Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Πολλαπλασιαστικά είναι τα οφέλη για την κυπριακή οικονομία από τον τομέα του headquartering, δηλαδή τη δημιουργία βάσης ξένων εταιρειών στο νησί. Η πολιτική της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια για προσέλκυση εταιρειών, η οποία υλοποιείται μέσω του Yπουργείου Οικονομικών, αλλά και του Invest Cyprus αποφέρει καρπούς, καθώς έχουν δημιουργηθεί θέσεις εργασίας, έχουν εγκατασταθεί στην Κύπρο εταιρείες οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη και άλλων κλάδων της οικονομίας, ενώ την ίδια ώρα αυξάνονται και τα φορολογικά έσοδα του κράτους.
Για το συγκεκριμένο θέμα μίλησαν στο Economy Today, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Yπουργείου Οικονομικών, αλλά και ο CEO του Invest Cyprus Γιώργος Καμπανέλλας, ενώ στα ιδιαίτερα οφέλη που αποκομίζει ο κλάδος των ακινήτων, αναφέρεται ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εκτιμητών Ακινήτων Πόλυς Κουρουσίδης. Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι δημιουργείται τεράστια δυναμική γύρω από το συγκεκριμένο τομέα και θα πρέπει να αξιοποιηθεί κατάλληλα. Άλλωστε, μετά την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, το headquartering αποτελεί ένα βασικό εργαλείο για προσέλκυση επενδυτών και επιχειρηματιών από το εξωτερικό.
Τα κίνητρα, τα οφέλη και η φορολογία
Αναλυτικότερα, ερωτηθείς από το Economy Today για τη σημασία που έχει το headquartering στην οικονομία και ιδιαίτερα στο κομμάτι των επενδύσεων, ο CEO του Invest Cyprus Γιώργος Καμπανέλλας σημείωσε ότι σαφώς και η προσέλκυση ξένων εταιρειών για να δημιουργήσουν τη βάση τους και να αναπτύξουν τις εργασίες τους στην Κύπρο είναι εξόχως σημαντική και συμβάλλει στις προσπάθειες της χώρας να επιτύχει, την επιθυμητή διαφοροποίηση του οικονομικού μοντέλου και τη δημιουργία νέων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Κινείται στο πλαίσιο της υλοποίησης της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Κυπριακής Οικονομίας «Όραμα 2035», όπως έχει παρουσιαστεί από το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας και το Υπουργείο Οικονομικών. Οι διεθνείς εταιρείες προσελκύουν υψηλού επίπεδου ανθρώπινο δυναμικό από το εξωτερικό και προσλαμβάνουν Κύπριους με ιδιαίτερα καλούς όρους εργασίας, αντλούν διεθνή επενδυτικά κεφάλαια και συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη παρεμφερών τομέων όπως των ακινήτων, της εκπαίδευσης, της ψυχαγωγίας, των τηλεπικοινωνιών και του λιανικού εμπορίου. Εννοείται επίσης, πως με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται και τα φορολογικά έσοδα από άμεσες και έμμεσες φορολογίες. Κατά συνέπεια, δημιουργούνται πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Αν και ακόμα είναι νωρίς να μιλάμε για ένα αυτοσυντηρούμενο οικοσύστημα εταιρειών υψηλής εξειδίκευσης, αισθανόμαστε πως η δυναμική που αναπτύσσεται, σύντομα θα είναι ακόμα πιο ευδιάκριτη σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας, σημείωσε.
Ζητήσαμε από τον κ. Καμπανέλλα να μας αναλύσει τις σημαντικότερες πτυχές της νέας στρατηγικής για ανάπτυξη του headquartering. Ο κ. Καμπανέλλας αναφέρεται μεταξύ άλλων στη σημασία που αποδίδεται στην προσέλκυση εταιρειών με υψηλή εξειδίκευση, σημειώνει σε ποιες εταιρείες δίδεται βαρύτητα και ποια κίνητρα δίδονται από την πλευρά μας για προσέλκυση εταιρειών. Ειδικότερα ο κ. Καμπανέλλας επισημαίνει ότι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της χώρας μας είναι ζωτικής σημασίας για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Είναι μία συνεχής προσπάθεια, η οποία απαιτεί την παρακολούθηση του ανταγωνισμού, την αναθεώρηση του πλαισίου για τις άμεσες ξένες επενδύσεις και την υιοθέτηση αποτελεσματικών και στοχευμένων κινήτρων. Η νέα στρατηγική του Υπουργείου Οικονομικών για προσέλκυση ξένων εταιρειών και επαγγελματιών με υψηλή εξειδίκευση αποδεικνύεται ιδιαίτερα επιτυχημένη. Βαρύτητα δίδεται κυρίως σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, ναυτιλιακές, φαρμακευτικές και γενικότερα εταιρείες, που καταπιάνονται με την έρευνα και την ανάπτυξη. Όπως είναι γνωστό, η στρατηγική περιλαμβάνει μια σειρά από αναβαθμισμένα και απλουστευμένα φορολογικά κίνητρα, διευκολύνσεις γύρω από ζητήματα μετανάστευσης, μετεγκατάστασης και απασχόλησης κι άλλα τα οποία βλέπουμε ήδη να επενεργούν θετικά κατά την ανταγωνιστική διαδικασία επιλογής τοποθεσίας που ακολουθούν οι πλείστες διεθνείς εταιρείες. Περαιτέρω, σημαντικό συστατικό της νέας στρατηγικής αποτελεί η σύσταση και λειτουργία της Μονάδας Διευκόλυνσης Εταιρειών στο Υπουργείο Εμπορίου, η οποία συντονίζει και απλοποιεί με απόλυτη επιτυχία την εγγραφή εταιρειών ξένων συμφερόντων.
Ο κ. Καμπανέλλας δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα πρόσφατα αποτελέσματα του δείκτη FDI Intelligence για να επισημάνει την επιτυχία γύρω από την προσπάθεια προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο κ. Καμπανέλλας, η επιτυχία έχει μεγαλύτερη αξία όταν επισημαίνεται από τρίτους. Το γεγονός ότι η Κύπρος συγκαταλέγεται από το FDI Intelligence στις τρεις κορυφαίες χώρες που ξεχωρίζουν για την ανάκαμψη των επενδύσεων μετά την πανδημία, δεικνύει την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών προσπαθειών. Συγκεκριμένα οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κύπρο καταγράφουν αύξηση 150% το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σύγκριση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2019. Εντυπωσιακή είναι και η αύξηση των επενδύσεων σε λογισμικό (software) και πληροφορική (IT), η οποία αγγίζει το 600% το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σύγκριση με το 2019, γεγονός που επιβεβαιώνει τις προσπάθειες για προώθηση της χώρας ως ανερχόμενου επιχειρηματικού κέντρου για τεχνολογικές εταιρείες. Όπως έχει δηλώσει πρόσφατα και ο υπουργός Οικονομικών αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι τυχαία. Ως Invest Cyprus λειτουργούμε ως το πρώτο σημείο επαφής για δυνητικούς επενδυτές, οι οποίοι ζητούν την απαιτούμενη πληροφόρηση προκειμένου να επιλέξουν τη χώρα μας για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, σημείωσε.
Στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών και Ταλέντου
Από πλευράς τους, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, αναφέρονται στο Economy Today, στην ευρύτερη στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών και Ταλέντου, στα πλαίσια της οποίας περιλαμβάνεται και το headquartering. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνεται η απήχηση που ήδη έχει η Στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών και Ταλέντου ικανοποιεί τους αρμόδιους φορείς, καθώς έχει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι από την αρχή του 2022, όταν και τέθηκε ουσιαστικά σε εφαρμογή η Στρατηγική με την έναρξη ισχύος της αναθεωρημένης Πολιτικής για την απασχόληση προσωπικού από τρίτες χώρες που εργοδοτείται σε εταιρείες ξένων συμφερόντων και τη μετεξέλιξη του Μηχανισμού Ταχείας Δραστηριοποίησης Διεθνών Εταιρειών σε Μονάδα Διευκόλυνσης Εταιρειών, έχουν εγγραφεί στη Μονάδα σχεδόν 1.000 εταιρείες.
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, που καταδεικνύει τόσο την υψηλή δυναμική της Κύπρου να καταστεί διεθνές και περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο, όσο και την επιτυχία της φιλοσοφίας της Στρατηγικής και των επί μέρους δράσεων της. Το ενδιαφέρον για έλευση και άλλων εταιρειών συνεχίζεται αμείωτο, ενώ εξόχως ενθαρρυντικό είναι και το αυξημένο ενδιαφέρον από νέες αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ.
Η υλοποίηση της Στρατηγικής προϋποθέτει τη συνεργασία πολλών διαφορετικών υπηρεσιών και τμημάτων της κρατικής μηχανής και παρατηρώ με μεγάλη ευχαρίστηση ότι η επιτυχία της συνεργασίας αυτής αποφέρει ήδη πολύ σημαντικά αποτελέσματα.
Σε σχέση με τα έσοδα που έχει αποκομίσει το κράτος, απόρροια της συγκεκριμένης στρατηγικής, μας αναφέρθηκε ότι δεδομένης της πρόσφατης εφαρμογής της Στρατηγικής, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για να γίνει αποτίμηση των άμεσων και έμμεσων εσόδων που έχει αποκομίσει το κράτος. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι η Στρατηγική δεν έχει ευκαιριακό χαρακτήρα που αποσκοπεί αποκλειστικά σε πρόσκαιρα οφέλη στα κρατικά ταμεία. Η προσέλκυση εταιρειών και ταλέντου αναμένεται να έχει κυρίως μεσομακροπρόθεσμα οφέλη ενισχύοντας επιπλέον την προσπάθεια μετασχηματισμού της οικονομίας, μέσω της ανάπτυξης τομέων υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης. Αναμένεται επίσης να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, καθώς οι εταιρείες αυτές είναι υποχρεωμένες να εργοδοτούν και ντόπιο προσωπικό.
Η δραστηριότητα που παρατηρείται ήδη, σε συνδυασμό με την υλοποίηση των δράσεων της Στρατηγικής, οι οποίες καλύπτουν, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση των υποδομών για τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας, θα αναβαθμίσουν σημαντικά τη θέση της Κύπρου, ώστε να προσελκύσουμε ακόμη περισσότερες και μεγαλύτερες εταιρείες στο άμεσο μέλλον, ειδικά στους τομείς των τεχνολογιών πληροφορικής/επικοινωνιών και ενέργειας.
Όσον αφορά στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος σε αυτόν τον τομέα, σημειώνεται ότι η χώρα μας απολάμβανε τα τελευταία χρόνια σημαντικά πλεονεκτήματα στην προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων και διεθνούς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα σημαντικότερα είναι το ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς σε συνδυασμό με το αξιόπιστο κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο, η καλή ποιότητα ζωής, οι σύγχρονες υποδομές και το υψηλό επίπεδο μόρφωσης και εξειδίκευσης του εργατικού δυναμικού.
Ο στόχος της Στρατηγικής είναι να μεγιστοποιήσει τη δυναμική που προσφέρουν τα πιο πάνω πλεονεκτήματα, μέσω παροχής στοχευμένων κινήτρων που θα διευκολύνουν την κάθοδο εταιρειών και ταλέντου στην Κύπρο. Η εξέταση της αγοράς και του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, καθώς και η διαβούλευση που προηγήθηκε με τα ενδιαφερόμενα μέρη, κατέδειξε την ανάγκη για προώθηση δράσεων οι οποίες θα διευκολύνουν τη στελέχωση των ξένων εταιρειών με εξιδεικευμένο προσωπικό.
Ως εκ τούτου, η Στρατηγική περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δράσεις που αφορούν την απλοποίηση των διαδικασιών για εξασφάλιση άδειας παραμονής και εργασίας για το εξιδεικευμένο προσωπικό από τρίτες χώρες, ειδικά φορολογικά κίνητρα για προσέλκυση ταλέντου, τα οποία απευθύνονται και στους Κύπριους που κατοικούν στο εξωτερικό.
Επιπλέον των στοχευμένων κινήτρων, προωθείται παράλληλα, μέσω της Στρατηγικής και το αναπτυξιακό και μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, για τη μετάβαση σε μια ψηφιακή και πράσινη οικονομία, μεγάλο μέρος του οποίου χρηματοδοτείται από τα ευρωπαϊκά ταμεία, ώστε η Κύπρος να διατηρήσει και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της ως μια σύγχρονη οικονομία.
Επίσης, σημειώνεται ότι η κυβέρνηση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επιτυχή εφαρμογή της Στρατηγικής, γι’ αυτό και έχει συσταθεί Επιτροπή Παρακολούθησης σε ανώτατο υπηρεσιακό επίπεδο, για τη διασφάλιση τόσο της έγκαιρης υλοποίησης των δράσεων, όσο και της προσαρμογής της Στρατηγικής, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Σε αυτό το πλαίσιο, τα αποτελέσματα της Στρατηγικής και ο αντίκτυπός τους στην οικονομία και την κοινωνία, είναι τα στοιχεία που θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα. Σημαντικό ρόλο όμως στην επιτυχία της Στρατηγικής αναμένεται να έχουν και οι συντονισμένες ενέργειες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τον Invest Cyprus, για προώθηση της Κύπρου σε νέες αγορές. Στόχος να προωθήσουμε την Κύπρο ως ελκυστικό προορισμό για τις επιχειρήσεις.
Όσον αφορά τώρα τους οικονομικούς τομείς στους οποίους παρατηρείται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και σε ποιες επαρχίες επικεντρώνεται, από το Υπουργείο Οικονομικών μας αναφέρθηκε ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρατηρείται στους τομείς των τεχνολογιών πληροφορικής/επικοινωνιών, όπως και σε αυτόν της ενέργειας. Η Λεμεσός εμφανίζεται σε πρώτη φάση να προσελκύει σημαντικό μέρος των εγγεγραμμένων εταιρειών, λόγω του δυναμικού οικοσυστήματος που έχει δημιουργηθεί εκεί τα τελευταία χρόνια και της μεγαλύτερης διαθεσιμότητας κατάλληλων γραφειακών χώρων.
Τα οφέλη της αγοράς ακινήτων
Όπως έχει προαναφερθεί, τα οφέλη από το headquartering είναι πολλαπλασιαστικά για την κυπριακή οικονομία. Όπως γίνεται αντιληπτό, όταν μια εταιρεία αποφασίσει να μεταφέρει την έδρα της στην Κύπρο, θα χρειαστεί γραφεία και μάλιστα υψηλής ποιότητας, αν πρόκειται για επιχείρηση με παρουσία σε αρκετές χώρες, με υψηλό τζίρο και σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Παράλληλα, θα θελήσει να φέρει και ένα σημαντικό αριθμό υπαλλήλων, τους οποίους ενδεχομένως να πλαισιώσει με ντόπιους εργαζόμενους. Άρα δημιουργούνται θέσεις εργασίας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η ζήτηση για σπίτια και διαμερίσματα σε καλές περιοχές. Οι εργαζόμενοι αυτοί, θα θελήσουν να βγουν για φαγητό, να ψωνίσουν, να διασκεδάσουν. Επομένως προκύπτουν αλυσιδωτά οφέλη σε τομείς όπως είναι η εστίαση και το λιανεμπόριο.
Μιλώντας στο Economy Today, ο αντιπρόεδρος του συνδέσμου εκτιμητών ακινήτων Πόλυς Κουρουσίδης και αναφερόμενος στα οφέλη του κλάδου των ακινήτων από το headquartering, σημείωσε και αυτός με τη σειρά του ότι προκύπτουν σημαντικά οφέλη όχι μόνο για τον κλάδο αλλά για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας. Όπως εξήγησε, πρόκειται για εταιρείες που επιλέγουν την Κύπρο για βάση τους, κάτι που σημαίνει ότι θα έρθουν στο νησί μας, θα επιλέξουν γραφεία υψηλής ποιότητας και θα μεταφέρουν αριθμό προσωπικού που θα αναζητήσει σπίτια και διαμερίσματα για τη διαμονή του. Αυτομάτως ενισχύεται η ζήτηση για ακίνητα, κάτι που βοηθά τον κλάδο να αναπτυχθεί.
Αφού εγκατασταθεί εδώ μια εταιρεία, στην πορεία των εργασιών της θα έρθουν οι διευθυντές της να επιθεωρήσουν τις εργασίες και τα γραφεία, θα φέρουν άλλους συνεργάτες για συναντήσεις και γενικότερα η Κύπρος θα εξελιχθεί σε ένα σημαντικό επιχειρηματικό κέντρο που θα γίνεται ολοένα και πιο ελκυστικό για τις ξένες εταιρείες, σημείωσε ο κ. Κουρουσίδης. Πρόκειται για ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας, συνέχισε, με εταιρείες που έχουν σημαντικό κύκλο εργασιών, καλά αμειβόμενους υπαλλήλους, οι οποίοι θα διοχετεύσουν χρήμα στην αγορά, με πολλαπλάσια οφέλη για διάφορους κλάδους της οικονομίας. Είναι, συνέχισε, διαφορετικό από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, σημείωσε που και εκείνο είχε τα οφέλη του, αλλά αποδείχτηκε ότι είχε ορισμένα ευάλωτα σημεία, τα οποία εν τέλει οδήγησαν στην κατάργησή του.
Ερωτηθείς ποιες περιοχές προτιμούν κατά κύριο λόγο οι ξένες εταιρείες, ο κ. Κουρουσίδης ανέφερε ότι κυρίως προτιμούν τη Λευκωσία και τη Λεμεσό και κατά δεύτερο λόγο τη Λάρνακα. Η Λευκωσία έχει τις κρατικές υπηρεσίες, τις οποίες ενδεχομένως να χρειαστεί μια ξένη εταιρεία, ενώ η Λεμεσός, ως γνωστό, έχει αναπτύξει μια δυναμική που προσελκύει την επιχειρηματική κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Προσφάτως η Λάρνακα έχει επιδείξει μια δυναμική, με αποτέλεσμα να προσελκύσει και αυτή κάποιες εταιρείες.
Το ενδιαφέρον εταιρειών σε αριθμούς
Η εντυπωσιακή αύξηση του ενδιαφέροντος από ξένες επιχειρήσεις να εγκατασταθούν στην Κύπρο αποτυπώνεται και στους αριθμούς τους οποίους έδωσε προ ημερών στη δημοσιότητα ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εσωτερικών επισήμανε ότι η υιοθέτηση της Νέας Στρατηγικής για Προσέλκυση Επιχειρήσεων και Ταλέντων έχει οδηγήσει σε εντυπωσιακή αύξηση του ενδιαφέροντος από ξένες επιχειρήσεις για να εγκατασταθούν στην Κύπρο, σημειώνοντας ότι το 2021 υποβλήθηκαν 5.475 αιτήσεις, ενώ μέχρι τον Αύγουστο του 2022 οι αιτήσεις έφτασαν τις 7.883.
Ανέφερε, ακόμη ότι 4242 αιτήσεις για εγκατάσταση οικογενειών που συνδέονται με ξένες επιχειρήσεις στην Κύπρο υποβλήθηκαν το 2021, ενώ ο αριθμός αυτός έφτασε τις 4524 αιτήσεις τους πρώτους οχτώ μήνες του 2022. Ο κ. Νουρής, ο οποίος μιλούσε κατά τη διάρκεια του VIII Business Conference στη Λεμεσό, είπε, ότι οι πρωτοβουλίες, από πλευράς του Υπουργείου και της Κυβέρνησης, «δημιουργούν νέες ευκαιρίες, τόσο για υπάρχουσες, όσο και για νέες επιχειρήσεις, που σκοπεύουν να μεταφερθούν στην Κύπρο».
Ενδιαφέρον για εγκατάσταση ξένων επιχειρήσεων στην Κύπρο το 2021 και 2022, αντίστοιχα:
Αιτήσεις εταιρειών: 5.475 και 7.883
Εγκατάσταση οικογενειών: 4242 και 4524
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πέντε οικονομολόγοι αναλύουν το αντίδοτο στον πληθωρισμό