Του Χρήστου Μιχάλαρου
Διόλου απίθανο δεν θεωρείται τα αρνητικά επιτόκια σύντομα να επιβαρύνουν και τις τσέπες των «μικρών» καταθετών και των νοικοκυριών, μετά τους μεγάλους εταιρικούς πελάτες, όπως ορίζουν οι πρόσφατες αποφάσεις της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής.
Μιλώντας στην «Πρώτη Εκπομπή» του Ράδιο Πρώτο ο Διαχειριστής Κεφαλαίων και μέλος του Συνδέσμου Χρηματοοικονομικών Αναλυτών Κύπρου (CFA Cyprus) Διονύσης Σινάνος ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζας στην παρούσα φάση έχει θέσει ως καταθετικό επιτόκιο το αρνητικό -0,5%. Αν η οικονομία κινηθεί προς επιδείνωση κι αν η παγκόσμια οικονομία περάσει σε ύφεση, τότε το επιτόκιο αναμένεται να μειωθεί κι άλλο, φτάνοντας σε ακόμα πιο αρνητικά επίπεδα, με τους καταθέτες που θα επιβαρύνονται να είναι όλο και περισσότεροι.
«Είναι ακόμα πιο δύσκολο για τις τράπεζες να αντέξουν το κόστος, αν τα επιτόκια της ΕΚΤ πέσουν ακόμα περισσότερο. Οι τράπεζες στην Κύπρο έχουν ήδη επιβαρυμένους ισολογισμούς λόγω του μεγάλου όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων, δεν μπορούν δώσουν νέα δάνεια, διότι τα κριτήρια είναι πολύ αυστηρά και πλέον εγείρεται ζήτημα επιβίωσης για τις ίδιες. Συνεπώς, ναι, τα αρνητικά επιτόκια θα μπορούσαν να περάσουν και στους μικρούς καταθέτες. Οι τράπεζες είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί. Το πρόβλημα με τα αρνητικά επιτόκια είναι το περιθώριο κέρδους τους το οποίο μειώνεται. Ως ενδιάμεσοι, έχουν μπει στην δύνη του κυκλώνα: από την μια προσπαθούν να κρατήσουν τους καταθέτες τους, από την άλλη προσπαθούν να δουν την κερδοφορία τους ως οργανισμοί», τόνισε.
Πάντως το ζήτημα δεν είναι ούτε απλό, ούτε ευχάριστο, σύμφωνα με τον ίδιο, για τις ίδιες τις τράπεζες, καθώς αν προχωρήσουν στην μεγάλη και παρατεταμένη χρέωση αρνητικών επιτοκίων, οι καταθέτες σταδιακά θα τις εγκαταλείψουν, στρεφόμενες προς άλλες μορφές αποταμίευσης κι επένδυσης.
«Το περιβάλλον για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σήμερα είναι ιδιαιτέρως δύσκολο και καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί ελαφρά την καρδία», είπε.
Στην ερώτηση πώς μπορεί να ανατραπεί η συγκεκριμένη τάση, ο κος Σινάνος απάντησε ότι ο μόνος που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία καθορίζει τα επιτόκια στην ευρωζώνη.
«Για να μπορέσουν να ανέβουν τα επιτόκια, πρέπει είτε να αυξηθεί ο πληθωρισμός σε φυσιολογικά επίπεδα και να κινηθεί το χρήμα, είτε στην Ευρωζώνη να ανέβουν τα επίπεδα του ΑΕΠ. Προς το παρόν δεν βλέπουμε να συμβαίνει κανένα από τα δύο», εκτίμησε.
Κληθείς να σχολιάσει την πολιτική που ασκεί η νέα Διοικήτρια της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ η οποία κυμαίνεται στο ίδιο πνεύμα με του προκατόχου της Μάριο Ντράγκι, ο κος Σινάνος ανέφερε ότι αυτή δεν βοηθάει τις τράπεζες οι οποίες θα ήθελαν εξισορροπημένο πληθωρισμό και επιτόκια, ώστε να βοηθηθεί η κερδοφορία τους. Εξάλλου, αυτή την περίοδο οι πολίτες της Ευρωζώνης επιλέγουν την αποταμίευση έναντι της επένδυσης ή του δανεισμού, κάτι που πλήττει την κυκλοφορία του χρήματος σπάζοντας τον «κύκλο των οικονομικών».
Μπορεί όμως η κυπριακή Κυβέρνηση να προχωρήσει σε τυχόν παρεμβάσεις προκειμένου να μπει φρένο στην συνεχή μείωση των επιτοκίων;
«Η Ιστορία έχει δείξει ότι οι κυβερνήσεις που έχουν παρέμβει στις πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών τους έχουν ρισκάρει την αξιοπιστία των ίδιων των Κεντρικών Τραπεζών, με τρανό παράδειγμα η Τουρκία. Παρεμβάσεις τέτοιου τύπου έχουν απλώς επιδεινώνουν το πρόβλημα της οικονομίας μακροπρόθεσμα, καθώς οι επενδυτές θέλουν να εμπιστεύονται τις Κεντρικές Τράπεζες για την αξιοπιστία τους», είπε.
Στην ερώτηση αν υπάρχει η δυνατότητα να εξαιρεθούν από τα αρνητικά επιτόκια καταθέσεις και λογαριασμοί δημοσίων ή ημικρατικών λογαριασμών, ο κος Σινάνος απάντησε ότι κάτι τέτοιο θεωρητικά μπορεί να γίνει, ωστόσο εγείρονται κάποιοι ηθικοί κίνδυνοι οι οποίο θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν.
«Είναι πολύ δύσκολο να κινηθείς βοηθώντας μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα κόσμου. Θέλει πολύ σωστή πολιτική διαχείριση και λεπτούς πολιτικούς χειρισμούς», κατέληξε.