Σημερινό δημοσίευμα του πρακτορείου ειδήσεων Aljazeera κατηγορεί την Κυπριακή Δημοκρατία ότι πωλούσε διαβατήρια σε εγκληματίες και φυγάδες. Το πρακτορείο φαίνεται ότι έχει στην κατοχή του επίσημα έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας τα οποία διέρρευσαν εκ των έσω.
Η χρονική συγκυρία κατά την οποία βλέπει το φως της δημοσιότητας το δημοσίευμα από το συγκεκριμένο αραβικό δίκτυο εγείρει διάφορους προβληματισμούς. Ανώτατες πηγές με τις οποίες μίλησε το Economy Today βλέπουν προσπάθεια σπίλωσης και δυσφήμισης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρχει και τουρκικός δάκτυλος δεδομένης και της διαχρονικά φιλοτουρκικής προσέγγισης του συγκεκριμένου μέσου.
THREAD
We're publishing a leak of documents we’re calling the #CyprusPapers
They show the EU nation of Cyprus sold passports to convicted criminals, sanctioned officials & politicians.
We'll be releasing new stories all week. Here's a first look at what we've found. pic.twitter.com/5ijB3PylrM
— Al Jazeera Investigations (@AJIunit) August 23, 2020
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι Καταδικασμένοι απατεώνες για ξέπλυμα χρήματος και πολιτικά πρόσωπα που κατηγορούνται για διαφθορά είναι μεταξύ δεκάδων ανθρώπων από περισσότερες από 70 χώρες που έχουν αγοράσει τα λεγόμενα "χρυσά διαβατήρια" από την Κύπρο. Το πρακτορείο ειδήσεων αναφέρει ότι η είδηση πηγάζει από μια μεγάλη κρυφή επίσημη τεκμηρίωση που ελήφθη από την Ερευνητική Μονάδα του Al Jazeera.
Το Cyprus Papers, όπως αναφέρει την υπόθεση, είναι διαρροή περισσότερων από 1.400 αιτήσεων διαβατηρίων που έχουν εγκριθεί από την κυβέρνηση του νησιωτικού έθνους μεταξύ 2017 και 2019 και εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.
Τα κυπριακά διαβατήρια μπορεί να είναι σημαντικά για άτομα από χώρες που έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην Ευρώπη, καθώς η Κύπρος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και ένα διαβατήριο προσφέρει στον κάτοχό της πρόσβαση σε δωρεάν ταξίδια, εργασία και τραπεζικές συναλλαγές στο και τα 27 κράτη μέλη.
Τις επόμενες μέρες αναφέρεται ότι το Al Jazeera θα αποκαλύψει τις ταυτότητες δεκάδων ανθρώπων που απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα, οι οποίοι, σύμφωνα με τους ίδιους τους κανόνες της χώρας, σε πολλές περιπτώσεις δεν έπρεπε να είχαν λάβει διαβατήριο.
Ρισκό ασφάλειας
Για να υποβάλουν αίτηση για κυπριακό διαβατήριο, οι αιτούντες πρέπει να επενδύσουν τουλάχιστον 2,15 εκατομμύρια ευρώ (2,5 εκατομμύρια δολάρια) στην κυπριακή οικονομία, συνήθως αγοράζοντας ακίνητα, και να έχουν καθαρό ποινικό μητρώο.
Ωστόσο, οι αιτούντες παρέχουν τη δική τους απόδειξη επιλεξιμότητας, και παρόλο που η Κύπρος ισχυρίστηκε ότι ελέγχει το υπόβαθρο των αιτούντων, τα έγγραφα που έλαβε το Al Jazeera σημειώνει το πρακτορείο ότι «αποδεικνύουν ότι αυτό δεν συνέβαινε πάντα».
"Είναι τεράστιο περιουσιακό στοιχείο για όλους που προέρχονται από μια χώρα όπου εμπλέκονται πολλά βρώμικα χρήματα", δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής Sven Giegold, ένας αυστηρός επικριτής του προγράμματος.
"Ανοίγετε έναν τραπεζικό λογαριασμό, μια επιχειρηματική σχέση και απευθείας έχετε λιγότερες ερωτήσεις, χωρίς προϋποθέσεις ελέγχου, καθιστώντας πιο εύκολο να φτάσετε παντού για να ταξιδέψετε από ό, τι εάν είστε από τη Ρωσία, την Κίνα ή ακόμα και άλλες πιο αμφισβητούμενες χώρες."
Από το 2013, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα διαβατηρίων, η χώρα έχει κερδίσει περισσότερα από 7 δισεκατομμύρια ευρώ (8 δισεκατομμύρια δολάρια), που χρησιμοποιούνται για να διατηρήσουν την «αποτυχημένη οικονομία του έθνους», αναφέρει το πρακτορείο ειδήσεων.
EXCLUSIVE: A leak of thousands of documents obtained by @AJIunit reveals how Cyprus sold passports to criminals and fugitives who are under police investigation.
The I-Unit discovered serious flaws in the island’s lucrative so-called ‘golden passport’ scheme.#CyprusPapers pic.twitter.com/AFFDXuJvKb
— Al Jazeera English (@AJEnglish) August 23, 2020
Αξιωματούχοι του Burisma και της Gazprom
Μεταξύ 2017 και 2019, οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που υπέβαλαν αίτηση ήταν η Ρωσία, η Κίνα και η Ουκρανία.
Μεταξύ των εγκεκριμένων αιτήσεων που είδε ο Al Jazeera ήταν ο ουκρανός μεγιστάνας Mykola Zlochevsky, ιδιοκτήτης της γιγαντιαίας εταιρείας ενέργειας Burisma.
Όταν ο Zlochevsky αγόρασε το κυπριακό διαβατήριό του το 2017, ήταν ήδη υπό έρευνα για διαφθορά στη χώρα του.
Τον Ιούνιο του 2020 οι Ουκρανοί εισαγγελείς δήλωσαν ότι τους προσφέρθηκαν 6 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά για να εγκαταλείψουν την έρευνα, αναφέρει το δημοσίευμα.
«Ο Zlochevsky και ο Burisma αρνούνται οποιαδήποτε γνώση της δωροδοκίας».
Όπως πολλοί από τους καταζητούμενους καταλόγους στη χώρα καταγωγής τους, το κυπριακό διαβατήριο του Zlochevsky του επιτρέπει να ζει πέρα από την ουκρανική επιβολή του νόμου.
Οι Ουκρανοί εισαγγελείς επιδεικνύουν 6 εκατομμύρια δολάρια που λένε ότι προσφέρθηκαν ως δωροδοκία για να εγκαταλείψουν τη μακροχρόνια έρευνά τους για τη Μύκολα Ζλότσεφσκι και το Μπουρίσμα [Al Jazeera]
Μια παρόμοια εφαρμογή προήλθε από τον Ρώσο υπήκοο Nikolay Gornovskiy, πρώην αφεντικό του κρατικού ενεργειακού γίγαντα Gazprom.
Ο Γκόρνοβσκι ήταν ήδη στη λίστα καταζητούμενων της Ρωσίας για κατάχρηση εξουσίας «όταν η Κύπρος ενέκρινε το διαβατήριό του το 2019 και μέχρι στιγμής έχει αποτρέψει όλες τις προσπάθειες έκδοσής του».
Άλλες αιτήσεις εγκρίθηκαν ακόμη και μετά τη σύλληψη του αιτούντος και μερικές φορές ακόμη και όταν περνούσαν τον χρόνο τους στη φυλακή, αναφέρει ο Aljazeera.
Ο Αλί Μπεγλόφ, Ρώσος υπήκοος, αγόρασε το διαβατήριό του παρά την ποινή φυλάκισης για εκβιασμό, το οποίο δεν θα έπρεπε να ήταν δυνατό σύμφωνα με τους Κυπριακούς κανόνες.
Ο Κινέζος επιχειρηματίας Zhang Keqiang έλαβε επίσης ένα κυπριακό διαβατήριο, παρά το γεγονός ότι έχει περάσει χρόνο στη φυλακή για μια δόλια συμφωνία μετοχών.
Το διαβατήριο του Βιετνάμ επιχειρηματία Pham Nhat Vu εγκρίθηκε ένα μήνα μετά την κατηγορία του για δωροδοκία εκατομμυρίων δολαρίων σε μια συμφωνία τηλεπικοινωνιών.
Τώρα εκτίει φυλάκιση τριών ετών.
Σύμφωνα με τον Laure Brillaud, ανώτερο υπεύθυνο πολιτικής με τη Transparency International, μια ΜΚΟ που επικεντρώνεται στην καταπολέμηση της διεθνούς διαφθοράς, αυτά τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά αλλά δεν προκαλούν έκπληξη.
"Αυτά τα προγράμματα φέρουν εγγενείς κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διαφθοράς και φοροδιαφυγής. Σχεδιάστηκαν για να προσελκύσουν ανθρώπους που αναζητούν μια γρήγορη πορεία προς την ΕΕ", είπε στην Al Jazeera.
Αυστηρότεροι κανόνες
Τον Μάιο του 2019, η Κύπρος εισήγαγε αυστηρότερους κανόνες σχετικά με το ποιος ήταν επιλέξιμος για υπηκοότητα, ο οποίος απαγόρευσε σε οποιονδήποτε υπό έρευνα, ήθελε, καταδικάστηκε ή υπό διεθνείς κυρώσεις να αγοράσει διαβατήριο.
Οι Κύπριοι βουλευτές τον Ιούλιο του 2019, αναφέρει το δημοσίευμα, τελικά ενέκριναν έναν νόμο που έδωσε στη χώρα την εξουσία να αφαιρέσει την ιθαγένεια μετά από αρκετά σκάνδαλα που αφορούσαν διαβόητους επενδυτές χρυσών διαβατηρίων, αλλά πολιτικοί καταψήφισαν οποιαδήποτε κίνηση δημοσίευσης των ονομάτων εκείνων που αγοράζουν την κυπριακή υπηκοότητα.
Ο νέος αυστηρότερος νόμος ισχύει για όποιον διαπράξει σοβαρό έγκλημα, ζητείται από την Ιντερπόλ ή υπόκειται σε κυρώσεις τα 10 χρόνια μετά την αγορά του διαβατηρίου τους.
Η Κύπρος εξετάζει όλες τις προηγούμενες αιτήσεις και ανακοίνωσε ότι περίπου 30 ανώνυμα άτομα αντιμετωπίζουν απώλεια υπηκοότητας, αλλά οι Κυπριακές Εφημερίδες αποκαλύπτουν ότι πολλά άλλα ενδέχεται να παραβιάσουν τον νέο νόμο, συμπληρώνει ο Aljazeera.
Περιλαμβάνουν ανθρώπους όπως ο Leonardo Gonzalez Dellan, πρώην τραπεζίτης της Βενεζουέλας, ο οποίος τιμωρήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες για νομιμοποίηση εκατομμυρίων σε παράνομες νομισματικές συμφωνίες για την κυβέρνηση της Βενεζουέλας.
Ένα άλλο άτομο που θα μπορούσε να χάσει το διαβατήριό του είναι ο Oleg Bakhmatiuk, υπό έρευνα στην Ουκρανία για υπεξαίρεση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σχετικά με τη γιγαντιαία γεωργική εταιρεία του.
Αποκάλεσε τις κατηγορίες "μια πλήρη κατασκευή και πολιτικά κίνητρα".
Παρόλο που ο Μπαχκατιώκ είπε στο Αλ Τζαζίρα ότι η διαδικασία εναντίον του είχε τελειώσει με την πτώση των κατηγοριών, ο επίσημος εισαγγελέας της χώρας επιβεβαίωσε ότι εξακολουθεί να περιλαμβάνεται στον καταζητούμενο κατάλογο της Ουκρανίας.
Υπεράσπιση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Μερικά άλλα παραδείγματα κατόχων διαβατηρίων που αντιμετωπίζουν σοβαρές κατηγορίες είναι οι Ρώσοι αδελφοί Alexei και Dmitry Ananiev, οι οποίοι αγόρασαν την υπηκοότητα το 2017.
Κατηγορούνται στη Ρωσία για υπεξαίρεση από την τράπεζα που κάποτε είχαν.
Ένα άλλο άτομο που έλαβε την Κυπριακή υπηκοότητα είναι ο Κινέζος υπήκοος Li Jiadong, ο οποίος τιμωρήθηκε από τις ΗΠΑ για νομιμοποίηση 100 εκατομμυρίων δολαρίων σε κρυπτογράφηση που σχετίζονται με χάκερ της Βόρειας Κορέας.
Τέλος, υπάρχει ο Maleksabet Ebrahimi και ο γιος του Mehdi, που είναι και οι δύο στην πιο καταζητούμενη λίστα της Ιντερπόλ για ξέπλυμα χρήματος και απάτη στο Ιράν και αντιμετωπίζουν παρόμοιες κατηγορίες στον Καναδά.
Ο Maleksabet Ebrahimi αρνείται τις κατηγορίες εναντίον του και λέει ότι συμμορφώθηκε ανά πάσα στιγμή με τους ιρανικούς και κυπριακούς νόμους.
Τι λένε Κύπριοι αξιωματούχοι;
«Η Κύπρος πρέπει να ντρέπεται» απαντά σε ερωτήσεις του Al Jazeera, η Κύπρια βουλευτής Ελένη Μαύρου είπε: "Ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκε το πρόγραμμα τα τελευταία χρόνια ήταν προφανώς μια διαδικασία που επέτρεπε υποθέσεις για τις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να ντρέπεται."
"Πιστεύω ότι οι νέοι κανονισμοί δεν θα αφήσουν περιθώρια για φάουλ ή για υπέρβαση των ορίων που ένα κράτος πρέπει να σέβεται", πρόσθεσε.
Ο Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νούρης είπε στο Αλ Τζαζίρα: "Δεν δόθηκε ιθαγένεια κατά παράβαση των ισχυόντων κανονισμών τη δεδομένη στιγμή".
Τις επόμενες μέρες, το Al Jazeera, αναφέρει ότι θα αποκαλύψει δεκάδες άλλα άτομα που απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα, συμπεριλαμβανομένων πολλών που τώρα θα παραβίαζαν τους κανόνες εφαρμογής της χώρας.