Οι ελπίδες του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να εξασφαλίσει από τη Σαουδική Αραβία επενδυτικές δεσμεύσεις ύψους έως και 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ενδέχεται να συγκρουστούν με μια άλλη δαπανηρή φιλοδοξία – τον μετασχηματισμό της οικονομίας του ιδίου του βασιλείου.
Τα σχέδια του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MBS) για τη διαφοροποίηση της εξαρτώμενης από το πετρέλαιο χώρας είναι πιθανό να κοστίσουν κοντά στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις που συγκέντρωσε το Bloomberg News. Η τεράστια κλίμακα των εγχώριων δεσμεύσεων – που υπολογίστηκαν από το Bloomberg με βάση συνεντεύξεις με άτομα που γνωρίζουν τα σχέδια, προβλέψεις της αμερικανικής κυβέρνησης, σαουδαραβικές εκτιμήσεις και στοιχεία από τον ερευνητή MEED – μεταμορφώνουν τον ρόλο του βασιλείου στην παγκόσμια οικονομία.
Οι δεκαετίες που η Σαουδική Αραβία κέρδιζε περισσότερα χρήματα από όσα ξόδευε στο εσωτερικό της κάποτε άφηνε τεράστια πλεονάσματα για να επενδύσει στο εξωτερικό. Οι υψηλές εγχώριες δαπάνες και η πτώση των τιμών του πετρελαίου έχουν τώρα οδηγήσει σε αντιστροφή. Η στρόφιγγα του πετροδολαρίου εξακολουθεί να βγάζει τεράστιες ποσότητες μετρητών, αλλά ο μετασχηματισμός της σαουδαραβικής οικονομίας είναι μια δαπανηρή προσπάθεια.
Ο μετασχηματισμός κοστίζει ακριβά
Τα γιγαντιαία επενδυτικά σχέδια – κυρίως μια φουτουριστική νέα πόλη με την ονομασία Neom που θα μπορούσε να κοστίσει πάνω από 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια αν ολοκληρωθεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και ατόμων που γνωρίζουν την κατασκευή – έχουν ωθήσει τη χώρα σε ένα διευρυνόμενο έλλειμμα. Το Neom είχε προβλεφθεί ότι θα κόστιζε 500 δισεκατομμύρια δολάρια όταν παρουσιάστηκε το 2017.
Η χώρα του Κόλπου έχει επίσης δεσμευτεί να φιλοξενήσει αρκετές παγκόσμιες εκδηλώσεις που απαιτούν επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, όπως η Παγκόσμια Έκθεση 2030, το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA το 2034 και το Ασιατικό Κύπελλο AFC το 2027. Εν τω μεταξύ, το έργο της Trojena – μέρος της Neom – αναμένεται να προσθέσει 30 χιλιόμετρα πίστες σκι για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Ασιατικούς Αγώνες του 2029.
Το κόστος για την προετοιμασία και τη φιλοξενία αυτών των εκδηλώσεων θα μπορούσε να ανέλθει σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, αν και συγκεκριμένοι αριθμοί δεν είναι διαθέσιμοι επειδή η κυβέρνηση δεν παρέχει λεπτομέρειες, δήλωσαν δύο οικονομολόγοι που ερωτήθηκαν από το Bloomberg News.
Η Σαουδική ατζέντα δαπανών φρενάρει τα σχέδια Τραμπ
Όλες αυτές οι δαπάνες θα περιορίσουν το ποσό που μπορεί να διαθέσει ο MBS στον Τραμπ, ο οποίος μεταβαίνει σήμερα στο Ριάντ. Ήδη, το βασίλειο έχει μειώσει τις φιλοδοξίες του σε τμήματα του Neom. Το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων του βασιλείου, ύψους 940 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μειώνει επίσης τους προϋπολογισμούς πολλών έργων και αυξάνει τον δανεισμό για να συμβαδίσει με τις δεσμεύσεις δαπανών. Ενώ τα επίπεδα χρέους είναι επί του παρόντος χαμηλά, κινδυνεύουν να αυξηθούν σταθερά.
«Ο Τραμπ κυνηγάει επενδύσεις ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, αλλά η Σαουδική Αραβία δεν μπορεί να τα προσφέρει», δήλωσε ο Ζιάντ Νταούντ, επικεφαλής οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών στο Bloomberg Economics, επισημαίνοντας ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών του βασιλείου έγινε αρνητικό κατά το περασμένο έτος. «Η Σαουδική Αραβία έχει γίνει εισαγωγέας κεφαλαίων, ακόμη και με τις τιμές του πετρελαίου σε σχετικά υψηλά επίπεδα, και είναι πιθανό να παραμείνει τουλάχιστον μέχρι το 2030. Αυτό θα αναδιαμορφώσει τη σχέση της με την παγκόσμια οικονομία».
Ακόμα και αν η Σαουδική Αραβία ανακοινώσει μεγάλους αριθμούς επενδύσεων κατά τη διάρκεια της επίσκεψης και αποκαλύψει μια σειρά επιχειρηματικών συνεργασιών, πολλά από τα χρήματα μπορεί να μην εισρεύσουν στην αμερικανική οικονομία σύντομα. «Νέο εμπόριο και επενδύσεις ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων τα επόμενα τέσσερα χρόνια δεν πρόκειται να συμβούν», δήλωσε ο Τιμ Κέιλεν, μελετητής στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσιγκτον. «Θα αντιπροσώπευε μια τεράστια αύξηση σε σχέση με τα πρόσφατα επίπεδα και θα αντιπροσώπευε ουσιαστικά όλα τα περιουσιακά στοιχεία του PIF και σχεδόν ένα ολόκληρο έτος του ΑΕΠ».
Η MBS – όπως ονομάζεται ο defacto κυβερνήτης του βασιλείου – έχει ήδη βοηθήσει τον Τραμπ να εξασφαλίσει χαμηλότερες τιμές βενζίνης στην πατρίδα του, ενισχύοντας την παραγωγή αργού. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την επίσκεψη του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έφυγε από τη Σαουδική Αραβία με άδεια χέρια, αφού συναντήθηκε με τον πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου για να παρακαλέσει για βοήθεια στην αντιμετώπιση του ραγδαία αυξανόμενου πληθωρισμού.
Αλλά αυτό από μόνο του δεν θα είναι αρκετό για να κερδίσει την εύνοια ενός προέδρου που είναι γνωστός για τη συναλλακτική του προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική.
Δύσκολο στοίχημα το 1 τρισ. δολάρια
Η επιχειρηματική κοινότητα της Σαουδικής Αραβίας δέχεται τηλεφωνήματα από κυβερνητικά υπουργεία που προσπαθούν να βρουν πληροφορίες σχετικά με το τι εμπορικές και επενδυτικές επιχειρήσεις σχεδιάζουν να κάνουν με τις ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν το θέμα. Μεγάλα συμβόλαια που σχετίζονται με την ανάπτυξη του σχεδίου οικονομικού μετασχηματισμού του MBS φαίνεται πιθανό να δοθούν σε αμερικανικές εταιρείες.
Το πόσο πολλά από όλα αυτά θα συνέβαιναν ούτως ή άλλως, θα είναι αμφισβητήσιμο. Θα βοηθήσει να δώσει στον Τραμπ αριθμούς που τραβούν την προσοχή, ακριβώς όπως προσπαθεί να πείσει τους Αμερικανούς ότι οι παγκόσμιοι δασμοί του είναι καλοί για την αμερικανική οικονομία και θα ενισχύσουν τις προοπτικές απασχόλησής τους. Ανεξάρτητα από το ποιος βρίσκεται στον Λευκό Οίκο, η Σαουδική Αραβία χρειάζεται να αγοράζει αμερικανικά αγαθά και υπηρεσίες για να προστατεύσει τα σύνορά της και να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες της να γίνει κόμβος για πράγματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η παγκόσμια εφοδιαστική, ο τουρισμός και η χρηματοδότηση.
Παρόλα αυτά, το να φτάσει αυτός ο αριθμός στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια θα μπορούσε να είναι δύσκολο. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε να προσπαθήσει να επεκτείνει οποιαδήποτε δέσμευση σε μια δεκαετία ή και περισσότερο, δήλωσε η Rachel Ziemba, βοηθός ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια.
«Συνολικά, νομίζω ότι θα υπάρξουν περισσότερες ανακοινώσεις και επιθυμία για συνεργασία – οικονομικά, στην ενέργεια και την τεχνητή νοημοσύνη και από την άποψη των επενδύσεων – παρά πραγματικά συγκεκριμένα βήματα», δήλωσε η ίδια. «Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και οι ΗΠΑ πιθανόν να αισθάνονται άνετα να είναι λίγο ασαφείς ως προς τις λεπτομέρειες και να βρουν έναν συνδυασμό συμφωνιών αγοράς, προτεινόμενων επενδύσεων και ορισμένων τομέων μείωσης των εμπορικών φραγμών».
Μέχρι στιγμής, ο MBS έχει υποσχεθεί στον Τραμπ 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιπλέον επενδύσεις και εμπόριο με τις ΗΠΑ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, οι τιμές του αργού στα 63 δολάρια περίπου το βαρέλι ασκούν νέες πιέσεις στο βασίλειο. Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι η Σαουδική Αραβία χρειάζεται μια τιμή 96 δολαρίων το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της και 113 δολάρια αν συμπεριληφθούν οι εγχώριες δαπάνες του PIF για τα έργα του MBS.
«Οποιεσδήποτε εξωτερικές απαιτήσεις θα προσθέσουν μόνο πίεση σε μια ήδη τεταμένη θέση», δήλωσε η Μόνικα Μαλίκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Abu Dhabi Commercial Bank PJSC.
Σίγουρα, η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας και η PIF έχουν ήδη αρχίσει να καθυστερούν ορισμένα εγχώρια επενδυτικά σχέδια και θα μπορούσαν να τα καθυστερήσουν περαιτέρω ή να μειώσουν ορισμένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδιά τους. Αυτό θα τους έδινε μεγαλύτερο περιθώριο για δαπάνες βραχυπρόθεσμα.
Όμως, τα τεντωμένα οικονομικά της χώρας έχουν αρχίσει να φαίνονται στον αυξανόμενο ρυθμό έκδοσης σαουδαραβικού χρέους. Η κυβέρνηση δανείστηκε το μεγαλύτερο ποσό που έχει καταγραφεί στο πρώτο τρίμηνο, ακόμη περισσότερο από ό,τι στα βάθη του 2020, όταν οι τιμές του πετρελαίου έγιναν για λίγο αρνητικές.
Παρόλα αυτά, το συνολικό χρέος της Σαουδικής Αραβίας ανέρχεται σε 354 δισ. δολάρια, μόλις περίπου 30% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και είναι χαμηλό με βάση τα πρότυπα των περισσότερων άλλων κυβερνήσεων. Διαθέτει πάνω από 400 δισ. δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα που είναι παρκαρισμένα στην κεντρική τράπεζα και ένα μεγάλο μέρος αυτών είναι κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ.
«Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα είναι ελλειμματικό τα επόμενα χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν νέα χρήματα για επενδύσεις στο εξωτερικό», δήλωσε ο Κάλεν. «Έτσι θα πρέπει είτε να δανειστούν είτε να πουλήσουν τις υπάρχουσες επενδύσεις για να χρηματοδοτήσουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ ή αλλού».
Πηγή: newmoney.gr