Του Τάσου Χριστοδούλου
Ακριβό μου... πετρέλαιο.
Βαρύς ο φετινός χειμώνας για τους καταναλωτές και ιδίως τους κατοίκους των ορεινών περιοχών. Σε είδος πολυτελείας μετατρέπεται η θέρμανση, αφού μέσα σε 10 μήνες οι καταναλωτές θα πληρώσουν επιπλέον 114 ευρώ για να γεμίσουν το ντεπόζιτό τους. Στις πιο φθηνές χώρες της Ε.Ε. η Κύπρος στη βενζίνη.
Η τιμή των καυσίμων αποτελεί ένα πάγιο θέμα συζήτησης στη δημόσια σφαίρα καθότι αφορά τις τσέπες της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι κατά πόσον οι Κύπριοι φορολογούμενοι πληρώνουν υπέρμετρους φόρους στο κράτος και την ίδια ώρα αν υπάρχει περιθώριο μείωσής τους. Ήδη, οι καταναλωτές κλήθηκαν, τις προηγούμενες μέρες, να πληρώσουν παραφουσκωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ η έλευση του χειμώνα ανοίγει εκ των πραγμάτων και τον φάκελο που ονομάζεται πετρέλαιο θέρμανσης.
Στην ίδια εξίσωση μπαίνουν και τα καύσιμα κίνησης, οι τιμές των οποίων επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών και το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων. Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι οι τιμές των καυσίμων κίνησης διασυνδέονται με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τις τιμές των παραγόμενων προϊόντων που καταλήγουν στα νοικοκυριά. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο προστίθεται και μια νέα παράμετρος, αυτή του αθέμιτου ανταγωνισμού από τα κατεχόμενα. Η κατρακύλα της τουρκικής λίρας οδήγησε έναν μεγάλο αριθμό Ελληνοκυπρίων στα πρατήρια του ψευδοκράτους, με αποτέλεσμα η Κυπριακή Δημοκρατία να χάνει ένα σημαντικό μερίδιο του τζίρου από την αγορά.
«Καίει» τους καταναλωτές το πετρέλαιο θέρμανσης
Σταθερά πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε, με ή χωρίς φόρους, είναι το πετρέλαιο θέρμανσης στην Κύπρο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Προστασίας του Καταναλωτή, τον Σεπτέμβριο οι Κύπριοι φορολογούμενοι το πλήρωναν στα €0,938 ανά λίτρο συμπεριλαμβανομένων των φόρων. Οι αντίστοιχες μέσες τιμές στην Ε.Ε. για το ίδιο χρονικό διάστημα ήταν στα €0,877. Χωρίς φόρους το πετρέλαιο θέρμανσης στην Κύπρο κυμαίνεται στα €0,653 ανά λίτρο, ενώ οι μέσες τιμές της Ε.Ε ήταν στα €0,621.
Την ίδια ώρα, παρατηρείται δραματική αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης από τον Ιανουάριο μέχρι τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, την 1η Ιανουαρίου 2018 η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης ανερχόταν στα €0,825. Μέχρι τις 8/10/2018 η τιμή έφτασε τα €0,941.
Όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά το μέλος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, αυτή η αύξηση μεταφράζεται συνολικά σε 114 ευρώ περισσότερα, αν κάποιος επιχειρήσει να γεμίσει σήμερα το ντεπόζιτό του για τον χειμώνα, ενώ θα πρέπει να αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές. Για την ώρα, πάντως, οι σχετικές αυξήσεις των τιμών δεν έχουν ακουμπήσει ακόμη τους καταναλωτές, καθώς βρισκόμαστε στα μέσα του φθινοπώρου με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται ακόμη στους 30 βαθμούς στο εσωτερικό και στους 19 στα ψηλότερα ορεινά. Ωστόσο, με βάση την τάση που παρουσιάζουν οι δείκτες στις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι ο φετινός χειμώνας θα είναι ακόμη πιο ακριβός από τον περσινό.
Τι πληρώνουμε για ένα λίτρο βενζίνης
Πέραν του πετρελαίου θέρμανσης, τους καταναλωτές απασχολεί και το θέμα με την τιμή της βενζίνης, το οποίο επανήλθε έντονα στον δημόσιο διάλογο με αφορμή τις χιλιάδες Ελληνοκυπρίων που φουλάρουν τα οχήματά τους από τα πρατήρια των κατεχομένων. Στην τιμή της βενζίνης επιβάλλονται συνολικά τρεις διαφορετικές φορολογίες. Πρόκειται για τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), ο οποίος είναι 19%, τον φόρο κατανάλωσης, ο οποίος είναι €0,49/λίτρο και τον φόρο του Κυπριακού Οργανισμού Διαχείρισης Αποθεμάτων Πετρελαιοειδών, που βρίσκεται στο €0,01/λιτρο.
Αν υποθέσουμε ότι ο μέσος όρος παγκύπρια στην τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων ανά λίτρο είναι το €1,323, τότε ο καταναλωτής θα κληθεί να καταβάλει συνολικά σε φόρους €0,75/λίτρο ή αλλιώς το 56%. Το κέρδος κάθε εταιρείας σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Παγκύπριου Συνδέσμου Πρατηριούχων Στέφανο Στεφάνου είναι γύρω στα €0,9/λίτρο, δηλαδή 6,8%. Το κέρδος των πρατηριούχων είναι €0,5/λίτρο, το οποίο σε ποσοστό αναλογεί σε 4%.
«Δεν είμαστε ακριβοί»
Σχολιάζοντας τα πιο πάνω στοιχεία, ο κ. Δρουσιώτης μάς ανέφερε ότι η Κύπρος όχι μόνο δεν υπερφορολογεί τα καύσιμα, αλλά βρίσκεται και πολύ πιο κάτω από τον μέσο όρο των τιμών της Ε.Ε. Φθηνότερη χώρα είναι η Βουλγαρία, με φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα τα 35 σεντ ανά λίτρο. Ακριβότερες χώρες είναι η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με τον αντίστοιχο φόρο να κυμαίνεται γύρω στα 75 σεντ σε σχέση με την Κύπρο που βρίσκεται στα 45 σεντ.
Τα πιο πάνω στοιχεία, και όχι μόνο, επιστράτευσε και ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης σε προηγούμενη συνεδρία της Επιτροπής Εμπορίου για τις τιμές των καυσίμων, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για μειώσεις. Σύμφωνα με τον Υπουργό, αποτελούμε την ένατη πιο φτηνή χώρα της Ε.Ε. στην τιμή της αμόλυβδης βενζίνης, ενώ σε σχέση με το πετρέλαιο βρισκόμαστε στο μέσο (στην 15η θέση). Όσον αφορά τον ΦΠΑ (στο 19%), είμαστε στην τρίτη χαμηλότερη θέση της Ε.Ε. Η Επιτροπή, πάντως, σύμφωνα με τον πρόεδρό της, Άγγελο Βότση, θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια για μείωση της φορολογίας αφού στην Κύπρο δεν υπάρχουν Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (τραμ, τρένα, λεωφορεία) και άλλες παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
ΟΕΒ: Υπάρχουν περιθώρια, αλλά…
Πάντως, ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων, Μιχάλης Αντωνίου, μας επεσήμανε ότι, «για να είσαι σοβαρός και υπεύθυνος όταν καταθέτεις μια εισήγηση για φοροαπαλλαγές, πρέπει να καταθέτεις ταυτόχρονα και πρόταση για δημοσιονομικά ισοδύναμα, διότι οι προϋπολογισμοί του κράτους πρέπει να παραμείνουν ισοσκελισμένοι καθώς έχουμε ένα τεράστιο χρέος να αποπληρώσουμε και θα πρέπει να παράγουμε πρωτογενή πλεονάσματα».
Παρόλα αυτά, ο κ. Αντωνίου δήλωσε ότι σαφώς και υπάρχουν περιθώρια μείωσης της φορολογίας επί των καυσίμων.
«Είναι φανερό ότι επιχειρήσεις με μεγάλους στόλους οχημάτων επιβαρύνονται δυσανάλογα», τόνισε. Ο κ. Αντωνίου έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην αυξανόμενη τάση για όλο και μεγαλύτερη χρήση μεταχειρισμένων οχημάτων στην Κύπρο. Όπως ανέφερε, πρέπει να βρεθούν τρόποι και κίνητρα αγοράς των καινούργιων οχημάτων, τα οποία με τις νέες τεχνολογίες (κινητήρες) που διαθέτουν, εξοικονομούν καύσιμα και εκπέμπουν πολύ λιγότερους ρύπους.