Των Δημήτρη Παπαπολυβίου* και Ξένιου Μεσαρίτη
Το 2019 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρονιά κατά την οποία η κλιματική αλλαγή ενσωματώθηκε στον δημόσιο διάλογο ως ένα υπαρκτό πρόβλημα. Η ανάδειξη του προβλήματος σε καθημερινή βάση ως κυρίαρχο θέμα και μέρος της πολιτικής ατζέντας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης ήρθε ως φυσικό απότοκο της ενεργού ενασχόλησης των πολιτών με το ζήτημα και της έντονης ανησυχίας που προκλήθηκε στη νέα γενιά για το μέλλον της. Το στοίχημα της πράσινης ενέργειας μπορεί να συνοψιστεί στα λόγια του ιδιόρρυθμου ιδρυτή της Tesla, Elon Musk, ο οποίος είπε: «Γνωρίζουμε ότι θα εξαντλήσουμε τους νεκρούς δεινόσαυρους εξορύσσοντας ορυκτά καύσιμα και ότι θα πρέπει τελικά να χρησιμοποιήσουμε βιώσιμη ενέργεια, οπότε γιατί να μην “ανανεώσουμε” τώρα και να αποφύγουμε τον αυξανόμενο κίνδυνο κλιματικής καταστροφής; Το στοίχημα ότι η επιστήμη έχει λάθος και οι εταιρείες πετρελαίου έχουν δίκιο είναι το πιο ανόητο πείραμα στην ιστορία».
Η περαιτέρω ενασχόληση της κοινής γνώμης με το ζήτημα διακόπηκε απότομα από τη βίαιη αλλαγή στην καθημερινότητα που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού. Ωστόσο, σε ευρωπαϊκό πολιτικό επίπεδο, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ή καλύτερα ο μετριασμός των επιπτώσεων αυτών στον πλανήτη και την ανθρωπότητα εν γένει, παραμένει υψηλή προτεραιότητα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει θέσει ως στόχο της να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη οικονομία μέχρι το 2050.
Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και το αποτέλεσμα της πρόσφατης ψηφοφορίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 8 Οκτωβρίου 2020, κατά την οποία αναδείχθηκε η θέση του νομοθετικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 60% σε σχέση με το 1990, μέχρι το 2030. Το πιο πάνω ποσοστό μείωσης, το οποίο έχει ήδη χαρακτηριστεί ως «αισιόδοξο» και το οποίο «πιθανόν να θέσει σε κίνδυνο θέσεις εργασίας», είναι κατά 5% αυξημένο σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναθεώρηση του υφιστάμενου στόχου της μείωσης των σχετικών εκπομπών από 40% σε 55% μέχρι το 2030.
Ως βασικοί άξονες υλοποίησης του στόχου για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία έχουν αναγνωριστεί, μεταξύ άλλων, (i) η αύξηση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με την ταυτόχρονη χρήση του ηλεκτρισμού, ούτως ώστε να απαλλαγεί η προμήθεια ενέργειας από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, (ii) η αύξηση των ωφελημάτων της ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένων των κτιρίων μηδενικών εκπομπών, και (iii) η ενίσχυση των υποδομών μεταφοράς ενέργειας καθώς και των δικτύων διασύνδεσης μεταξύ των κρατών-μελών.
Είναι σαφείς οι προκλήσεις για την Κύπρο ως προς την υλοποίηση των ευρωπαϊκών στόχων αλλά κυρίως ως προς την ουσιαστική αλλαγή η οποία θα πρέπει να συντελεστεί στο επίπεδο της τοπικής αγοράς ενέργειας για την επίτευξη των στόχων αυτών.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Κύπρο
Η διείσδυση των ΑΠΕ στην κυπριακή ηλεκτροπαραγωγή παραμένει ακόμα σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, και συγκεκριμένα στο 11%, παρά τα υψηλότατα επίπεδα ηλιοφάνειας και ηλιακής ακτινοβολίας τα οποία παρατηρούνται στη χώρα μας. Ωστόσο, οι ενδείξεις για το μέλλον είναι θετικές, αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, από το σύνολο της ενέργειας που καταναλώθηκε στην Κύπρο το 2018, το 13,9% παράχθηκε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο στόχος που είχε τεθεί βάσει του πλάνου της δεκαετίας 2010-2020 για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν το 20% της ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ, ενώ για την Κύπρο είχε τεθεί στο 13%, κάτι το οποίο έγινε κατορθωτό 2 χρόνια πριν από τον στόχο του 2020.
Επίσης, με βάση τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, η συνολική συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις ενεργειακές ανάγκες είχε διπλασιαστεί μεταξύ του 2013 και του 2018 από το 7% στο 13,9%. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι η ηλεκτροπαραγωγή, με τα έργα τα οποία έχουν ήδη αδειοδοτηθεί, αναμένεται τα επόμενα χρόνια να φτάσει το 22%, παρά το ότι τον Ιούλιο του 2020 μόνο το 11% προερχόταν από ΑΠΕ. Η Υπηρεσία Ενέργειας αναφέρει ότι, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, έχουν καθυστερήσει αρκετά από τα αδειοδοτημένα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, τονίζοντας ότι εντός του 2021 θα επιτευχθεί ο στόχος του 16% της συμμετοχής των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 528 MW. Τα έργα τα οποία εκκρεμούν για να αυξηθεί σημαντικά η ποσοστιαία συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή έχουν ως κυριότερο πυλώνα την έναρξη της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), τη Μεταβατική Ρύθμιση της Αγοράς, καθώς και το έργο που αφορά την εγκατάσταση Net-Metering.
Καθοριστικής σημασίας για την αγορά των ΑΠΕ και την περαιτέρω διείσδυσή τους στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου θα είναι το «άνοιγμα» της αγοράς ηλεκτρισμού (Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού), το οποίο έχει καθυστερήσει σημαντικά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λόγω της γεωγραφικής μας απομόνωσης καθώς και του αντικειμενικά μικρού μεγέθους της αγοράς. Η δημιουργία μιας υγιούς ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού θα έχει πολλαπλά οφέλη, τόσο για τους οικιακούς καταναλωτές όσο και για τους βιομηχανικούς, οι οποίοι θα απολαμβάνουν χαμηλότερες τιμές για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
Παράλληλα, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη τεχνολογική πρόοδο στον κλάδο της ηλεκτροκίνησης, η οποία αναμένεται να καταστήσει ακόμα πιο προσιτά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα στον μέσο καταναλωτή, η αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου θα ενισχύσει σημαντικά και την καθαρότερη διακίνηση των πολιτών. Για το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος του 10% που είχε τεθεί για τη δεκαετία και αναμένεται να προσεγγίσει το 7,3% στα τέλη του 2020.
EuroAsia και EuroAfrica Interconnector αίρουν την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου
Η λειτουργία του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με την Ευρώπη, και δη την Ελλάδα, αναμένεται να δώσει ώθηση στη δημιουργία επιπρόσθετων έργων ΑΠΕ στο νησί μας, καθώς ο ηλεκτρισμός ο οποίος θα παράγεται στην Κύπρο θα μπορεί να πωλείται και να ανταλλάσσεται στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρισμού. Αντίστοιχης μείζονος σημασίας είναι και η ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο (EuroAfrica Inteconnector) και το Ισραήλ (EuroAsia Inteconnector), «η οποία αναμένεται να καταστήσει την Κύπρο ενεργειακό κόμβο καθαρής ενέργειας για την περιοχή», είχε αναφέρει ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου, Ανδρέας Πουλλικκάς.
Το κόστος κατασκευής της πρώτης φάσης της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, με δυνατότητα μεταφοράς 1000 MW, ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ, με σημαντικά κοινωνικοοικονομικά οφέλη για τις εμπλεκόμενες στο έργο χώρες. Η διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας (Κρήτη) PCI 3.10.1 αναμένεται να λειτουργήσει τον Δεκέμβριο του 2023 και παράλληλα, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, αναμένεται να λειτουργήσει και η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ισραήλ PCI 3.10.2. Ως κορυφαίο Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector PCI 3.10 Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας είναι επιλέξιμη για χορηγία ύψους €8,7 δισ. από το ταμείο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Η διασύνδεση EuroAfrica Interconnector είναι η «ηλεκτρική λεωφόρος» που θα συνδέει την Αίγυπτο με την Ευρώπη, μέσω της Κύπρου, δημιουργώντας έναν ενεργειακό κόμβο για την Αφρική και τον αραβικό κόσμο. Η διασύνδεση EuroAfrica Interconnector θα ξεκινήσει από την Αίγυπτο και θα ακολουθήσει την υποθαλάσσια διαδρομή για να συνδεθεί στον σταθμό στην Κύπρο. Το τμήμα Αίγυπτος-Κύπρος θα έχει μήκος 498 χλμ. και το χαμηλότερο σημείο της υποθαλάσσιας διασύνδεσης θα φτάνει τα 2.200 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια η Αίγυπτος μετατρέπεται σε ενεργειακό γίγαντα της περιοχής, κάτι που δίνει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στην «ηλεκτρική λεωφόρο» Κύπρου-Αιγύπτου. Η ικανότητα της Αιγύπτου ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια από τρεις σταθμούς παραγωγής ενέργειας που κατασκευάστηκαν από τη Siemens AG, ένα ηλιακό πάρκο 4 δισ. δολαρίων στον νότο, στο Benban, το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, και ένα αιολικό πάρκο. Η χώρα υπέγραψε συμφωνία ύψους 30 δισ. δολαρίων με τη Ρωσία το 2017 για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στη Βόρεια Αφρική, δυναμικότητας 4,8 GW. Το πλεόνασμα, το οποίο από το 2023 θα τροφοδοτεί την Ευρώπη, σηματοδοτεί την αλλαγή της ενεργειακής πορείας της Αιγύπτου μετά το 2013, όταν η Αίγυπτος αγωνίστηκε για να καλύψει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από τον ταχέως αναπτυσσόμενο πληθυσμό της, τον μεγαλύτερο στον αραβικό κόσμο. Οι ενεργειακές ελλείψεις αποτέλεσαν έναν από τους παράγοντες που προκάλεσαν τη λαϊκή οργή εναντίον της κυβέρνησης του ισλαμιστή Προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, ο οποίος απομακρύνθηκε από την εξουσία κατά τη διάρκεια των λαϊκών εξεγέρσεων, τις οποίες υποστήριξαν και οι ένοπλες δυνάμεις.
Τα δύο μεγαλεπήβολα έργα, EuroAsia Interconnector και EuroAfrica Interconnector, αναμένεται να θέσουν τέρμα στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, του τελευταίου κράτους-μέλους της Ε.Ε. που παραμένει πλήρως απομονωμένο, χωρίς οποιαδήποτε διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης
Εξίσου σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της Κύπρου μπορούν να διαδραματίσουν και οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στη χώρα μας. Οι εν λόγω συμβάσεις υπογράφονται μεταξύ ενός παρόχου ενεργειακών υπηρεσιών και ενός τελικού καταναλωτή. Το αρχικό στάδιο της εν λόγω σύμβασης περιλαμβάνει τον ενεργειακό έλεγχο στις εγκαταστάσεις του τελικού καταναλωτή, στο πλαίσιο του οποίου διαπιστώνεται η προοπτική εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της υλοποίησης μέτρων ενεργειακής αναβάθμισης, ώστε να αυξάνεται η ενεργειακή απόδοση στον χώρο του καταναλωτή. Σε σχέση με τους οικιακούς καταναλωτές, τέτοια μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν την αντικατάσταση κουφωμάτων και των υφιστάμενων συστημάτων ψύξης ή θέρμανσης, καθώς και εργασίες θερμομόνωσης. Σε ό,τι αφορά βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τα προτεινόμενα μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν την εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικότερων συστημάτων κλιματισμού (για παράδειγμα εγκατάσταση νέας αντλίας θερμότητας σε κάποιο ξενοδοχείο), καθώς και την εγκατάσταση συστημάτων παραγωγής ενέργειας (λ.χ. φωτοβολταϊκού συστήματος).
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης είναι ότι η εξοικονόμηση ενέργειας (και συνεπώς χρήματος) από τον τελικό καταναλωτή μπορεί να επιτυγχάνεται χωρίς οποιαδήποτε επιβάρυνση για τον ίδιο. Η χρηματοδότηση του έργου θα μπορεί να γίνεται απευθείας από τον πάροχο των ενεργειακών υπηρεσιών (εφόσον έχει πρόσβαση στα εν λόγω κεφάλαια), ενώ υπάρχει δυνατότητα και για χρηματοδότηση από τρίτα μέρη. Στις περιπτώσεις τέτοιου είδους χρηματοδότησης, η απόσβεση της επένδυσης του παρόχου ή η αποπληρωμή της χρηματοδότησης από τρίτο μέρος θα γίνεται μέσω του διαμοιρασμού του ποσού το οποίο θα εξοικονομεί ο τελικός καταναλωτής.
Καθίσταται συνεπώς σαφές ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο για την ανάπτυξη της αγοράς ενεργειακών υπηρεσιών στην Κύπρο. Δεδομένου ότι οι πλείστοι πάροχοι ενεργειακών υπηρεσιών δεν έχουν άμεση δυνατότητα να κινητοποιήσουν τα (συνήθως) μεγάλα κεφάλαια τα οποία απαιτούνται για να χρηματοδοτήσουν το κόστος των συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης, είναι απαραίτητο να δοθούν κίνητρα στα ημεδαπά τραπεζικά ιδρύματα για την παροχή των απαραίτητων χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων σε αυτούς ή για τη δημιουργία ειδικών τμημάτων τα οποία θα εμπλέκονται στη χρηματοδότηση τέτοιου είδους έργων μέσω απευθείας χρηματοδότησης.
Παράδειγμα σύμβασης ενεργειακής απόδοσης με χρηματοδότηση από τον πάροχο ενεργειακών υπηρεσιών
Ένα ελεγκτικό γραφείο το οποίο στεγάζεται σε 4 ορόφους οικοδομής, η οποία κατασκευάστηκε περί το 1990, καταναλώνει ετησίως ενέργεια αξίας περί τις €30.000. Κατόπιν διενέργειας ενεργειακού ελέγχου, διαπιστώνεται ότι με την υλοποίηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης (για παράδειγμα αντικατάσταση του συστήματος κλιματισμού με ένα ενεργειακά αποδοτικότερο, αντικατάσταση των λαμπτήρων φθορίου με λάμπες τεχνολογίας LED και αντικατάσταση των κουφωμάτων του κτιρίου) η ετήσια κατανάλωση ενέργειας θα μειωθεί στις €12.000. Το ποσό των €18.000 που θα εξοικονομείται ετησίως θα διαμοιράζεται μεταξύ του παρόχου ενεργειακών υπηρεσιών και του τελικού καταναλωτή μέχρι να αποσβεστεί το κόστος της ενεργειακής αναβάθμισης της κτιριακής μονάδας του τελικού καταναλωτή, ο οποίος, μετά την απόσβεση της επένδυσης του παρόχου ενεργειακών υπηρεσιών, θα επωφελείται πλήρως από την οικονομική εξοικονόμηση η οποία θα έχει επιτευχθεί στις εγκαταστάσεις του.
Η χρηματοδότηση για αντιμετώπιση της πανδημίας είναι προσανατολισμένη στην πράσινη ενέργεια
Η χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης στην καθαρή οικονομία του δεύτερου μισού του 21ου αιώνα είναι ένα μεγάλο στοίχημα, το οποίο δεν αποτελεί κυπριακή ιδιαιτερότητα αλλά παγκόσμιο ζήτημα. Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιφέρει την ανάγκη χρηματοδότησης των κρατών για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσανατολίσει κατά ένα μεγάλο μέρος τις προϋποθέσεις άντλησης κεφαλαίων από τα κράτη προς την πράσινη ενέργεια. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτικής σημασίας το κυπριακό κράτος να καταφέρει να αντλήσει τα χρήματα τα οποία δικαιούται από τα ευρωπαϊκά ταμεία, επιταχύνοντας και την ενεργειακή μετάβαση.
Μιλώντας στο Economy Today, η Νατάσα Πηλείδου, Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, ανέφερε ότι το Υπουργείο έχει ήδη καταθέσει σχέδια και έργα μέσα στο 2020 τα οποία είναι υποψήφια για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση συνολικής αξίας πέραν των 600 εκατ. ευρώ. Η κ. Πηλείδου τόνισε το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των εν λόγω σχεδίων σχετίζεται με την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την ενεργειακή αναβάθμιση και αποτελεσματικότητα κτιρίων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Επεσήμανε ότι τα συγκεκριμένα κονδύλια δεν αφορούν μόνο κεφάλαια που θα αντληθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και κονδύλια που σχετίζονται με το πλάνο του Green Deal της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνεται ότι, βάσει των ανακοινώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κύπρος θα έχει πρόσβαση σε συνολικά 968 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, σε μορφή επιχορηγήσεων.
Παραδείγματα σχεδίων που θα κατατεθούν στην Ε.Ε. για έγκριση
Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Χαράλαμπος Ρούσος, ερωτηθείς από το Economy Today, έδωσε κάποια παραδείγματα σχεδίων τα οποία η Κύπρος έχει καταθέσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό την άντληση κεφαλαίων προς υλοποίησή τους. Αρχικά, ο κ. Ρούσος ανέφερε ότι τα εν λόγω σχέδια έχουν ως στόχο να δώσουν ώθηση στην αγορά, λόγω της οικονομικής κρίσης που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού, και να δώσουν κίνητρα σε καταναλωτές και επιχειρήσεις για τη μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια.
Ο κ. Ρούσος σημείωσε ότι θα επανεκκινήσει το Σχέδιο «Εξοικονομώ-Αναβαθμίζω», το οποίο αποσκοπεί στην ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και των επαγγελματικών υποστατικών, τονίζοντας ότι στην Κύπρο το κτιριακό απόθεμα είναι παλιό και χτισμένο με προδιαγραφές που δεν εμπίπτουν σε οποιαδήποτε πλαίσια ενεργειακής απόδοσης, και ως εκ τούτου υπάρχει μεγάλη προοπτική βελτίωσης. Τα κτίρια στην Κύπρο, σε ποσοστό που προσεγγίζει ακόμα και το 90%, χρήζουν τεράστιας ενεργειακής βελτίωσης, είτε πρόκειται για μείωση των απωλειών ενέργειας από τη θέρμανση και την ψύξη, και δη για θερμομονώσεις, είτε για αντικατάσταση των συσκευών που σχετίζονται με τη θέρμανση και την ψύξη των κτιρίων.
Επίσης, ο κ. Ρούσος αναφέρθηκε σε σχέδιο που έχει κατατεθεί για επιχορήγηση από ευρωπαϊκά κονδύλια και το οποίο σχετίζεται με ηλεκτρικά σημεία φόρτισης οχημάτων, είτε μέσων μαζικής μεταφοράς είτε ιδιωτικών οχημάτων. Έχει υποβληθεί πρόταση για τη δημιουργία δημόσιων σημείων φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως με παροχή ενέργειας που θα σχετίζεται με φωτοβολταϊκά. Δίνοντας παραδείγματα, ο κ. Ρούσος είπε ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες τα σημεία φόρτισης θα βρίσκονται σε χώρους στάθμευσης, όπου θα αξιοποιούνται οι οροφές των στεγασμένων χώρων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και άλλοι διαθέσιμοι χώροι για την αποθήκευση της ενέργειας μέχρι τη διοχέτευσή της στα οχήματα.
Σε περίοπτη θέση η Κύπρος για τους επενδυτές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Σε τοπικό επίπεδο, παρατηρείται ένα ουσιαστικό ενδιαφέρον επενδυτών να εκμεταλλευτούν τα υψηλά επίπεδα ηλιοφάνειας της χώρας μας λόγω της γεωγραφικής της θέσης, καθώς επίσης και τη θεσμική ασφάλεια την οποία παρέχει η συμμετοχή μας στην Ε.Ε. Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ενέργειας σημείωσε ότι πλέον υπάρχει τεράστια ζήτηση για επενδύσεις στην Κύπρο που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε σημείο που δεν υπάρχει λόγος για επιδοτήσεις είτε από το κράτος είτε από ευρωπαϊκά κονδύλια. Τα συγκριτικά αυτά πλεονεκτήματα της Κύπρου την έχουν βάλει στον χάρτη σημαντικών και καινοτόμων έργων, τα οποία διεθνείς όμιλοι και παίκτες της παγκόσμιας αγοράς επιθυμούν να «δοκιμάσουν» και να «επιδείξουν», ούτως ώστε να μπορούν να μεταφέρουν την αντίστοιχη, αποδεδειγμένη πλέον, τεχνογνωσία και σε τρίτες χώρες, είτε εντός είτε εκτός Ε.Ε.
Για τη μετουσίωση του εν λόγω ενδιαφέροντος σε πραγματικές επενδύσεις, είναι απαραίτητο η ομολογουμένως πολύ καλά καταρτισμένη κρατική μηχανή να επιδείξει την απαραίτητη ευελιξία, τόσο σε εκτελεστικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της γραφειοκρατίας, το οποίο αποτελεί τροχοπέδη στην υλοποίηση σημαντικών έργων, οδηγώντας πολλές φορές στην εγκατάλειψή τους από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Η χρονική συγκυρία της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία συνέπεσε χρονικά με τον αναπόφευκτα βίαιο τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, οφείλει να στρέψει σύσσωμη την κυπριακή οικονομική κοινότητα, αλλά και την ίδια την κοινωνία, σε ένα βιώσιμο μοντέλο ενεργειακής ανάπτυξης, το οποίο μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα μιας καλύτερης Κύπρου, χτισμένης πάνω σε στέρεες βάσεις.
Δικηγόρου στη Δρ Κ. Χρυσοστομίδης & Σία Δ.Ε.Π.Ε., ειδικευμένου σε θέματα ενέργειας