Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ- Κίνας έχει κλιμακωθεί τις τελευταίες ημέρες, με την κάθε χώρα να ανακοινώνει νέους δασμούς σε προϊόντα της άλλης. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει πει επανειλημμένα πως η Κίνα θα πληρώσει αυτούς τους φόρους, αν και ο οικονομικός του σύμβουλος, Λάρι Κούντλοβ, δήλωσε την Κυριακή ότι αμερικανικές εταιρείες πληρώνουν τους δασμούς σε προϊόντα που έρχονται από την Κίνα.
Ποιος στα αλήθεια πληρώνει τους δασμούς των ΗΠΑ;
Οι Αμερικανοί εισαγωγείς, όχι οι κινεζικές εταιρείες, πληρώνουν τους δασμούς υπό τη μορφή φόρων στην αμερικανική κυβέρνηση, επιβεβαιώνει ο Κριστόφ Μπόντι, δικηγόρος στην Cooley LLP.
Ο Μπόντι, που ήταν ανώτερος σύμβουλος της καναδικής κυβέρνησης κατά τις διαπραγματεύσεις Καναδά- ΕΕ για τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, αναφέρει πως είναι πιθανόν αυτά τα κόστη να μετακυλιστούν στους Αμερικανούς καταναλωτές, υπό τη μορφή υψηλότερων τιμών.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην Κίνα;
Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, με τις εξαγωγές να αυξάνονται κατά 7% πέρυσι. Ωστόσο, οι εμπορικές ροές στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 9% το πρώτο τρίμηνο του 2019, υποδεικνύοντας πως ο εμπορικός πόλεμος έχει αρχίσει να έχει επιπτώσεις.
Παρόλα αυτά, η Μέρεντιθ Κράουλι, ειδική σε θέματα εμπορίου του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, λέει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία πως οι κινεζικές εταιρείες έχουν μειώσει τις τιμές τους, προκειμένου να συνεχίσουν οι αμερικανικές εταιρείες να αγοράζουν.
«Κάποιοι εξαγωγείς υποκατάστατων αγαθών απλά έχουν χαθεί από την αγορά, καθώς αμερικανικές εταιρείες άρχισαν τις εισαγωγές από αλλού. Τα περιθώρια αυτά είναι πολύ μικρά και οι δασμοί ξεκάθαρα τους πλήττουν. Υποψιάζομαι πως αυτοί που πωλούν ιδιαίτερα διαφοροποιημένα αγαθά δεν έχουν μειώσει τις τιμές τους, πιθανώς επειδή Αμερικανοί εισαγωγείς βασίζονται πολύ σε αυτούς».
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στις ΗΠΑ;
Σύμφωνα με δύο ακαδημαϊκές μελέτες που δημοσιεύτηκαν τον Μάρτιο, αμερικανικές επιχειρήσεις και καταναλωτές πλήρωσαν σχεδόν το συνολικό κόστος των αμερικανικών εμπορικών δασμών που επιβλήθηκαν σε εισαγωγές από την Κίνα και αλλού πέρυσι.
Οικονομολόγοι από τη Federal Reserve Bank of New York, το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και το Πανεπιστήμιο Κολούμπια υπολόγισαν πως δασμοί που επιβλήθηκαν σε ένα μεγάλο εύρος εισαγωγών, από ατσάλι μέχρι πλυντήρια, κόστισαν σε αμερικανικές εταιρείες και καταναλωτές 3 δισ. δολάρια τον μήνα σε επιπρόσθετα φορολογικά βάρη. Επίσης, διαπιστώθηκαν απώλειες επιπλέον 1,4 δισ. δολαρίων σε σχέση με μείωση της ζήτησης.
Στο δεύτερο paper, στο οποίο συμμετείχε, μεταξύ άλλων, η Πηνελόπη Γκόλντμπεργκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, διαπιστώθηκε επίσης ότι καταναλωτές και αμερικανικές εταιρείες πληρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των δασμών. Σύμφωνα με την ανάλυση, λαμβάνοντας υπόψιν τα αντίποινα από άλλες χώρες, τα μεγαλύτερα θύματα των εμπορικών πολέμων του Τραμπ είναι οι αγρότες και οι εργάτες σε περιοχές που στήριξαν τον Τραμπ στις εκλογές του 2016.
Δεν μπορούν οι αμερικανικές εταιρείες απλά να αγοράζουν από άλλες χώρες;
Ο Τραμπ έχει πει ότι οι αμερικανικές εταιρείες που εισάγουν από την Κίνα θα έπρεπε να κοιτάξουν αλλού- ίσως στο Βιετνάμ- ή, ακόμα καλύτερα, να στραφούν σε αμερικανικές εταιρείες. Ωστόσο ο Μπόντι σημειώνει πως δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα: «Χρειάζεται πολύς καιρός για τον επαναπροσανατολισμό της παραγωγικότητας και των αλυσίδων αξίας, και αυτό έχει κόστος. Πάρτε τους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ πέρυσι στον χάλυβα- δεν είναι ότι ξαφνικά χτίζονται εκατοντάδες νέα εργοστάσια στις ΗΠΑ».
Η Κίνα επίσης αποτελεί έναν από τους γίγαντες του κατασκευαστικού τομέα, κάτι που καθιστά δύσκολη την αντικατάστασή της στις διεθνείς αλυσίδες προμηθευτών.
Έχουν λειτουργήσει ποτέ οι δασμοί;
Υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποδεικνύουν πως έχει συμβεί αυτό, λένε τόσο η Κράουλι όσο και ο Μπόντι. Το 2009 ο πρόεδρος Ομπάμα είχε επιβάλει δασμούς 35% στα κινεζικά ελαστικά, υποστηρίζοντας πως η αύξηση των εισαγωγών κόστιζε θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, έρευνα από το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Πίτερσον το 2012 είχε διαπιστώσει πως το κόστος στους Αμερικανούς καταναλωτές από τις υψηλότερες τιμές ελαστικών ήταν γύρω στα 1,1 δισ. δολάρια το 2011. Αν και περίπου 1.200 θέσεις εργασίας σώθηκαν, τα επιπλέον χρήματα που εξοικονόμησαν οι Αμερικανοί καταναλωτές δαπανήθηκαν σε άλλα αγαθά, «έμμεσα μειώνοντας την απασχόληση στη βιομηχανία λιανικής».
«Η Κίνα προέβη σε αντίποινα επιβάλλοντας δασμούς αντιντάμπινγκ σε αμερικανικές εξαγωγές σε κομμάτια κοτόπουλου, κοστίζοντας σε αυτή τη βιομηχανία περίπου 1 δισ. δολάρια σε πωλήσεις» αναφέρεται στην έρευνα.
Το ένα επιχείρημα που παρατίθεται συνήθως υπέρ των δασμών είναι η απόφαση του προέδρου Ρίγκαν για επιβολή δασμών στις ιαπωνικές μοτοσικλέτες το 1983. Η κίνηση αυτή θεωρείται από πολλούς πως έσωσε τη Harley Davidson από μια έξαρση ξένου ανταγωνισμού. Αλλά κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι ήταν οι προσπάθειες της ίδιας της εταιρείας- μεταξύ των οποίων ο εκσυγχρονισμός των εργοστασίων της και η κατασκευή καλύτερων μηχανών- που έφεραν αυτό το αποτέλεσμα.
Θα αναγκάσουν οι δασμοί των ΗΠΑ την Κίνα να κλείσει συμφωνία;
Η Κράουλι λέει πως οι δασμοί μπορεί να φέρουν την Κίνα πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά δεν αναμένει να φέρουν ριζοσπαστικούς συμβιβασμούς. «Ναι, βιώνουν μεγαλύτερη επιβράδυνση ανάπτυξης, και εξάγουν πιο πολύ στις ΗΠΑ από ό,τι το αντίθετο, οπότε θα πληγούν περισσότερο από έναν εμπορικό πόλεμο. Αλλά δεν θέλουν και πολύ να αλλάξουν τους νόμους τους, και ακόμα και αν το έκαναν, έχουν όντως τη νομική κουλτούρα για να τους επιβάλουν;».
Ο Μπόντι θεωρεί πως οι απειλές του Τραμπ για δασμούς έχουν πιο πολύ να κάνουν με τους ψηφοφόρους και τη δημόσια εικόνα του: «Οι δασμοί είναι πιο εύκολο να γίνουν κατανοητοί από την επίπονη δουλειά της διαπραγμάτευσης κοινών σετ κανόνων σε πράγματα όπως η λειτουργία οντοτήτων που ανήκουν στο κράτος, η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, η δίκαια πρόσβαση στις αγορές κ.α.».
Πηγές: BBC, huffingtonpost.gr