Πέραν των 200 δικαστικών υποθέσεων εκκρεμούν σε βάρος της κεντρικής κυβέρνησης, των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων κρατικών και κυβερνητικών επιχειρήσεων / οργανισμών και οι οποίες αποτελούν κίνδυνο για τα δημόσια οικονομικά σε περίπτωση που αυτές τελεσιδικίσουν σε βάρος της κυβερνητικής πλευράς.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση δημοσιονομικών κινδύνων που ετοίμασε το υπουργείο Οικονομικών με χρόνο αναφοράς τον Σεπτέμβριο του 2023, στα πλαίσια αξιολόγησης των δημοσιονομικών κινδύνων, συλλέχθηκαν στοιχεία που αφορούν τις αγωγές/ εφέσεις/ προσφυγές/ διαιτησίες που ενδεχομένως να έχουν οικονομικό κόστος στην ΚΔ, στις Οντότητες Γενικής Κυβέρνησης/ Κρατικές Επιχειρήσεις /Κρατικούς Οργανισμούς και στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ). Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν εμπίπτουν σε κλίμακα απαιτήσεων από €500.000 και άνω, ή στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να καθοριστεί κλίμακα, το δυνητικό τους κόστος να ξεπερνά το €1.000.000.
Απαιτήσεις
Όπως φαίνεται χαρακτηριστικά και στον σχετικό πίνακα, στην κλίμακα απαίτησης 500 χιλιάδων μέχρι 2 εκατ, υπάρχουν 78 υποθέσεις για την κεντρική κυβέρνηση, 31 για τις οντότητες της κυβέρνησης και τις κρατικές επιχειρήσεις / οργανισμούς και 15 υποθέσεις για της Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ).
Για την κλίμακα απαίτησης 2 εκατ. και άνω, υπάρχουν 56 υποθέσεις για την κεντρική κυβέρνηση, 25 για τις λοιπές οντότητες και 12 για τις ΑΤΑ, ενώ για τις απαιτήσεις ενός εκατ. και άνω (μόνο για διαιτησίες) υπάρχει μία υπόθεση για την κεντρική κυβέρνηση, 2 για τις άλλες οντότητες και καμιά για τις ΑΤΑ.
Πέραν των περιπτώσεων αυτών, υπάρχει και αριθμός προσφυγών που αφορούν τις πιο πάνω κατηγορίες για τις οποίες δεν είναι εφικτό να συλλεχθούν στοιχεία για το πού θα κυμανθεί το ύψος της απαίτησης, και ως εκ τούτου δεν μπορούν να καταταχτούν σε κλίμακα.
Τι αφορούν οι αγωγές
Όσον αφορά στην κεντρική κυβέρνηση, οι δικαστικές αγωγές εφέσεις/ προσφυγές/ διαιτησίες αφορούν κυρίως:
➢ Αγωγές τρίτων των οποίων η οικονομική τους θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 για αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
➢ Αγωγές τρίτων για οικονομικές απαιτήσεις για προσφορές που δεν τους κατακυρώθηκαν, διοικητικές πράξεις ή από συμβόλαια για εκτέλεση κυβερνητικών έργων και συμβόλαια συντήρησης.
➢ Αγωγές τρίτων για ατυχήματα/ τραυματισμούς/ θέματα υγείας που συνέβησαν, και κατά την εκτίμηση των εναγόντων την ευθύνη φέρει η ΚΔ.
➢ Αγωγές τρίτων για απαλλοτριώσεις στοιχείων πάγιου ενεργητικού (κυρίως γης) που κατά την εκτίμηση των εναγόντων έχουν υποστεί οικονομική ζημιά είτε αυτή αφορά την εκτιμώμενη αξία της απαλλοτριωθείσας γης ή/και πιθανά διαφυγόντα κέρδη από τη μη χρήση των εν λόγω στοιχείων πάγιου ενεργητικού.
Όσον αφορά στις άλλες δυο κατηγορίες, οι αγωγές αφορούν κυρίως:
➢ Αγωγές τρίτων είτε από συμβάσεις είτε από ζημιές σε ιδιωτικές περιουσίες κατά την εκτέλεση εργασιών.
➢ Αγωγές υπαλλήλων λόγω προαγωγών/ μισθολογικών κλιμάκων ή και άλλων θεμάτων προσωπικού.
Κηδεμόνας τ/κ περιουσιών
Πέραν αυτών, σημειώνεται ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των αγωγών που καταχωρούνται στα Δικαστήρια εναντίον του Κηδεμόνα Τ/κ Περιουσιών (46 υποθέσεις που μοιράζονται στις κλίμακες απαιτήσεων «€500.000-€2.000.000» και «€2.000.000 και άνω»), προσβάλλεται η εκ του νόμου εξουσία του Κηδεμόνα Τ/κ Περιουσιών να έχει υπό την διαχείριση του τις Τ/κ Περιουσίες που εγκαταλείφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους, συνεπεία της Τουρκικής εισβολής του 1974. Η συγκεκριμένη εξουσία ωστόσο ήδη κρίθηκε συνταγματική, νόμιμη και αιτιολογημένη, μέσα από σωρεία αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ως εκ τούτου κρίνονται ιδιαίτερα χαμηλού δημοσιονομικού ρίσκου και δεν αναμένεται να επιφέρουν οποιοδήποτε δημοσιονομικό κόστος.
Κίνδυνοι
Αναλύοντας τους κινδύνους που προκύπτουν, στην έκθεση του υποικ επισημαίνεται ενδεικτικά για την κεντρική κυβέρνηση ότι οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι προκύπτουν σε περίπτωση που εκδοθεί απόφαση δικαστηρίου εναντίον της Δημοκρατίας οπότε επιβάλλεται η καταβολή χρηματικών αποζημιώσεων στους ενάγοντες. Σε περίπτωση που οι χρηματικές αποζημιώσεις είναι ψηλές τότε επηρεάζονται αρνητικά τα δημόσια οικονομικά και κατά συνέπεια η μη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που τίθενται με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα.
Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι θα προκύψουν κυρίως από δικαστικές αποφάσεις που αφορούν αγωγές τρίτων των οποίων η οικονομική τους θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 για αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς και από πιθανές αγωγές που υποβλήθηκαν ή θα υποβληθούν (μετά από την εκδίκαση προσφυγών στο Διοικητικό Δικαστήριο) και αφορούν περιορισμό αναπτυξιακών δικαιωμάτων μέσω της εφαρμογής Τοπικών Σχεδίων.
Σε σχέση με τις άλλες δυο κατηγορίες, δηλαδή τις Οντότητες Γενικής Κυβέρνησης/Κρατικές Επιχειρήσεις/Κρατικοί Οργανισμοί και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ) αναφέρεται ότι οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι αφορούν είτε αγωγές τρίτων είτε αγωγές υπαλλήλων κατά των οντοτήτων αυτών.
Μετριασμός κινδύνων
Τέλος, όσον αφορά στη λήψη μέτρων για μετριασμό των κινδύνων, σημειώνεται ότι για την κεντρική κυβέρνηση, η πρακτική που ακολουθείται είναι η ετήσια συμπερίληψη σχετικής πρόνοιας στον κρατικό Προϋπολογισμό για κάλυψη αποζημιώσεων και εξόδων για την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων κατά της Δημοκρατίας από οποιοδήποτε δικαστήριο.
Περαιτέρω αναφέρεται ότι στην προσπάθεια μετριασμού του κινδύνου από δικαστικές διαδικασίες που δεν έχουν ολοκληρωθεί και για τις οποίες εκκρεμεί απόφαση το Κράτος, μεταξύ άλλων, προσπαθεί να ενεργεί πάντα μέσα από τις σαφείς απαιτήσεις του Συντάγματος, των διοικητικών διαδικασιών και των νομοθετικών διατάξεων, καθώς και να χρησιμοποιεί μεθόδους εξωδικαστικής διευθέτησης διαφορών που συνήθως αποτελεί μία πιο γρήγορη και λιγότερο δαπανηρή οδό αντιμετώπισης διαφορών.
Για τις Οντότητες Γενικής Κυβέρνησης/Κρατικές Επιχειρήσεις/Κρατικοί Οργανισμοί και τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ), σημειώνεται ότι ο Κώδικας Δημόσιας Διακυβέρνησης (ΚΔΔ) του 2019 προωθεί καλές πρακτικές με τις οποίες οι ΟΔΔ καλούνται να συμμορφωθούν. Ακολουθώντας αυτές τις πρακτικές μειώνονται και οι πιθανότητες κινδύνων που προέρχονται από δικαστικές αποφάσεις εναντίον τους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έρχονται χιλιάδες «έξυπνες» στάσεις λεωφορείων - Τι θα περιλαμβάνουν