Στα τέλη Δεκεμβρίου, οι αδελφοί Νικίτα και Κίριλ Μορντάσοφ έκαναν αυτό που τους ζήτησε ο πατέρας τους και μεταβίβασαν πίσω στον Ρώσο ολιγάρχη τις μετοχές τους σε εταιρεία εξόρυξης. Ο Αλεξέι Μορντάσοφ είχε δώσει στα παιδιά του μερίδια στην οικογενειακή επιχείρηση ως μέρος σχεδίου διαδοχής, αλλά αποφάσισε ότι δεν ήταν αρκετά έτοιμα, σύμφωνα με κοντινό του πρόσωπο.
Δύο μήνες αργότερα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο κ. Μορντάσοφ αγωνιζόταν να διώξει ξανά αυτές τις μετοχές από τα χέρια του. Αυτή τη φορά μεταβίβασε μερίδιο περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων στη Μαρίνα Μοντάσοβα, μητέρα τεσσάρων παιδιών του από άλλη μητέρα. Αργότερα την ίδια μέρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση πάγωσε τα ευρωπαϊκά περιουσιακά του στοιχεία.
Ο κ. Μορντάσοφ, 56 ετών, βλέπει να διακυβεύονται για αυτόν πιο πολλά από όσο για τους περισσότερους ολιγάρχες. Όντας ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας, η περιουσία του είναι υψηλότερη από αυτή οποιουδήποτε ατόμου στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ σύμφωνα με τον Δείκτη Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg. Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πριν τον πόλεμο και τις κυρώσεις, θέλουν την περιουσία του να ξεπερνούσε τα 28 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η περιουσία του επικεντρώνεται στο 77% του μεριδίου του στη Severstal PAO, που συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων χαλυβουργιών του κόσμου, η οποία πουλά τα προϊόντα της σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου έχει πολύ προσωπικό και έντονη δραστηριοποίηση. Εδώ και καιρό εξαρτάται από την παγκόσμια χρηματοδότηση για να συνεχίσει να λειτουργεί, κάτι που τώρα απειλείται από τις κυρώσεις.
Ο Μορντάσοφ έχει κινηθεί για να προστατεύσει τις μεγάλες δυτικές διασυνδέσεις και αγορές του, ενώ λαμβάνει μέτρα για να αναπτύξει τις δραστηριότητές του στη χαλυβουργία σε νέες αγορές στην Ασία και την Αφρική. Επιδιώκει νομικές δράσεις στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο που θα επιτρέψουν στη Severstal να πραγματοποιεί πληρωμές χρέους στους κατόχους ομολόγων, σύμφωνα με ανακοίνωση που κατέθεσε η εταιρεία στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου — μια κίνηση που η εταιρεία δεν έχει μπορέσει να κάνει από τότε που επιβλήθηκαν οι κυρώσεις.
Ανακοινώνοντας τις κυρώσεις της, η ΕΕ είπε ότι ο κ. Μορντάσοφ «επωφελείται από τους δεσμούς του με τους Ρώσους φορείς λήψης αποφάσεων».
Η φιλοδυτική προσέγγιση
Ο κ. Μορντάσοφ είχε παρουσιαστεί ως απέχον από την πολιτική που κρατούσε μάλιστα το Κρεμλίνο σε κάποια απόσταση, σύμφωνα με κοντινό του πρόσωπο. Είχε αφιερώσει μεγάλο μέρος της καριέρας του ωθώντας τη Ρωσία προς τη Δύση. Μιλώντας άπταιστα αγγλικά και γερμανικά είχε ασκήσει πιέσεις για την είσοδο της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και κάποτε ήταν επικεφαλής παγκόσμιου φορέα εμπορίου χάλυβα με έδρα τις Βρυξέλλες. Είχε πληρώσει δίδακτρα για 200 υπαλλήλους του για να πάνε σε σχολή επιχειρήσεων στην Αγγλία.
Το βράδυ που η ΕΕ του επέβαλε κυρώσεις, ο κ. Μορντάσοφ εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας ότι δεν βρισκόταν ποτέ κοντά στην πολιτική και δεν έβλεπε πώς η επιβολή κυρώσεων θα βοηθούσε στην επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Χωρίς να αναφέρει τον πρόεδρο Πούτιν, χαρακτήρισε αυτό που συνέβαινε στην Ουκρανία ως «τραγωδία για δύο αδελφικά έθνη» και είπε ότι ελπίζει ότι η «αιματοχυσία» θα τελειώσει σύντομα.
Από τις 18 Φεβρουαρίου έχει χάσει περίπου το ένα τέταρτο της περιουσίας του, την οποία το Bloomberg υπολογίζει τώρα κάτω από τα 22 δισεκατομμύρια δολάρια.
Χτίζοντας την μυθική του περιουσία
Η καριέρα του κ. Μορντάσοφ χαρακτηρίστηκε από την επιτυχία του στο μετακομμουνιστικό χάος της Ρωσίας, ενώ αγκάλιασε τις δυτικές αγορές και τη διαχείριση επιχειρήσεων.
Γεννήθηκε στη Μόσχα, όπου οι γονείς του εργάζονταν σε χαλυβουργείο. Εξασφάλισε δουλειά εκεί μετά το κολλέγιο ως οικονομολόγος και, το 1992, σε ηλικία 27 ετών, έγινε ο οικονομικός διευθυντής. Μία από τις προτεραιότητές του ήταν να αποκρούσει μεγιστάνες της Μόσχας που στόχευαν να πάρουν τον έλεγχο της επιχείρησης κατά τη διάρκεια της μετάβασης της Ρωσίας προς τον καπιταλισμό, όπως είπε στη Wall Street Journal το 2004.
Ο κ. Μορντάσοφ και οι συνεργάτες του δημιούργησαν μια εταιρεία που αγόραζε χάλυβα και τον μεταπωλούσε, χρησιμοποιώντας τα έσοδα για την αγορά μετοχών της Severstal, που σημαίνει Northern Steel (Ατσάλι του Βορρά) στα ρωσικά.
Έγινε Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας το 1996 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 βρέθηκε μεταξύ των βιομηχάνων που συναντούσαν τακτικά τον κ. Πούτιν. Ωστόσο, ο κ. Μορντάσοφ είπε ότι ήταν διαφορετικός από άλλους ολιγάρχες επειδή είχε λίγες πολιτικές διασυνδέσεις. «Ποτέ δεν είχαμε υψηλόβαθμους προστάτες στην κυβέρνηση», είπε στην Journal του 2004.
Ροκ σταρ και "αληθινός Ευρωπαίος"...
Στράφηκε επίσης στη Δύση, προσλαμβάνοντας την McKinsey & Co. για να βρει σημεία προς βελτίωση στη Severstal και ενθαρρύνοντας τους υπαλλήλους να πάνε σε σχολή επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Northumbria της Αγγλίας. Ο Άντερς Άσλουντ, σύμβουλος των κυβερνήσεων της Ρωσίας και της Ουκρανίας τη δεκαετία του 1990, θυμάται τον κ. Μορντάσοφ που μιλούσε σε πανεπιστήμιο της Μόσχας στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για την πρόσληψη της ΜακΚίνσεϊ και την αντίδραση των φοιτητών στη συνέχεια. «Του φέρθηκαν σαν ροκ σταρ», είπε ο κ. Aslund.
Το 2006, ο κ. Μορντάσοφ είδε την ευκαιρία να γεφυρώσει τον ρωσικό και τον δυτικό επιχειρηματικό κόσμο, αφού η ινδική Mittal Steel έκανε επιθετική προσφορά για την ανταγωνίστρια Arcelor με έδρα το Λουξεμβούργο. Συνάντησε τον κ. Πούτιν και κέρδισε τις ευλογίες του για αντιπροσφορά, ανέφερε η Journal εκείνη τη χρονιά. Ο πρόεδρος της Arcelor, ζητώντας από τους μετόχους να αποδεχθούν την προσφορά της Severstal, αποκάλεσε τον κ. Mordashov «αληθινό Ευρωπαίο», σημειώνοντας την επάρκειά του στα αγγλικά και τα γερμανικά.
Ο Mittal τελικά υπέβαλε καλύτερη προσφορά από τον κ. Μορντάσοφ, ο οποίος στη συνέχεια επιδίωξε μικρότερες συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς εγκαταστάσεων της ArcelorMittal στο Μέριλαντ για 810 εκατομμύρια δολάρια το 2008.
Ήταν «πραγματικά ένας διαχειριστής δυτικού τύπου», είπε ο Michael Harms, επικεφαλής του Γερμανο-Ρωσικού Εμπορικού Επιμελητηρίου από το 2007 έως το 2016. «Γι’ αυτό οι κυρώσεις σε βάρος του δεν είναι σοφές και επίσης δεν είναι δίκαιες, επειδή ήταν ένας από τους καλύτερους εκπρόσωπους του σύγχρονου προσώπου του επιχειρείν της Ρωσίας».
Ο κ. Μορντάσοφ απομακρύνθηκε από τις ΗΠΑ μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014. Εκείνο το έτος, πούλησε δύο μεγάλα χαλυβουργεία στις ΗΠΑ για συνολικά 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε μια από τις εταιρείες του επειδή βοήθησε στην παράδοση τουρμπίνων στην Κριμαία. Στην Ευρώπη σταδιακά δημιούργησε μερίδιο στον γερμανικό ταξιδιωτικό γίγαντα TUI AG και έγινε ο μεγαλύτερος μέτοχός της. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ταξιδιωτικής κατάρρευσης που προκάλεσε η πανδημία, διέθεσε τα περισσότερα κεφάλαια για να ενισχύσει τη χρηματοδότηση της TUI.
Ζητήματα διαδοχής
Ο ολιγάρχης κινήθηκε πρόσφατα να δημιουργήσει μια δεύτερη γενιά Μορντάσοφ με πρωταγωνιστικό ρόλο στην αυτοκρατορία του. Είναι πατέρας επτά παιδιών από τρεις μητέρες. Το 2019, μεταβίβασε στους γιους Nikita και Kirill σημαντικά μερίδια στην TUI και τη Nord Gold, που είχαν αποσχιστεί από τη Severstal.
Στις 28 Δεκεμβρίου 2021 και τα δύο αδέρφια μετέφεραν τα μερίδια της Nold Gold πίσω στον πατέρα τους. Εκείνη την ημέρα οι δύο πούλησαν επίσης τις μετοχές της TUI πίσω στον πατέρα τους.
Ο κ. Μορντάσοφ τους είχε ζητήσει να κάνουν την κίνηση, νιώθοντας ότι ο Νικίτα, τώρα 21 ετών, και ο Κίριλ, τώρα 22, δεν ήταν αρκετά ώριμοι για να αναλάβουν τέτοιες ευθύνες.
Στα τέλη Φεβρουαρίου συνεργάτες του κ. Μορντάσοφ του είπαν ότι οι ειδήσεις υποδηλώνουν πως η ΕΕ επρόκειτο να του επιβάλει κυρώσεις.
Η Κυπριακή εταιρία
Μόλις λίγες ημέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ίδια ημέρα που η ΕΕ του επέβαλε κυρώσεις, ο Μορντάσοφ μεταβίβασε το 29,9% του μεριδίου του στον γερμανικό ταξιδιωτικό όμιλο TUI από την Unifirm που ήταν εγγεγραμμένη στην Κύπρο σε οντότητα των Βρετανικών Παρθένων Νήσων που ελέγχεται από τη Μαρίνα Μορντάσοβα, η οποία πιστεύεται ότι είναι η τρίτη γυναίκα του. Της μεταβίβασε επίσης ένα μερίδιο ελέγχου στη Nordgold, την εταιρεία εξόρυξης με έδρα το Λονδίνο, δύο εβδομάδες προτού η Βρετανία τον βάλει στο στόχαστρο με νέες κυρώσεις.
Το μερίδιο 29,9% της TUI, η οποία είναι εισηγμένη και στη Φρανκφούρτη και στο Λονδίνο, πουλήθηκε στην εταιρεία Ondero η οποία συνδέεται με αυτόν, σύμφωνα με το Bloomberg. Πριν από την πώληση των μετοχών αυτών, ο Μορντάσοφ ήταν ο κορυφαίος μέτοχος της TUI, με ποσοστό 34% σύμφωνα με ένα δελτίο Τύπου της TUI λίγο μετά την επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Επικεφαλής της Sevengroup
Στις 28 Φεβρουαρίου, η ΕΕ ανακοίνωσε κυρώσεις κατά του κ. Μορντάσοφ και άλλων ολιγαρχών. Ανέφερε τον ρόλο του ως επικεφαλής της Severgroup, οντότητας που κατέχει το 5,4% της Bank Rossiya, η οποία σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους είναι η προσωπική τράπεζα ανώτερων Ρώσων αξιωματούχων. Η ΕΕ είπε ότι η Bank Rossiya άνοιξε επίσης υποκαταστήματα στην ουκρανική περιοχή της Κριμαίας, βοηθώντας τη Ρωσία να εδραιώσει την παρουσία της σε περιοχή που προσάρτησε παράνομα. Οι Βρυξέλλες ανέφεραν ότι η Severgroup είχε σημαντικά μερίδια σε ομάδα μέσων ενημέρωσης που ελέγχει τηλεοπτικούς σταθμούς που υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Μόσχας να αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία.
Η εκπρόσωπος του κ. Mordashov είπε ότι τα μερίδιά του στην Bank Rossiya και στον όμιλο μέσων ενημέρωσης είναι πολύ μικρά και πως ο ίδιος δεν εμπλέκεται στην καθημερινή λήψη αποφάσεων σε κανέναν οργανισμό. Η Bank Rossiya δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό.
Στις 3 Μαρτίου, ο κ. Μορντάσοφ πραγματοποίησε συνάντηση στο δημαρχείο της Μόσχας για τους υπαλλήλους της Severstal. Είπε ότι η εταιρεία δεν σχεδίαζε να απολύσει κανέναν εργαζόμενο και πως ήταν σε καλή οικονομική θέση.
Οι δικηγόροι της Severstal κίνησαν διαδικασίες, ζητώντας ειδική άδεια από το Ηνωμένο Βασίλειο και το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων των ΗΠΑ για να επιτρέψουν οι χώρες αυτές την τράπεζά της εταιρείας, την Citigroup Inc., να μεταφέρει κεφάλαια ώστε να πληρώσει τόκους στους κατόχους ομολόγων, σύμφωνα με πρόσωπο του στενού περιβάλλοντος του κ. Μορντάσοφ. Η Severstal ανακοίνωσε επίσης σχετικές αιτήσεις της σε ενημέρωση στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου την 1η Απριλίου. Αν και οι ΗΠΑ δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στον Μορντάσοφ, η Severstal είπε ότι η Citigroup πάγωσε τις πληρωμές λόγω τρεχουσών ερευνών που διενεργούνται. Η Citigroup αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η τιμή της μετοχής της Severstal, η οποία προηγουμένως είχε σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες σε χώρες της ΕΕ όπως η Τσεχία, η Ιταλία και η Πολωνία, έχει μειωθεί κατά περίπου το ένα τρίτο από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το υπερπολυτελές γιοτ
Οι ιταλικές αρχές δήλωσαν ότι κατέσχεσαν ένα από τα γιοτ του κ. Μορντάσοφ, το Lady M μήκους 213 ποδιών, καθώς και περιουσία του στο νησί της Σαρδηνίας στη Μεσόγειο.
Στα τέλη του περασμένου μήνα, το μεγαγιότ Nord μήκους 465 ποδιών, εξοπλισμένο με δύο ελικοδρόμια, κινηματογράφο και πισίνα – το πρόσωπο του στενού περιβάλλοντος του κ. Μορντάσοφ είπε ότι ανήκει στον ολιγάρχη – ολοκλήρωσε το ταξίδι του τριών εβδομάδων από τις Σεϋχέλλες στον Ινδικό Ωκεανό προς στο Βλαδιβοστόκ, τη ρωσική πόλη κοντά στα σύνορα της Κίνας και της Βόρειας Κορέας. Οι ντόπιοι επισκέπτονται το λιμάνι και δημοσιεύουν selfies με το σκάφος στα social media.
ΠΗΓΗ: Ο.Τ.gr