Τις προσπάθειες της Ουκρανίας να αντεπιτεθεί -και- στο οικονομικό μέτωπο εξετάζει το διεθνές μέσο ενημέρωσης, Forbes, επιχειρώντας να απαντήσει το κατά πόσον η Ουκρανία θα μπορούσε να κερδίσει έναν πόλεμο οικονομικών κυρώσεων.
Συγκεκριμένα, το Forbes θέτει στο μικροσκόπιο τους λόγους για τους οποίους η Δύση δεν υιοθετεί τις περισσότερες φορές τις ουκρανικές κυρώσεις, σκιαγραφώντας παράλληλα, πως η Ρωσία παρακάμπτει τους οικονομικούς περιορισμούς.
Χρήμα vs Μάχες
Όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος, η Ουκρανία έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία εξίσου σκληρές με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τους Ρώσους να αυξήσουν τη στρατιωτική τους παραγωγή, να βομβαρδίζουν πόλεις και να προβάλλουν σθεναρή αντίσταση στην ουκρανική αντεπίθεση.
Δεδομένου πως μία προοπτική για κατάπαυση του πυρός δεν μοιάζει, προς το παρόν, ορατή, όπως ούτε και μία στρατιωτική νίκη των Ουκρανών στο άμεσο μέλλον, το Forbes αναφέρει πως ο μόνος άλλος παράγοντας (πέραν των επιθέσεων από θαλάσσης και αέρος με μη επανδρωμένα αεροσκάφη) που θα μπορούσε να σφίξει τον κλοιό γύρω από την Ρωσία είναι οικονομικός.
Από πολιτική σκοπιά, οι κυρώσεις της Δύσης και της Ουκρανίας δεν έχουν απομονώσει τη Ρωσία από άλλες αναδυόμενες αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και άλλων μεγάλων κρατών όπως η Ινδία και η Βραζιλία.
Οι κυρώσεις δεν συνέτριψαν την οικονομία της, ωστόσο, ανάγκασαν τη Ρωσία να κάνει ό,τι χρειάζεται για να τις παρακάμψει.
Τον περασμένο μήνα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεψε ότι το ρωσικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,5% φέτος και κατά 1,3% το επόμενο έτος, ποσοστά σαφώς αυξημένα από το -2,1% του 2022, σύμφωνα με το World Economic Outlook του ΔΝΤ, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο.
Αν λοιπόν τα νούμερα ευσταθούν, αυτό σημαίνει πως η οικονομία της Ρωσίας αναπτύσσεται περισσότερο από όλη την Ευρώπη.
Η οικονομία για παράδειγμα της Γερμανίας φέτος έχει αρνητικό πρόσημο. Επίσης, η αύξηση του ρωσικού ΑΕΠ είναι συγκρίσιμη με αυτή των ΗΠΑ το 2023 και το 2024.
Καθώς όμως ο Λευκός Οίκος ζητά άλλα $24 δισεκατομμύρια για την Ουκρανία, έρευνα του CNN φανερώνει πως 55% των ερωτηθέντων απαντούν πως «enough is enough».
Το Forbes σημειώνει πως η Ουκρανία πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και για να το κάνει αυτό αποτελεσματικά, πρέπει να συντονίσει τις κυρώσεις αυτές με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Ουκρανικές κυρώσεις: Τι λείπει;
Ο Andriy Yermak, Ουκρανός κινηματογραφιστής που σήμερα είναι ο επικεφαλής του γραφείου του Προέδρου, δήλωσε ότι για την εξάλειψη της ρωσικής πολεμικής προσπάθειας, απαιτείται ισχυρότερη συνεργασία με τους εταίρους σε θέματα κυρώσεων.
«Απαιτούνται νέοι περιορισμοί, καθώς και αποτελεσματική εφαρμογή και έλεγχος», δήλωνε ο Yermak στο πρακτορείο ειδήσεων Interfax Ukraine, στα μέσα Ιουλίου.
«Παρέχουμε στους εταίρους μας εισηγήσεις σχετικά με το ποιοι περιορισμοί μπορούν να επιβληθούν και ποιοι έλεγχοι μπορούν να ενισχυθούν», ανέφερε, καλώντας τις χώρες του «παγκόσμιου νότου» να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία. Παράλληλα, εξέφρασε τη βεβαιότητα πως σύντομα «θα δούμε νέα βήματα από τους εταίρους μας».
Αμφισβητούν τις προθέσεις του Κιέβου οι δυτικοί
Οι Ουκρανοί ζητούν περισσότερα από τη Δύση σε αυτό το θέμα, αλλά το κύριο πρόβλημα είναι ότι ο κατάλογος των κυρώσεων, ο τρόπος που καταρτίζεται και γενικότερα, η διαδικασία εφαρμογής των κυρώσεων δεν είναι πλήρως διαφανείς.
Αυτό καθιστά όλο και πιο δύσκολο να πειστούν η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες να ακολουθήσουν τις κυρώσεις του Κιέβου, καθώς συχνά σημαίνει την επιβολή κυρώσεων σε οντότητες ή άτομα χωρίς σαφείς αποδείξεις, βάσει της προσέγγισης της Ουάσινγκτον.
Εξάλλου, όπως αναφέρει το Forbes, είναι γνωστό πως στην Ουκρανία η διαφθορά είναι ιδιαίτερα έντονη.
Για το λόγο αυτό οι ΗΠΑ δεν ενδίδουν στην επιβολή κυρώσεων από πλευράς Κιέβου, καθώς αυτές ενδέχεται να απορρέουν είτε από εσωτερικές πολιτικές διαφορές ή να είναι αποτέλεσμα διαφθοράς, αναφέρουν πηγές στην Ουάσιγκτον που ασχολούνται με τις τρέχουσες κυρώσεις.
Το Forbes επικαλείται μάλιστα πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times που ήθελε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να απολύει 24 επικεφαλής στρατολόγησης που φέρονται να εμπλέκονταν σε ένα σύστημα δωροδοκίας για την απομάκρυνση ατόμων από τη στρατιωτική θητεία. «Αυτή είναι μια συνηθισμένη μέρα στην Ουκρανία», σχολιάζει ο αρθρογράφος.
Εντούτοις, ο Vladislav Vlasyuk, σύμβουλος του Yermak σε θέματα κυρώσεων μετέφερε στο Forbes ότι η πολιτική κυρώσεων στην Ουκρανία δεν έχει χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά προς όφελος οποιουδήποτε.
«Χρειαζόμαστε τολμηρές δράσεις κατά οντοτήτων σε άλλες χώρες που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις», τονίζει. Η Δύση δεν φαίνεται να συμφωνεί ακόμη με αυτό, κάτι που μπορεί να οφείλεται στο ότι η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες εξετάζουν προσεκτικά σε ποιους θα επιβάλουν κυρώσεις όταν οι εισηγήσεις προέρχονται από την Ουκρανία.
Επίσης, παρά το ότι η Ουκρανία επιθυμεί να εμπλακούν και άλλες χώρες, θεωρείται απίθανο να καταφέρει τα μέλη των BRICS να συμμετάσχουν στις δυτικές κυρώσεις με ουσιαστικό τρόπο.
Οι μυστικές υπηρεσίες και το σκοτάδι που επικρατεί
Ορισμένες από τις κυρώσεις της Ουκρανίας εγκρίνονται με βάση απόρρητα έγγραφα της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SSU). Τα έγγραφα αυτά δεν μπορούν να μεταφερθούν στις χώρες-εταίρους, διότι η μεταφορά εμπιστευτικών εγγράφων της SSU σε άλλα κράτη απαγορεύεται από το νόμο. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρώπη δεν έχουν σαφή εικόνα των λόγων που κρύβονται πίσω από αυτές τις κυρώσεις.
Το τοπίο γίνεται ακόμη πιο θολό, αφού υπήρχαν υποψίες για συνεργασία μεταξύ κορυφαίων στελεχών της SSU και των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, κάτι που οδήγησε και στην απόλυση του τότε επικεφαλής της υπηρεσίας.
Οι ΗΠΑ είχαν επιβάλει τότε κυρώσεις σε μέλη της ουκρανικής κυβέρνησης, αλλά και σε πρώην μέλη, ωστόσο, παραμένει άγνωστο εάν οι εμπλεκόμενοι υπέστησαν ισότιμες κυρώσεις από το Κίεβο, την Ουάσινγκτον και την Ευρώπη.
Παράλληλα, υπήρξαν αναφορές από ουκρανικά και άλλα ΜΜΕ για πιθανή κατάχρηση της πολιτικής κυρώσεων από την SSU, κάτι που λειτούργησε ανασταλτικά στην υιοθέτηση ουκρανικών κυρώσεων από την Ουάσινγκτον.
Η Ρωσία που παρακάμπτει τις κυρώσεις και οι «φίλοι» της Δύσης
Η Ουκρανία κατηγορεί επίσης τρίτες χώρες ότι βοηθούν τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις, μία τακτική που βάζει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε δύσκολη θέση.
Το Κίεβο ισχυρίζεται ότι οι εταιρείες των αναδυόμενων και παραμεθόριων αγορών εμπλέκονται στη διακίνηση εξαρτημάτων οπλισμού προς τη Ρωσία.
Οι πιο «δραστήριες» βρίσκονται στην Αρμενία, τη Γεωργία, την Τουρκία και το Καζακστάν, αναφέρουν η πληροφορίες του Forbes, αλλά αυτό είναι δύσκολο να επαληθευτεί.
Πιστεύεται ότι αυτές οι τέσσερις χώρες έχουν παίκτες που πωλούν εξαρτήματα περιορισμένης τεχνολογίας στη Ρωσία - όπως ημιαγωγοί. Αυτό δεν είναι απαραίτητα μια επιχείρηση της μαύρης αγοράς.
Οι φίλοι της Ουάσιγκτον στην Ευρώπη εμπλέκονται επίσης.
Ο βιομηχανικός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την κατασκευή βαλλιστικών πυραύλων παραμένει μη εγκεκριμένος. Γερμανικές εταιρείες όπως η Walter κατασκευάζουν ένα μηχάνημα που μπορεί ακόμη να εξαχθεί στη Ρωσία.
Κάποιοι στην Ουκρανία προσπαθούν να πείσουν τις ΗΠΑ να επιβάλουν περισσότερους περιορισμούς στην εξαγωγή προϊόντων που χρησιμοποιούνται από εργολάβους στον κλάδο της άμυνας, αλλά αυτό θα επηρέαζε τις εταιρείες συμμαχικών κρατών.
«Πολυάριθμες εταιρείες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη παράγουν εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στους ρωσικούς πυραύλους και σε καμία από αυτές τις εταιρείες δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις ή πρόστιμα», λέει ο Pavlo Verkhniatskyi, μέλος του «Yermak-McFaul Expert Group»
Ο Ζελένσκι ξεκίνησε την ομάδα μαζί με το «γεράκι» της Ρωσίας και τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στη Μόσχα, Michael McFaul με σκοπό να συντονίσει τα καθεστώτα κυρώσεων της Ουκρανίας με εκείνα της Δύσης.
«Μπορούμε να κυνηγήσουμε δεκάδες και εκατοντάδες εταιρείες-βιτρίνες που χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη των κυρώσεων. Αλλά ο κατασκευαστής είναι αυτός που ξέρει σε ποιον πουλάει, ακόμη και αν υπάρχουν μεσάζοντες», λέει ο Verkhniatskyi. «Αν δεν γνωρίζουν πού πηγαίνει το προϊόν τους, δεν θα έπρεπε να εμπορεύονται πράγματα που δεν μπορούν να ελέγξουν, καθώς ορισμένα από αυτά τα προϊόντα πηγαίνουν σε πυραύλους που μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές», συμπληρώνει.
«Έχετε μηχανήματα και ανταλλακτικά από την ΕΕ που εξακολουθούν να βρίσκουν το δρόμο τους προς τα ρωσικά στρατιωτικά εργοστάσια παρά τις κυρώσεις», σημειώνει απευθυνόμενος στο Forbes.
«Έξυπνες κυρώσεις»
Ο Verkhniatskyi συνιστά επίσης «έξυπνες κυρώσεις» κατά ισχυρών Ρώσων επιχειρηματιών, φέρνοντας ως παράδειγμα τον δισεκατομμυριούχο Vladimir Lisin, ο οποίος περιλαμβάνεται στη λίστα του Forbes.
Ο Lisin είναι κυρίως γνωστός ως μεγιστάνας του χάλυβα, διαθέτει όμως και μία αξιόλογη εταιρεία εμπορίου και logistics. Η Ουκρανία του έχει επιβάλει κυρώσεις, αλλά η Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες όχι.
Αναφερόμενος στα μέλη της ρωσικής ελίτ, τους αποκαλεί «χρηματοδοτικούς αιμοδότες» στον πόλεμο του Κρεμλίνου.
«Η πίεση των κυρώσεων εναντίον τους πρέπει να αυξηθεί. Η κατάσχεση μερικών γιοτ ακούγεται ωραία, αλλά οι οικονομικές ροές προς τις επιχειρήσεις τους θα πρέπει να στοχοποιηθούν», υπογραμμίζει.
Ο αριθμός των κυρώσεων, σε σχέση με φυσικά και νομικά πρόσωπα, που έχει υιοθετήσει η Ουκρανία έχει πλέον ξεπεράσει τις 10.000, ενώ αναμένονται και άλλες.
Ορισμένα πολύτιμα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχουν πλήρως κατασχεθεί από την Ουκρανία.
Η Alpha Bank, μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές τράπεζες της Ρωσίας, κρατικοποιήθηκε στην Ουκρανία. Ο δισεκατομμυριούχος Mikhail Fridman, ο οποίος γεννήθηκε στην Ουκρανία αλλά κατοικούσε στο Λονδίνο, ήταν ο ιδρυτής αυτής της τράπεζας. Μάλιστα, όλα τα εμπορικά ακίνητα που διέθετε σε ουκρανικό έδαφος, περιήλθαν στην κατοχή ενός Ρώσου στρατηγού.
Όσον αφορά την επιβολή νέων κυρώσεων, ο Vlasyuk δήλωσε ότι ΗΠΑ και Ευρώπη θα πρέπει να επιβάλουν κυρώσεις στην κρατική ρωσική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Rosatom.
Είπε ότι η Δύση θα πρέπει να επιβάλει περαιτέρω ενεργειακές κυρώσεις, αν και αυτό θα αυξήσει τις τιμές των καυσίμων όταν ο πληθωρισμός θα έχει επιβραδυνθεί.
"Έχουμε επιβάλει κυρώσεις σε πάνω από 1.600 άτομα και οντότητες από την έναρξη της εισβολής, συμπεριλαμβανομένων τραπεζών με παγκόσμια περιουσιακά στοιχεία αξίας 1 τρισεκατομμυρίου λιρών (1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων) και εμπορικών συναλλαγών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσίας αξίας άνω των 20 δισεκατομμυρίων λιρών (25,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων)", ανέφερε η Βρετανίδα πρέσβης στις ΗΠΑ, Κάρεν Πιρς, σε γραπτή δήλωσή της στις 19 Ιουλίου κατά τη διάρκεια του εναρκτήριου στρατηγικού διαλόγου ΗΠΑ-Βρετανίας για τις κυρώσεις. Είπε επίσης, ότι οι κυρώσεις θα παραμείνουν "βασικό εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής" για την αντιμετώπιση της Ρωσίας.
Από την άλλη, η ΕΕ δήλωσε ότι θα παρατείνει τις κυρώσεις της μέχρι τον Ιανουάριο του 2024.
Στο αποκορύφωμα η κλιμάκωση
Το Forbes διαπιστώνει πως κανείς δεν έχει πληγεί από κυρώσεις τόσο σκληρά όσο η Ρωσία.
«Οι συστημικά σημαντικές ρωσικές τράπεζες έχουν αποκοπεί από το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα SWIFT- έχουν δεσμευτεί περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής της τράπεζας άνω των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο εξωτερικό- η Ευρώπη έχει περιορίσει σημαντικά (κάποτε το αποκαλούσε απαγόρευση) τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου- και πάνω από 1.000 δυτικές εταιρείες έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών. Οι Αμερικανοί επενδυτές δεν επιτρέπεται πλέον να επενδύουν στη Ρωσία.
Οι δαπάνες της ρωσικής κυβέρνησης για την άμυνα και η αντικατάσταση των εισαγωγών βοήθησαν την οικονομία να επιβιώσει από τις κυρώσεις μέχρι στιγμής. Τίποτα όμως από αυτά δεν έχει επιβραδύνει τον πόλεμο.
Μπορούν οι κυρώσεις να γίνουν αρκετά σκληρές ώστε να σηματοδοτήσουν στην αγορά ότι το τέλος είναι κοντά;
«Το μέτωπο των κυρώσεων δεν μπορεί να εξαντληθεί», λέει ο Verkhniatskyi. «Είναι μια συνεχής και συνεπής διαδικασία εντοπισμού και παρακολούθησης αυτών που κάνουν αυτόν τον πόλεμο πιο προσιτό για τον επιτιθέμενο. Πρέπει να βελτιωθεί. Φανταστείτε πόσο μαζικές θα ήταν οι κυρώσεις αν συμμετείχαν περισσότερες χώρες; Θα επιτάχυνε την πτώση του εγκληματικού ρωσικού καθεστώτος και θα σταματούσε αυτός ο πόλεμος», προσθέτει.
Το τέλος του δρόμου;
Ωστόσο, χωρίς περισσότερη διαφάνεια και νομιμότητα στη διαδικασία επιβολής κυρώσεων στην Ουκρανία, το Κίεβο δεν μπορεί να περιμένει από τη Δύση να αποδεχθεί τους καταλόγους κυρώσεών του.
Πρέπει επίσης να θεσπιστεί μια απλή και νόμιμη διαδικασία προσφυγής για να εισαχθεί το κράτος δικαίου στο καθεστώς των κυρώσεων.
Αυτό θα διασφαλίσει ότι δεν θα επιβληθούν άδικα κυρώσεις σε ξένες εταιρείες και θα ενισχύσει την αξιοπιστία της ομάδας κυρώσεων του Γέρμακ στα μάτια των Ευρωπαίων και Αμερικανών εταίρων.
Επί του παρόντος, αυτή είναι μία από τις κύριες διαφορές μεταξύ του ουκρανικού και του δυτικού καθεστώτος κυρώσεων, το οποίο απεικονίζει την Ουκρανία με αρνητικό φακό, εγείροντας υποψίες για διαφθορά στο εσωτερικό της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο επιβάλλονται οι κυρώσεις.
Τέλος, αν η Ουκρανία πρέπει να βασιστεί στις BRICS ή σε άλλες χώρες όπως το Καζακστάν και την Τουρκία, για να σκληρύνουν και αυτές τη στάση τους απέναντι στη Ρωσία, μάλλον θα απογοητευτεί στο τέλος, εκτιμά το Forbes.
«Από πολλές απόψεις, εκτός αν η Δύση επιβάλει δευτερογενείς κυρώσεις σε χώρες της αναδυόμενης αγοράς (σκεφτείτε την Κίνα), ίσως έχουμε φτάσει στο αποκορύφωμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας», καταλήγει το δημοσίευμα.
Πηγή: Forbes
Διαβάστε επίσης: Επιστρέφει με.. «φόρα» το κυπριακό χρήμα στην Ελλάδα