Του Ξένιου Μεσαρίτη
Ο Μπεράτ Αλμπαράκ, ο γαμπρός του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έδωσε απροσδόκητα την παραίτησή του από Υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, μια μέρα μετά την απόλυση του κυβερνήτη της κεντρικής τράπεζας, πυροδοτώντας νέα πολιτική και οικονομική αναταραχή ενώ η Τουρκία αντιμετωπίζει ήδη μια τεράστια οικονομική κρίση.
Ο Albayrak, 42 ετών, ανέφερε ότι λόγοι υγείας τον ώθησαν στην απόφασή του να παραιτηθεί από υπουργός Οικονομικών, σύμφωνα με δήλωση που δημοσιεύτηκε στον επαληθευμένο λογαριασμό του Instagram την Κυριακή. Η ανακοίνωση ήρθε μια ημέρα αφότου ο Ερντογάν αντικατέστησε τον Διοικητή της κεντρικής τράπεζας Murat Uysal με τον πρώην υπουργό Χρηματοδότησης Naci Agbal, επικριτή της οικονομικής διαχείρισης του Albayrak.
Εάν ο Ερντογάν αποδεχτεί την παραίτηση του γαμπρού του, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια δραματική αλλαγή στην οικονομική πολιτική, καθώς και μια πολιτική αναπροσαρμογή στο κυβερνών κόμμα. Ο Albayrak θεωρήθηκε ευρέως ως ο πιθανός διάδοχος του Ερντογάν, ο οποίος ηγείται της Τουρκία ως πρωθυπουργός ή πρόεδρος από το 2003.
Η λίρα σημείωσε πρωτόγνωρη άνοδο έως και 3,2% έναντι του δολαρίου στις πρώτες συναλλαγές του πρωινού της Δευτέρας, 9 Νοεμβρίου, υποδηλώνοντας την αισιοδοξία των επενδυτών ότι οι αλλαγές ενδέχεται να οδηγήσουν σε επιστροφή σε μια πιο ορθόδοξη οικονομική πολιτική. Οι πολιτικές του Albayrak χαρακτηρίστηκαν από άσκοπες προσπάθειες για τον έλεγχο της αξίας του νομίσματος χωρίς την αύξηση των επιτοκίων, σύμφωνα με την ευρέως ανορθόδοξη άποψη του Ερντογάν ότι τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν σε υψηλότερο πληθωρισμό. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ισχύει το αντίθετο.
Σημειώνεται ότι η τουρκική λίρα από το 8.51 έναντι του δολαρίου της Παρασκευή, σημείωσε εκπληκτική ανατίμηση, αφού έφτασε μέχρι και στα 8,19 έναντι του δολαρίου σήμερα το πρωί.
Οικογενειακοί δεσμοί με τον Ερντογάν
Η επιθετική διαχείριση του Albayrak και οι οικογενειακοί δεσμοί με τον πρόεδρο, είχαν κερδίσει βαρύτητα στο κυβερνών κόμμα, αλλά και πολλούς επικριτές, τόσο στο πολιτικό σύστημα όσο και μεταξύ των επενδυτών, βλέποντας την Τουρκία λιγότερο ως οικονομία ελεύθερης αγοράς αλλά περισσότερο ως υβριδική οικονομία υπό την επιμέλεια του Ερντογάν και του γαμπρού του.
Ο Albayrak υπηρέτησε στο παρελθόν ως υπουργός Ενέργειας για τρία χρόνια έως ότου ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Οικονομικών το 2018. Είναι παντρεμένος με την μεγαλύτερη κόρη του Ερντογάν, Έσρα από το 2004.
Η πρώτη βόμβα του Σαββατοκύριακου - η απόφαση απολύσεως του αρχηγού της κεντρικής τράπεζας - οφείλεται στην απογοήτευση του Ερντογάν για τη χρήση δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια αποτυχημένη προσπάθεια στήριξης της λίρας, σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους που καταθέτουν την άποψή τους στα ξένα μέσα ενημέρωσης. Αυτή η πολιτική εφαρμόστηκε από την κεντρική τράπεζα με ισχυρή υποστήριξη από το υπουργείο του Albayrak, ανέφεραν οι πολίτες.
Αφού ο Albayrak ανέλαβε την οικονομία τον Ιούλιο του 2018, οι τουρκικές αρχές ξεκίνησαν επιθετικά να ξοδεύουν αποθεματικά για να συγκρατήσουν την πτώση της τουρκικής λίρας. Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs Group Inc. εκτιμούν ότι οι παρεμβάσεις ξεπέρασαν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος.
Η τουρκική λίρα μειώθηκε περισσότερο από 30% τους τελευταίους 12 μήνες, σημειώνοντας την χειρότερη απόδοση μεταξύ των μεγαλύτερων παγκόσμιων νομισμάτων που παρακολουθεί το Bloomberg.
Ασυνήθιστη παραίτηση
Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών και Οικονομικών επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα της ανακοίνωσης του Albayrak στο Bloomberg, ζητώντας να μην κατονομαστεί. Ο ασυνήθιστος τρόπος της παραίτησης προκάλεσε αναταραχή, εκπλήσσοντας ακόμη και μερικούς από τους βοηθούς του Albayrak, οι οποίοι δήλωσαν ότι το τηλέφωνο του υπουργού ήταν κλειστό όταν προσπάθησαν να επικοινωνήσουν μαζί του.
Ο Albayrak φάνηκε επίσης ότι διέγραψε τον λογαριασμό του στο Twitter την Κυριακή. Πάνω από πέντε ώρες μετά την καταχώρηση της παραίτησης, οι τουρκικές αρχές δεν είχαν ακόμη εκδώσει επίσημη επιβεβαίωση ή διάψευση.
Ο Agbal, ο νέος κυβερνήτης, έχει συχνά εκφράσει κριτική για την πολιτική του Albayrak να παρεμβαίνει στις αγορές. Ο διορισμός του θα σήμαινε ότι έρχονται υψηλότερα επιτόκια, αλλά αυτό εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο διαπραγματεύτηκε ένα επίπεδο ανεξαρτησίας χρησιμοποιώντας εργαλεία νομισματικής πολιτικής.
«Περιμένουμε από τον νέο κυβερνήτη της κεντρικής τουρκικής τράπεζας να λάβει άμεσα μέτρα για να ρυθμίσει τη νομισματική πολιτική στην προσπάθεια να σταθεροποιήσει τη λίρα και να αρχίσει σιγά σιγά να αναπληρώνει τα αποθεματικά», δήλωσε ο Per Hammarlund, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής των αναδυόμενων αγορών της SEB AB στη Στοκχόλμη.
Τα ακαθάριστα αποθεματικά της Τουρκίας μειώθηκαν 21% φέτος στα 84,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ τα καθαρά αποθεματικά συναλλάγματος μειώθηκαν περισσότερο από το μισό στα 18,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η κεντρική τράπεζα δανείστηκε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια κατά τη διάρκεια των 16 μηνών του πρώην διοικητή Uysal.