Οι ΗΠΑ κρατούν τον τίτλο της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη από τα τέλη της δεκαετίας του 1870, εμφανίζουν τις καλύτερες επιδόσεις από όλους τους τους ανταγωνιστές σε βάθος χρόνου και το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανάμεσα σε όλες τις μεγάλες οικονομίες, κυριαρχούν στις τεχνολογίες αιχμής και αποτελούν τον αδιαμφισβήτητο ηγέτη του finance, όπως μαρτυρά η κυριαρχία του δολαρίου αλλά και το μέγεθος των αγορών ομολόγων και των χρηματιστηρίων τους. Υπάρχει, λοιπόν, κάποια οικονομία που μπορεί να απειλήσει την ηγετική θέση των ΗΠΑ;
Σύμφωνα με την ανάλυση οικονομολόγων της Capital Economics, οι ΗΠΑ αναμένεται να διατηρήσουν την παγκόσμια κυριαρχία τους, τουλάχιστον στο προσεχές μέλλον. Δεν είναι μόνο ότι η αμερικανική υπερδύναμη θα συνεχίσει να εμφανίζει συγκριτικά ισχυρές επιδόσεις, αφού –μεταξύ άλλων- ευνοείται από την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά την ίδια στιγμή, οι βασικοί ανταγωνιστές της στο διεθνές στερέωμα αδυνατούν να ξεπεράσουν τις δικές τους αδυναμίες.
Βέβαια, οι ΗΠΑ ενδεχομένως να μην παίζουν τόσο κυρίαρχο ρόλο όσο τις προηγούμενες δεκαετίες. Και σε αντίθεση με όσα συνέβαιναν τα προηγούμενα χρόνια, η οικονομική ισχύς τους ίσως να μην μεταφράζεται σε χρηματιστηριακή άνοδο, τονίζει η Capital Economics. Ο οίκος αναλύσεων εκτιμά ότι η Wall Street θα συνεχίσει να υπεραποδίδει βραχυπρόθεσμα, όμως σε βάθος χρόνου, το σκάσιμο της φούσκας της τεχνητής νοημοσύνης θα φέρει υποαποδόσεις.
Οι λόγοι της αμερικανικής κυριαρχίας
Τόσο η αμερικανική οικονομία όσο και τα αμερικανικά χρηματιστήρια βγήκαν μπροστά από τις άλλες χώρες από την εποχή της πανδημίας. Όπως εξηγεί η Capital Economics, αυτό οφείλεται κυρίως σε παράγοντες που έχουν να κάνουν με τη ζήτηση και άρα είναι σε μεγάλο βαθμό προσωρινοί, αλλά και στις ισχυρές επιδόσεις των γιγάντων της τεχνολογίας (big tech). Βέβαια, ο οίκος τονίζει ότι οι υπεραποδόσεις των ΗΠΑ έχουν βαθύτερες ρίζες.
Ο λόγος για τον οποίο η αμερικανική οικονομία κυριαρχεί εδώ και 150 χρόνια έχει να κάνει με το μέγεθός της. Είναι όμως και αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι Αμερικανοί δουλεύουν περισσότερες ώρες από άλλους λαούς, λόγω της χαλαρότερης ρύθμισης της αγοράς εργασίας, των μεγαλύτερων ανισοτήτων και της διαφορετικής εργασιακής ηθικής. Όμως, η Capital Economics θεωρεί ότι το πιο σημαντικό κομμάτι του παζλ είναι η παραγωγικότητα. Σε αυτό το μέτωπο, μία σειρά από παράγοντες επιδρούν ευνοϊκά για τις ΗΠΑ, με τους αναλυτές να επισημαίνουν το βάθος των αμερικανικών χρηματαγορών, την ικανότητα της χώρας να προσελκύει εξειδικευμένους μετανάστες, τις υψηλές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη και την ισχυρή επιχειρηματική κουλτούρα.
Πώς αλλάζει το παγκόσμιο status quo
Η ιστορία έχει δείξει ότι η μετατόπιση των δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία συμβαίνει όταν η κυρίαρχη χώρα παραδίδει τα ηνία αλλά και όταν εμφανίζεται ένας νέος ανταγωνιστής. Η τελευταία φορά που υπήρξε μια τέτοια αλλαγή ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα και οφείλεται τόσο στην ισχυρή ανάπτυξη της νέας δύναμης (των ΗΠΑ) όσο και στην επιβράδυνση της ανάπτυξης της έως τότε κυρίαρχης οικονομίας (του Ηνωμένου Βασιλείου).
Το κατά πόσο κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί τις επόμενες δεκαετίες, θα εξαρτηθεί εν μέρει από το πώς θα επηρεαστούν οι χώρες από τις μεγάλες αλλαγές που έρχονται, όπως ο κατακερματισμός της παγκόσμιας οικονομίας και η τεχνητή νοημοσύνη, τονίζει η Capital Economics.
Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που απειλούν να υπονομεύσουν μερικά από τα βασικά πλεονεκτήματα των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ μπορεί να στραφούν στον οικονομικό απομονωτισμό ή να πλήξουν το πλεονέκτημα που έχουν οι αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες μέσω της αυστηρότερης ρύθμισης της αγοράς.
Πάντως, η Capital Economics δεν πιστεύει ότι θα υπάρξει μια τόσο ριζική αλλαγή στις νοοτροπίες και τις δομές πάνω στις οποίες έχει στηριχθεί η επιτυχία των ΗΠΑ, ώστε η οικονομία τους να μπει μόνιμα σε ένα μονοπάτι χαμηλότερης ανάπτυξης. Ακόμα και εάν ο Donald Trump επιστρέψει στον Λευκό Οίκο και υιοθετήσει μια ριζοσπαστική ατζέντα που να υπονομεύει τη δομή των αμερικανικών θεσμών, ο δυναμισμός της οικονομίας θα επιβιώσει.
Ποιες χώρες θα μπορούσαν να απειλήσουν την αμερικανική κυριαρχία
Την ίδια στιγμή, ο οίκος αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποια χώρα ή περιοχή που θα μπορούσε να αμφισβητήσει ουσιαστικά την αμερικανική κυριαρχία.
Στο τεχνολογικό μέτωπο, χώρες όπως η Κορέα, η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη θα μπορούσαν να πάρουν τα ηνία σε τομείς όπως η πράσινη τεχνολογία.
Και κάποιες μικρές χώρες θα συνεχίσουν να έχουν υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από τις ΗΠΑ.
Όμως, για να ανταγωνιστεί σοβαρά τις ΗΠΑ, μια χώρα ή περιοχή θα πρέπει να έχει επαρκή κλίμακα και τεχνολογική τεχνογνωσία, κάτι που σημαίνει ότι οι μοναδικοί υποψήφιοι είναι η Ευρώπη και η Κίνα.
Σύμφωνα με την Capital Economics, η Κίνα μένει πίσω λόγω του κρατικού μοντέλου της, το οποίο δίνει προτεραιότητα σε άλλα πράγματα έναντι των οικονομικών επιδόσεων. Επιπλέον, ο κατακερματισμός της παγκόσμιας οικονομίας περιορίζει την πρόσβαση της Κίνας στις αγορές και τις τεχνολογίες της Δύσης. Και τέλος, είναι δύσκολο για το γουάν να αμφισβητήσει την κυριαρχία του δολαρίου.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η Capital Economics εντοπίζει το βασικό της μειονέκτημα στις δυσμενείς τάσεις του δημογραφικού, ενώ προσθέτει ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που θα βελτίωναν την αγορά εργασίας και το εποπτικό πλαίσιο μοιάζουν απίθανες. Η αργή υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών σημαίνει ότι η Ευρώπη θα δυσκολευτεί να αποκτήσει ένα πλεονέκτημα στο επόμενο κύμα της καινοτομίας. Και επίσης, η Ευρωζώνη αυτοπεριορίζεται λόγω της απουσίας μιας ομοσπονδιακής δομής και μιας ενιαίας δημοσιονομικής και τραπεζικής ένωσης καθώς και μιας ένωσης κεφαλαιαγορών.
Στο παρελθόν, κάποιες χώρες μπόρεσαν να αναρριχηθούν στο παγκόσμιο σκηνικό και να αμφισβητήσουν το status quo μέσα από εξωγενείς αλλαγές, όπως οι παγκόσμιοι πόλεμοι. Όμως, η σεισμική αλλαγή που αναμένεται τα επόμενα χρόνια, δηλαδή η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, απλά ενισχύει το πλεονέκτημα των ΗΠΑ.
Συνεπώς, οι ΗΠΑ αναμένεται να παραμείνουν η μεγαλύτερη, η πλουσιότερη και η πιο κυρίαρχη οικονομία στον πλανήτη. Όμως, η στροφή προς έναν πολυ-πολικό κόσμο σημαίνει ότι ο ρόλος τους δεν θα είναι τόσο κυρίαρχος όσο τις προηγούμενες δεκαετίες. Ενώ οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την ηγετική τους θέση στην τεχνολογία, μεμονωμένες χώρες (όπως η Κίνα), μπορεί να αναπτύξουν τεχνογνωσία σε ειδικούς τομείς.
Και ενώ το δολάριο θα παραμείνει το νόμισμα που χρησιμοποιείται περισσότερο διεθνώς, άλλα νομίσματα θα ενισχύσουν το μερίδιό τους σε διμερείς εμπορικές σχέσεις.
Τέλος, σε έναν κατακερματισμένο κόσμο, που χωρίζεται ανάμεσα σε ένα μπλοκ υπό τις ΗΠΑ και σε ένα μπλοκ υπό την Κίνα, οι αμερικανικές πολυεθνικές δεν θα έχουν πια την επιρροή που είχαν, καταλήγει η Capital Economics.
Πηγή: moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης: Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια: Ανακάμπτουν οι αγορές, ξεπερνούν τον πολιτικό κίνδυνο