Της Χάρις Βωβού
Ο χειμώνας έφθασε, τα πρώτα χριστουγεννιάτικα στολίδια φωτίστηκαν σε πλατείες και γειτονιές της χώρας, οι εξορμήσεις σε ορεινά θέρετρα έχουν αρχίσει, τα δώρα των εορτών ξεκίνησαν να μοιράζονται σε αγαπημένα πρόσωπα και οι ευχές χαρίζονται απλόχερα μεταξύ μας. Ωστόσο, τον φετινό χειμώνα τα πράγματα θα είναι λίγο διαφορετικά.
Παρά την πεποίθηση του υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Πετρίδη ότι «οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές αλλά δεν θα αυξηθούν περισσότερο, αφού οι μεγαλύτερες αυξήσεις έχουν ήδη γίνει», το κύριο ερώτημα που απασχολεί τους καταναλωτές είναι πώς θα εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή διαβίωση από τη γενικότερη ακρίβεια των αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και πού θα κυμανθούν οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης ενόψει του χειμώνα, αλλά και αν τίθεται θέμα επάρκειας. Η ενεργειακή κρίση συνεχίζει να ανεβοκατεβάζει τις τιμές των καυσίμων στις διεθνείς αγορές, από τις οποίες καθορίζονται και οι τιμές των εισαγόμενων καυσίμων που φθάνουν στη χώρα μας.
Σχετικά λοιπόν με το ερώτημα για το πού αναμένεται να κυμανθούν οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης φέτος και αν θα υπάρχει αύξηση σε σχέση με πέρυσι, η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή απαντά στο Economy Today ότι «είναι εντελώς αδύνατο και παρακινδυνευμένο να γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη σε σχέση με τη μελλοντική πορεία της διακύμανσης των τιμών, έχοντας υπόψη τα πιο κάτω καθώς και τις τεράστιες αλλαγές που συντελούνται διεθνώς όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας».
Υπενθυμίζει δε ότι «όπως είναι γνωστό από τον Μάιο του 2004 οι τιμές των πετρελαιοειδών στην Κύπρο, περιλαμβανομένου και του πετρελαίου θέρμανσης, είναι ελεύθερες και δεν καθορίζονται από το κράτος λόγω της απελευθέρωσης της αγοράς των πετρελαιοειδών που έλαβε χώρα με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περαιτέρω θα πρέπει να αναφερθεί ότι στην Κύπρο δεν εισάγεται αργό πετρέλαιο αλλά έτοιμα πετρελαιοειδή (διυλισμένα προϊόντα) όπως βενζίνη, πετρέλαιο κίνησης και πετρέλαιο θέρμανσης».
Όπως συμπληρώνει η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή «κατ’ επέκταση η εγχώρια ζήτηση καλύπτεται εξ ολοκλήρου μέσω εισαγωγής έτοιμων διυλισμένων προϊόντων για την τιμολόγηση των οποίων χρησιμοποιείται ο ημερήσιος χρηματιστηριακός δείκτης Platts Basis Italy για κάθε είδος καυσίμου που εισάγεται.
Τονίζεται ότι το κάθε καύσιμο έχει τη δική του διακύμανση. Ως εκ τούτου, οι τιμές των πετρελαιοειδών στην Κύπρο επηρεάζονται από ένα σημαντικό αριθμό παραγόντων, όπως την τιμή εισαγωγής των προϊόντων, τα αποθέματα που διατηρούν οι εταιρείες πετρελαιοειδών κατά τη χρονική στιγμή εισαγωγής των καυσίμων, τη συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ, τους φόρους που επιβάλλονται από το κράτος».
Τα αποθέματα πετρελαίου
Ερωτηθέντες για το τι ποσότητες αποθέματος πετρελαίου θέρμανσης διαθέτουμε στην Κύπρο για τον φετινό χειμώνα και αν είναι ικανοποιητική η ποσότητα για να καλύψει τις ανάγκες μας, η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή απαντά ότι «τα εμπορικά αποθέματα των εταιρειών πετρελαιοειδών, σε πετρέλαιο θέρμανσης καλύπτουν τις ανάγκες θέρμανσης τουλάχιστον επτά με οκτώ ημερών κατά τη χειμερινή περίοδο, όπου η κατανάλωση είναι υψηλή. Νοείται ότι όταν παραληφθούν φορτία καλύπτονται οι ανάγκες πολύ περισσότερων ημερών.
Επιπρόσθετα ο Κυπριακός Οργανισμός Διαχείρισης Αποθεμάτων Πετρελαιοειδών (ΚΟΔΑΠ), στα πλαίσια εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του για διατήρηση των εθνικών αποθεμάτων πετρελαιοειδών που αντιστοιχούν σε 90 ημέρες καθαρών εισαγωγών, διατηρεί αποθέματα πετρελαίου που καλύπτουν τις ανάγκες σε πετρέλαιο για τουλάχιστον 90 ημέρες και είναι άμεσα διαθέσιμα σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη. Τα εν λόγω αποθέματα μπορούν να διατεθούν στην τοπική αγορά, μόνο σε περίπτωση ενεργειακής κρίσης, δηλαδή όταν υπάρχει δυσχέρεια ή διακοπή στον εφοδιασμό της Δημοκρατίας σε πετρελαιοειδή».
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή, «τα περισσότερα αποθέματα πετρελαίου διατηρούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ στην Κύπρο εισάγονται πετρελαιοειδή κάθε δέκα με δώδεκα ημέρες περίπου». Σήμερα στην Κύπρο δραστηριοποιούνται τέσσερις εταιρείες στον τομέα της εισαγωγής πετρελαιοειδών. Ονομαστικά είναι η Πετρολίνα, η ΕΛΠΕ (Ελληνικά Πετρέλαια), η Coral και η Exxon/Mobil. Αναφορικά με τα πιο πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, τα ολικά αποθέματα πετρελαιοειδών στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2022 μειώθηκαν κατά 7,7% σε σχέση με το τέλος του προηγούμενου μήνα.
Οι εισαγωγές καυσίμων
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2022 η Κύπρος εισήγαγε συνολικά περίπου 1,9 εκατ. τόνους καύσιμα, αξίας περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, οι περισσότερες ποσότητες καυσίμων έχουν εισαχθεί κατά το πρώτο οκτάμηνο του φετινού έτους από το Ισραήλ, οι οποίες αντιστοιχούν σε περίπου 508.000 τόνους αξίας 473.000 ευρώ και από την Ελλάδα σε περίπου 418.000 τόνους αξίας 406.000 ευρώ.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι τους φετινούς μήνες από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο, η Κύπρος έχει εξάγει συνολικά περίπου 652.000 τόνους καυσίμων αξίας 641.000 ευρώ. Συγκεκριμένα, τα περισσότερα καύσιμα ταξίδεψαν σε Τρίτες χώρες, στον Λίβανο, στο Τόγκο, στην Υεμένη, στο Γιβραλτάρ, στο Ισραήλ και στην Ουκρανία, με τις ποσότητες και τις αξίες τους να καταγράφονται κατά προσέγγιση στον παρακάτω πίνακα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας.
Όπως εξηγεί η Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, «η Κύπρος, παραδοσιακά τα τελευταία χρόνια, εισάγει βενζίνη, ντίζελ, πετρέλαιο θέρμανσης, κηροζίνη, υγραέριο και καύσιμα πλοίων από Ελλάδα και Ισραήλ, ενώ τα καύσιμα ηλεκτροπαραγωγής εισάγονται από διάφορες χώρες, συνήθως ευρωπαϊκές, ανάλογα με τον επιτυχόντα προσφοροδότη του διαγωνισμού που προκηρύσσει η ΑΗΚ για προμήθεια καυσίμων. Για το έτος 2021 το σύνολο των καυσίμων που εισήχθησαν στην Κυπριακή Δημοκρατία ήταν 2,35 εκατομμύρια τόνοι ως εξής:
· 815 χιλιάδες τόνοι καυσίμων από την Ελλάδα
· 687 χιλιάδες τόνοι από το Ισραήλ
· 312 χιλιάδες τόνοι από την Ιταλία
· 290 χιλιάδες τόνοι την Ολλανδία
· 260 χιλιάδες τόνοι και το Βέλγιο
· Ενώ μικρότερες ποσότητες εισήχθησαν από άλλες χώρες
Ανά είδος καυσίμων για το έτος 2021 εισήχθησαν:
· Βενζίνη 343 χιλιάδες τόνοι
· Ντίζελ κίνησης 390 χιλιάδες τόνοι
· Πετρέλαιο εσωτερικής καύσης 405 χιλιάδες τόνοι, εκ των οποίων 275 χιλιάδες τόνοι για ηλεκτροπαραγωγή
· Καύσιμο αεροπλάνων 152 χιλιάδες τόνοι
· Μαζούτ 850 χιλιάδες τόνοι εκ των οποίων 690 χιλιάδες τόνοι για ηλεκτροπαραγωγή
· Υγραέριο 53 χιλιάδες τόνοι
· Κάρβουνο και οπτάνθρακακας 83 χιλιάδες τόνοι
Στην Κυπριακή Δημοκρατία δεν εισάγεται αργό πετρέλαιο για το λόγο ότι δεν διαθέτουμε διυλιστήριο για διύλισή του», προστίθεται από την Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.
Οι αυξήσεις τιμών το πρώτο οκτάμηνο
Στην ερώτηση πώς έχουν επηρεάσει οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και το αβέβαιο ενεργειακό περιβάλλον που επικρατεί στην Ευρώπη τις τιμές των εισαγωγών μας, η Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας απαντά ότι «οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν επηρέασαν την Κύπρο όσον αφορά στην επάρκεια σε καύσιμα όπως άλλες ευρωπαϊκές χώρες που είναι εξαρτώμενες από το ρωσικό φυσικό αέριο και αργό πετρέλαιο, καθόσον στην Κύπρο δεν χρησιμοποιείται φυσικό αέριο και δεν διυλίζεται αργό πετρέλαιο. Φυσικά, οι αυξημένες τιμές του αργού πετρελαίου και των παραγώγων αυτού, επηρέασαν τον Κύπριο καταναλωτή αφού αυξήθηκε το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς επίσης και το κόστος όλων των άλλων καυσίμων που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές, στη βιομηχανία και για σκοπούς θέρμανσης».
Ερωτηθέντες πόσα χρήματα ξοδεύουμε για να εισάγουμε πετρέλαιο και αν έχουν αυξηθεί φέτος σε σχέση με πέρυσι, η Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας αναφέρει ότι «τo 2021 εισήχθησαν καύσιμα που η συνολική τους αξία ήταν 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Ο μέσος όρος των τιμών των διυλισμένων προϊόντων (βενζίνης, πετρελαίου κίνησης, πετρελαίου θέρμανσης και μαζούτ) έχει αυξηθεί δραματικά το πρώτο οκτάμηνο του 2022, σε σχέση με το πρώτο οκτάμηνο του 2021. Οι διεθνείς τιμές της βενζίνης, του πετρελαίου κίνησης, του πετρελαίου θέρμανσης και του μαζούτ αυξήθηκαν το πρώτο οκτάμηνο του 2022 σε σχέση με το πρώτο οκτάμηνο του έτους 2021 ως ακολούθως:
· Βενζίνη 87%
· Πετρέλαιο κίνησης 120%
· Πετρέλαιο θέρμανσης 116%
· Μαζούτ 64%
Κυπριακά δεξαμενόπλοια έως 20 ετών
Την ώρα που οι τιμές των καυσίμων ανεβοκατεβαίνουν ανεξέλεγκτα, σε μια νησιωτική χώρα όπως η Κύπρος, τα δεξαμενόπλοια έχουν τον απόλυτο ρόλο μεταφορέα των καυσίμων για να εφοδιάσουν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις παγκύπρια. Ο αριθμός των πετρελαιοφόρων που προμηθεύουν τη χώρα μας εξαρτάται από τις εταιρείες εισαγωγής πετρελαιοειδών, ωστόσο το Υφυπουργείο Ναυτιλίας σε ανακοίνωσή του θέλησε να ξεκαθαρίσει τι ισχύει τον τελευταίο χρόνο με τον στόλο των δεξαμενόπλοιων που πλέουν υπό κυπριακή σημαία.
«Η εν ισχύι πολιτική εγγραφής πετρελαιοφόρων πλοίων στο Νηολόγιο Κυπριακών Πλοίων δεν επιτρέπει την εγγραφή πλοίων ηλικίας που υπερβαίνουν τα είκοσι έτη. Περαιτέρω, τους τελευταίους μήνες δεν έχουν εγγραφεί πετρελαιοφόρα στο κυπριακό νηολόγιο, μάλιστα σημειώθηκαν κάποιες διαγραφές τέτοιων πλοίων. Το συνολικό ποσοστό των υπό κυπριακής σημαίας πετρελαιοφόρων αποτελεί σε ολική χωρητικότητα ένα ποσοστό της τάξης μόλις του 12,6% της ολότητάς του υπό κυπριακή σημαία στόλου, ενώ παγκοσμίως συνιστά μόλις το 0,9% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων. Συνεπώς, ο κυπριακός στόλος πετρελαιοφόρων δεν είναι μεγάλου μεγέθους σε διεθνές επίπεδο. Η Κύπρος στα πλαίσια της προσπάθειας αποτελεσματικής και ενιαίας εφαρμογής των κυρώσεων και ιδιαίτερα στο θέμα της οριοθέτησης πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, κάλεσε όλους τους εταίρους της τόσο εντός όσο και εκτός Ε.Ε., να ασκήσουν επιρροή και σε νηολόγια κρατών πέραν της Ε.Ε. και των G7 για να εφαρμόσουν το σχετικό πλαίσιο καθώς, Ε.Ε. και G7 μαζί αριθμούν μόνο το 17% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων», καταλήγει η ανακοίνωση του Υφυπουργείου Ναυτιλίας.
Διαβάστε επίσης: Αυξάνονται οι εξαγωγές των κυπριακών μανιταριών