Τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης (ΜΚ∆) αποτελούν πλέον κοµµάτι της ζωής µας. Αναπόσπαστο µέρος της καθηµερινότητας των ανθρώπων σχεδόν σε κάθε επίπεδο αλλά και της λειτουργίας των επιχειρήσεων ανά το παγκόσµιο. Μέχρι το τέλος του 2019 υπολογίζεται ότι ο αριθµός των χρηστών των Μέσων Κοινωνικής ∆ικτύωσης θα ανέλθει στα 2,77 δισεκατοµµύρια σε όλο τον κόσµο! Ποιος είναι όµως σήµερα ο ρόλος των ΜΚΔ και ποια από αυτά λαµβάνουν τη µερίδα του λέοντος στις προτιµήσεις του κοινού; Το Economy Today σε ένα εκτενές αφιέρωµα επιχειρεί να αναδείξει τον ρόλο των ΜΚΔ στους τοµείς της επικοινωνίας, της διαφήµισης, της επιχειρηµατικότητας, της πολιτικής και της συµµετοχής των ανθρώπων στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα, επιχειρεί να καταγράψει τις νέες τάσεις, τις προκλήσεις καθώς και το τι θα πρέπει να αναµένουµε µελλοντικά.
Οι ακαδηµαϊκοί δρ Νικόλας Νικολή από το Πανεπιστήµιο Λευκωσίας, δρ Χάρις Ξιναρή από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο και δρ Χριστιάνα Καραγιάννη από το Πανεπιστήµιο Frederick αναλύουν σηµαντικές πτυχές σε ό,τι αφορά τα ΜΚ∆, ενώ από τον χώρο της digital επικοινωνίας οι Μάριος Κυθρεώτης από τη GNOMI, Ανδρέας Παύλου από την Delema McCANN Cyprus και Κωνσταντίνος Ντάλτας από τη Red Wolf καταγράφουν όλες τις σηµαντικές εξελίξεις στον χώρο τους και δίνουν τις δικές τους συµβουλές προς τις επιχειρήσεις.
ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ
Στη νέα ψηφιακή εποχή, τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης, γνωστά σε όλους ως Social Media, δεν έχουν αλλάξει µόνο τη ζωή και την καθηµερινότητά µας εγκαινιάζοντας νέες συνήθειες, νέες τάσεις (ακόµα και νέες λέξεις!), αλλά και τον κόσµο ολόκληρο. Η έλευσή τους και κυρίως η ραγδαία ανάπτυξή τους ανά το παγκόσµιο, ειδικότερα λόγω της αυξανόµενης χρήσης των κινητών τηλεφώνων, τα καθιστούν ως ένα απαραίτητο καθηµερινό πολυεργαλείο, αφού χάρη σε µια και µόνο συσκευή και στις γρήγορες συνδέσεις διαδικτύου µπορεί να διεκπεραιωθεί άµεσα και σε σύντοµο χρονικό διάστηµα πληθώρα εργασιών. ∆εν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι επιχειρήσεις-µεγαθήρια ανά το παγκόσµιο χτίζουν τη στρατηγική τους στηριζόµενες στα Social Media, αφού χάρη στην αµεσότητα, τη µαζικότητα και την επιδραστικότητα των µέσων αυτών, µπορούν πολύ πιο άµεσα, αποτελεσµατικά και µε χαµηλότερο κόστος να µεταδώσουν τα µηνύµατά τους στο κοινό στο οποίο απευθύνονται.
ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ
Τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης επιδρούν σε πάρα πολλούς τοµείς, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελµατικό και κοινωνικό επίπεδο. Σύµφωνα µε τη Statista.com, υπολογίζεται πως µέχρι το τέλος του 2019 ο αριθµός των χρηστών θα ανέλθει στα 2,77 δισεκατοµµύρια σε όλο τον κόσµο. Είναι τέτοιο το εύρος των δυνατοτήτων τους και η εξάρτηση που δηµιουργούν, που δύσκολα ένας ενεργός χρήστης θα µπορούσε να απέχει από τη δικτύωση. Ιδιαίτερα δε όταν όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο γεγονός ότι ολοένα και αυξάνονται οι χρήστες των Social Media, τόσο σε µικρότερες όσο και σε µεγαλύτερες ηλικίες. Ας πάρουµε µόνο ένα µικρό παράδειγµα που αφορά την Κύπρο.
Έρευνα που διενήργησε η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου για το 2018 (Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών, Πληροφορικής και Επικοινωνιών στα Νοικοκυριά) καταδεικνύει τόσο την αύξηση των χρηστών στο διαδίκτυο όσο και στη χρήση των Social Media. Σύµφωνα µε την έρευνα, «η πρόσβαση στο διαδίκτυο από τα νοικοκυριά αυξάνεται διαχρονικά. Το 86,2% των νοικοκυριών έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι από οποιαδήποτε συσκευή.
Οι πιο δηµοφιλείς δραστηριότητες µεταξύ των ατόµων ηλικίας 16-74 ετών που χρησιµοποίησαν το διαδίκτυο το πρώτο τρίµηνο του 2018 ήταν οι ακόλουθες: αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες (85,1%), συµµετοχή σε κοινωνικά δίκτυα (81,7%), παρακολούθηση βίντεο από υπηρεσίες κοινής χρήσης (80,8%), τηλεφώνηµα µέσω διαδικτύου (74,4%), αναζήτηση πληροφοριών για την υγεία (67,1%) και λήψη ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (64%). Αξίζει να σηµειώσουµε πως σε ό,τι αφορά τη συµµετοχή στα κοινωνικά δίκτυα παρουσιάζεται µια σταθερή ανοδική πορεία (µε µικρές διακυµάνσεις), αφού το ποσοστό το 2015 ανήλθε στο 75,4%, το 2016 στο 79%, το 2017 στο 78,1% έναντι 81,7% το 2018.
Όσον αφορά τον επιχειρηµατικό τοµέα, η έρευνα καταδεικνύει πως σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις (µεγάλες και µεσαίες) χρησιµοποιούν το διαδίκτυο σε ποσοστό που ξεπερνά το 95%. «Είναι αξιοσηµείωτο ότι το 44,7% των επιχειρήσεων στους ιστότοπούς τους έχουν συνδέσµους (links) ή αναφορές που παραπέµπουν στο προφίλ της επιχείρησης στα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης (π.χ. Facebook, YouTube, Twitter, LinkedIn κλπ.). Στις µεγάλες επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό αγγίζει το 75,4%, στις µεσαίες το 65,6% και στις µικρές το 40,8%. Στο σύνολο των επιχειρήσεων που διατηρούν ιστότοπους και παραπέµπουν στο προφίλ τους στα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης, επίσης παρατηρείται µια σταθερή ανοδική πορεία (34,9% - 2015, 40,9% - 2016, 41,7% - 2017, 44,7% - 2018)», σηµειώνεται στην έρευνα.
ΠΟΣΟ ΚΑΛΑ ΤΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ;
Αν και τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης ολοένα και αυξάνονται (αρκετοί διατηρούν περισσότερα από ένα προφίλ) και τα µέσα αυτά είναι πλέον κοµµάτι της ζωής µας, εντούτοις οι χρήστες δεν φαίνεται να τα γνωρίζουν και τόσο καλά, αλλά και οι επιχειρήσεις που τα χρησιµοποιούν, πολλές φορές µπορεί να πέφτουν σε λάθη, φέρνοντας αντίθετα αποτελέσµατα από αυτά που επιθυµούν, αποξενώνοντας για παράδειγµα το κοινό τους. Επιπλέον, όπως εξελίσσεται η τεχνολογία, έτσι εξελίσσονται και τα κοινωνικά µέσα, µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται έντονα το ερώτηµα του τι µέλλει γενέσθαι αλλά και ποιο ρόλο διαδραµατίζουν σήµερα τα ΜΚ∆, τα οποία δεν θα πρέπει να ξεχνάµε ότι δέχθηκαν και έντονη κριτική, τόσο σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία των ειδήσεων που µεταδίδονται µέσω αυτών, όσο και για άλλα ζητήµατα ασφάλειας, όπως είναι π.χ. η προστασία των προσωπικών δεδοµένων.
Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι τα ΜΚ∆ αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της καθηµερινότητάς µας και ερωτηθείς για το πόσο καλά γνωρίζουν τα ΜΚ∆ οι Κύπριοι χρήστες, ο δρ Νικόλας Νικολή, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τµήµα Επικοινωνίας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου Λευκωσίας, εξηγεί: «Να “γνωρίζει” κάποιος τα ΜΚ∆ ισοδυναµεί µε ενεργή παραγωγή ή κατανάλωση περιεχοµένου, καθώς και µε το να µπορεί ο χρήστης να διακρίνει το clickbait, τον εθισµό και το περιεχόµενο παραπληροφόρησης. Ο γνώστης των Social Media γνωρίζει ότι θα καταναλώσει περιεχόµενο αντίθετο από τις δικές του πεποιθήσεις και ιδεολογίες. Για να απαντήσω στην ερώτηση, σε γενικές γραµµές οι Κύπριοι δεν γνωρίζουν τη χρήση των ΜΚ∆ καλά».
Στο ίδιο περίπου πλαίσιο τοποθετείται και η δρ Χριστιάνα Καραγιάννη, Λέκτορας ΜΜΕ & Πολιτισµικών Μελετών του Τµήµατος ∆ηµοσιογραφίας του Πανεπιστηµίου Frederick, η οποία εξηγεί: «Τα ΜΚ∆ είναι αδιαµφισβήτητα µέρος της πραγµατικότητας των Κυπρίων, αφού τα χρησιµοποιούν για διαφορετικούς λόγους, µε διαφορετικούς τρόπους και σε πολλούς τοµείς της καθηµερινότητάς τους. Αυτό που πρέπει να έχουµε υπόψη µας όταν συζητούµε για τα ΜΚ∆, όµως, είναι πως είναι ζωντανά εργαλεία, τόσο ανοικτά ως προς τη χρήση τους που σε καµία περίπτωση δεν µπορούµε να πούµε πως τα γνωρίζουµε καλά. Τα χρησιµοποιούµε, τα εξελίσσουµε και εξελισσόµαστε µαζί µε αυτά».
ΤΑ ΠΙΟ ∆ΗΜΟΦΙΛΗ SOCIAL MEDIA
Σήµερα υπάρχει ένας αριθµός από Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης τα οποία οι χρήστες χρησιµοποιούν, ίσως και το καθένα για ξεχωριστούς λόγους. Το Facebook, το Twitter, το YouTube και το Instagram φαίνεται να είναι τα πιο διαδεδοµένα ΜΚ∆ και να χρησιµοποιούνται σε αρκετά µεγάλο βαθµό. Στο ερώτηµα για το ποια είναι τα πιο δηµοφιλή Social Media στην Κύπρο και γιατί συγκεντρώνουν το µεγαλύτερο ενδιαφέρον, ο δρ Νικολή τονίζει: «Η επιτυχηµένη υιοθέτηση οποιασδήποτε τεχνολογίας βασίζεται στο πόσο έντονα και σε ποιο ποσοστό χρησιµοποιείται από το ευρύ κοινό. Πρόσφατα µια έρευνα τοποθέτησε την Κύπρο ως µια από τις χώρες µε τους περισσότερους ενεργούς χρήστες στο Facebook, στην Ευρώπη. ∆εν πρέπει να µας προκαλεί έκπληξη η είδηση. Οι µικρότερες χώρες ενεργοποιούν τις µάζες τους πολύ πιο γρήγορα. Και η Μάλτα ήταν στην ίδια λίστα. Φυσικά, διαφορετικές κοινωνίες και δηµογραφικές οµάδες υιοθετούν διαφορετικές πλατφόρµες. Για παράδειγµα, ο πολιτικός λόγος είναι πιο διαδεδοµένος στο Twitter, ενώ η lifestyle αποτύπωση είναι πιο έντονη στο Instagram. To Facebook, ως µια πιο µεγάλη και µε πιο ευρύ φάσµα επιλογών πλατφόρµα, συγκεντρώνει περισσότερους χρήστες και παράλληλα µετατρέπεται σε ένα γιγάντιο marketplace καθώς και σε µια γενική πηγή ειδήσεων».
«Το Facebook εξακολουθεί να είναι το πιο δηµοφιλές Μέσο Κοινωνικής ∆ικτύωσης στην Κύπρο, µε τα Pinterest, Twitter, YouTube και Instagram να ακολουθούν µε µεγάλη διαφορά», σηµειώνει η δρ Καραγιάννη και εξηγεί: «Οι λόγοι έχουν µάλλον να κάνουν µε τα χαρακτηριστικά του ίδιου του συγκεκριµένου ΜΚ∆. Το Facebook προσφέρει µια πιο κοινωνική, ανάλαφρη, αν θέλετε, χρήση που ταιριάζει περισσότερο µε την κυπριακή κουλτούρα. Είναι ένα εργαλείο που δίνει περίπου ίση βαρύτητα στο οπτικό και στο γραπτό περιεχόµενο αναρτήσεων, σε σχέση µε το Twitter ή το Instagram, για παράδειγµα, που δίνουν περισσότερη βαρύτητα στο κείµενο ή στην εικόνα ανάλογα».
ΤΙ ΝΕΟ ΕΡΧΕΤΑΙ;
Παρόλο που ορισµένα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης θεωρούνται κυρίαρχα, εντούτοις αρκετά από αυτά δοκιµάζονται σε καθηµερινή βάση, γεγονός που αλλάζει τις τάσεις σε ό,τι αφορά τις προτιµήσεις των χρηστών. Ενδεχοµένως ΜΚ∆ που έκαναν την εµφάνισή τους νωρίτερα να είναι πιο προσιτά σε ανθρώπους µεγαλύτερης ηλικίας σε σχέση µε τα νεότερα µέσα που µπορεί να γίνονται πιο γρήγορα κατανοητά από µικρότερες ηλικίες.
Ερωτηθείς για τις τάσεις του 2019 σε ό,τι αφορά τη χρήση των Social Media αλλά και τι θα πρέπει να αναµένουµε στο µέλλον, ο δρ Νικολή σηµειώνει: «Οι πλατφόρµες ψάχνουν τρόπους για να αυξήσουν την ασφάλεια των χρηστών τους και αποτυγχάνουν σε κάθε προσπάθεια. Σε αυτό το κοµβικό σηµείο θα επέµβουν οι ρυθµιστές. Το 2019 και 2020 προβλέπεται να είναι η περίοδος που οι ρυθµιστές θα προσπαθήσουν να βάλουν κανόνες και πλαίσιο στις πλατφόρµες σε ό,τι αφορά την οµιλία µίσους (hate speech), την παραπληροφόρηση, τις βίαιες πράξεις και τα ζητήµατα ιδιωτικής ζωής. Σε επίπεδο περιεχοµένου και στρατηγικής, θα δούµε περισσότερο πληρωµένο περιεχόµενο από οργανισµούς που θέλουν να φτάσουν στα µάτια των καταναλωτών και ειδικά ακόµα περισσότερο πληρωµένο περιεχόµενο µέσω των influencers. Η συγκεκριµένη ανάγκη θα χωρίσει τους influencers σε κατηγορίες: micro, macro, nano influencers κ.ο.κ. Η χρήση περισσότερου οπτικοακουστικού περιεχοµένου είναι µια τάση και πρόκειται να αυξήσει τα κανάλια στο YouTube και τα IGTV από ιδιώτες χρήστες, fan pages και οργανωµένες οµάδες. Στο βάθος του χρόνου πρόκειται να δούµε πιο εξελιγµένο περιεχόµενο και ανάπτυξή του µε multimedia, infographics και gamification εργαλεία. Πρόσφατο άρθρο του Harvard Business Review περιέγραψε τα πλεονεκτήµατα του gamification στην επικοινωνία του τοµέα της υγείας. Φανταστείτε για παράδειγµα στην καµπάνια για το ΓΕΣΥ να αξιοποιούνταν τέτοια εργαλεία για πιο άµεσο αποτέλεσµα».
Η δρ Καραγιάννη εκφράζει τη θέση πως «η τάση στη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης είναι η εξατοµίκευση της πληροφορίας, η δυνατότητα δηλαδή ο χρήστης να λαµβάνει πληροφορίες σύµφωνα µε τις ανάγκες του και τη συµπεριφορά του. Αυτό, αφού εφαρµοστεί σε διαφορετικά πλαίσια, µπορεί να έχει διαφορετικά αποτελέσµατα, π.χ. αποτελεσµατικότερη διαφήµιση και πιο στοχευµένη ενηµέρωση ή εκπαίδευση».
ΤΑ SOCIAL MEDIA ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Η δηµιουργία εταιρικού προφίλ στα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης είναι σήµερα κάτι περισσότερο από απαραίτητη. Στο ερώτηµα για το πόσο αναγκαίο είναι σήµερα για µια επιχείρηση να διατηρεί προφίλ στα ΜΚ∆ και πώς αυτά µπορούν να συµβάλουν στη διαµόρφωση µιας πετυχηµένης στρατηγικής, ο δρ Νικολή απαντά: «Ας το δούµε ανάποδα. Αν µια επιχείρηση δεν υπάρχει στα ΜΚ∆, δηµιουργεί υποψίες. Ακόµα και οι βιοµηχανίες που δεν περιµένεις να έχουν παρουσία στα ΜΚ∆, όπως τα δικηγορικά γραφεία, βρίσκουν έναν τρόπο για να τα αξιοποιούν. Οι οργανισµοί έχουν στη ρίζα τους, από την ύπαρξή τους, την επικοινωνία. Τα ΜΚ∆ απλώς επεκτείνουν αυτή τη διαδικασία σε µεγαλύτερη κλίµακα». Όσον αφορά το ερώτηµα για το πώς µπορεί να επιτευχθεί µια πετυχηµένη στρατηγική, εξηγεί πως «το πιο σηµαντικό στοιχείο µιας επιτυχηµένης στρατηγικής στα ΜΚ∆ σήµερα είναι να τοποθετηθεί η επικοινωνία ως ένας από τους πρώτους δείκτες µέτρησης της απόδοσης του οργανισµού. Έτσι αυξάνεται η απόδοση, η διαφάνεια, η εµπιστοσύνη και οι συνέργειες για παραγωγή, µε αποτέλεσµα να ενθαρρύνεται και να αναπτύσσεται η καινοτοµία».
«ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΟΣΟ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ»
«Το προφίλ µιας επιχείρησης στα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης είναι τόσο αναγκαίο όσο και το να έχει µια επιχείρηση τηλέφωνο επικοινωνίας. Η παρουσία µιας επιχείρησης στα ΜΚ∆ αποτελεί σηµαντικό µέρος της στρατηγικής της, αφού είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει την άµεση και έµµεση διαφήµιση, αλλά δεν σταµατά µόνο σε αυτό. Αποτελεί και ένα µέσο επικοινωνίας για ανάπτυξη µιας σχέσης µε το εν δυνάµει κοινό/πελάτες της που δεν περιορίζεται σε απλές πελατειακές σχέσεις µεταξύ επιχείρησης και κοινού αλλά επεκτείνεται σε σχέσεις εµπιστοσύνης που µπορεί να οδηγήσουν σε ανάπτυξη κοινότητας µεταξύ των ατόµων/πελατών της επιχείρησης. Αυτό µπορεί να είναι εξαιρετικά ωφέλιµο για µια επιχείρηση», υπογραµµίζει η δρ Καραγιάννη.
ΤΑ ΛΑΘΗ
Μπορεί τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης να παρέχουν τεράστιες δυνατότητες στις επιχειρήσεις και στους χρήστες γενικότερα, όµως ο σωστός χειρισµός τους αποτελεί κλειδί για την επίτευξη των στόχων. Ποια είναι όµως τα συχνότερα λάθη που κάνουν οι επιχειρήσεις σε ό,τι αφορά τη χρήση τους; Όπως επισηµαίνει ο δρ Νικόλας Νικολή, κάποια από τα λάθη που εντοπίζονται είναι «η αντιµετώπιση των ΜΚ∆ σαν παραδοσιακά µέσα και η απουσία συνεργασίας µε επαγγελµατίες των ΜΚ∆». Εξηγεί πως «υπάρχουν τρεις βασικές διαφορές µε τα παραδοσιακά µέσα και οι επαγγελµατίες των ΜΚ∆ µπορούν να βοηθήσουν. Η πρώτη είναι ότι η επικοινωνία είναι αµφίδροµη και συµµετρική. Η δεύτερη διαφορά είναι η απαίτηση για ενεργή παρουσία σε ευέλικτες χρονικές περιόδους και η τρίτη είναι το άπειρο περιεχόµενο. Καµιά από αυτές τις παραµέτρους δεν πρέπει να θεωρείται δεδοµένη».
Η δρ Καραγιάννη µε τη σειρά της εξηγεί πως «τα συχνότερα λάθη των επιχειρήσεων στα ΜΚ∆ προέρχονται από το γεγονός πως οι επιχειρήσεις εστιάζουν αποκλειστικά στη δυνατότητα των ΜΚ∆ για άµεση και έµµεση διαφήµιση, αγνοώντας όµως τη διάσταση που µόλις προανέφερα. Αγνοούν δηλαδή πως τα εργαλεία αυτά τους προσφέρουν µια δυνατότητα που δεν είχαν ποτέ προηγουµένως, την ανάπτυξη µιας προσωπικής σχέσης µε το κοινό τους και τη δηµιουργία µιας κοινότητας γύρω από την επιχείρησή τους, που τα µέλη της θα αλληλοεπιδρούν µεταξύ τους, και πως αυτό µπορεί να έχει µια δυναµική επίδραση προς την επιχείρηση. Μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά, βοηθώντας την ανάπτυξη µιας επιχείρησης, ή προς την αντίθετη κατεύθυνση, αν η συµπεριφορά της εταιρείας είναι ανάλογη».
ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΜΕΣΩ… SOCIAL MEDIA
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι µετά την οικονοµική κρίση του 2013 παρατηρήθηκε έντονα το φαινόµενο της διαµαρτυρίας των πολιτών µέσω των ΜΚ∆. ∆ιάφορα γεγονότα που έλαβαν χώρα κυριάρχησαν στα timelines των χρηστών, µε αποτέλεσµα σε πάρα πολλές περιπτώσεις να υπάρξει προβληµατισµός για το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι διαµαρτύρονται για πράγµατα που τους αφορούν µέσω διαδικτύου (υπάρχουν φυσικά περιπτώσεις που δηµιουργήθηκαν κινήµατα, οργανώσεις κλπ.). Σχολιάζοντας το πιο πάνω φαινόµενο, ο δρ Νικολή εξέφρασε την άποψη πως «η διαµαρτυρία στα ΜΚ∆ ίσως να είναι και µια µορφή προσωπικής κάθαρσης που εξ ορισµού δεν καθίσταται ως κίνηµα. Οι διαµαρτυρίες online είναι αποτελεσµατικές µόνο εάν οι ίδιες λαµβάνουν χώρα µε ενέργειες και offline. Η διαµαρτυρία µε τον Martin Luther King χρειάστηκε έξι µήνες για να οργανωθεί, επιτρέποντας την εφαρµογή και άλλων ενεργειών. Το κίνηµα Occupy οργανώθηκε σε µέρες. Πού δηµιουργήθηκε η αλλαγή όµως; Οι διαδικτυακές διαµαρτυρίες είναι σηµαντικές, αλλά η κινητοποίηση των πολιτών για τη δηµιουργία αλλαγών απαιτεί περισσότερες ενέργειες εκτός από online posts». Σχολιάζοντας το ίδιο ερώτηµα, η δρ Καραγιάννη σηµειώνει πως «σε περιόδους κρίσης, οικονοµικής ή άλλης, τα ΜΚ∆ µπορούν να προσφέρουν µέσο οργάνωσης οµάδων µε σκοπό τη συζήτηση αλλά και την οργάνωση διαµαρτυριών και κινητοποιήσεων που να προεκτείνονται και εξωδιαδικτυακά. Αυτό συµβαίνει γιατί µια κρίση δηµιουργεί την ανάγκη για οργάνωση και αντίδραση σε µια κοινωνία και οι πολίτες αντιλαµβάνονται πως κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν µέσω των ΜΜΕ, αφού αυτά συνήθως λειτουργούν ως προπαγανδιστικά εργαλεία στα χέρια όσων ευθύνονται για την κρίση αντί το αντίθετο. Συνεπώς, οι πολίτες καταλήγουν στα ΜΚ∆ ψάχνοντας εναλλακτικούς τρόπους για ανάπτυξη συζητήσεων γύρω από θέµατα που αποκλείονται από τη δηµόσια σφαίρα, όπως αυτή εξυπηρετείται από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Αυτές οι συζητήσεις είναι που ενδεχοµένως να δηµιουργήσουν κινητοποιήσεις».
Στον τοµέα της διαφήµισης και της επικοινωνίας, τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης αποτελούν σήµερα ίσως ένα από τα βασικότερα εργαλεία στα χέρια των διαφηµιστικών εταιρειών. ∆εν θα ήταν υπερβολή αν έλεγε κανείς πως η διαφήµιση δεν µπορεί να υπάρξει χωρίς τα ΜΚ∆ και τις νέες τεχνολογίες. Βεβαίως, οι διαφηµιστικές είναι αρκετά βήµατα µπροστά σε ό,τι αφορά τη χρήση αυτών των πολυεργαλείων, µε αποτέλεσµα να καθίστανται πολύτιµοι συνεργάτες για κάθε επιχείρηση. Η κυριαρχία των ΜΚ∆ σε θέµατα µάρκετινγκ, διαφήµισης και επικοινωνίας είναι περίπου αδιαµφισβήτητη και αυτό φαίνεται και από τις σηµαντικές περικοπές στις οποίες προέβησαν εταιρείες και διαφηµιστικές όσον αφορά τα παραδοσιακά µέσα.
Σε παρέµβασή τους στο περιοδικό Economy Today, τρεις άνθρωποι από τον χώρο της διαφήµισης µε εξειδίκευση στις digital υπηρεσίες, οι Μάριος Κυθρεώτης, Head of Digital της GNOMI, Ανδρέας Παύλου, Digital Services Director της Delema McCANN Cyprus, και Κωνσταντίνος Ντάλτας, Γενικός Διευθυντής της Red Wolf, καταθέτουν τις απόψεις τους για τα ΜΚ∆ στις digital υπηρεσίες στον τοµέα της διαφήµισης και της επικοινωνίας.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΚΑΜΠΑΝΙΑ
Ποια είναι όµως σήµερα τα πιο δηµοφιλή Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης στον τοµέα της διαφήµισης και της επικοινωνίας; «Αυτό εξαρτάται καθαρά από τους στόχους κάθε καµπάνιας», τονίζει ο κ. Μάριος Κυθρεώτης, ο οποίος εξηγεί πως «για προϊοντική προώθηση στην καταναλωτική αγορά, το Facebook είναι ακόµα leader, αφού ο τρόπος µε τον οποίο λειτουργεί o αλγόριθµός του βοηθά τόσο στο εις βάθος targeting του κοινού που µπορεί να θέλει ένας διαφηµιστής, όσο και στο ότι το organic reach αντιδρά θετικά σε brands που επενδύουν στο Facebook promotion (ads). Όσον αφορά την tactical επικοινωνία για B2B, το LinkedIn ακόµα είναι το πιο καλά καταρτισµένο κοινωνικό δίκτυο, αφού, εκτός του ότι έχει συγκεντρωµένο και ενεργό το σχετικό µε τις επιχειρήσεις κοινό σε καθηµερινή βάση, η στόχευση η οποία προσφέρει στη διαφήµισή του είναι πλήρως εξειδικευµένη για καθαρά B2B objectives. Για σκοπούς πιο οργανικής προώθησης και αναβάθµισης της εικόνας ενός brand, η πιο δηµοφιλής πλατφόρµα σε αυτή τη φάση είναι το Instagram, αφού, έκτος από τη δυνατότητα που δίνει στους διαφηµιστές να σερβίρουν πιο δηµιουργικό, οργανικό υλικό, παρουσιάζει το πιο υψηλό engagement rate, όπως και το πιο θετικό buying efficiency ratio».
FACEBOOK ΚΑΙ INSTAGRAM ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
Στον τοµέα της διαφήµισης και της επικοινωνίας, τα πιο δηµοφιλή Social Media «εξακολουθούν να είναι το Facebook και το Instagram, οι πλατφόρµες µε την πιο ευρεία υιοθέτηση και αποδοχή παγκοσµίως αλλά και από το κυπριακό κοινό», µας αναφέρει ο κ. Ανδρέας Παύλου. Όπως εξηγεί, «δεν είναι τυχαίο άλλωστε που το 23% του συνολικού digital ad spend στις ΗΠΑ ανήκει πια στο Facebook. Πέραν αυτών, ευρέως διαδεδοµένα παραµένουν το LinkedIn, µε µια πιο επαγγελµατική πτυχή, και το Twitter, που αγκαλιάζεται από ένα µικρό αλλά ιδιαίτερο κοινό που επιλέγει να ενηµερώνεται άµεσα µε brief tweets σε ένα πιο “αξιόπιστο” περιβάλλον. Παράλληλα, υπάρχουν διάφορα άλλα δίκτυα ή και apps που εµφανίζονται µε στοίχηµα την υιοθέτησή τους από µερίδα κοινού, όπως είναι το Vero και το TikTok. Συνεχίζει το Snapchat, χάρη στο οποίο υιοθετήθηκαν τα κάθετα stories που τώρα κυριαρχούν, και τα πιο old school Viber και Whatsapp, που χρησιµοποιούνται από όλες τις γενιές για chatting. Εδώ παρουσιάζονται ευκαιρίες στόχευσης συγκεκριµένου κοινού σε ένα πιο “παρθένο” περιβάλλον, µε σαφώς λιγότερο clutter. Χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια αλλά πολλές φορές έχει καλύτερη απόδοση».
«ΠΙΟ ∆ΗΜΟΦΙΛΕΣ ΑΥΤΟ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΟΥ»
«Σίγουρα τα πλέον δηµοφιλή Social Media παραµένουν το Facebook και το YouTube, µε το Instagram να πλησιάζει µήνα µε τον µήνα όλο και πιο κοντά τους σε αριθµό ενεργών χρηστών. Σε αντίθεση µε το Twitter, το οποίο βρίσκεται σε σταδιακή κάµψη, ακόµα και στην Κύπρο», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Ντάλτας, προσθέτοντας: «Πρέπει να αντιληφθούµε όµως ότι τα Social Media είναι απλώς εργαλεία επικοινωνίας. Οπότε το πιο “δηµοφιλές” είναι αυτό στο οποίο βρίσκεται το κοινό σου, που µπορείς να το εντοπίσεις, να το στοχεύσεις αποδοτικά µε διαφηµίσεις και να συνοµιλήσεις µαζί του. Πάντα προσπαθούµε να βρούµε τέτοιες ευκαιρίες για τους πελάτες µας σε λιγότερο “δηµοφιλή” αλλά εξίσου αποτελεσµατικά κανάλια, όπως το Pinterest, το Quora, το Reddit και άλλα. Και όσες φορές έχουµε βρει εκεί ευκαιρίες, τα αποτελέσµατα ήταν εντυπωσιακά για τους πελάτες µας».
ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ 3RD PARTY SOCIAL CHANNELS
«Χρόνο µε τον χρόνο βλέπουµε να δίνεται ακόµα περισσότερη σηµασία στο επίπεδο του περιεχοµένου, αντίθετα µε το τι βλέπαµε πιο παλιά, που το focus ήταν στη χρήση των τελευταίων πλατφορµών/εργαλείων, ανεξαρτήτως στρατηγικής ή στόχων», σχολιάζει ο Head of Digital της GNOMI, Μάριος Κυθρεώτης, αναφερόµενος στις τάσεις που επικρατούν σήµερα αλλά και στο τι θα πρέπει να αναµένουµε να δούµε µελλοντικά. Όπως επισηµαίνει, «αυτή η εξέλιξη όχι µόνο είναι θετική για τους χρήστες, αλλά είναι και κάτι που θα δούµε να γίνεται ακόµα πιο σηµαντικό στο άµεσο µέλλον, αφού οι αναβαθµισµένοι αλγόριθµοι, τόσο των κοινωνικών δικτύων όσο και των search engines, είναι πλέον δηµιουργηµένοι για να διαβάζουν και να προωθούν υψηλής ποιότητας περιεχόµενο. Ακόµα µια τάση που θα εξελιχθεί και θα αποτελέσει σηµαντικό εργαλείο επικοινωνίας είναι η χρήση των 3rd party social channels, είτε αυτά είναι προσωπικές σελίδες (influencers) είτε είναι από υπάρχουσες ιστοσελίδες που θα συνδυάζουν on-site content marketing µε προώθηση µέσω των Social Media καναλιών τους, πράγµα που, αν γίνει σωστά, θα ανοίξει στα brands ακόµα ένα σηµαντικό touchpoint στην καθολική διαδικτυακή επικοινωνία τους».
KAI ΝΕΟΙ ΠΑΙΚΤΕΣ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
«Το περιβάλλον των Social Media δεν αφήνει περιθώρια επανάπαυσης. Είναι τόσο ρευστό που αν το λάβεις σαν δεδοµένο θα σε “τιµωρήσει”. Αυτό αποδεικνύεται διαχρονικά. Το Myspace αποτελεί παρελθόν εδώ και καιρό, το Reddit είναι άφαντο, το Facebook είναι υπ’ ατµόν και απειλείται µετά τις επαναλαµβανόµενες υποθέσεις διαρροής προσωπικών δεδοµένων και νοµικών επιπλοκών που αντιµετωπίζει, το Instagram σιγά-σιγά αντιµετωπίζει θέµατα υπερ-διαφήµισης και κινδυνεύει να αποµακρύνει τους χρήστες του, το Twitter έχει µια καθοδική πορεία κ.ο.κ. Αντίθετα, εκµεταλλευόµενοι την έλλειψη εµπιστοσύνης ή αντίδρασης από χρήστες και influencers προς συγκεκριµένα δίκτυα (βλ. Facebook Inc), νέοι παίκτες εµφανίζονται µε διαφοροποιηµένη χρήση, πιο συγκεκριµένη, πιο προσωπική, όπως το musical.ly, το Vero, το TikTok και το Steemit», αναφέρει ο Digital Services Director της Delema McCANN Cyprus, Ανδρέας Παύλου. Σύµφωνα µε τον κ. Παύλου, «η σηµαντικότερη εξέλιξη αφορά την εκτεταµένη χρήση του mobile. Σε αυτό προσαρµόζονται τα ίδια τα Social Media και κατ’ επέκταση τα ίδια τα brands. Τα σύγχρονα trends δείχνουν µια ξεκάθαρη τάση σε κινητές συσκευές και αυτό αποδεικνύεται καθηµερινά. Από τα stories, το αγαπηµένο format τόσο των χρηστών όσο και των brands, τα vertical videos, τα full-frame mobile experiences κτλ. Οι “έξυπνες” συσκευές θα συνεχίσουν να κερδίζουν “IQ Kudos” και θα γίνονται ακόµη πιο έξυπνες, ακόµη πιο χρήσιµες και πιθανότατα ακόµη ένα σηµείο επαφής ενός brand µε τον καταναλωτή, όπως για παράδειγµα ένα “έξυπνο” ψυγείο που θα ανιχνεύει τη µειωµένη ποσότητα γάλακτος και θα µπορεί να σου µεταφέρει τις σηµερινές προσφορές σε γάλα και ψωµί από την Χ υπεραγορά. Πέραν των Social Media, υπάρχουν αρκετές εξελίξεις στον χώρο του digital marketing. Η τεχνολογία, η καινοτοµία και τα βήµατα προόδου µε βάση τα data αλλάζουν το σκηνικό. Cross-platform synced ads: για αντιµετώπιση του second ή third screen effect. Cross-platform measurements: ίσως το µεγαλύτερο στοίχηµα είναι τα unified metrics από διάφορα µέσα. Η οµαδοποίηση, η συγκέντρωση και η ανάλυση όλων των δεδοµένων σε ένα συνολικό, ολοκληρωτικό report. Αυτό θα φέρει την επανάσταση στον κλάδο της επικοινωνίας ευρύτερα, αφού θα υπάρχει µια συνολική εικόνα επίδοσης και απόδοσης για το brand και όχι ξεχωριστές και ανεξάρτητες αναλύσεις για social media, global media, local media, traditional media κ.ο.κ. Από το 2018 ανακοινώθηκε ένας άτυπος ανταγωνισµός ανάµεσα σε Comscore και Nielsen µε τον ίδιο στόχο, τη δηµιουργία µιας κοινής µέτρησης για όλα τα σηµεία επαφής της µάρκας µε το κοινό».
Βίντεο, βίντεο, βίντεο…
«Οι τάσεις σήµερα είναι τρεις… Βίντεο, βίντεο, βίντεο. Όλα τα αποτελέσµατα σε καµπάνιες δείχνουν ότι το περιεχόµενο βίντεο που είναι ενδιαφέρον για τον καταναλωτή –είτε γιατί είναι χρηστικό είτε γιατί έχει χιούµορ– κερδίζει κάθε άλλη µορφή περιεχοµένου. Παράλληλα, οτιδήποτε δηµιουργούµε σε καµπάνιες, να είναι mobile first. Να µπορεί δηλαδή να ζήσει κανείς την πλήρη εµπειρία πρώτα από το κινητό του. Η τεχνητή νοηµοσύνη, το augmented reality και το voice control θα καθορίσουν την επόµενη 15ετία στο marketing. Ήδη από σήµερα, µε τα chatbots, την Alexa και τη Siri, καθώς και µε τις µεγάλες αλλαγές που έχουν ξεκινήσει στο e-commerce, µας δείχνουν τις προοπτικές τους», σηµειώνει ο κ. Κωνσταντίνος Ντάλτας.
SPAMMING ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΠΟΛΛΑ POSTS
Η εξειδίκευση στον τοµέα της διαφήµισης και της επικοινωνίας και κυρίως στη χρήση των νέων τεχνολογιών και των Μέσων Κοινωνικής ∆ικτύωσης αποτελεί σηµαντικό παράγοντα επιτυχίας. Πώς βλέπουν όµως οι άνθρωποι του τοµέα της διαφήµισης τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις; Σε ποιο βαθµό αξιοποιούν σωστά και αρκούντως ικανοποιητικά τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης και ποια θεωρούν ως τα συχνότερα λάθη τους;
Όπως αναφέρει στο Economy Today ο κ. Κυθρεώτης, «σε αυτή τη φάση, δεν υπάρχει κάποιο industry standard για το πώς οι κυπριακές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται µέσω Social Media. Υπάρχουν περιπτώσεις που το επίπεδο είναι αρκετά ψηλά αλλά και το αντίθετο, µε πολλές εταιρείες να κάνουν περισσότερο κακό στην εικόνα τους πάρα καλό, αφού δύο πολύ συχνά λάθη που επαναλαµβάνονται είναι το spamming (υπερβολικά πολλά posts µε επαναλαµβανόµενο µήνυµα) και το over-reaching (υπερβολικά ανοιχτή στόχευση που καταλήγει να σερβίρει περιεχόµενο σε χρήστες που δεν τους ενδιαφέρει). Γενικά, οι κυπριακές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στο θέµα της επικοινωνίας, θα πρέπει να διαχωρίσουν τη δραστηριότητά τους όσον αφορά το pure marketing και τις πωλήσεις τους µε το τι πρέπει να κάνουν στο κοµµάτι της καθαρά branded επικοινωνίας τους. Το πιο σηµαντικό σε αυτή τη φάση είναι η εξειδίκευση των ατόµων που εταιρείες εργοδοτούν για το κοµµάτι της online επικοινωνίας. Είναι απαραίτητο τα άτοµα αυτά, εφόσον είναι οι τελικοί decision makers, να έχουν αντίληψη για το τι σηµαίνει διαδικτυακή επικοινωνία και για το πώς να µεταφράζουν επιχειρηµατικούς στόχους σε digital communication strategy».
«ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΓΚΑΛΙΑΣΑΝ ΤΑ SOCIAL MEDIA»
Στο συµπέρασµα ότι «οι κυπριακές επιχειρήσεις έχουν σίγουρα αγκαλιάσει τα Social Media» καταλήγει ο κ. Ανδρέας Παύλου, προσθέτοντας πως «έχουν αντιληφθεί ότι ο καταναλωτής βρίσκεται εκεί και τα Social Media αποτελούν ένα κανάλι επαφής µε τους καταναλωτές. Παράλληλα, έχουν αντιληφθεί τις δυνατότητες στόχευσης που δίνονται και που τους επιτρέπουν ακριβώς τη στοχοποίηση συγκεκριµένων ατόµων χωρίς αποκλίσεις. Εκεί που σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης είναι κυρίως στον τρόπο διοχέτευσης των µηνυµάτων προς συγκεκριµένα είδη κοινού. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι ο καταναλωτής ανταποκρίνεται καλύτερα σε µηνύµατα που ταυτίζονται µε αυτόν/αυτήν παρά σε γενικότητες, όπως και σε µηνύµατα που νιώθει ότι απευθύνονται προσωπικά σε αυτόν/αυτήν παρά σε ένα ευρύ κοινό. Κι όµως συνήθως υιοθετούµε µια πιο γενική στάση µε γενικά µηνύµατα, γιατί η αρχική µας προσέγγιση µπορεί να απορρέει από µια στρατηγική που δεν εστιάζει στον διαχωρισµό ή την επιλογή συγκεκριµένου κοινού µε συγκεκριµένο µήνυµα. Υιοθετώντας µια πιο προσωπική και πιο social προσέγγιση, που επικροτεί τον διάλογο µε τον χρήστη, που επιδιώκει την κατευθείαν εξυπηρέτηση, που “κυνηγά” τη µια πώληση µέσω ενός chat στο messenger. Σίγουρα υπάρχουν οργανωτικές δυσκολίες ή ερωτήµατα αποδοτικότητας, αλλά θεωρώ –ως προσωπική άποψη– ότι η φιλοσοφία είναι η ίδια. Όπως ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια. Στη µετεξέλιξη της βάσης του 1-to-1 marketing, µε νέα δεδοµένα, σε νέο περιβάλλον».
«Στην Κύπρο πολλές εταιρείες φοβούνται τις αρνητικές κριτικές ή µια ενδεχόµενη επικοινωνιακή κρίση», σηµειώνει ο κ. Ντάλτας, προσθέτοντας πως «το πρώτο πράγµα που κάνουµε στη Red Wolf µε τους πελάτες µας είναι να τους εκπαιδεύουµε να µη φοβούνται. Με σωστή στρατηγική διαχείρισης φήµης και στιβαρό πλάνο διαχείρισης κρίσης. Σκεφτείτε το σαν την ταξιδιωτική ασφάλεια όταν ταξιδεύει κανείς στο εξωτερικό. Προετοιµάζεσαι κατάλληλα ώστε να µπορείς να απολαύσεις τα επικοινωνιακά οφέλη του digital χωρίς να ανησυχείς». ΕΤ
* Πηγές στατιστικών στοιχείων: Statista, Omnicore
ALL THINGS FACEBOOK & INSTAGRAM 2019
Το µεγαλύτερο συνέδριο για τα Social Media επιστρέφει και έχει να σου πει πολλά! Έπειτα από το sold out του 2018, το All Things Facebook & Instagram επιστρέφει στην Κύπρο για να εµπνεύσει, να εκπαιδεύσει και να καταγράψει όλες τις τάσεις γύρω από το marketing στο Facebook, το Instagram και το Messenger. Κορυφαίοι practitioners και πολύπειροι οµιλητές θα ανέβουν στη σκηνή του ATFBI’19, εστιάζοντας σε θέµατα δηµιουργικότητας, αποτελεσµατικότητας και στρατηγικής. Το συνέδριο θα πραγµατοποιηθεί στο Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία στη Λευκωσία και είναι µια συνδιοργάνωση του Εκδοτικού Οίκου ∆ίας και της Boussias Communications. Ανάµεσα στους επιβεβαιωµένους οµιλητές, και ο top-rated speaker της προηγούµενης διοργάνωσης και Most Followed Social Media & Live Video Coach της Γερµανίας, Alex Khan. Επίσης, ο William Bonaddio, Social Media Consultant και Social Media Editor-in-Chief της McDonald’s, η Teresa Heath-Wareing, Founder και Director της THW Marketing Limited, ο Harry Hugo, Συνιδρυτής και Chief Campaign Officer του The Goat Agency, o Jonny Mole, SVP και Head of Partnerships της Shuttlerock, ο Τάσος Βελιάδης, Chief Strategist της Socialab, ο Βαγγέλης ∆αβιτίδης, Συνιδρυτής και Executive Creative Director της 4 Wise Monkeys, ο Κωνσταντίνος Ντάλτας, Γενικός ∆ιευθυντής της Red Wolf, και η Άντρεα Χατζηβασιλείου, General Manager της Partners VMLY&R. Το συνέδριο παρουσιάζει η Τράπεζα Κύπρου.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης κυριαρχούν και στον χώρο της πολιτικής. Εκτός από το γεγονός ότι τα πλείστα πολιτικά πρόσωπα και κόµµατα διατηρούν προφίλ στα Social Media, µέσω αυτών στήνονται ολόκληρες προεκλογικές καµπάνιες, συγκεντρώσεις, διαµαρτυρίες πολιτών κ.ά. Ποιος είναι εν τέλει ο ρόλος τους στην πολιτική σήµερα; Σύµφωνα µε τον δρα Νικολή, «ο πολιτικός λόγος αλλάζει και γίνεται µε µεγαλύτερη διαφάνεια λόγω των κοινωνικών δικτύων. Ξέρουµε για παράδειγµα τι πληρωµένο περιεχόµενο και τι ενέργειες προωθεί – από τα πολιτικά κόµµατα µέχρι τις επιχειρήσεις. Αν υπήρχαν τέτοια εργαλεία πριν από περίπου τρία χρόνια, η παραπληροφόρηση σχετικά µε τον Πάπα, ότι ο ίδιος υποστήριζε τον Αµερικανό Πρόεδρο Τραµπ, θα είχε σταµατήσει. Παράλληλα, οι αλγόριθµοι στα ΜΚ∆ είναι προγραµµατισµένοι να µας προτείνουν παραπλήσιο περιεχόµενο µε αυτό που µας αρέσει να καταναλώνουµε, ενισχύοντας έτσι την προκατάληψη επιβεβαίωσης. Εάν ένας χρήστης παρακολουθεί συνεχώς λαϊκιστικό περιεχόµενο, τέτοιο περιεχόµενο θα συνεχίσει να εµφανίζεται στο timeline του. Η λειτουργία αυτή των ΜΚ∆ “χωρίζει” περισσότερο τις κοινωνικές οµάδες, αφού δεν φτάνει στα µάτια µας “η άλλη πλευρά της ιστορίας”, κάνοντας τους χρήστες λιγότερο ανεκτικούς».
«ΤΑ SOCIAL MEDIA ΔΙΝΟΥΝ ΦΩΝΗ»
«Όπως και σε άλλους τοµείς της ζωής µας, έτσι και στην πολιτική, τα ΜΚ∆ χρησιµοποιούνται µε διαφορετικούς τρόπους. Πέρα από τη χρήση τους για άµεση και έµµεση προώθηση πολιτικών ιδεών, προσώπων ή κοµµάτων, νοµίζω είναι σηµαντικό να δώσουµε περισσότερη σηµασία στη δυνατότητα των εργαλείων αυτών να ενδυναµώνουν φωνές που συνήθως αναγκάζονται σε σίγαση και να δίνουν πρόσβαση σε άτοµα ή οµάδες των οποίων η συµµετοχή στη δηµόσια συζήτηση αποκλείεται/περιορίζεται, καθώς και στη δυνατότητα της δηµιουργίας οµάδων/κοινοτήτων που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατή. Χωρίς την πρόθεση να εξιδανικεύσουµε τα ΜΚ∆, είναι σηµαντικό να αντιληφθούµε πως αυτές οι δυνατότητες υπάρχουν και έχουµε παραδείγµατα χρήσης τους καθηµερινά σε διαφορετικές περιπτώσεις», σχολιάζει η δρ Καραγιάννη.
Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ LIKE, SHARE, COMMENT
Ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη την οποία κατέθεσε στο Economy Today η δρ Χάρις Ξιναρή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια σε θέµατα Κριτικής και Πολιτισµικής Θεωρίας, πρόεδρος του Τµήµατος Ανθρωπιστικών Επιστηµών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου και ακαδηµαϊκή συντονίστρια του προγράµµατος MSc Digital Media. Σύµφωνα µε τη δρα Ξιναρή, «ο ρόλος των ΜΚ∆ έχει πλέον αποκτήσει, και στην Κύπρο, πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Οι χρήστες φαίνεται να τα χρησιµοποιούν ως ψηφιακό χώρο πολιτικής συµµετοχής και πολιτικής κινητοποίησης, όπως είδαµε να συµβαίνει σε διάφορα ζητήµατα που απασχόλησαν την κοινή γνώµη από το 2013 και µετά («κούρεµα» καταθέσεων, κατάρρευση του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, οικονοµική κρίση, προβλήµατα στην παιδεία και κινητοποιήσεις εκπαιδευτικών, καθώς και τα πρόσφατα γεγονότα που σχετίζονται µε τις γυναικοκτονίες αλλοδαπών).
Στο εξωτερικό, τα ΜΚ∆ έχουν σε πολλές περιπτώσεις χρησιµοποιηθεί και έχουν συµβάλει στην κινητοποίηση του κοινωνικού συνόλου και θεωρείται ότι συνέβαλαν στην εξέλιξη σηµαντικών πολιτικοκοινωνικών γεγονότων και κινητοποιήσεων, όπως για παράδειγµα το φαινόµενο της Αραβικής Άνοιξης το 2010. Αντίστοιχα, σε άλλες περιπτώσεις, κυβερνήσεις προσπάθησαν να φιµώσουν τους πολίτες βάζοντας φραγή στην πρόσβασή τους στα ΜΚ∆ µε στόχο την αποτροπή της οργάνωσης, της επικοινωνίας και της ενηµέρωσής τους, αλλά και της ενηµέρωσης της παγκόσµιας κοινότητας, για τα τεκταινόµενα στη χώρα, όπως στην περίπτωση του πραξικοπήµατος στην Τουρκία το 2016. Εντούτοις, µια µεγάλη συζήτηση που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια στους ακαδηµαϊκούς κύκλους και έχει πλέον εξαπλωθεί και στις συζητήσεις και στα ίδια τα ΜΚ∆, είναι το ζήτηµα της πραγµατικής επιρροής που έχουν τα ΜΚ∆ στις σύγχρονες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, ειδικότερα όσον αφορά το θέµα της συµµετοχής και της συµµετοχικότητας.
Ενδέχεται δηλαδή τα ΜΚ∆ να συµβάλλουν στη µετάδοση της πληροφορίας σχεδόν άµεσα και να παρέχουν τη δυνατότητα οργάνωσης διαµαρτυρίας και επικοινωνίας ανάµεσα στους χρήστες. Παρ’ όλ’ αυτά, αµφισβητείται κατά πόσον η ανταπόκριση και φυσική παρουσία των διαµαρτυροµένων ανταποκρίνεται στη µαζική διαµαρτυρία και κατακραυγή που µπορεί να υπάρχει σε κάποιο ΜΚ∆. Ένα άλλο ερώτηµα που τίθεται είναι η αξία της κάθε αντίδρασης (like, share, comment) και πώς αυτή µπορεί να υπολογιστεί σε επίπεδο επιρροής. Τέλος, η συµµετοχική κουλτούρα του διαδικτύου δεν εκφράζει απαραίτητα και πάντοτε µια σοβαρή πολιτική πράξη µε πραγµατική επιρροή και υλικές συνέπειες. Αντίθετα, πολλές φορές τα ΜΚ∆ λειτουργούν ως τρόπος και τόπος εκτόνωσης µιας κρίσης, γίνονται χώρος συγκεχυµένων και συχνά λανθασµένων πληροφοριών, ή και ένας ψηφιακός χώρος εξοµολόγησης και κατάθεσης συναισθηµατικών αντιδράσεων και όχι πολιτικών πράξεων».
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
Σε ό,τι αφορά την προστασία των προσωπικών δεδοµένων, αξίζει να αναφέρουµε ότι βρίσκεται ήδη σε ισχύ ο Κανονισµός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου και του Συµβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδοµένων αυτών (Γενικός Κανονισµός για την Προστασία ∆εδοµένων - ΓΚΠ∆, γνωστός ως GDPR). Σε σχόλιό της στο Economy Today, η Επίτροπος Προστασίας ∆εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου-Νικολαΐδου, σηµείωσε πως παρατηρήθηκαν από το Γραφείο της κρούσµατα παραβίασης, τα οποία αντιµετωπίστηκαν. Τόνισε πως το ουσιαστικό πρόβληµα δεν είναι µόνο η ανάρτηση προσωπικών δεδοµένων σε κάποιο µέσο, αλλά κυρίως η αναµετάδοση. Σηµείωσε ακόµα πως όσο πιο γρήγορα γίνει παρέµβαση για να αφαιρεθεί από κάποιο λογαριασµό µια ανάρτηση, τόσο πιο γρήγορα µπορεί να αντιµετωπιστεί, ενώ δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι συγκεκριµένο Μέσο Κοινωνικής ∆ικτύωσης, αµέσως µετά την ανάρτηση συγκεκριµένου υλικού και κατόπιν ενηµέρωσης της Επιτρόπου, προέβη σε διαγραφή τόσο της ανάρτησης όσο και των αναµεταδόσεων που γίνονταν. Καταλήγοντας, υπογράµµισε πως οι χρήστες θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι δεν είναι υπεύθυνο µόνο το µέσο/ιστοσελίδα που µεταδίδει το περιεχόµενο, αλλά και όσοι προβαίνουν σε δηµοσίευση ή αναµετάδοση.
TAILOR MADE ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΚΑΘΕ BRAND
Πώς µπορούν όµως τα Social Media να συµβάλουν στη δηµιουργία µιας πετυχηµένης στρατηγικής και ποιες συµβουλές δίνουν οι ειδικοί για το τι θα πρέπει να προσέξει µια επιχείρηση στο διαφηµιστικό της µήνυµα; Όπως υπογραµµίζει ο κ. Κυθρεώτης, «τα Social Media είναι πλέον κεντρικό touchpoint στη διεκπεραίωση µιας στρατηγικής επικοινωνίας, αφού µπορούν να λειτουργήσουν και συµπληρωµατικά ως amplification µιας εκστρατείας αλλά και ως η βασική, συνεχής προώθηση ενός brand. Το πιο σηµαντικό κοµµάτι όµως που καλύπτεται από τα Social Media είναι η ongoing συζήτηση που δηµιουργούν µεταξύ των χρηστών και του brand και που έχει ως αποτέλεσµα, µέσω της συνεχιζόµενης διάδρασής τους, τo personalization ενός brand και την πραγµατική επαφή του µε τους καταναλωτές. Η πιο βασική συµβουλή για οποιαδήποτε επιχείρηση όσον αφορά τη χρήση Μέσων Κοινωνικής ∆ικτύωσης είναι ότι η κάθε ενέργεια που πραγµατοποιείται πρέπει να γίνεται βασιζόµενη σε µια ολική στρατηγική online επικοινωνίας.
Το κάθε brand, όπως και το κάθε industry, διαφέρει και το τι µπορεί να δουλεύει καλά σε µια περίπτωση δεν σηµαίνει ότι θα δουλέψει και σε άλλες εταιρείες/βιοµηχανίες, πράγµα που σηµαίνει ότι η tailor made στρατηγική για το κάθε brand είναι άκρως απαραίτητη».
«Τα Social Media µόνα τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά κανάλια επικοινωνίας, όπως είπαµε και πριν, κάνουν κάτι όµως µοναδικά σε σχέση µε οτιδήποτε άλλο. Μπορείς να βρεις µε µεγάλη ακρίβεια το κοινό-στόχο σου, να περάσεις το µήνυµά σου χωρίς να σου κοστίσει τόσο ακριβά όσο η τηλεόραση, και έχεις το περιθώριο να κάνεις αλλαγές “on the go” ώστε να γίνει ακόµα πιο αποδοτικό. Αν υπάρχει µια συµβουλή που µπορώ να δώσω, είναι να µην προσπαθούν να τα αντιµετωπίζουν ως οποιοδήποτε άλλο µέσο. Το περιεχόµενο µέσα από το οποίο περνά το µήνυµα πρέπει να είναι προσαρµοσµένο στο κάθε µέσο. Για το κοινό του και τον τρόπο που το χρησιµοποιεί», σηµειώνει ο κ. Ντάλτας.