Του Χρήστου Μιχάλαρου
Ως τμήμα του μείζονος προβλήματος της διαφθοράς η οποία αποτελεί διεθνές και διαχρονικό φαινόμενο των κοινωνιών και των οικονομιών, η δωροδοκία καταφέρνει να φέρει σημαντικά πλήγματα στην αξιοπιστία και στην αποτελεσματικότητα, τόσο των οργανισμών, όσο και των κοινωνιών αλλά και των ίδιων των κρατών τα οποία αδυνατούν να την ελέγξουν.
Κοινή εντύπωση είναι ότι τα εν λόγω ζητήματα οφείλει να τα καταπολεμήσει ο κρατικός μηχανισμός. Ωστόσο, μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι ίδιες οι εταιρίες ή οι οργανισμοί, οι οποίοι καλούνται να διαφυλάξουν τις διαδικασίες τους, κρατώντας τες μακριά από στρεβλώσεις τέτοιου τύπου.
Τι ακριβώς είναι η «δωροδοκία»;
Επί της ουσίας, ως «δωροδοκία», ορίζεται κάθε παράνομη πράξη προσφοράς ή αποδοχής πάσης φύσεως ωφελημάτων οποιασδήποτε αξίας, με σκοπό την επιρροή αποφάσεων ή ενεργειών κάποιου υπαλλήλου ή άλλου προσώπου σε θέση ευθύνης. Η δωροδοκία είναι μία μορφή διαφθοράς όπως είναι και ο εκβιασμός, η υπεξαίρεση χρημάτων, η δωροληψία, και η κατάχρηση.
Μιλώντας στην «Πρώτη Εκπομπή» του Ράδιο Πρώτο η σύμβουλος επιχειρήσεων Βίβιαν Λοϊζίδου κατέγραψε τις βασικές πηγές του προβλήματος, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πρακτικές δωροδοκίας, όπως η έλλειψη εφαρμογής διαδικασιών και καλών πρακτικών κατά της δωροδοκίας στους διαφόρους οργανισμούς, η έλλειψη πληροφόρησης και διαφάνειας κυρίως στον δημόσιο τομέα, η απουσία μηχανισμών ελέγχου, η μακροχρόνια εργασία στην ίδια θέση του ίδιου υπαλλήλου και η φτωχή έως ανύπαρκτη βασική εκπαίδευση του πληθυσμού.
Σημαντικά προβλήματα δε προκαλεί και η έλλειψη σχετικής νομοθεσίας.
«Στην Κύπρο υπάρχει εθνική στρατηγική κατά της διαφθοράς τα τελευταία χρόνια που περιλαμβάνει και τη Δωροδοκία. Υπάρχουν νομοθεσίες και κανονισμοί που προέρχονται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση που βοηθούν τη Κύπρο να υλοποιήσει αυτή την Στρατηγική», τόνισε.
Υπάρχει στ’ αλήθεια τρόπος;
Ερωτηθείσα αν υπάρχει πραγματικός τρόπος να καταπολεμηθεί το φαινόμενο, η κα Λοϊζίδου ανέφερε ότι προκειμένου αυτό να γίνει αποτελεσματικά, είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν διαδικασίες και συστήματα στο εσωτερικό των οργανισμών, είτε αυτοί είναι δημόσιοι είτε είναι ιδιωτικοί, φέρνοντας ως παράδειγμα το διεθνές πρότυπο ISO 37001.
«Πρόκειται για ένα διεθνές πρότυπο που θέτει τις απαιτήσεις για έναν Οργανισμό ώστε να αναπτύξει ένα σύστημα διαχείρισης της καταπολέμησης της δωροδοκίας με σκοπό να καλλιεργήσει μία σχετική κουλτούρα εντός του οργανισμού και να εφαρμόσει κατάλληλα μέτρα τα οποία θα αυξήσουν την πιθανότητα εντοπισμού της δωροδοκίας και τη μείωση της συχνότητας εμφάνισής της εξαρχής», ανέφερε.
Τι πρέπει να κάνουν οι οργανισμοί;
Σύμφωνα με την κα Λοϊζίδου, το συγκεκριμένο σύστημα προϋποθέτει μια σειρά από δράσεις εντός του οργανισμού ή της εταιρίας, προκειμένου η καταπολέμηση του φαινομένου να γίνει αποτελεσματικά.
Τέτοιες είναι η υιοθέτηση συγκεκριμένης πολιτικής κατά της δωροδοκίας, η δέσμευση της διοίκησης για εφαρμογή του προτύπου, τα μέτρα ελέγχου και εκπαίδευσης του προσωπικού, η σωστή εκτίμηση των κινδύνων, η αξιολόγηση της εφαρμογής σχετικών νομοθεσιών κατά την εκτέλεση έργων ή κατά τη συνεργασία με επιχειρηματικούς συνεργάτες, η διερεύνηση των περιστατικών που προκύπτουν, καθώς και η εισαγωγή μέτρων ελέγχου κατά τις οικονομικές, εμπορικές δραστηριότητες, κατά τη σύναψη συμβολαίων.
Ποια τα οφέλη;
Εν τέλει, τα οφέλη είναι πολλά και τις περισσότερες φορές μετρήσιμα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο έγκαιρος εντοπισμός και αντιμετώπιση των κινδύνων δωροδοκίας, η βελτίωση της απόδοσης των εργαζομένων, μέσα από εφαρμογή καλών πρακτικών, η μεγαλύτερη αξιοπιστία στην υπογραφή συμφωνιών με άλλους οργανισμούς και η βελτίωση της ικανότητας του Οργανισμού να εντοπίζει φαινόμενα απάτης και να τα καταπολεμά.
Τέλος, σημαντικό όφελος αποτελεί το ότι αποφεύγονται τα πρόστιμα μέσα από τους μηχανισμούς παρακολούθησης των συναλλαγών, η διατήρηση και βελτίωση της καλής του φήμης του οργανισμού, αλλά και η αύξηση της διεθνούς αναγνώρισης του οργανισμού με την επίδειξη της συμμόρφωσης του με τα διεθνή πρότυπα και τη νομοθεσία.