Του Χρήστου Μιχάλαρου
Προβληματισμό, αλλά όχι απαραιτήτως με αρνητικό πρόσημο, έχει φέρει σε Κύπριους καταναλωτές και επαγγελματίες η διεθνής τάση για μείωση της χρήσης μετρητών στις συναλλαγές.
Συγκεκριμένα, όπως προειδοποίησε η βρετανική Ένωση Καταναλωτών «Which?» πάνω από 1.700 ΑΤΜ στο Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλαν χρεώσεις στην ανάληψη μετρητών από τις αρχές του έτους, ενώ δεν αποκλείεται εντός των επόμενων μηνών το μέτρο να εφαρμοστεί και σε άλλα μηχανήματα.
Μιλώντας στο Economy Today ανώτεροι τραπεζικοί κύκλοι, διευκρινίζουν ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο ειδών ATM:
- Τα τραπεζικά ΑΤΜ, τα οποία δεν χρεώνουν τους πελάτες τους, αλλά χρεώνουν πελάτες άλλων τραπεζών για αναλήψεις από το δίκτυό τους
- Τα μη τραπεζικά ΑΤΜ, στα οποία υπάρχει χρέωση για όλους
Οι τράπεζες
Προς το παρόν οι τράπεζες επιδίδονται σε μια προσπάθεια να μειώσουν την χρήση επιταγών και να ωθήσουν τους πελάτες τους (καταναλωτές ή επαγγελματίες) να εμπιστευτούν τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, κάτι που σε πολλές χώρες του εξωτερικού θεωρείται αυτονόητο.
Βασικό επιχείρημα είναι ότι η μέθοδος των επιταγών πλέον θεωρείται «αχρείαστη» στις πλείστες των περιπτώσεων, αφού τεχνικά οι ηλεκτρονικές συναλλαγές λειτουργούν πολύ καλύτερα, μειώνοντας το κόστος και την γραφειοκρατία για τα τραπεζικά ιδρύματα.
«Σε κάποιες σκανδιναβικές χώρες οι επιταγές δεν υφίστανται ως μέσο πληρωμών, ενώ έχουν τεθεί στόχοι ακόμα και για κατάργηση των μετρητών, τα οποία από ένα σημείο και μετά θα θεωρούνται ξεπερασμένα», σημειώνουν.
Γιατί όμως να καταργηθούν τα μετρητά;
«Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν κίνδυνοι από την χρήση των μετρητών, κυρίως σε σχέση με τις παράνομες δραστηριότητες. το ξέπλυμα βρόμικων υποθέσεων και την φοροδιαφυγή. Από την άλλη, πλέον σχεδόν όλα τα καταστήματα έχουν την δυνατότητα να δεχτούν πληρωμές μέσω κάρτας, διαθέτοντας μηχανάκια PIOS. Αυτή είναι η τάση κι αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα πρέπει να προσαρμοστούμε», τονίζουν.
Η μετάβαση
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ισχυρή επιθυμία των κυπριακών τραπεζών σε αυτό το στάδιο είναι να μειώσουν την χρήση του ταμείου και να ωθήσουν τον κόσμο προς τα ATM, ώστε να απλοποιήσουν τις διαδικασίες, να μειώσουν τα κόστη, αυξάνοντας παράλληλα την δυνατότητα «αυτοεξυπηρέτησης» των πελατών.
«Τα ATM είναι μια καλή μεταβατική λύση έναντι του ταμείου. Εξάλλου, πλέον τα μηχανήματα έχουν εξελιχθεί. Πέρα από τις κλασικές συναλλαγές, δίνουν την δυνατότητα για πληρωμές, εμβάσματα, ακόμα και για έκδοση της άδειας κυκλοφορίας», σημειώνουν.
Εξάλλου κάποιες εξ αυτών, όπως η Τράπεζα Κύπρου χρεώνουν ακόμα και για τις συναλλαγές στο ταμείο, ενώ η Ελληνική Τράπεζα διαθέτει προσωπικό σε πολλά καταστήματα για να εκπαιδεύσει τους πελάτες (κυρίως μεγάλων ηλικιών και δη τους πρώην πελάτες του Συνεργατισμού), παίρνοντάς τους από την ουρά και οδηγώντας τους στο ATM.
Οι εναλλακτικές λύσεις των πελατών
Εκείνο που φαίνεται να κερδίζει έδαφος παγκοσμίως, είναι η δραστηριότητα μη τραπεζικών, μη χρηματοοικονομικών εταιριών οι οποίες λειτουργούν ως διεκπεραιωτές συναλλαγών, όπως η κυπριακή JCC.
«Η JCC ιδρύθηκε από κυπριακές εμπορικές τράπεζες σε μια περίοδο που κάτι τέτοιο ήταν εντελώς άγνωστο στην Κύπρο. Τέτοιες εταιρίες τύπου «fintech» που εφαρμόζουν νέες τεχνολογίες γύρω από τις συναλλαγές καταγράφουν ανοδική τάση κι ενδεχομένως να παίξουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον», αναφέρουν οι ίδιοι τραπεζικοί κύκλοι.
Εξάλλου, το πλεονέκτημά τους είναι το τρίπτυχο «ταχύτητα-ευελιξία-χαμηλές χρεώσεις», κάτι που τις κάνει ελκυστικές για όλο και περισσότερο κόσμο.
«Βασικό επιχείρημα των τραπεζών έναντι τέτοιων εναλλακτικών καναλιών είναι το ζήτημα της ασφάλειας το οποίο και προτάσσουν σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Το πρόβλημά τους είναι ότι οι μη τραπεζικές εταιρίες είναι αρκετά φτηνότερες», προσθέτουν εκτιμώντας ότι το πιθανότερο σενάριο για το μέλλον παγκοσμίως είναι οι τράπεζες είτε να εξαγοράσουν τέτοιες εταιρίες, είτε να ιδρύσουν δικές τους παράγοντας τα δικά τους προϊόντα.