Του Δρ. Ανδρέα Πουλλικκά*
Οι εταιρείες φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν καταρτίσει σχεδιασμό για τη δημιουργία της πρώτης πόλης υδρογόνου μέχρι το 2030 και για την πλήρη μετάβαση στην οικονομία του υδρογόνου μέχρι το 2050. Η πρώτη πόλη υδρογόνου δεν έχει ακόμη επιλεγεί, αλλά η ανάπτυξή της αποτελεί μέρος των ευρύτερων στρατηγικών σχεδιασμών για τη μετάβαση της αγοράς και των δικτύων φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου σε αγορά και δίκτυα υδρογόνου έως το 2050, όπως προβλέπεται στο σχέδιο του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος το ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2020, για μια «πράσινη βιομηχανική επανάσταση».
Ο σχεδιασμός βασίζεται σε τέσσερις αρχές: (α) τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των δικτύων, (β) τη διατήρηση της ασφάλειας της προμήθειας, (γ) την κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών και (δ) την παροχή ποιοτικής και συνεχόμενης εφοδιαστικής αλυσίδας. Η μετάβαση για την πρώτη πόλη υδρογόνου θα γίνει σε τέσσερα στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, θα γίνουν όλες οι προπαρασκευαστικές εργασίες, συμπεριλαμβανομένων της αντικατάστασης των αγωγών φυσικού αερίου με σωληνώσεις για χρήση υδρογόνου και των δοκιμαστικών ενεργειών για μεταφορά καθαρού 100% υδρογόνου στους καταναλωτές. Πιο συγκεκριμένα, οι στόχοι που έχουν τεθεί μέχρι το 2023 είναι η ανάμειξη 20% υδρογόνου κατ’ όγκο με φυσικό αέριο και η χρήση στο δίκτυο διανομής φυσικού αερίου, καθώς επίσης και η δοκιμαστική χρήση 100% υδρογόνου σε επίπεδο μιας γειτονιάς («δοκιμή γειτονιάς»).
Κατά το δεύτερο στάδιο, το 2025, οι δοκιμαστικές ενέργειες για μεταφορά καθαρού 100% υδρογόνου στους καταναλωτές θα επεκταθούν σε μεγαλύτερη περιοχή της πόλης («δοκιμή χωριού») και στη συνέχεια, μέχρι το 2030 (τρίτο στάδιο), σε όλη την πόλη («δοκιμή πόλης»). Θα αρχίσει η ευρεία εγκατάσταση και λειτουργία συσκευών που χρησιμοποιούν υδρογόνο και η χρήση υδρογόνου για ηλεκτροπαραγωγή. Στόχοι η παραγωγή 1 γιγαβατώρας υδρογόνου μέχρι το 2025 και 5 γιγαβατώρων υδρογόνου έως το 2030.
Κατά το τέταρτο στάδιο, τη δεκαετία του 2030, η μετάβαση στην οικονομία του υδρογόνου θα κλιμακωθεί, με τον σχεδιασμό και την κατασκευή νέων αγωγών υδρογόνου μεταξύ βιομηχανικών περιοχών και τη σύνδεσή τους με εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Με τον τρόπο αυτό, θα συνδεθεί η παραγωγή υδρογόνου με τα δίκτυα υδρογόνου, με τελική κατάληξη τη χρήση καθαρού 100% υδρογόνου για χρήση στον οικιακό τομέα, στη βιομηχανία και στις μεταφορές.
Η πλήρης μετάβαση στην οικονομία του υδρογόνου προβλέπεται κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2040, με την ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου μεταφοράς και διανομής υδρογόνου, την παραγωγή υδρογόνου και την αποθήκευση υδρογόνου σε μεγάλη κλίμακα. Η δημιουργία της πρώτης πόλης υδρογόνου στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν στοχεύει μόνο στην αντικατάσταση του φυσικού αερίου. Στοχεύει επίσης στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με ασφαλή τρόπο και μακροπρόθεσμα στη διασφάλιση της εξάπλωσης των αειφόρων οικονομικών πλεονεκτημάτων του υδρογόνου σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ερχόμενοι στη χώρα μας, το ερώτημα που τίθεται είναι: Έχοντας υπόψη ότι μακροπρόθεσμα το υδρογόνο θα συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στην εκμετάλλευση ανανεώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον πηγών ενέργειας, ποια είναι η κατάσταση και ποιος ο σχεδιασμός μετάβασης της Κύπρου στην οικονομία του υδρογόνου; Το υδρογόνο προσφέρει την ευκαιρία να επιλυθούν τα προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού, κλιματικής αλλαγής και ατμοσφαιρικής ρύπανσης που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Χρειάζεται η μετατροπή του υφιστάμενου ρυπογόνου ενεργειακού συστήματος της Κύπρου σε ένα βιώσιμο ενεργειακό σύστημα που θα βασίζεται σε διαφοροποιημένες πηγές ενέργειας, υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης, με μακροπρόθεσμο στόχο τη στροφή σε μια οικονομία του υδρογόνου. Η Κύπρος μπορεί να πρωτοπορήσει στην οικονομία του υδρογόνου, χρειάζεται όμως όραμα και καταρτισμός κατάλληλα στοχοθετημένου στρατηγικού σχεδιασμού για να μπορέσει αυτό να επιτευχθεί.
*Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου