επιμέλεια: Χρίστος Πέτρου
Εντός της ερχόμενης βδομάδας θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του Υπουργού Οικονομικών με τον Κεντρικό Τραπεζίτη προκειμένου να επεξεργασθούν λεπτομερέστερα, νομοσχέδιο που στόχο έχει την προστασία των δανειοληπτών από τις εκποιήσεις των υποθηκευμένων περιουσιών τους.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ), ο οποίος συναντήθηκε χθες με τον Κεντρικό Τραπεζίτη, ο κ. Ηροδότου «ήταν ένα βήμα μπροστά» σε ότι αφορά τις θέσεις του συνδέσμου για την προστασία των δανειοληπτών.
Ο ΣΥΠΡΟΔΑΤ είχε αποστείλει υπόμνημα στον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας - που παρουσιάζει πιο κάτω το Economy Today - και το οποίο αποτέλεσε τη βάση της χθεσινής συζήτησης. Όπως τόνισε ο κ. Μελάς μιλώντας στο Μεσημέρι και Κάτι, ο Κεντρικός Τραπεζίτης «συμφώνησε σε όλα, δεν υπήρχε κάτι στο οποίο διαφωνήσαμε και μάλιστα η κεντρική τράπεζα, προχώρησε ένα βήμα περισσότερο από εμάς για να προστατέψει τους δανειολήπτες».
Όπως ανέφερε χθες ο Κεντρικός Τραπεζίτης στη συνάντηση του με τον Πρόεδρο του ΣΥΠΡΟΔΑΤ, είναι σε φάση επεξεργασίας νομοσχέδιο που σκοπό έχει την προστασία των δανειοληπτών από τις εκποιήσεις.
Σημειώνεται ότι, ο νόμος που αφορά την αναστολή εκποιήσεων για την περίοδο μετά τον Οκτώβρη όπου είναι σε ισχύ ο τρέχον νόμος, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο Ανώτατο Δικαστήριο μετά από αναπομπή του Προέδρου. Κίνηση την οποία ο ΣΥΠΡΟΔΑΤ χαρακτηρίζει ως άστοχη που μάλιστα «δεν περιποιεί τιμή στον Πρόεδρο».
Μάλιστα ο ΣΥΠΡΟΔΑΤ έχοντας τη διαβεβαίωση του Κεντρικού Τραπεζίτη ότι εντός ενός μήνα θα ολοκληρώσει τις όποιες προσπάθειές του για προώθηση του εν λόγω νομοσχεδίου, "παγώνει" τις προσπάθειες για άλλη πρόταση νόμου -που αφορά τις εκποιήσεις- την οποία με την βοήθεια Βουλευτών της ΔΗΠΑ θα έβαζε προς επεξεργασία και ψήφιση στη Βουλή.
Υπενθυμίζεται ότι ο Κεντρικός Τραπεζίτης στο πρόσφατο παρελθόν κατά τη διάρκεια των κοινοβουλευτικών εργασιών για τους νόμους που αφορούν αναστολή εκποιήσεων, επεσήμανε επανειλημμένα μέσω τοποθετήσεών του, ότι οι οριζόντιες αναστολές εκποιήσεων θα είχαν σοβαρές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα αφού θα εμπόδιζαν μεταξύ άλλων τη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.
Πέραν από το νομοσχέδιο για το οποίο γίνεται αναφορά πιο πάνω, σύμφωνα με τον κ. Μελά, η Κεντρική Τράπεζα, έχει δημιουργήσει επιτροπή δεοντολογίας η οποία θα εξετάζει παράπονα δανειοληπτών και ακολούθως θα προβαίνει σε έλεγχο των τραπεζών τις οποίες αφορούν τα εν λόγω παράπονα. Μάλιστα η υπό αναφορά Επιτροπή θα έχει αυξημένες εξουσίες και αυτό είναι κάτι «που ικανοποιεί ιδιαίτερα» τον Σύνδεσμο Δανειοληπτών.
Η όλη συνάντηση, σύμφωνα πάντα με τον πρόεδρο του ΣΥΠΟΡΔΑΤ κρίνεται ως άκρως θετική αφού έγινε με εκατέρωθεν διάθεση να διευθετηθούν σειρά προβλημάτων που απασχολούν για τους δανειολήπτες.
Αυτούσιο το υπόμνημα του ΣΥΠΡΟΔΑΤ που εστάλη στον Κεντρικό Τραπεζίτη:
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για να συμμορφώνονται με την Οδηγία και τον Κώδικα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) του 2015.
Από την Οδηγία αυτή προκύπτει η υποχρέωση των Τραπεζών να εξετάζουν προσεκτικά τις προτάσεις των Δανειοληπτών για αναδιάρθρωση και να παρέχουν σ’ αυτούς την προσφορότερη λύση που συμφέρει και στα δύο μέρη.
Μεταξύ τράπεζας και πελάτη, δημιουργείται ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης. Απ’ αυτή τη σχέση προκύπτει ιδιότυπη υποχρέωση της Τράπεζας για επιμέλεια και φροντίδα κατά την εκπλήρωση των αμοιβαίων υποχρεώσεων της βάσει της δανειακής σύμβασης. Σκοπός ασφαλώς είναι να αποφεύγονται δυσμενείς συνέπειες για τους Δανειολήπτες πελάτες τους.
Επικεντρωνόμαστε στα πλαίσια της αναδιάρθρωσης, όπου οι Τράπεζες επιβάλλεται να τηρούν τους τρόπους αναδιαρθρώσεων που εισηγείται η Οδηγία και ο Κώδικας της ΚΤΚ. Για το ίδιο θέμα υπάρχουν δυο Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί αριθ. 2019/630 και αριθ. 575/2013 αλλά και σχετική καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Συμβατά μέτρα ρύθμισης αναδιάρθρωσης είναι: α) τροποποίηση των όρων και προϋποθέσεων μιας δανειακής υποχρέωσης, β) συνολική ή μερική αναχρηματοδότηση δανειακής υποχρέωσης, γ) συνολική ή μερική διαγραφή της δανειακής οφειλής.
Τονίζουμε ότι σύμφωνα με την παράγραφο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2019/630, τα μέτρα ρύθμισης θα πρέπει να αποσκοπούν στην επαναφορά του Δανειολήπτη σε βιώσιμο καθεστώς αποπληρωμής και θα πρέπει να συμμορφώνονται με το Ενωσιακό Δίκαιο Προστασίας των Καταναλωτών.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για τήρηση των προνοιών του Νόμου για τις ιδιωτικές εκποιήσεις.
Η διαδικασία ιδιωτικής εκποίησης αρχίζει με την αποστολή της επιστολής τύπου ‘’Θ’’, που δίδει προθεσμία 120 ημερών για να γίνουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Τράπεζας και Δανειολήπτη ούτως ώστε να βρεθεί και να συμφωνηθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση αναδιάρθρωσης. Ακολουθεί η επιστολή τύπου ‘’Ι’’ που δίδει προθεσμία 45 ημερών για να εξοφληθεί το ποσό που νόμιμα οφείλεται στην Τράπεζα από τον Δανειολήπτη. Ακολουθούν άλλες επιστολές διαφόρων τύπων (‘’ΙΑ’’- ‘’ΙΒ’’ κλπ) που προετοιμάζουν την διαδικασία εκποίησης.
Στην συνέχεια ο Νόμος καθορίζει τον τρόπο διεξαγωγής της εκποίησης, καθώς επίσης και τον τρόπο διεξαγωγής της ηλεκτρονικής εκποίησης. Επίσης ο Νόμος προβλέπει για το τι πρέπει να ακολουθείται μέχρι το τέλος. Οι πρόνοιες αυτές δεν τηρούνται από τις Τράπεζες όπως μας καταγγέλλουν γραπτώς πολλοί Δανειολήπτες.
Τέλος θα πρέπει να αυξηθεί όσο το δυνατό περισσότερο η επιφυλασσόμενη τιμή πώλησης των ακινήτων που τώρα είναι το 80% της αγοραίας αξίας τους.
- Άσκηση αυστηρής εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για τήρηση του Νόμου για την προστασία του Καταναλωτή (112(Ι)/2021), κυρίως του άρθρου 50 του μέρους VII (Καταχρηστικές Ρήτρες). Το άρθρο καθορίζει τι θεωρείται Καταχρηστική Ρήτρα, δίδοντας μάλιστα στις υπόλοιπες υποπαραγράφους, τρόπους διαπίστωσης της καταχρηστικότητας. Η καταχρηστική ρήτρα θεωρείται άκυρη εξ υπαρχής, δηλαδή αναδρομικά και παρέχεται δικαίωμα διεκδίκησης δικαστικής, αποζημίωσης για τη ζημιά που υπέστη ο Δανειολήπτης.
Τέλος στο παράρτημα IV του Νόμου παρατίθεται κατάλογος που περιέχει ενδεικτικά ρήτρες που δυνατόν να θεωρούνται καταχρηστικές.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για να τηρούν την αρχή της καλής πίστης. Η αρχή αυτή διαπνέει από την αρχή μέχρι το τέλος τη σχέση της Τράπεζας με τον Δανειολήπτη. Σίγουρα οι Τράπεζες μεριμνούν για τα δικά τους συμφέροντα, όμως αυτό πρέπει να γίνεται έντιμα και καλόπιστα.
Από τα πιο πάνω ανακύπτει και η υποχρέωση των Τραπεζών να μην αυξάνουν αντισυμβατικά και κατά παράβαση της νομοθεσίας για τις καταχρηστικές ρήτρες το συμφωνηθέν επιτόκιο και κατ’ επέκταση να μην χρεώνουν οποιουσδήποτε λογαριασμούς των Δανειοληπτών με ποσά που προκύπτουν από την διεργασία αυτή.
Συνεπώς οι Τράπεζες υποχρεούνται να αφαιρούν τα πιο πάνω ποσά, ούτως ώστε να ξεκαθαρίζει το νόμιμα οφειλόμενο χρέος. Η υποχρέωση αυτή προκύπτει τόσον από την εσωτερική νομοθεσία (Ν.123(1)/2021 περί προστασίας του καταναλωτή), όσο και από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Μάλιστα παρέχεται από τον Νόμο δικαίωμα καταχώρησης αγωγής για να διεκδικηθεί δικαστικά η ζημιά που οι Τράπεζες προκάλεσαν στους Δανειολήπτες πελάτες τους με τις πιο πάνω ενέργειες τους.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για να υποχρεούνται οι Τράπεζες να δίδουν στους Δανειολήπτες τις πληροφορίες που τους ζητούν.
Η υποχρέωση αυτή απορρέει τόσο από το δίκαιο των συμβάσεων όσο και από την Οδηγία και τον Κώδικα της ΚΤΚ.
Παλαιότερα οι Τράπεζες απέφευγαν ή αρνούνταν με διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις να τηρούν την υποχρέωση τους αυτή.
Ορισμένες μάλιστα ζητούν παράνομα την πληρωμή κάποιου ποσού για να δίδουν τις πληροφορίες αυτές.
Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις η παράβαση αυτής της υποχρέωσης καθιστά την Τράπεζα υπόλογη σε αποζημιώσεις για οποιανδήποτε ζημιά ο Δανειολήπτης αποδείξει ότι υπέστη.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για να μεταχειρίζονται ίσα τους Δανειολήπτες.
Η υποχρέωση αυτή προκύπτει τόσο από το Δίκαιο των Συμβάσεων, από το Σύνταγμα αλλά και από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Πρακτικά τούτο σημαίνει ότι η Τράπεζα θα πρέπει να συμπεριφέρεται και να χειρίζεται τους πελάτες της με τον ίδιο τρόπο, νοουμένου ότι οι περιπτώσεις ομοιάζουν.
Η παράβαση αυτής της αρχής από την Τράπεζα την καθιστά υπόλογη για αποζημιώσεις.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Τράπεζες για να εφαρμόζουν το Νόμο 169(Ι) του 2015, όπως τροποποιήθηκε με τον Νόμο 86(Ι) του 2018, που ρυθμίζει την αγοραπωλησία πιστωτικών διευκολύνσεων και συναφή θέματα. Ιδιαίτερα των άρθρων 3 και 18, τα οποία όπως ο Σύνδεσμος μας έχει διαπιστώσει μετά από καταγγελίες πολλών Δανειοληπτών δεν τηρούνται.
- Άσκηση εποπτικής πίεσης στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων. Οι Εταιρείες αυτές θα πρέπει να έχουν την αντίστοιχη εποπτεία και έλεγχο. Δυστυχώς παρατηρείται ότι είναι λιγότερο συνεργάσιμες, δεν αποδέχονται εύκολα τις συμβιβαστικές προτάσεις των συνετών Δανειοληπτών, καθυστερούν να απαντήσουν στις προσφορές τους και προχωρούν αυθαίρετα στη διαδικασία εκποίησης.
ΣΥΠΡΟΔΑΤ