διάρκεια χρόνου. Η νέα φιλοσοφία είναι να βάλω πίεση τώρα στην πληθωριστική τάση για να μην αναστατώσω την αγορά για περίπου επτά μήνες. Είναι σημαντικό να υπάρχει βεβαιότητα στην αγορά», καταλήγει ο κ. Τελώνης.
Διαβάστε επίσης: Πάγωμα μόνο σε νέα αιτήματα στο δημόσιο, όχι σε διαδικασίες που τρέχουν