Οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους στην G7 έθεσαν δύο στόχους το 2022, όταν συμφώνησαν στο σχέδιο για το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου: να περιορίσουν τη δυνατότητα της Ρωσίας να αντλεί έσοδα από τις ενεργειακές εξαγωγές της, χωρίς όμως να σταματήσει να κυκλοφορεί το πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές, ώστε να μην εκτιναχθούν οι τιμές.
Ενάμιση χρόνο αργότερα φαίνεται πως μόνο ο δεύτερος στόχος έχει επιτευχθεί: σε αυτό το διάστημα, η τιμή του πετρελαίου έχει μείνει σχετικά σταθερή σε ολόκληρο τον κόσμο. Ωστόσο, τα στρατιωτικά εγχειρήματα της Ρωσίας στην Ουκρανία κλιμακώνονται, καθιστώντας σαφές ότι οι προσπάθειες περιορισμού των πετρελαϊκών εσόδων της Μόσχας δεν έχουν αποδώσει καρπούς.
Το πλαφόν επιβλήθηκε με επιείκεια. Αναπτύσσοντας έναν εκτενή «σκιώδη» στόλο από τάνκερ, η Ρωσία κατάφερε να παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό τους περιορισμούς, με αποτέλεσμα η οικονομία της να γίνεται πιο ανθεκτική από το προσδοκώμενο.
Η κυβέρνηση Biden συνεχίζει να υποστηρίζει ότι η στρατηγική αποδίδει και ότι το πλαφόν επιβαρύνει τη Ρωσία και την υποχρέωσε να αναδρομολογήσει κονδύλια, τα οποία θα διοχετεύονταν στην Ρωσία, ώστε να να χρηματοδοτήσει ένα εναλλακτικό πετρελαϊκό οικοσύστημα.
Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Janet Yellen, δήλωσε: «Το κάναμε πολύ ακριβό για τη Ρωσία να εξάγει το πετρέλαιό της στην Κίνα και την Ινδία σε ό,τι αφορά την απόκτηση ενός σκιώδους στόλου και ασφάλειας».
Το πλαφόν απαγορεύει στις ναυτιλιακές εταιρείες και τις ασφαλιστικές των χωρών της G7 να διαχειρίζονται το ρωσικό πετρέλαιο, εκτός εάν η αποστολή είναι κάτω από το όριο των 60 δολαρίων ανά βαρέλι.
Αφότου επιβλήθηκε το πλαφόν, στις αρχές του 2023, η τιμή του ρωσικού πετρελαίου πράγματι έπεσε κάτω από το πλαφόν των 60 δολαρίων, αλλά μέχρι το τέλος του περασμένου έτους επανήλθε πάνω από τα 70 δολάρια το βαρέλι. Όσο η Ρωσία ανέπτυσσε το δικό της στόλο με τάνκερ και έβρισκε διάφορες εναλλακτικές για την ασφάλιση, άλλαξε και τις εξαγωγικές της ροές προς χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία, οι οποίες τώρα ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων. Το πλαφόν δεν ισχύει για μεταφορές διά θαλάσσης και για τις ασφαλιστικές που είναι εκτός των χωρών της G7.
Φέτος, η Ρωσία επίσης υιοθέτησε ένα κατώτατο όριο τιμών, το οποίο έχει στόχο να αποσπάσει περισσότερα φορολογικά έσοδα από τους πετρελαιοπαραγωγούς για τα προϊόντα που πωλούν.
Πρόσφατη έκθεση από την S&P Global ανέφερε ότι το 76,6% των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου ή 3 εκατ. βαρέλια την ημέρα μεταφέρθηκαν τον Απρίλιο σε τάνκερ από εταιρείες που είναι εκτός των χωρών της G7 ή που δεν υποστηρίζονται από ασφαλιστικές της Δύσης. Ο όγκος των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου ήταν ο υψηλότερος από τον Δεκέμβριο του 2022 και τα φορολογικά έσοδα από το πετρέλαιο διπλασιάστηκαν σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2023.
Το ΔΝΤ αναβάθμισε τις προβλέψεις του για τη Ρωσία και αναμένει ανάπτυξη 3,2% φέτος, τονίζοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου εξάγεται σε τιμές άνω των 60 δολαρίων.
«Είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι το πλαφόν δουλεύει», δήλωσε ο Edward Fishman, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης.
Ο κ. Fishman, πρώην αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης που επέβλεπε τις ρωσικές κυρώσεις όταν έγινε η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, προσέθεσε ότι για να γίνει αποδοτικό το πλαφόν, θα πρέπει να εφαρμοστεί σε κάθε μέσο που μεταφέρει πετρέλαιο σε τιμή άνω των 60 δολαρίων και ότι για τους αγοραστές θα πρέπει να υπάρχει η απειλή των δευτερογενών κυρώσεων.
Φέτος, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε νέες κυρώσεις στα ρωσικά πλοία και προειδοποίησε εναντίον των τακτικών παράκαμψης, όπως το «φούσκωμα» του ναυτιλιακού κόστους, ώστε να καλυφθεί η τιμή του πετρελαίου, το οποίο πωλείται στην πραγματικότητα πάνω από 60 δολάρια.
Ωστόσο, οι επικριτές του πλαφόν υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις για το πετρέλαιο.
Ο Marshall Billingslea, ο οποίος ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών επί προεδρίας Trump, δήλωσε «Ο μόνος τρόπος να έρθει αυτός ο πόλεμος σε μια λογική μορφή ολοκλήρωσης είναι να στερέψει το σκληρό νόμισμα, το οποίο τροφοδοτεί την πολεμική μηχανή της Ρωσίας».
Πηγή: 2024 The New York Times, moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης: Τα ταξιδιωτικά πακέτα κάνουν comeback (και) στην Κύπρο και υπάρχει λόγος