Η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να καταργήσει τα τελευταία αρνητικά επιτόκια του κόσμου μέσα τις επόμενες εβδομάδες, σηματοδοτώντας το κλείσιμο ενός μεγάλου πειράματος πάνω στις ανορθόδοξες νομισματικές πολιτικές που πραγματοποίησαν οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον πλανήτη.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Kazuo Ueda, αναμένεται να αυξήσει το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο από τα επίπεδα του -0,1% είτε την επόμενη εβδομάδα είτε τον Απρίλιο, σημειώνει το Bloomberg. Θα είναι η πρώτη αύξηση επιτοκίων στην Ιαπωνία από το 2007.
Η κίνηση θα αποτελέσει ένα βήμα προς την mainstream νομισματική πολιτική, μετά από δεκαετίες πειραματισμών που είδαν την Τράπεζα της Ιαπωνίας να συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες από ομόλογα και μετοχές, διογκώνοντας τον ισολογισμό της στο 127% του ετήσιου ΑΕΠ. Ενώ όλη αυτή η ποσοτική χαλάρωση και τα αρνητικά επιτόκια βοήθησαν στην αποδυνάμωση του γιεν και στην αποτροπή βαθύτερου αποπληθωρισμού, τελικά χρειάστηκε το σοκ προσφοράς που προκάλεσαν η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία για να ξεπεράσει ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία το 2% και να παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα.
Για τον κόσμο, η κίνηση της Τράπεζας της Ιαπωνίας θα σηματοδοτήσει το κλείσιμο της εποχής των αρνητικών επιτοκίων, στο πλαίσιο της οποίας η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες υιοθέτησαν αυτή τη ριζοσπαστική προσέγγιση στη χάραξη νομισματικής πολιτικής, καθώς έδιναν μάχη ενάντια στην πτώση των τιμών τη δεκαετία του 2010.
Ακόμα και σήμερα, πάντως, πολλοί αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της πολιτικής αυτής.
«Το αρνητικό επιτόκιο δεν έκανε τίποτα, τίποτα απολύτως» για να τονώσει τον πληθωρισμό, δήλωσε στο Bloomberg ο Kazuo Momma, πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, υπεύθυνος για τη νομισματική πολιτική. «Ο πληθωρισμός της Ιαπωνίας είναι αποτέλεσμα των πληθωριστικών πιέσεων που προέρχονταν από το εξωτερικό».
Ξεκινώντας από τη Δανία, τα αρνητικά επιτόκια εφαρμόστηκαν στην Ελβετία, τη Σουηδία και την Ευρωζώνη, με διαφορετικά κίνητρα σε κάθε περίπτωση. Στην Ελβετία, για παράδειγμα, στόχευαν να περιορίσουν τις τεράστιες εισροές στο ελβετικό φράγκο, ενώ στην Ευρωζώνη, στόχος ήταν η αύξηση των τιμών στον απόηχο της κρίσης χρέους.
Πάντως η ΕΚΤ έχει ισχυριστεί ότι τα αρνητικά επιτόκια στέφθηκαν από επιτυχία, καθώς μελέτη της διαπίστωσε ότι υποστήριξαν τον τραπεζικό δανεισμό, βελτίωσαν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, τόνωσαν την οικονομία και αύξησαν τον πληθωρισμό.
Μετά από τουλάχιστον μια δεκαετία αποπληθωρισμού, η Τράπεζα της Ιαπωνίας υιοθέτησε τα αρνητικά επιτόκια το 2016, λίγες μόλις ημέρες αφότου ο τότε διοικητής της Haruhiko Kuroda αρνήθηκε δημόσια ότι εξέταζε μία τέτοια κίνηση.
«Είχε μεγάλο αντίκτυπο», εξηγεί ο Hiroshi Yoshikawa, πρώην σύμβουλος της βασικής οικονομικής επιτροπής του πρωθυπουργού και ομότιμος καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. «Οι άνθρωποι σοκαρίστηκαν και συνειδητοποίησαν πόσο κακή ήταν η οικονομία της Ιαπωνίας».
Η Federal Reserve των ΗΠΑ δεν υιοθέτησε ποτέ τα αρνητικά επιτόκια, φτάνοντας έως το 0-0,25% τον Μάρτιο του 2020. Ενώ μπορεί να είναι χρήσιμα βραχυπρόθεσμα, τα αρνητικά ποσοστά μπορεί να είναι «αντιπαραγωγικά εάν εφαρμοστούν σε μεγάλο χρονικό διάστημα», έγραψαν ερευνητές της σε μια εργασία τον Σεπτέμβριο.
Πηγή: moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης: Εταιρείες αξίας $3 τρισ. ψάχνουν αγοραστές – Ποιοι κινδυνεύουν με ζημιές