Του Χρήστου Μιχάλαρου
Μια «παραδοξότητα» διέπει το ζήτημα της πώλησης κυπριακού φυσικού αερίου μέσω αγωγού από το κοίτασμα Αφροδίτη στην Αίγυπτο, μετά και την διακρατική συμφωνία που υπεγράφη ανάμεσα στην κυπριακή και την αιγυπτιακή κυβέρνηση.
Μιλώντας στην εκπομπή «Όλα στο φως» του Ράδιο Πρώτο, ο Καθηγητής Γεωπολιτικής και Πολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Θεόδωρος Τσακίρης ανέφερε ότι η εν λόγω παραδοξότητα έγκειται στο γεγονός ότι η βασική εταιρία που θα πουλάει και η βασική εταιρία που θα αγοράζει από τις ιδιωτικές εταιρίες που θα συμμετέχουν στην κοινοπραξία του Αφροδίτη κατά 35% είναι η ίδια: η Shell.
«Αυτό είναι περίεργο. Το πώς θα λειτουργήσει στην πραγματικότητα θα εξαρτηθεί από την διαπραγμάτευση. Η Shell έχει να κερδίσει και από τα δύο κι έχει να ελέγξει κόστη κι ευκαιρίες και από τις δυο πλευρές. Αυτό εντός ευρωπαϊκού πλαισίου θα ήταν προβληματικό, θα μπορούσαν να είχαν κινηθεί και οι διαδικασίες της Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθώς δεν είναι δυνατόν αυτός που πουλάει, ο ίδιος να αγοράζει και να έχει οφέλη και από τις δυο πλευρές», είπε.
Επιπλέον, τόνισε ότι η ουσία της εν λόγω συμφωνίας είναι η διαπραγμάτευση του εμπορικού συμβολαίου, του συμβολαίου δηλαδή για την πώληση του φυσικού αερίου, εννοώντας ότι τίποτα δεν έχει κλειδώσει. Τόνισε δε ότι αν στο μέλλον υπάρξει διαφωνία σε αυτό το σκέλος, η συμφωνία «θα μείνει στα χαρτιά».
«Υπάρχουν δεκάδες διακυβερνητικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί και οι οποίες δεν υλοποιήθηκαν ποτέ γιατί δεν υπήρξε είτε το φυσικό αέριο, είτε η χρηματοδότηση. Από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις δεν ελέγχουν τις εταιρίες οι οποίες θα αγοράσουν ή θα παραγάγουν το φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο, δεν μπορούν να αποφασίσουν ποιος θα είναι ο τελικός αγοραστής. Οι διακρατικές συμφωνίες δημιουργούν ένα νομικό πλαίσιο ασφαλείας και κάποιες διευκολύνσεις στο φορολογικό και αδειοδοτικό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο μελετών», είπε.
Παραδέχτηκε ότι πρόκειται ομολογουμένως μια θετική εξέλιξη την οποία η Κύπρος περίμενε για πολλά χρόνια.
«Ένα προσύμφωνο είχε υπογραφεί από το 2015, αλλά δυστυχώς αυτή η κατάσταση είχε αφεθεί να βαλτώσει. Μετά τη δυσκολία που αντιμετώπισε από την τουρκική παρεμπόδιση της γεώτρησης της εταιρίας ENI τον Φεβρουάριο, η Κυβέρνηση έχει πάρει πολύ ζεστά το θέμα και τρέχει τη διαδικασία. Η υπογραφή αυτή δημιουργεί ένα νομικό πλαίσιο το οποίο δίνει τη δυνατότητα και την ευλογία των κυβερνήσεων στις εταιρίες να προχωρήσουν στην υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου και ενδεχομένως με τη σύνθεση της εταιρίας που θα κατασκευάσει και που εκμεταλλεύεται τον αγωγό, να υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής των κρατών μέσω, είτε μέσω χρηματοδότησης από κρατικές εταιρίες, είτε απευθείας. Αυτό απ’ ό,τι κατάλαβα είναι στον σχεδιασμό του Υπουργείου», ανέφερε.
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης που έχει ο ίδιος, ανέφερε ότι υπάρχει σκέψη ώστε υπό προϋποθέσεις να υπάρξει και συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στα κόστη κατασκευής του αγωγού, κάτι που σημαίνει συμμετοχή στα οφέλη και στην διαχείριση.
Αναφερόμενος λεγόμενη «ευρωπαϊκή διάσταση» του αγωγού, ο κος Τσακίρης τόνισε ότι οι αναφορές που θέλουν το φυσικό αέριο να καταλήγουν στην ευρωπαϊκή αγορά, δεν είναι εντελώς ακριβείς, καθώς από τη στιγμή που το φυσικό αέριο υγροποιείται και το κράτος που το παράγει δεν έχει λόγο για το πού θα καταλήγει αυτό το φυσικό αέριο και δεν μπορεί να δεσμεύσει την εταιρία σχετικά με το πού θα το διαθέσει.
Όπως είπε, ένα μεγάλο μέρος αναμένεται να πωληθεί στην Ευρώπη κι ένα άλλο μέρος στην ασιατική αγορά.
Σημειώνεται ότι την πλήρη στήριξη της ΕΕ στους ενεργειακούς σχεδιασμούς και συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας εξέφρασε η εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Αν Μπουρνοβίλ, κατά την τελετή υπογραφής της δεύτερης και τελευταίας διακρατικής συμφωνίας Κύπρου-Αιγύπτου για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed.
Δείτε ολόκληρη την συνέντευξη στο σχετικό βίντεο.