Το επίπεδο εμπιστοσύνης στην Αστυνομία είναι πιο χαμηλό απ’ αυτό που επιδεικνύεται σε πολλά άλλα μέλη της ΕΕ, γεγονός που απαιτεί ουσιαστικές βελτιώσεις, αναφέρει Επιτροπή για την καταπολέμηση της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), στην αξιολόγησή της που δόθηκε στη δημοσιότητα σήμερα.
Η GRECO ανάμεσα στην αξιολόγηση των υπόλοιπων θεσμών επικεντρώνεται και στην Αστυνομία όντας το μεγαλύτερο σώμα επιβολής του νόμου στην Κύπρο, το οποίο εκτελεί τις κύριες λειτουργίες επιβολής του νόμου, όπως αυτές απορρέουν από την εθνική νομοθεσία.
Παύση Αρχηγού Αστυνομίας και συστάσεις GRECO
Η Επιτροπή και ενώ συγκυριακά στο επίκεντρο των δημόσιων συζητήσεων βρίσκεται η ενδεχόμενη αντικατάσταση του Αρχηγού της Αστυνομίας από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, τοποθετείται για το ζήτημα των διορισμών και απολύσεων των Αρχηγών της Αστυνομίας Κύπρου.
Συγκεκριμένα η GRECO θεωρεί ότι το ζήτημα του διορισμού και της απόλυσης του Αρχηγού και του Υπαρχηγού της Αστυνομίας αξίζει περαιτέρω προβληματισμό και ανάπτυξη.
Στο παρόν στάδιο το Σύνταγμα αναφέρει μόνο ότι αυτοί διορίζονται από τον Πρόεδρο χωρίς να διευκρινίζει οποιαδήποτε περαιτέρω λεπτομέρεια για τον σχετικό μηχανισμό λήψης αποφάσεων που πρέπει να υπάρχει για να εξασφαλισθεί η αντικειμενικότητα ή διαβούλευση των σχετικών ενδιαφερομένων.
Οι αρχές τονίζουν ότι η Συνταγματική αυτή πρόνοια δεν τροποποιείται επειδή αγγίζει στο σύστημα της μικτής αντιπροσώπευσης και του Δικαίου της Ανάγκης, όπως περιγράφεται στις παραγράφους 17-18 της Έκθεσης.
Τρεις Αρχηγοί της Αστυνομίας έχουν παραιτηθεί ή έχουν απολυθεί στα τελευταία οκτώ χρόνια και οι αρχές αποδίδουν την παραίτηση τους στην λειτουργική αποτυχία παρά σε λόγους που σχετίζονται με την ακεραιότητα των ενδιαφερομένων ατόμων ή την διαφθορά.
Η GRECO συνιστά τη θέσπιση πρόσθετων μέτρων, εντός των παραμέτρων του Συντάγματος, σχετικά με το διορισμό και την παύση του Αρχηγού και του Υπαρχηγού της Αστυνομίας που βασίζονται σε επίσημα, αντικειμενικά, ανταγωνιστικά και διαφανή κριτήρια και διαδικασίες.
9 μέτρα προτείνει συνολικά η Επιτροπή για το ζήτημα της Αστυνομίας
Συγκεκριμένα η Επιτροπή εισηγείται 9 στοχευμένα μέτρα για να ανατραπεί το επίπεδο της Εμπιστοσύνης της κοινωνίας προς την Αστυνομία αλλά και για την πιο ορθολογική λειτουργία του Σώματος:
- H υιοθέτηση συντονισμένης πολιτικής ακεραιότητας και πρόληψης της διαφθοράς στην Αστυνομία, με βάση τη συστηματική και συνολική επανεξέταση των επιρρεπών σε κίνδυνο τομέων, σε συνδυασμό με έναν μηχανισμό που προβλέπει τακτικές αξιολογήσεις.
- (i) θα πρέπει να αναπτυχθούν και να παρασχεθούν σε τακτά χρονικά διαστήματα ενδο-υπηρεσιακά εκπαιδευτικά προγράμματα και μέτρα ευαισθητοποίησης τόσο κατά της διαφθοράς, όσο και για την ακεραιότητα και επαγγελματική ηθική (καλύπτοντας τις συγκρούσεις συμφερόντων και άλλα θέματα που σχετίζονται με την πρόληψη της διαφθοράς) για αστυνομικούς, λαμβάνοντας υπόψη την ειδικότητα τους, την ποικιλία των καθηκόντων και τα τρωτά τους σημεία, συμπεριλαμβανομένου και του να δοθεί ειδική προσοχή στην εκπαίδευση στην ηθική ηγεσία, και
(ii) να ενισχυθεί ο μηχανισμός για την παροχή εμπιστευτικών συμβουλών σε αστυνομικούς πάνω σε θέματα ηθικής και ακεραιότητας, εξασφαλίζοντας την εμπιστευτική φύση τους και ενθαρρύνοντας την χρήση του εν λόγω μέσω
- θέσπιση πρόσθετων μέτρων, εντός των παραμέτρων του Συντάγματος, σχετικά με το διορισμό και την παύση του Αρχηγού και του Υπαρχηγού της Αστυνομίας που βασίζονται σε επίσημα, αντικειμενικά, ανταγωνιστικά και διαφανή κριτήρια και διαδικασίες
- να εισαχθούν μέτρα για την ενίσχυση της αντικειμενικότητας (μέσω μετρήσιμων κριτηρίων) των αποφάσεων σχετικά με την επιλογή αξιωματικών σε υψηλότερους βαθμούς, τις προαγωγές και τις μεταθέσεις και για την παροχή μεγαλύτερης διαφάνειας σε τέτοιες διαδικασίες· και (ii) να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της εκπροσώπησης των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες της Αστυνομίας ως μέρος των πολιτικών στρατολόγησης και προαγωγής
- ανάπτυξη μιας πολιτικής ελέγχου και τακτικής επαναξιολόγησης, σε επίπεδο οργανισμού εντός της Αστυνομίας και διασφάλιση επαρκών διαδικασιών για τη συνεχή παρακολούθηση των τρωτών σημείων των εργαζομένων
- (i)ενίσχυση του παρόντος καθεστώτος αναφορικά με τις δηλώσεις οικονομικών συμφερόντων εντός της Αστυνομίας με την καθιέρωση υποχρέωσης των υψηλόβαθμων αξιωματικών και όσων υπηρετούν σε επικίνδυνες θέσεις, να δηλώνουν τα οικονομικά τους συμφέροντα σύμφωνα με μια προκαθορισμένη μορφή, τόσο κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους όσο και σε τακτά χρονικά διαστήματα καθ' όλη τη διάρκεια της υπηρεσία τους και
(ii) να παρέχουν την κατάλληλη εποπτεία που περιλαμβάνει την επαλήθευση της ακεραιότητας των δηλώσεων και την αξιολόγηση των κινδύνων
- τον εξορθολογισμό της εποπτείας και της λογοδοσίας της Αστυνομίας, με (i) την εξέταση του ενδεχομένου συγκέντρωσης των καταθέσεων των παραπόνων μέσω ενός σημείου εισόδου, με ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές για το πώς θα εκτελούνται οι παραπομπές, (ii) την καθιέρωση ενός αποτελεσματικού συστήματος συντονισμού και συνεργασίας μέσω ξεκάθαρων πρωτοκόλλων, τα οποία θα γνωστοποιούνται στο κοινό, και ότι (iii) να δίνεται τροφοδότηση για την πορεία της υπόθεσης, και να δημοσιεύονται στατιστικές, για να παρασχεθεί ένα κατάλληλο επίπεδο διαφάνειας για το πώς αντιμετωπίζονται τα θέματα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας
- την ενίσχυση της προστασίας πληροφοριοδοτών, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων αναφορών και συμβουλευτικών καναλιών, καθώς και παροχή εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της Αστυνομίας και τακτική πληροφόρηση για διαθέσιμα ένδικα μέσα
- την καθιέρωση μιας διαδικασίας που διασφαλίζει ότι οι υποθέσεις θα τυγχάνουν χειρισμού ενός εύλογου χρονικού πλαισίου και με συνεπή τρόπο και ότι η κακή συμπεριφορά τιμωρείται αποτελεσματικά
