Της Άννας Κριθαρίδου
Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι το Facebook έχει αλλάξει άρδην τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και γενικότερα τον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το Economy Today σκιαγραφεί το προφίλ και την προσωπικότητα του ανθρώπου που συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας του Facebook.
Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ έχει εβραϊκή καταγωγή, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου ίδρυσε το Facebook. Tο 2010, το περιοδικό Time τον ανέδειξε ως «Πρόσωπο της Χρονιάς», ενώ κατάφερε να κάνει το Facebook να αριθμεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρήστες και ο ίδιος να γίνει δισεκατομμυριούχος. Πλέον το όνομά του φιγουράρει ψηλά στον κατάλογο των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο.
Η αρχή
Το Facebook άρχισε τη λειτουργία του στις 4 Φεβρουαρίου 2004, από τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο οποίος προχώρησε στην ίδρυσή του όντας δευτεροετής φοιτητής του Χάρβαρντ.
Όλα ξεκίνησαν όταν τρεις φοιτητές του Πανεπιστημίου αναζητούσαν έναν προγραμματιστή για να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα επικοινωνίας μεταξύ φοιτητών. Στην αρχή είχαν πληρώσει έναν άλλο φοιτητή, ο οποίος όμως εγκατέλειψε το σχέδιο και έτσι πρότεινε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Ο τελευταίος ήταν ήδη γνωστός στους πανεπιστημιακούς κύκλους, καθώς είχε δημιουργήσει το «Facemash» (εφαρμογή που έπαιρνε φωτογραφίες από την επίσημη ιστοσελίδα του Χάρβαρντ και ζητούσε από όσους έμπαιναν στη σελίδα να ψηφίζουν ποιος φοιτητής ή φοιτήτρια είναι πιο ελκυστικός/ή).
Το «Facemash» είχε μεγάλη ανταπόκριση και αυτός ήταν ο κύριος λόγος που ο Ζούκερμπεργκ προτάθηκε στους τρεις φοιτητές.
Στην πρώτη συνάντηση των τριών φοιτητών με τον Ζούκερμπεργκ, του ανέφεραν το σχέδιό τους για τη δημιουργία μιας σελίδας που αρχικά θα ήταν μόνο για τους φοιτητές του Χάρβαρντ και στη συνέχεια θα επεκτεινόταν στα σχολεία της Αμερικής.
Ο νεαρός τότε Μαρκ έδειξε ενδιαφέρον για την ιδέα και έστειλε μήνυμα στους φοιτητές ότι θα μπορούσε να φτιάξει ένα προσχέδιο για τη σελίδα. Στη συνέχεια, έστειλε μηνύματα με πληροφορίες για την πρόοδο που έκανε στο project.
Λίγο καιρό αργότερα, όμως, τα μηνύματα άλλαξαν ύφος, καθώς ο Μαρκ άρχισε να γράφει δικαιολογίες για το ότι δεν μπορούσε να τους συναντήσει λόγω φόρτου εργασίας, αν και ο πραγματικός λόγος ήταν ότι είχε αποφασίσει να «κλέψει» την ιδέα τους και πλέον δούλευε για δικό του όφελος. (Αυτή ήταν και μια εικασία την οποία πιστεύουν μέχρι σήμερα οι φοιτητές που τον επέλεξαν).
Μέρες αργότερα, ο Ζούκερμπεργκ τούς ανέφερε ότι σχεδίαζε να κάνει την ιστοσελίδα που ήθελαν ένα site που θα απευθυνόταν σε πολύ κόσμο, όταν όμως ένας εκ των δύο φοιτητών πλησίασε σε έναν πίνακα με σχέδια από αυτούς που χρησιμοποιούν οι προγραμματιστές, ο Ζούκερμπεργκ τού ζήτησε να απομακρυνθεί από αυτόν. Ο Μαρκ εικάζεται ότι εργαζόταν πάνω σε δύο σχέδια –το δικό του και των φοιτητών– με απώτερο σκοπό να τα συμπτύξει και να φτάσει στη δημιουργία της ιστοσελίδας που όλοι γνωρίζουμε...
Τον Ιανουάριο του 2004, o Ζούκερμπεργκ συναντήθηκε με τα αδέλφια Winklevoss και την Divya Narenda για τελευταία φορά. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, το «thefacebook.com» δεν ήταν έτοιμο, αλλά ο Μαρκ είχε εξασφαλίσει τα χρήματα για να αγοράσει τους σέρβερ.
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, η φήμη του Facebook εκτοξεύθηκε στα ύψη και ομολογουμένως ήταν θέμα χρόνου να διατεθεί και στο ευρύ κοινό. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο έμελλε να «κατακτήσει» ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμη και ο ίδιος ο Μαρκ, όταν εγκαινίασε την πλατφόρμα, δεν φανταζόταν τη μελλοντική επιτυχία του εγχειρήματός του. Μάλιστα, άφησε στη μέση τις σπουδές του και αποφάσισε να επενδύσει στην εφαρμογή.
Η δικαστική διαμάχη
Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά τη μεγάλη επιτυχία του Ζούκερμπεργκ, θα υπήρχαν και «εχθροί».
Σε αυτή την περίπτωση, οι «εχθροί» του ήταν οι συμφοιτητές του, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τον πλήρωσαν για να φέρει εις πέρας το project του κοινωνικού δικτύου «Harvard Connection», ιδέα που είχαν από το 2002 και αφορούσε τη δικτύωση των φοιτητών. Έτσι λοιπόν, τον Νοέμβριο του 2003, του έδωσαν πρόσβαση στον κώδικα του project.
Ο Ζούκερμπεργκ κατηγορήθηκε επίσης για αλλοίωση της εταιρείας των φοιτητών και κλοπή πληροφοριών από λογαριασμούς.
Στο Δικαστήριο της Μασαχουσέτης, το 2007, αναφέρθηκε ότι αυτές οι συζητήσεις μεταξύ των συμφοιτητών του Ζούκερμπεργκ δεν αποτελούν νομικά κατοχυρωμένη συμφωνία. Το 2008, η εταιρεία των φοιτητών έκανε συμβιβασμό με το Facebook.
«Το Κοινωνικό Δίκτυο» σε ταινία
Μετά τη μεγάλη επιτυχία που έκανε το «φατσοβιβλίο», ο Αμερικανός σκηνοθέτης Ντέιβιντ Φίντσερ μετέφερε στη μεγάλη οθόνη την ιστορία του Facebook αλλά και τη ζωή του ιδρυτή της υπηρεσίας. Για την ενσάρκωση και την ερμηνεία του, ο Τζέσι Άιζενμπεργκ (ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον Ζούκερμπεργκ) προτάθηκε για βραβείο Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, ενώ η ταινία κυριάρχησε στο αμερικανικό box office, με 23 εκατ. δολάρια εισπράξεις τις τρεις πρώτες ημέρες της προβολής της.
Το mea culpa του Ζούκερμπεργκ
Σκληρή αυτοκριτική έκανε ο Ζούκερμπεργκ, ο οποίος βρέθηκε ενώπιον του Κογκρέσου για να λογοδοτήσει για το σκάνδαλο παραβίασης προσωπικών δεδομένων της Cambridge Analytica.
Ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εγώ ξεκίνησα το Facebook, εγώ το διοικώ και εγώ είμαι υπεύθυνος για όλα όσα συμβαίνουν. Είναι πλέον εμφανές ότι δεν κάναμε αρκετά για να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο τα εργαλεία αυτά να χρησιμοποιούνται και για κακούς σκοπούς». Για το συγκεκριμένο σκάνδαλο, ο «κολοσσός» των social media, Facebook, συμφώνησε να καταβάλει πρόστιμο ύψους 500.000 στερλινών.
Από πλευράς του, ο συνήγορος του Facebook, Χάρι Κίνμονθ, ανέφερε ότι «η προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας παραμένουν ύψιστη προτεραιότητα για το Facebook, γι’ αυτό και θα συνεχίσει να δημιουργεί νέες μεθόδους ελέγχου».
Μηνιαίοι χρήστες και απολαβές
Οι μηνιαίοι χρήστες του Facebook πλέον έφθασαν τον εξωπραγματικό αριθμό των 2,5 δισεκατομμυρίων ατόμων. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που ανακοίνωσε το Facebook, οι ενεργοί μηνιαίοι χρήστες του αυξήθηκαν κατά 8%. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται στα 2,9 δισεκατομμύρια χρήστες, εάν συνυπολογισθούν και οι μηνιαίοι χρήστες των «συγγενικών» υπηρεσιών που ανήκουν στην εν λόγω υπηρεσία (Instagram, WhatsApp και Messenger).
Τα κρυπτονομίσματα και οι συναλλαγές
Ο Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου κρυπτονομίσματος, με την ονομασία Libra, σε συνεργασία με 27 ακόμα διεθνείς οργανισμούς, για άμεσες συναλλαγές μεταξύ χρηστών, ακόμα και αν δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό.
Όπως εξήγησε ο Ζούκερμπεργκ, «η δυνατότητα ανταλλαγής χρημάτων με το κινητό θα έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων, γιατί δεν θα χρειάζεται να κουβαλάμε πάντα μετρητά μαζί μας, που δεν είναι και ασφαλές, ή να πληρώνουμε έξτρα χρεώσεις για τις μεταφορές. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και για τους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στις “παραδοσιακές” τράπεζες ή σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο που δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό αλλά έχουν κινητό τηλέφωνο».
Η δωρεά για τη μάχη κατά του κορωνοϊού
Όντας γνωστός για τις φιλανθρωπίες του, ο ιδρυτής του Facebook δεν θα μπορούσε να μη δείξει ευαισθησία όσον αφορά την πανδημία που ταλανίζει το παγκόσμιο.
Σε ανάρτησή του, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αποκάλυψε ότι η εταιρεία θα δωρίσει $10 εκατομμύρια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και άλλα $10 εκατομμύρια στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών στις ΗΠΑ.
Ο ίδιος ανέφερε τα εξής: «Πολλοί άνθρωποι μάς έχουν πει ότι θέλουν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του κορωνοϊού, αλλά δεν γνωρίζουν πώς να το κάνουν, έτσι συνεργαστήκαμε με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη δημιουργία ενός Ταμείου Αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 (COVID-19 Solidarity Response Fund), στο οποίο μπορεί κανείς να κάνει μια δωρεά».
Τα χρήματα που έδωσε θα στηρίξουν άμεσα το έργο για την πρόληψη, ανίχνευση και αντιμετώπιση της έξαρσης σε όλο τον κόσμο.
Το τεχνολογικό μέλλον
Ο Ζούκερμπεργκ, αδιαμφισβήτητα, βλέπει μακροπρόθεσμα. Γι’ αυτό και προέβλεψε ότι μέχρι το 2030 οι άνθρωποι θα αντικαταστήσουν το κινητό τηλέφωνο με γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας και θα έχουν ευρέως πρόσβαση στην εικονική πραγματικότητα.
«Φανταστείτε ότι θα μπορείτε να ζείτε στο μέρος της επιλογής σας και να εργάζεστε εύκολα σε ένα άλλο μέρος. Αν καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε αυτό για το οποίο εργαζόμαστε, η δυνατότητα αυτή θα είναι μέχρι το 2030 πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα. Η άνοδος της εικονικής πραγματικότητας πρόκειται να αλλάξει τη φύση της κοινωνικής δικτύωσης».
Extra hints για το FB
- Το 1/10 του πληθυσμού του πλανήτη έχει λογαριασμό στο Facebook.
- Το 25% των εργοδοτών έχουν απορρίψει υποψήφιο για δουλειά, μετά από έρευνα στο προφίλ του στο Facebook.
- Το Facebook απασχολεί 1.700 άτομα σε 12 χώρες.
- Το 42% των ανδρών και το 62% των γυναικών με προφίλ στο Facebook έχουν χρησιμοποιήσει τον λογαριασμό τους για να ψάξουν το προφίλ του πρώην αγαπημένου τους προσώπου.