Στις 17 Φεβρουαρίου 2025, στο Κάιρο, έλαβε χώρα η υπογραφή δύο σημαντικών συμφωνιών μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, οι οποίες αφορούν την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η πρώτη συμφωνία αφορά την εμπορευματοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη», η οποία έχει τη μορφή Μνημονίου Συναντίληψης. Η δεύτερη συμφωνία αφορά την ανάπτυξη του τεμαχίου 6 «Κρόνος» , η οποία έχει τη μορφή Συμφωνίας Φιλοξενούσας Χώρας.
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει χαρακτηρίσει τις δύο συμφωνίες ως «ορόσημο» για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας με την Αίγυπτο. Οι συμφωνίες αυτές αναμένεται να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου, καθώς και στην ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας.
Στην τηλεοπτική εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι» του Σίγμα, ο εμπειρογνώμονας σε θέματα ενέργειας Χαράλαμπος Έλληνας ανάλυσε τις συμφωνίες που υπεγράφησαν μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, εξηγώντας το περιεχόμενο και τη σημασία τους.
Ποια η φύση των δύο συμφωνιών
Ο κ. Έλληνας, μιλώντας για τη φύση των συμφωνιών μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, τις χαρακτήρισε ως διακρατικές, με στόχο τη διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων για την εμπορία και πώληση φυσικού αερίου. Εξήγησε ότι αυτές οι συμφωνίες αποτελούν τη βάση για τη μελλοντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, με την Κύπρο να συμφωνεί στην αποστολή φυσικού αερίου στην Αίγυπτο και την Αίγυπτο να αποδέχεται την παραλαβή του.
Ποια είναι τα επόμενα στάδια μετά την υπογραφή
Ωστόσο, ο κ. Έλληνας τόνισε ότι η υπογραφή αυτών των συμφωνιών είναι μόνο το πρώτο βήμα και ακολουθούν και άλλα στάδια. Συγκεκριμένα, απαιτούνται περαιτέρω συμφωνίες μεταξύ των εταιρειών που εμπλέκονται στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και του Υπουργείου Ενέργειας της Κύπρου. Ως παράδειγμα, ανέφερε τη συμφωνία που υπεγράφη την προηγούμενη εβδομάδα μεταξύ της Chevron και της Κυπριακής Δημοκρατίας για το κοίτασμα «Αφροδίτη» . Ανάλογες συμφωνίες θα πρέπει να συναφθούν και για το τεμάχιο 6 «Κρόνος», προκειμένου να ξεκινήσει η παραγωγή και η εξαγωγή φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τον γνωστό εμπειρογνώμονα, αφού υπογράφηκαν οι σχετικές συμφωνίες, θα ξεκινήσουν ενδελεχείς μελέτες για τον υπολογισμό του κόστους του έργου και την εξεύρεση χρηματοδότησης. Αυτές οι διαδικασίες, συνήθως διαρκούν περισσότερο από ένα έτος, όπως είπε, συμπληρώνοντας ότι μετά τις μελέτες για το «Αφροδίτη», η τελική επενδυτική απόφαση ενδέχεται να ληφθεί το 2027, υπό την προϋπόθεση ότι οι εταιρείες θα θεωρήσουν το έργο βιώσιμο. Για τον «Κρόνο», η απόφαση ενδέχεται να ληφθεί νωρίτερα, καθώς τα πράγματα φαίνονται πιο θετικά, σύμφωνα με τον κ. Έλληνα. Ωστόσο, για την «Αφροδίτη» υπάρχουν ακόμη προκλήσεις.
Μετά τη λήψη των επενδυτικών αποφάσεων, οι εταιρείες θα προχωρήσουν σε διαγωνισμούς για την ανάθεση του έργου σε εργολάβους. Οι κατασκευές θα ξεκινήσουν και μετά από 3-5 χρόνια θα είμαστε σε θέση να εξάγουμε φυσικό αέριο, επισήμανε ο κ. Έλληνας
Η «Αφροδίτη» αποτελεί πρόκληση, πιο σίγουρο το κοίτασμα «Κρόνος»
Όσον αφορά το τεμάχιο «Αφροδίτη», υπάρχουν κάποιες προκλήσεις, σημειώνει ο κ. Έλληνας. Το γεγονός ότι επιμείναμε να τοποθετηθεί η πλατφόρμα πάνω από το κοίτασμα καθιστά το έργο πιο ακριβό, ενώ η τιμή του φυσικού αερίου είναι ήδη καθορισμένη αναφέρει, προσθέτοντας ότι η τιμή που θα μας καταβάλει η Αίγυπτος για το φυσικό αέριο είναι προκαθορισμένη.
Ο γνωστός εμπειρογνώμονας τονίζει ότι δεν είναι βέβαιο αν ο τρόπος εκμετάλλευσης του κοιτάσματος θα είναι βιώσιμος και κερδοφόρος για την Chevron. Υπάρχει η πιθανότητα η εταιρεία να ολοκληρώσει τις μελέτες της και να ανακοινώσει ότι το έργο δεν είναι κερδοφόρο, οπότε θα πρέπει να επανεξεταστεί το σχέδιο. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου.
Όσον αφορά στο ενδεχόμενο να σπάσει η συμφωνία, ο κ. Έλληνας διαβεβαίωσε ότι η συμφωνία δεν θα ακυρωθεί, καθώς η Αίγυπτος έχει ανάγκη από φυσικό αέριο και αντιμετωπίζει σοβαρά ενεργειακά προβλήματα. Η παραγωγή φυσικού αερίου στην Αίγυπτο έχει μειωθεί κατά 30% τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να έχει έλλειμμα και να αναζητά εισαγωγές από το Ισραήλ και την Κύπρο. Η Αίγυπτος, από εξαγωγέας, έχει μετατραπεί σε εισαγωγέα με υψηλό κόστος, γεγονός που την επιβαρύνει οικονομικά.
Συμπερασματικά, λέει ο γνωστός εμπειρογνώμονας ότι οι συμφωνίες είναι σημαντικές για την Αίγυπτο, καθώς το κυπριακό φυσικό αέριο από τα δύο κοιτάσματα θα κατευθυνθεί προς την Αίγυπτο. Ωστόσο, για να υλοποιηθεί το έργο, απαιτείται οι εταιρείες να λάβουν την τελική επενδυτική απόφαση. Ο κ. Έλληνας τονίζει ότι έργο υπάρχει μόνο όταν ληφθεί η απόφαση. Για το λόγο αυτό, το «Αφροδίτη» αποτελεί πρόκληση, ενώ το «Κρόνος» θεωρείται πιο σίγουρο.
Ποια η τύχη του «Προμηθέα»
Όσον αφορά στο πλοίο Προμηθέας, ο κ. Έλληνας ανέφερε ότι δεν υπάρχουν για την ώρα νεότερα. Αν και έχει λάβει διαπίστευση, δεν μπορεί να καταλήξει στο Βασιλικό, καθώς οι εγκαταστάσεις εκεί δεν είναι έτοιμες. Ο Υπουργός Ενέργειας βρίσκεται στην Αίγυπτο και εξετάζει το ενδεχόμενο το πλοίο να μεταβεί εκεί για να πιστοποιηθεί ως πλοίο υγροποίησης και να χρησιμοποιηθεί στην Αίγυπτο κατά τη διάρκεια κατασκευής των εγκαταστάσεων στο Βασιλικό.
Ο κ. Έλληνας επισημαίνει ότι για να λειτουργήσει το έργο στο Βασιλικό, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η προβλήτα και το τερματικό υγροποίησης. Αυτές οι εργασίες δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα. Ο Υπουργός είχε δηλώσει ότι θα είμαστε έτοιμοι για εισαγωγή φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του χρόνου ή αρχές του επόμενου, αλλά ο κ. Έλληνας δεν το πιστεύει.
Καταληκτικά, ανέφερε ο γνωστός εμπειρογνώμονας, αν όλα πάνε καλά και τους επόμενους δύο μήνες διοριστούν εργολάβοι, οι εισαγωγές θα μπορούσαν να γίνουν στα τέλη του 2026. Ωστόσο, τα πράγματα δεν φαίνονται ξεκάθαρα, καθώς δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες και δεν έχουν διοριστεί εργολάβοι, με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις.
Διαβάστε επίσης: Οργή στα κατεχόμενα για τη συμφωνία Κύπρου - Αιγύπτου